Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 grudnia 2015 r.

Sąd Rejonowy w Bydgoszczy VIII Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący SSR Eliza Grzybowska

Protokolant sekretarz sądowy Elżbieta Ścigany

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 28 grudnia 2015 r. w B.

sprawy z powództwa (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w I.

przeciwko A. B. i J. G.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanych solidarnie na rzecz powoda kwotę 27 500,00 zł (dwadzieścia siedem tysięcy pięćset złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia 12 czerwca 2013r. do dnia zapłaty,

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie,

III.  zasądza od pozwanych solidarnie na rzecz powoda kwotę 4.794,79 zł (cztery tysiące siedemset dziewięćdziesiąt cztery złote i siedemdziesiąt dziewięć groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu,

IV.  nakazuje pobrać od pozwanych solidarnie na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Bydgoszczy kwotę 1.294,79 zł (tysiąc dwieście dziewięćdziesiąt cztery złote i siedemdziesiąt dziewięć groszy) tytułem zwrotu wydatków poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa.

SSR Eliza Grzybowska

UZASADNIENIE

Powódka – (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w I., domagała się zasądzenia od pozwanych – A. B. i J. G. solidarnie kwoty 27.500 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 2 lutego 2013r. do dnia zapłaty oraz zasądzenia na swoją rzecz kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu powódka podała, że w dniu 29 sierpnia 2013r. pomiędzy S. K. (1) a pozwanymi została zawarta umowa o roboty budowlane nr 1/08/2012, dotycząca wykonania dachu na budynku biurowym z garażem, położonym w I. przy ul. (...). Zgodnie z treścią § 2 umowy dach miał zostać wykonany do dnia 20 października 2012 r. W toku prac pozwani zgłaszali dodatkowe żądania dotyczące sposobu wykonywania robót i wykonania prac dodatkowych. Między innymi pod koniec listopada pozwani zażądali dokonania zmiany obróbek ogniomurków poprzez zastosowanie odcinków 6 metrowych zamiast 3- metrowych. Nadto na prośbę pozwanych zmieniono rynny gzymsowe na rynny standardowe, zamontowano dodatkowe podstawki do płatew dachowych oraz pomalowane ocynkowaną konstrukcję dachu farbą odpowiednią do powłok ocynkowanych. Okoliczności te spowodowały opóźnienie w wykonaniu robót. Powód podniósł, że w dniu 22 stycznia 2013r. zgłosił S. K. (1) pozwanym gotowość do odbioru robót. Pozwani nie przystąpili do tej czynności , w związku z czym S. K. (1) wezwał ich pismem z dnia 05 lutego 2013r. do odebrania robót. Pozwani nie podjęli jednak tego listu. W późniejszym czasie S. K. (1) wysłał pozwanym listem poleconym protokół odbioru jednostronnie sporządzony wraz z fakturą. Pozwani w dniu 13 czerwca 2013r. odesłali jednak te dokumenty.

Powód wskazał, że z wynagrodzenia oznaczonego w treści umowy pozwani zapłacili 18.625 zł , wobec czego do uregulowania pozostało jeszcze 27.000 zł. Nadto wskazał, że skoro w treści umowy ustalono, ze wynagrodzenie zastanie wypłacone w całości do dnia 30 października 2012 r. a prace miały być zakończone do dnia 20.10.2012r., to należało uznać, że strony ustaliły 10-dniowy termin płatności. W związku z tym powód wskazał, że domaga się zasądzenia odsetek od dnia 2 lutego 2013r., gdyż jednostronny protokół odbioru prac został sporządzony 22.01.2013r.

Powód wskazał, że w piśmie z dnia 25 lutego 213 r. pełnomocnik pozwanych odstąpił od umowy, twierdząc, że wykonane prace są obarczone istotnymi wadami. W odpowiedzi na to pismo pełnomocnik S. K. (1) stwierdził, że roboty nie zostały wykonane wadliwie i oświadczenie o odstąpieniu od umowy jest bezskuteczne.

Nadto powód wskazał, że w razie przyjęcia, że odstąpienie od umowy było skuteczne, zastosowanie znajduje art. 395 § 2 k.c. i strony winny sobie wzajemnie zwrócić świadczenia a gdy to jest niemożliwe – ich równowartość. Powód wskazał, że wartość rynkowa robót wykonanych przez S. K. (1) pokrywa się z wynagrodzeniem określonym w umowie. Powód podniósł ponadto, ze w dniu 9 lipca 2014 r. nabył od S. K. (1) wierzytelność dochodzoną pozwem w tej sprawie, o czym zawiadomił pozwanych pismem z dnia 16 lipca 2014r.

