Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 grudnia 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 16 grudnia 2015 r. w Katowicach

na rozprawie

sprawy z powództwa Wspólnoty Mieszkaniowej „ (...)” nieruchomości przy (...) w T.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w B.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Bielsku-Białej

z dnia 29 maja 2015 r., sygn. akt I C 263/14

1)  oddala apelację;

2)  zasądza od pozwanej na rzecz powódki 1 800 (tysiąc osiemset) złotych z tytułu zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt I ACa 784/15

UZASADNIENIE

Wyrokiem z 29. maja 2015r. Sąd Okręgowy w Bielsku-Białej zasądził od pozwanej (...) SA z siedzibą w B. na rzecz powódki Wspólnoty Mieszkaniowej " (...)" nieruchomości przy (...) w T. - z tytułu zaliczek na koszty zarządu - 91.449,16zł z odsetkami ustawowymi od kwoty 77.240,76 zł od 1. stycznia 2014r., a od kwoty 14.208,40 zł od dnia 1 kwietnia 2014r. do dnia zapłaty. Nadto zasądził od pozwanej na rzecz powódki 9.240,73 zł z tytułu kosztów procesu oraz nakazał pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Bielsku-Białej 39,32 zł z tytułu nieuiszczonych kosztów sądowych.

Rozstrzygnięcie to Sąd Okręgowy podjął po ustaleniu, iż pozwana wybudowała w T. przy (...) wielorodzinne budynki mieszkalne, aktualnie oznaczone numerami (...), (...), (...), (...) i (...), a następnie sukcesywnie wyodrębniała i sprzedawała lokale w tych budynkach (mieszkalne i garażowe). Nabywcy tych lokali i pozwana tworzą aktualnie powodową wspólnotę mieszkaniową. W latach 2012-2013 pozwana nie uiszczała zaliczek na koszty zarządu nieruchomością wspólną. Uchwałami nr (...) z 29 marca 2012r. i (...) z 23 marca 2013r. przyjęto plany gospodarcze na lata 2012 i 2013, zawierające wyszczególnienie zakładanych kosztów zarządu nieruchomością wspólną, zaliczek na fundusz remontowy i zaliczek na inne opłaty. Wedle wyliczeń administratora powódki na dzień 31 grudnia 2013r. kwota nieuregulowanych przez pozwaną zaliczek wyniosła 77.240,76zł, a skapitalizowanych na ten dzień odsetek – 14.208,40zł. Posiłkując się opinią biegłego sądowego J. B., do której strony nie zgłosiły żadnych konkretnych, umotywowanych zarzutów, Sąd Okręgowy ustalił, iż kwoty te nie przekraczają zaliczek, którymi powódka była uprawniona obciążyć pozwaną na podstawie uchwalonych planów gospodarczych na lata 2012 i 2013.

Poddając te ustalenia ocenie prawnej, Sąd Okręgowy stwierdził, iż przepisy ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (tekst jedn. Dz.U. z 2000r., nr 80, poz. 903 ze zm.; zwanej dalej u.w.l.), a w szczególności art. 12 ust. 2, art. 13 ust. 1, art. 14 i art. 15 obligowały pozwaną do wnoszenia zaliczek na koszty zarządu, w wysokości odpowiadającej jej udziałom w nieruchomości wspólnej. Dochodzone pozwem z tego tytułu kwoty za okres od stycznia 2012r. do grudnia 2013r. zostały zweryfikowane przez biegłego, który analizując zmniejszający się na przestrzeni 2012r. i 2013r. udział pozwanej, spowodowany sukcesywną sprzedażą lokali, wyliczył, iż pozwaną obciążać powinny kwoty wyższe niż to wynika z zestawienia powódki, wykazującego roszczenia pozwu. Konstatacja ta legła u podstaw uwzględnienia powództwa w całości, co do należności głównej i co do skapitalizowanych odsetek i dalszych odsetek. Jako podstawę rozstrzygnięcia o odsetkach, Sąd Okręgowy wskazał art. 481 § 1 i 2 k.c. i art. 482 k.c. O kosztach procesu, orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c., zasądzając je od pozwanej na rzecz powódki (składały się na nie opłata sądowa od pozwu, koszty zastępstwa procesowego oraz wykorzystana zaliczka na opinię biegłego). Nieuiszczonymi kosztami sądowymi, stosownie do regulacji art. 113 ust. 1 ustawy z 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, obciążył pozwaną, jako stronę przegrywającą.