W odpowiedzi na pozew pozwani wnieśli o oddalenie powództwa i zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu. Pozwani stwierdzili, że S. K. (2) wykonywał roboty budowlane niezgodnie z dokumentacją i wadliwie i nigdy nie zakończył przedmiotu umowy w sposób, który kwalifikowałby przedmiot umowy do odbioru. Pomimo tego pozwani zapłacili S. K. (1) część wynagrodzenia w kwocie 18.625 zł. Pozwani podali, że świetlik dachowy dostarczony przez S. K. (1) nie nadawał się do zamontowania. Podnieśli, że wykonany przez niego dach przeciekał. Wskazali, że pracownicy S. K. (1), którzy przybyli na budowę w dniu 22.01.2013 r. nie usunęli tych wad. Pozwani podali, że informowali o wadach w e-mailu z 16.02.2013r. a w związku z brakiem reakcji S. K. (1) w dniu 25.02.2013 r. odstąpili od zawartej umowy. Pozwani podnieśli, że zlecili naprawy dachu trzem firmom i ponieśli z tego tytułu szkodę w wysokości 16.200 zł.

W piśmie przygotowawczym z dnia 2 września 2014r. powód podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko. Powód zakwestionował fakt wykonania robót naprawczych [rzez dekarza P. G. (1) oraz firmę (...) oraz konieczność ich wykonania. Podniósł ponadto, że pozwani nie wykazali, iż faktycznie zapłacili za wyżej wymienione prace. Powód wskazał, że S. K. (1) zgłoszono jedynie wadę polegającą na przeciekaniu świetlika. Po tym zgłoszeniu pracownicy S. K. (1) udali się na budowę i stwierdzili, że świetlik nie przecieka. Powód podniósł, że S. K. (1) nie zgłaszano żadnych innych wad, na które powołują się pozwani. Powołując się na treść art. 637 § 2 k.c. powód podniósł, że w sprawie nie zaistniały wady , o których mowa w tym przepisie, brak było zatem podstaw do odstąpienia przez pozwanych od zawartej umowy. Ponadto powód podniósł, że pozwani nie zawiadomili powoda niezwłocznie o wadzie w myśl art. 563 k.c.

Sąd ustalił, co następuje:

Strony prowadzą działalność gospodarczą.

Dowody : informacja z (...) k. 12-15, zaświadczenia z (...) k. 16-17

W dniu 01.08.2012 r. S. K. (1) zawarł z pozwanymi umowę o roboty budowlane nr 1/08/2012. W § 1 umowy strony ustaliły, że wykonawca zobowiązuje się na rzecz pozwanych do wykonania dachu na budynku biurowym z garażem, położonym w I. przy ul. (...) zgodnie z dostarczoną dokumentacją projektową. W dalszej części tego paragrafu podano, że zakres prac obejmuje:

- dostarczenie i montaż konstrukcji stalowej i ocynkowanej,

- wykonania pokrycia dachu płytą warstwową poliuretanową grubości 100mm w kolorze (...)

- wykonanie świetlika dachowego łukowego z poliwęglany o grubości 16 mm z ramą stalowa ocynkowaną, elementy zewnętrzne z profili aluminiowych,

- pokrycie części biurowej styropapą o grubości 150 mm

- montaż rynien stalowych o kolorze (...)

- wykonanie obróbek blacharskich dachu w kolorze (...),

- wykonanie wentylacji dachowej ocynkowanej.

W § 2 strony uzgodniły, że roboty zostaną wykonane do 20.10.2012r.

W § 3 ustalono, że za wykonane roboty S. K. (1) otrzyma wynagrodzenie wynoszące 37.500 zł netto (46.125 zł brutto).

Zgodnie z treścią § 4 po dokonaniu odbioru pozwany S. K. (1) miał wystawić fakturę z terminem płatności oznaczonym na 30.10.2012r.

W § 7 uzgodniono, że wykonawca po zakończeniu robót zgłosi pozwanym w formie pisemnej swoją gotowość do odbioru. Odbioru dokona upoważniony przez pozwanych przedstawiciel w ciągu 2 dni od daty zgłoszenia.

dowody : umowa nr (...) k. 21-24

S. K. (1) w całości wykonał zlecone mu prace. Termin wykonania robót określony w umowie nie został przez niego dotrzymany, gdyż w trakcie realizacji prac na życzenie pozwanych S. K. (1) dokonał zmiany obróbek ogniomurków poprzez zastosowanie odcinków 6 metrowych zamiast 3- metrowych. Nadto na prośbę pozwanych zmieniono rynny gzymsowe na rynny standardowe. Zamontowano też dodatkowe podstawki do płatew dachowych oraz pomalowano ocynkowaną konstrukcję dachu farbą odpowiednią do powłok ocynkowanych.

dowody : e-mail k. 29, e-mail k. 32, atesty , świadectwa jakości i aprobaty k. 47-53, dziennik budowy k. 93-94, 215-231, e-mail k. 97-98

W dniu 9 stycznia 2013r. i 21 stycznia 2013 r. pozwani zgłosili pozwanemu, że zamontowany przez niego świetlik przecieka. W dniu 22.01.2013r. pracownicy S. K. (1) stawili się na budowę i na miejscu stwierdzili brak przecieków z dachu. Ustalili, że mokre place na podłodze powstają w ich ocenie w wyniku skraplania się pary pod świetlikiem i pod wentylacją grawitacyjną, co jest spowodowane brakiem ogrzewania obiektu. Pracownicy S. K. (1) wykonali dodatkowe uszczelnienie świetlika silikonem. W dniu 22.01.2013r. S. K. (1) skierował do pozwanych e-maila, w którym zgłosił gotowość do odbioru robót.

W dniu 22.01.2013r. S. K. (1) zgłosił pozwanym gotowość do odbioru również w piśmie skierowanym na adres pozwanych.

Dowody : e-mail k. 34 akt sprawy, pismo z dnia 22.01.2013r. k. 36, e-mail z 09.01.2013 r. k. 99-104, e-mail z 21.01.2013 r. k. 105-129, e- mail z 22.01.2013 r. k. 130

W dniu 05.02.2013r. S. K. (1) wysłał do pozwanych kolejne pismo, w którym poinformował, że wykonane przez niego prace są gotowe do odbioru. Do pisma dołączył sporządzony przez siebie w dniu 05.02.2013r. jednostronny protokół odbioru robót. Pozwani nie odebrali tego pisma.

W dniu 25 lutego 2013r. pozwani skierowali do S. K. (1) pismo, w którym stwierdzili, że zlecone roboty nie zostały wykonane w terminie i w sposób zgodny z dokumentacją projektową. Ponadto wskazali, że wykonane roboty są obarczone następującymi wadami:

- nieprawidłowo zamocowano płatwie dachowe do ścian murowanych,

- niezgodnie z technologią zamontowano dachowe płyty warstwowe,

- niewłaściwie zamontowano poliwęglan świetlika dachowego ,

- niezgodnie z umową zabezpieczono konstrukcję pod kątem antykorozyjnym,

- stwierdzono przecieki z rynny dachowej,

- nie dostarczono dokumentów jakościowych i gwarancyjnych na czynność dodatkowego przemalowania konstrukcji stalowej.

W tym samym piśmie pozwani wezwali powoda do przedstawienia szeregu atestów i aprobat technicznych oraz do złożenia oświadczenia kierownika robót o wykonaniu prac zgodnie z dokumentacją, wiedzą i sztuką budowlaną.

W dniu 15 marca 2013 r. S. K. (1) w odpowiedzi na pismo z dnia 25.02.2013r. poinformował pozwanych, że uznaje odstąpienie od umowy za nieskuteczne. W treści pisma wskazał, że dokonał uszczelnienia świetlika dachowego i rynny dachowej a pozostałe wady nie istnieją.

Dowody : pismo z dnia 05.02.2013r. wraz ze zwrotnym potwierdzeniem odbioru k. 37, 39-39v, protokół odbioru k. 38, pismo pozwanych z 25.02.2013 r. k.45-46, 133-134 akt sprawy, dokumentacja fotograficzna k. 65-91, k. 136-18, dziennik budowy k. 93-94, 215-231

W dniu 4 czerwca 2013 r. S. K. (1) wystawił pozwanym fakturę nr (...) na kwotę 46.125 zł tytułem należności za wykonanie dachu na budynku położonym przy ul. (...) w I.. W fakturze oznaczono termin płatności na dzień 11.06.2013r. S. K. (1) przesłał tę fakturę pozwanym.

Pozwani zapłacili S. K. (1) za wykonane roboty kwotę 18.625 zł.

W dniu 13.06.2013r. pozwani dokonali zwrotu faktury powołując się na odstąpienie od umowy dokonane w dniu 25.02.2013r.

Dowody : faktura VAT k. 41 akt sprawy, pismo pełnomocnika pozwnaych z 13.06.2013 r. k. 40 akt sprawy, dowody wpłaty k. 95-96

W dniu 9 lipca 2014 r. S. K. (1) przelał na powoda wierzytelność przysługującą mu względem pozwanych w wysokości 27.500 zł, stanowiącą nieuiszczoną część wynagrodzenia wynikającego z umowy o roboty budowlane nr 1/08/2012 zawartej w dniu 29 sierpnia 2012 r.

W dniu 16 lipca 2014 r. S. K. (1) i powód poinformował pozwanych o dokonanym przelewie wierzytelności.

Dowody : umowa przelewu wierzytelności k. 19-20 akt sprawy, zawiadomienie o przelewie k. 25 akt sprawy

Powołany w tej sprawie biegły ustalił, że roboty wykonane przez S. K. (1) posiadają wadę polegającą na powstaniu szczeliny o szerokości około 2 cm pomiędzy płytami dachowymi oraz na odstawaniu płyty na około 1 cm od płatwi dachowej. Biegły zakwalifikował wadę polegającą na powstaniu szczeliny między płytami jako wadę nie do usunięcia, gdyż koszt jej usunięcia jest niewspółmiernie wysoki do efektów prac naprawczych. Biegły zauważył, że należałoby zrezygnować z usunięcia usterki w zamian za odpowiedni ekwiwalent w gotówce lub wykonać prace, które maskowałyby występującą szczelinę. W ocenie biegłego wada jest nieistotna. Podkreślił, że jej występowanie nie zmniejsza istotnie wartości dzieła. Wada ta nie wyłącza normalnego korzystania z dachu. Koszt zamaskowania wady w ocenie biegłego wyniósłby około 300 zł. Biegły wskazał również, że wada polegająca na odstawaniu płyty od płatwi na wysokość około 1 cm jest wadą nie do usunięcia, gdyż koszt usunięcia wady jest niewspółmiernie wysoki do efektów prac naprawczych, Biegły wskazał, że należałoby raczej poprzestać na zamaskowaniu powstałej szczeliny. Biegły stwierdził, że wada ma charakter nieistotny a koszt jej zamaskowania określił na 200 zł.