Apelację od wyroku wniosła pozwana, domagając się jego zmiany w części zasądzającej 39.112,81zł przez oddalenie powództwa w tej części i przez odpowiedniej do takiego wyniku sporu zmiany rozstrzygnięcia o kosztach procesu. Alternatywnie wnosiła o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania. Oświadczyła, iż kwestionuje zasadność obciążenia ją zaliczkami na koszty zarządu, wyliczonymi od jej udziału w halach garażowych. Zarzuciła, iż Sąd Okręgowy, rozstrzygając w tym zakresie naruszył przepisy prawa procesowego, a to:

- art. 72 §k.p.c. w zw. z art. 370 k.c. przez ich niewłaściwe zastosowanie, a w konsekwencji błędne przyjęcie, iż pozwana jest legitymowana biernie w zakresie dochodzenia przez powódkę roszczeń odnoszących się do przysługującej pozwanej współwłasności lokali o przeznaczeniu innym niż mieszkalne, tj. hal garażowych, w których zlokalizowane są miejsca postojowe oraz komórki lokatorskie (garaże) ;

- art. 6 k.c. w zw. z art. 284 k.p.c. skutkiem częściowego oparcia opinii biegłego o materiał zebrany poza procesem, niestanowiącym dowodów zgromadzonych w sprawie;

- art. 233 k.p.c. poprzez nienależytą ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego i przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, wyrażające się w nieuzasadnionym przyjęciu, że ze sporządzonej w sprawie opinii biegłego sądowego w sposób jednoznaczny i wystarczający dla przesądzenia o zasadności roszczenia w zasądzonej kwocie wynika, że pozwana - jako członek powodowej Wspólnoty - była zobowiązana do uiszczania zaliczek także na koszty zarządu lokali o przeznaczeniu niemieszkalnym, tj. hal garażowych;

Pozwana podniosła także zarzut naruszenia przepisów prawa materialnego, tj. art. 58 § 1 k.c. w zw. z art. 23 ust. 2 u.w.l. poprzez ich bezzasadne pominięcie dla oceny ważności i skuteczności uchwał podjętych przez powódkę, stanowiących podstawę obciążenia pozwanej zaliczkami na koszty zarządu, które to uchwały, w ocenie apelującej, są sprzeczne z prawem i jako takie, z mocy art. 58 § 1 k.c. nieważne.