Nadto biegły ustalił, że :

- występują nieszczelności na połączeniu pokrycia dachowego i pasa nadrynnowego

- brak jest jednolitego spadku rynien,

- występują nierówności na obróbkach blacharskich ogniomurów,

- niewłaściwie zakończono rynny dachowe (odstające denka)

- niewłaściwie zamontowano pasy nadrynnowe.

Biegły stwierdził jednak, że brak jest podstaw do ustalenia, kto odpowiada za wymienione wyżej wady, gdyż roboty S. K. (1) były w tym zakresie poprawiane przez innych wykonawców. Biegły wyraźnie wskazał też, że niektóre wady zostały spowodowane przez innych wykonawców. Dotyczy to:

- nieprawidłowego obciążenia połaci dachowej urządzeniami stawianymi bezpośrednio na niej,

- wykonania przejść przez obróbkę blacharską bez wykonania uszczelnienia,

- braku jednolitego spadku rynien i niewłaściwego zakończenia rynien dachowych.

Biegły stwierdził, że zawilgocenie występujące w pomieszczeniu na piętrze nie jest spowodowane przeciekiem, lecz najprawdopodobniej brakiem wentylacji w pomieszczeniu. Biegły zauważył także, że zawilgocenia i ślady zagrzybienia w pomieszczeniu warsztatowym są prawdopodobnie skutkiem przemarzania ścian. Wskazuje na to zdaniem biegłego fakt, że zawilgocenia występują w narożach, gdzie wymiana powietrza jest ograniczona. Biegły ustalił również, że zawilgocenia i zagrzybienia na konstrukcji świetlika są prawdopodobnie skutkiem nieprawidłowej wentylacji pomieszczenia. Biegły zauważył również uszkodzenia płyty dachowej B.. Biegły wskazał, że powłoka malarska płyt mogła ulec uszkodzeniu zarówno w czasie wykonywania prac elewacyjnych jak i przy wykonaniu prac przez innych wykonawców.

Biegły wycenił wartość robót wykonanych przez S. K. (1), gdyby zostały wykonane zgodnie z dokumentacją na 57.441,15 zł netto (70.652,62 zł brutto) a gdyby S. K. (1) wykonał roboty zgodnie z zakresem wynikającym z umowy na 52.766,63 zł netto(64.902,95 zł brutto). Biegły ustalił ze wartość robót dodatkowych wyniosła 9.746,54 zł. Ustalając wartość robót wykonanych przez S. K. (1) biegły przyjął, że były one niewadliwe.

W toku rozprawy biegły zauważył, że pomiędzy zakresem prac oznaczonym w umowie a projektem istnieją różnice. W treści umowy ustalono, że dach nad garażem zostanie wykonany z płyty warstwowej poliuretanowej gr 100mm a w części biurowej zostanie pokryty styropapą gr.150mm. Tymczasem w projekcie przewidziano płytę warstwową 15 cm w części garażowej i papę termozgrzewalną szer. 3 cm, warstwę styropianu i folię. Biegły ustalił, że S. K. (1) wykonał dach zgodnie z treścią umowy.

Dowody : opinia biegłego k.323-374, 390-391 akt sprawy,

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o wyżej wymienione dowody z dokumentów prywatnych znajdujących się w aktach sprawy, których prawdziwość, autentyczność i moc dowodowa nie budziły jego wątpliwości a także na podstawie zeznań świadków: J. N. (k. 235-236), P. G. (2) (k. 236-237), P. L. (k. 238-239), M. K. (k. 239-241), G. K. (k. 265-268), K. Z. (k. 268-269), M. B. (k. 269-272), P. M. (k. 288-289), reprezentanta powoda – S. K. (1) (k. 303-305v), pozwanego A. B. (k. 305v-306v), pozwanej J. G. (k. 306v-307). W ocenie Sądu, zeznania świadków i stron były rzeczowe, logiczne oraz korespondowały ze sobą wzajemnie oraz z pozostałym materiałem dowodowym ujawnionym w sprawie. Podkreślić jednak należy, że świadkowie wielokrotnie poza stwierdzaniem pewnych faktów prezentowali w swych zeznaniach oceny jakości prac, które wobec faktu, że do dokonywania tych ocen konieczna jest wiedza specjalistyczna oraz wobec braku możliwości zweryfikowania kompetencji świadków nie mogły służyć do ustalenia stanu faktycznego w tej sprawie. Szerzej co do tej kwestii sąd wypowie się w dalszej części uzasadnienia.

Sąd podzielił również ustalenia zawarte w opinii biegłego A. O.. Opinia ta jest logiczna, konsekwentna i sporządzona przez osobę, która dysponuje odpowiednia wiedzą i doświadczeniem. Biegły szczegółowo odniósł się do pytań zadawanych przez strony oraz dał wyczerpujące odpowiedzi. Jego opinia jest jasna, dokładna i rzetelna a jej treść pozwala na poczynienie ustaleń istotnych dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.

Sąd na podstawie art. 217 § 3 k.p.c. oddalił zgłoszony przez pozwanych wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego na okoliczność wykazania wartości robót wykonanych przez powoda z uwzględnieniem obniżenia ceny ze względu na występowanie wad oraz celem wyliczenia kosztów zastępczego usuwania wad przez pozwanych. W ocenie Sądu przeprowadzenie tego dowodu nie miało znaczenia dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy z przyczyn, które zostaną szczegółowo omówione w dalszej części uzasadnienia. W tym miejscu wskazać jedynie należy, że ustalenia te miałyby znaczenie jedynie wówczas, gdyby sąd doszedł do przekonania, że pozwani skutecznie odstąpili od zawartej umowy i istnieje potrzeba rozliczenia świadczeń zrealizowanych przez obie strony bądź też, gdyby pozwani domagali się w toku niniejszego postepowania obniżenia wynagrodzenia należnego powodowi. Tymczasem pozwani nie zgłosili takiego roszczenia a Sąd z przyczyn wskazanych poniżej ustalił, że oświadczenie pozwanych o odstąpieniu od umowy nie było skuteczne.

Sąd zważył, co następuje:

Bezspornym w niniejszej sprawie było, że pozwani zawarli z S. K. (1) umowę o roboty budowlane, na podstawie której S. K. (1) zobowiązał się do wykonania dachu nad budynkiem biurowym z garażem, położonym w I. przy ul. (...).

Stosownie do treści art. 647 k.c. przez umowę o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i zasadami wiedzy technicznej a inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia.

Podkreślić należy, że umowa o roboty budowlane historycznie wywodzi się z umowy o dzieło. Wyrazem tego jest przepis art. 656 k.c., odsyłający w szeregu kwestii powstałych na tle tej umowy do przepisów dotyczących umowy o dzieło. Umowa o roboty budowlane stanowi jednak odrębny typ umowy i nie jest podtypem umowy o dzieło. Umowy te często są mylone, gdyż przedmiot umowy o roboty budowlane wykazuje wszelkie cechy składające się na zespół konstytutywnych cech dzieła w rozumieniu art. 627 k.c. Obowiązki stron są również w obu umowach podobne w szczególności gdy chodzi o obowiązek odbioru dzieła oraz zapłaty wynagrodzenia. Nadto w obu umowach znajdują zastosowanie te same przepisy dotyczące opóźnienia się wykonawcy z rozpoczęciem albo wykończeniem robót, wykonywania ich w sposób wadliwy lub sprzeczny z umową, rękojmi za wady i uprawnienia do odstąpienia od umowy przez inwestora (art. 656 k.c.).

Umowę o roboty budowlane wyróżnia jednak fakt, iż dotyczy ona przedsięwzięcia o większych rozmiarach, zindywidualizowanych właściwościach. Nadto w przypadku tej umowy szczególny nacisk położony jest na wymóg zaprojektowania robót i zinstytucjonalizowany nadzór. W konsekwencji zasadniczym kryterium rozróżnienia umowy o dzieło i umowy o roboty budowlane jest ocena realizowanej inwestycji stosownie do wymogów prawa budowlanego.

Roboty będące przedmiotem umowy spełniały zatem kryteria charakterystyczne dla umowy o roboty budowlane.

Pozwani zlecili bowiem powodowi wykonanie i montaż konstrukcji i pokrycia dachu jako wyodrębnionej całości, w oparciu o projekt budowlany, a prace nadzorował kierownik budowy tj. podmiot typowy dla procesu budowlanego (art. 17 prawa budowlanego). Same strony zresztą w toku procesu były zgodne co do tego, że przedmiotowa umowa jest umową o roboty budowlane.

Bezspornym w tej sprawie było również, że w dniu 9 lipca 2014r. S. K. (1) zbył na rzecz powoda wierzytelność w kwocie 27.500 zł, wynikającą z wyżej wymienionej umowy. Umowa ta w oparciu o treść art. 509 § 1 i 2 k.c. stanowi podstawę legitymacji czynnej powoda w niniejszej sprawie.

W treści § 1 wymienionej wyżej umowy o roboty budowlane strony szczegółowo oznaczyły zakres prac, które miał wykonać S. K. (1). Na gruncie tej sprawy nie może być żadnych wątpliwości, że S. K. (1) zrealizował wskazany zakres w całości. Wykonał bowiem wszystkie elementy robót wymienione w treści § 1 umowy. W szczególności dostarczył i zamontował konstrukcję dachu, pokrył dach płytą warstwową oraz papą, zamontował świetlik i wykonał obróbki blacharskie a także zamontował rynny i wentylację dachową.

W związku z całkowitym wykonaniem umowy powód domaga się w niniejszym postepowaniu zapłaty reszty wynagrodzenia w kwocie 27.500 zł. Pozwani w treści odpowiedzi na pozew zażądali oddalenia powództwa, powołując się na fakt, że dach został wykonany wadliwie oraz wskazując, że w dniu 25.02.2013 r. odstąpili od zawartej umowy.