Powódka wniosła o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego. Do odpowiedzi na apelację dołączyła dokumenty wykazujące sposób i wynik głosowania nad uchwałami nr (...) i nr (...), stanowiącymi podstawę do obciążenia właścicieli lokali zaliczkami na poczet kosztów zarządu nieruchomością wspólną w okresie od stycznia 2012r. do grudnia 2013r.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Odnosząc się w pierwszej kolejności do najdalej idącego zarzutu braku biernej legitymacji procesowej pozwanej, Sąd Apelacyjny stwierdza, iż w sprawie nie zachodziło współuczestnictwo konieczne pozwanej i wszystkich pozostałych współwłaścicieli hal garażowych. Współwłaściciele hal garażowych - garaży wielostanowiskowych są tzw. "zbiorowym" właścicielem, a w konsekwencji "zbiorowym" członkiem wspólnoty mieszkaniowej. Przysługująca im współwłasność jest współwłasnością w częściach ułamkowych. Rozróżnienia, a wręcz rozgraniczenia wymaga odpowiedzialność „wewnętrzna” współwłaścicieli każdej hali garażowej w stosunkach między nimi jako współwłaścicielami jednej rzeczy (wspólnej hali garażowej), od odpowiedzialności „zewnętrznej” tych współwłaścicieli, jako właściciela zbiorowego względem powodowej Wspólnoty Mieszkaniowej, związana z kosztami zarządu i utrzymania nieruchomości wspólnej. O ile oparcie odpowiedzialności wewnętrznej o przepisy kodeksu cywilnego, w tym art. 207 k.c. nie rodzi wątpliwości, implikując stwierdzenie, iż każdy ze współwłaścicieli w stosunkach wewnętrznych ponosi koszty i wydatki związane z rzeczą wspólną w stosunku do wielkości posiadanego udziału, o tyle mogą powstać wątpliwości, czy zasada ta przenosi się na odpowiedzialność w stosunkach zewnętrznych, a zatem czy każdy ze współwłaścicieli lokalu użytkowego - garażu wielostanowiskowego, wchodzącego w skład Wspólnoty Mieszkaniowej odpowiada względem Wspólnoty za zapłatę przypadających na ten lokal zaliczek na koszty zarządu proporcjonalnie do swego udziału we współwłasności, czy też odpowiedzialność współwłaścicieli jednego lokalu w tym wypadku jest odpowiedzialnością solidarną. Roztrząsanie tej kwestii w rozpatrywanej sprawie jest zbędne, ponieważ po pierwsze - w żadnym z tych wypadków w sprawie o zapłatę zaliczek na koszty zarządu nieruchomością wspólną nie zachodzi współuczestnictwo konieczne wszystkich współwłaścicieli lokalu; każdy z nich może bowiem zostać pozwany odrębnie o zapłatę zaliczek przypadających na wspólny lokal, a po wtóre - powódka objęła żądaniem pozwu tylko tę część zaliczek przypadających na hale garażowe, która odpowiada udziałowi pozwanej we współwłasności tych lokali. Za zapłatę należności w takiej wysokości pozwana odpowiada zarówno przy przyjęciu zasady odpowiedzialności solidarnej, jak i zasady odpowiedzialności proporcjonalnej odwołującej do udziału we współwłasności. Tym samym zarzut braku legitymacji pozwanej wywodzony z regulacji art. 72 § 2 k.p.c. i art. 370 k.c. był oczywiście bezzasadny.

Wbrew też zarzutom apelacji ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Okręgowy i przyjęte za podstawę rozstrzygnięcia w sprawie były prawidłowe i znajdowały potwierdzenie w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym. Podejmując je Sąd Okręgowy nie naruszył w żadnej mierze przepisów procesowych, w tym art. 233 §1 k.p.c., jako że nie przekroczył zasad swobodnej oceny dowodów, ani też nie naruszył zasad logiki i doświadczenia życiowego. W szczególności Sąd Apelacyjny nie znalazł podstaw, by zdyskredytować opinię biegłego sądowego J. B.. Biegły zweryfikował prawidłowość obliczenia i obciążenia pozwanej zaliczkami na poczet kosztów zarządu nieruchomości wspólnej w oparciu dokumentację znajdującą się w posiadaniu administratora powódki. Powódka już we wniosku o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego, powołując się na obszerność dokumentacji finansowo- księgowej, wniosła o taki sposób przeprowadzenia tego dowodu, zaś pozwana na żadnym etapie postępowania przed Sądem Okręgowym nie zgłosiła zastrzeżeń co do takiego sposobu przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego. Nie sposób też pominąć faktu, iż biegły zawiadomił pozwaną o terminie czynności zapoznania się z dokumentacją finansowo-księgową Wspólnoty w biurze administratora, w celu umożliwienia przedstawicielowi pozwanej uczestniczenia w tej czynności. Pozwana z takiej możliwości nie skorzystała. Nadto, po sporządzeniu i doręczeniu jej opinii pozwana nie wnosiła o doręczenie jej, bądź złożenie do akt odpisów dokumentów, z którymi zapoznał się biegły. Kwestionowała opinię biegłego jedynie w zakresie błędów rachunkowych, w związku z czym biegły został wezwany na rozprawę i odniósł się do zarzutów pozwanej. Do opinii ustnej biegłego, pozwana nie zgłosiła już żadnych zastrzeżeń, nie wniosła też o uzupełnienie postępowania dowodowego. W tej sytuacji, zarzut jakoby nie miała wglądu do pełnej dokumentacji, na podstawie której biegły sporządził opinię nie jest uprawniony. Aktualnie pozwana, przyznając iż nie płaciła zaliczek na koszty zarządu, nie odnosi się do wysokości swych zaległości z tego tytułu, w szczególności nie przedstawia żadnych swoich wyliczeń, w tym nie wskazuje by w jakimś okresie przyjęto do obciążenia wyższy udział, niż rzeczywiście jej przypadający. Argumentacja pozwanej sprowadza się do kwestionowania obciążeniem jej tymi zaliczkami co do zasady. W tym stanie rzeczy Sąd Apelacyjny nie znalazł podstaw, by zakwestionować opinię biegłego, pozytywnie weryfikującą wysokość zaliczek na koszty zarządu, dochodzonych pozwem od pozwanej - na podstawie art. 12 ust. 2, art. 13 ust. 1, art. 14 i art. 15 ust. 1 u.w.l.