W ocenie sądu oświadczenie pozwanych o odstąpieniu od zawartej umowy było bezskuteczne.

Przed przystąpieniem do dalszych uwag należy podkreślić, że

unormowania kodeksu postępowania cywilnego przywiązują duże znaczenie do zasad kontradyktoryjności i dyspozycyjności, co znajduje szczególny wyraz w tym, że to strony są zobowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne (art. 6 k.c., art. 3 i 232 k.p.c.). Skoro zatem pozwani powołali się w niniejszym procesie na fakt, iż roboty wykonane przez S. K. (1) są wadliwe, to obowiązani byli udowodnić tę okoliczność. Jeśli zaś wskazywali na fakt, że odstąpili od umowy, to powinni wykazać, że odstąpienie to było skuteczne. Zgodnie z zasadą rozkładu ciężaru dowodów pozwani winni tez ponieść konsekwencje nieudowodnienia wskazanych okoliczności.

Dodatkowo wskazać należy, że strony zawarły umowę będącą przedmiotem niniejszego postępowania przed wejściem w życie ustawy o prawach konsumenta tj. przed 25.12.2014r. W treści art. 44 tej ustawy uchylono obowiązywanie art. 637 k.c. Zgodnie jednak z treścią art. 51 wymienionej ustawy do umów zawartych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe.

Obowiązujące w dniu zawierania umowy przez strony przepisy (tj. art. 637 § 1 i 2 k.c., art. 638 k.c. w zw. z art. 656 § 1 k.c.)przyznawały inwestorowi kilka rodzajów uprawnień w razie wystąpienia wad wykonanego obiektu budowlanego.

W szczególności zamawiającemu przysługują roszczenia odszkodowawcze wynikające z art. 471 k.c. i następne. Zgodnie z brzmieniem przywołanego przepisu dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. W oparciu o ten przepis pozwani, chcąc podjąć skuteczną obronę, powinni wykazać, że:

- S. K. (1) nienależycie wykonał umowę,

- pozwani doznali szkody w określonej wysokości

- pomiędzy naienależytym wykonaniem zobowiązania a szkodą istnieje związek przyczynowy.

Abstrahując od faktu, że pozwani nie oparli swych zarzutów na art. 471 § 1 k.c. wskazać należy, że pozwani nie dowiedli, w jakiej wysokości doznali szkody skutkiem rzekomych wad wykonanych robót. Podali wprawdzie w odpowiedzi na pozew kwoty, które zapłacili wykonawcom zastępczym, ale sumy tej nie udowodnili. Stosownie do treści art. 361 § 2 k.c. szkoda obejmuje straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Pozwani winni wykazać zatem jakie straty w związku z wadliwością prac ponieśli. Mogliby to uczynić przedkładając dowody potwierdzające, jaki ponieśli koszt w związku z usunięciem wady. Dowodów takich jednak nie przedstawili. Dodatkowo ani w toku niniejszego procesu ani poza nim pozwani nie potrącili przysługującej im wierzytelności z wierzytelnością przysługującą S. K. (1). Ich zarzuty nie zasługiwały zatem na uwzględnienie w oparciu o treść art. 471 k.c.

Inwestorowi w razie wystąpienia wadliwości robót przysługują również uprawnienia wynikające z przepisów o rękojmi tj. art. 637 k.c. i następne w zw. z art. 656 § 1 k.c.

Zgodnie z treścią art. 637 § 1 k.c., jeżeli dzieło ma wady zamawiający może żądać ich usunięcia, wyznaczając w tym celu przyjmującemu zamówienie odpowiedni termin z zagrożeniem, że po bezskutecznym upływie terminu nie przyjmie naprawy. Przyjmujący zamówienie może odmówić naprawy, gdyby wymagała nadmiernych kosztów.

Stosownie zaś do treści art. 637 § 2 k.c. gdy wady się usunąć nie dadzą, albo gdy z okoliczności wynika, że przyjmujący zamówienie nie zdoła ich usunąć w czasie odpowiednim, zamawiający może od umowy odstąpić jeżeli wady są istotne. Jeżeli wady nie są istotne zamawiający może żądać obniżenia wynagrodzenia w odpowiednim stosunku.

Z treści tego przepisu wynika wprost, że w pierwszym rzędzie w przypadku zaistnienia wad, inwestor winien wezwać wykonawcę do ich usunięcia a dopiero, gdy wady się usunąć nie dadzą lub z okoliczności wynika, że przyjmujący zamówienie nie zdoła ich usunąć w czasie odpowiednim, może skorzystać z uprawnień wynikających z § 2 art. 637 k.c.

W niniejszej sprawie pozwani wezwali S. K. (1) do usunięcia wady w postaci przeciekającego świetlika w dniu 9 stycznia i 21 stycznia 2013r. (e-maile na k. 99-129). W odpowiedzi na to wezwanie pracownicy S. K. (1) stawili się na budowie i wykonali dodatkowe uszczelnienie świetlika , stwierdzając jednocześnie, że pojawiająca się woda stanowi skroploną parę i nie jest wynikiem przecieku. W późniejszym czasie pozwani nie informowali S. K. (1), iżby świetlik nadal przeciekał. Opiniujący w tej sprawie biegły ustalił zaś, że świetlik jest szczelny a pojawiające się na nim zawilgocenia są skutkiem wadliwej wentylacji pomieszczenia. Wskazać dodatkowo należy, że w treści pisma z 25.02.2013r. pozwani również nie wskazują na fakt, iż świetlik przecieka. Podali jedynie, że wadliwie zamontowano poliwęglan świetlika co stwarza zagrożenie jego oberwania się i zalania pomieszczenia. Na podstawie tych faktów sąd doszedł do przekonania, że brak jest dowodów pozwalających na ustalenie, że świetlik był nieszczelny a nawet przy przyjęciu, że wezwania z 9 i 21 stycznia 2013 r. były zasadne, to przyjąć należy, że S. K. (1) usunął wadę. W późniejszym czasie nie wzywano wykonawcy do dokonywania jakichkolwiek poprawek. Ustalenie to nie budzi żadnych wątpliwości i wynika z zeznań niemalże wszystkich przesłuchanych w tej sprawie świadków i stron. Takie zeznania złożył P. L. (k. 230), G. K. (k. 266), M. B. (k. 270),S. K. (1) (k. 304v). Również kierownik budowy – P. M. zeznał, że nie wie nic o tym, aby po zakończeniu prac wzywano S. K. (1) do dokonywania poprawek. Wprawdzie A. B. w swych zeznaniach (k. 306v) podał, że pozwani zwracali się o wykonanie poprawek ale nie potrafił nawet podać w jakiej formie kierowali do S. K. (1) te wezwania. Stwierdził jedynie , że syn mówił mu, że „są takie tematy do realizacji”.

W tej sytuacji sąd uznał, że pozwani nie udowodnili w toku tego postępowania, iżby wzywali S. K. (1) do usunięcia wad w wykonanych pracach. W myśl art. 637 § 1 i 2 k.c. nie byli zatem uprawnieni do odstąpienia od zawartej z nim umowy. Już sama ta okoliczność przesądza o niezasadności zarzutów pozwanych. Dodatkowo wskazać jednak należy, że nawet gdyby pozwani wykazali, że wzywali wykonawcę do wykonania poprawek, to nie udowodnili, iżby byli uprawnieni do odstąpienia od zawartej umowy.

Artykuł 637 § 2 k.c. w przypadku istnienia wad w wykonanych robotach przewiduje możliwość bądź to żądania obniżenia wynagrodzenia bądź też złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy. Przepis posługuje się formułą alternatywy rozłącznej – możliwość odstąpienia od umowy dotyczy jedynie wad istotnych a prawo do żądania obniżenia wynagrodzenia – wad nieistotnych. Skoro zatem pozwani opierali swe zarzuty na fakcie, iż odstąpili od umowy i nie żądali - nawet ewentualnie – obniżenia wynagrodzenia, to winni byli wykazać, że prace wykonane przez S. K. (1) były wadliwe oraz, że wady te miały charakter istotny. Pozwani okoliczności tych nie udowodnili.

W treści pisma z dnia 25 lutego 2013r. (k. 45) pozwani wskazywali na następujące przyczyny odstąpienia od umowy:

- że prace wykonano niezgodnie z dokumentacją projektową

- że mocowanie płatwi dachowych zostało wykonane niezgodnie z wiedzą i sztuką budowlaną,

- że niewłaściwie zamocowano poliwęglan świetlika, co grozi jego oberwaniem i zalaniem pomieszczenia,

- że niezgodnie z umową wykonano zabezpieczenie antykorozyjne konstrukcji a nadto nie dostarczono dokumentacji jakościowej dotyczącej wykonanego zabezpieczenia,

- że nieprawidłowo zamontowano płyty dachowe,

- że występują przecieki rynny dachowej.

Dodatkowo w toku procesu wskazywano, że wadliwie wykonano obróbki blacharskie ogniomurów oraz, że S. K. (1) zastosował złej jakości papę i nieprawidłowo ją położył.

Odnosząc się kolejno do wymienionych wyżej wad wskazać należy, że z treści opinii biegłego wynika, iż ustalił on, że zakres robót oznaczony w § 1 umowy w punkcie 2. i 4. przewidywał odmienny sposób wykonania prac, niż wynikało to z dokumentacji projektowej. (por. k. 27-28 opinii). Biegły ustalił, że S. K. (1) wykonał roboty z zachowaniem wskazań zawartych w treści umowy. Biegły zauważył również, że projekt miał charakter ogólny i wprowadzenie drobnych zmian w wykonywanych robotach w stosunku do projektu jest częstą praktyką na budowach i nie stanowi podstawy do przyjęcia, żae roboty wykonano niezgodnie z dokumentacją. Podkreślić należy przy tym, że w tej sprawie projektant – P. M. był jednocześnie kierownikiem budowy, sprawującym nadzór nad jej tokiem. Nie zgłosił on żadnych zastrzeżeń co do niezgodnego z projektem wykonania robót. Przeciwnie – w dniu 21 maja 2013 r. złożył oświadczenie, że budowa została zrealizowana zgodnie z obowiązującymi warunkami technicznymi i potwierdził, że budynek nadaje się do użytkowania (k. 229 i 230). Skoro zatem odstępstwa do projektu były bądź to przewidziane w umowie bądź zostały wykonane na polecenie pozwanych, to brak było zdaniem sądu podstaw do przyjęcia, że stanowiły one wadę robót wykonanych przez S. K. (1) a tym bardziej – aby wada ta była istotna.