Wobec zarzutów apelacji, dopiero na etapie postępowania apelacyjnego pojawiła się potrzeba wyjaśnienia kwestii trybu i sposobu podjęcia uchwał powodowej Wspólnoty nr (...), stanowiących podstawę obciążenia pozwanej zaliczkami na koszty zarządu, w aspekcie ważności i skuteczności tych uchwał. Powódka przedłożyła protokoły z zebrań właścicieli z dnia 29 marca 2012r. i z 27 marca 2013r., na których uchwały te zostały podjęte, według zasady: jeden właściciel – jeden głos, a także załączniki wykazujące wynik głosowania nad tymi uchwałami. Z dokumentów tych wynikało, iż uchwała nr (...) została przyjęta 76 głosami właścicieli, przy braku głosów przeciw; a uchwała nr (...) - 75 głosami właścicieli, przy 1 głosie przeciw. Z dokumentów tych wynikało również, iż każdorazowo do głosowania uprawnionych było 120 właścicieli (przy przyjęciu, iż współwłaścicielom hali garażowej, jako właścicielowi zbiorowemu przysługiwał tylko 1 głos). Treści tychże dokumentów pozwana nie zakwestionowała. Skoro za przyjęciem uchwał głosowało odpowiednio 76 i 75 właścicieli to podjęte one zostały bezwzględną większością głosów. Głos właściciela zbiorowego (hal garażowych) nie został w jakikolwiek sposób podzielony; lecz został całkowicie pominięty, a to stosownie do regulacji art. 23 u.w.l., w brzmieniu obowiązującym w dacie podejmowania uchwał nr (...) i (...). Przed dodaniem ust. 2b, który zaczął obowiązywać z dniem 29 sierpnia 2015r, art. 23 u.w.l., dla skutecznego oddania głosu przez właściciela zbiorowego wymagał, by wszyscy współwłaściciele tego lokalu zagłosowali jednolicie, a w braku jednomyślności – przedłożyli w tej materii rozstrzygnięcie sądu wydane na podstawie art. 199 k.c. Skoro pozwana nie głosowała za przyjęciem uchwały, to mimo iż niektórzy pozostali współwłaściciele hali garażowych byli za przyjęciem uchwały głos właściciela zbiorowego trafnie został pominięty. Pominięcie głosu właściciela zbiorowego nie zniweczyło ważności głosowania. Za przyjęciem uchwał głosowała bezwzględna większość właścicieli lokali (75-76 właścicieli ze 120 uprawnionych do głosowania). Uchwały nr (...) i (...) zostały zatem podjęte z zachowaniem rygorów przewidzianych w art. 23 u.w.l., tym samym nie były nieważne.

Z tych to też przyczyn, Sąd Apelacyjny uznał, iż zarzuty apelacji nie są w stanie wzruszyć trafności zaskarżonego wyroku. Konkluzje te legły u podstaw oddalenia apelacji - w oparciu o art. 385 k.p.c., jako bezzasadnej. O kosztach postępowania apelacyjnego, Sąd Apelacyjny orzekł na zasadzie odpowiedzialności za wynik sporu i w oparciu o art. 98 § 1 i 3 w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. zasądził od pozwanej na rzecz powódki 180 zł z tytułu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym - w stawce minimalnej określonej w § 6 pkt. 5 w zw. z § 12 ust. 1 pkt. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jedn. Dz.U. z 2013r., poz. 490 ze zm.)

SSA Joanna Naczyńska SSA Zofia Kawińska-Szwed SSA Joanna Kurpierz