Pozwani wskazywali również, że w sposób niezgodny ze sztuką budowlaną zamocowano płatwie dachowe. W tym zakresie wskazać należy, że z ustaleń biegłego wynika, że w umowie nie ustalono, który z wykonawców (czy wykonujący dach, czy też ten, który budował ściany) był zobowiązany do wykonania mocowania dla płatwi. Już sama ta okoliczność przesądza, że za ewentualne wady występujące w tym zakresie nie można obciążyć S. K. (1). Niezależnie jednak od tego wskazać należy, że nieprawidłowość w mocowaniu płatwi została zauważona w toku robót. Pozwani zdecydowali wówczas o dokonaniu zmian w tym zakresie. P. M. przygotował projekt nowego rozwiązania. S. K. (1) wykonał to mocowanie zgodnie z projektem a poprawka została zaakceptowana przez pozwanych (por. zeznania M. K. k. 240, G. K. k. 266, P. M. k. 288v). W tej sytuacji brak było zdaniem sądu podstaw do przyjęcia, że sposób mocowania płatwi stanowił wadę robót wykonanych przez pozwanego, zwłaszcza że prace te pozwany wykonał jako roboty dodatkowe, które nie wchodziły w zakres umowy.

W treści pisma z 25.02.2013r. pozwani wskazali również, że pozwany niewłaściwie zamontował poliwęglan świetlika. W tym zakresie wskazać należy po pierwsze, że wadę tę wytknięto S. K. (1) w toku robót i skutkiem tych uwag S. K. (1) poprawił mocowanie świetlika (por. zeznania P. L. k. 239, M. K. k. 240, M. B. k. 271, S. K. (1) k. 304). Odnosząc się do kwestii przecieków w obrębie świetlika podnieść należy, że w dniu 22.01.2013r. pracownicy S. K. (1) wykonali dodatkowe uszczelnienie świetlika i w późniejszym czasie nie zgłaszano już im żadnych uwag co do jego szczelności. Podkreślić należy, że zdaniem S. K. (1) i jego pracowników oraz w opinii biegłego przyczyną pojawiania się skroplin na świetliku jest nieprawidłowa wentylacja pomieszczenia. Biegły nie stwierdził, iżby świetlik był nieszczelny. Na marginesie jedynie wskazać należy, że ustaleń tych nie podważają zeznania P. G. (1) (k. 236-237), który podał, że zdemontował obróbki świetlika, gdyż na ich podstawie nie sposób ustalić, czy wykonanie tych prac było konieczne ani też, czy ewentualne wady robót S. K. (1) w tym zakresie miały charakter istotny.

Brak było również podstaw do uznania, że S. K. (1) w sposób nieprawidłowy zabezpieczył konstrukcję pod kątem antykorozyjnym. Z ustaleń biegłego wynika, że konstrukcja posiadała podwójne zabezpieczenie tj. była ocynkowana i dodatkowo przez S. K. (1) pomalowana. Wykonawca dostarczył też dokument WZ z ocynkowani w G. (k. 47) i świadectwo wykonania powłoki zgodnie z normą (k. 48b).

Odnosząc się do kwestii przeciekających rynien dachowych wskazać należy, że zarówno świadek J. N. (k. 235-236) jak i P. G. (1)(k. 236-237) oraz K. Z.(k. 268-269) a także M. B. (k. 269-272) i pozwani zgodnie podawali, że woda wylewała się poza rynnę. Zeznania te jednak nie mogły stanowić podstawy do uwzględnienia zarzutów pozwanych. Wskazać bowiem należy, że z zeznań S. K. (1) wynikało, że zalecał zastosowanie w tym budynku rynien gzymsowych, gdyż rynny systemowe są nieszczelne. Podał, że dokonał zmiany orynnowania na wyraźne życzenie pozwanych. Z zeznań wskazanych świadków nie wynika, co było przyczyną powstawania przecieków, czy stanowiło to skutek wadliwego montażu rynien, czy też jest wynika z faktu, że rynny tego rodzaju nie nadają się do płaskich dachów. Ta ostatnia przyczyna wydaje się być o tyle prawdopodobna, że z treści opinii biegłego wynika, że nawet po dokonaniu poprawek rynny nadal nie są szczelne. Dodatkowo należy zauważyć, że z zeznań wskazanych świadków nie wynika, jaki dokładnie był zakres wykonanych poprawek nie sposób zatem ustalić zakresu występowania ewentualnych wad i w konsekwencji , czy wady te - ile występowały – były istotne. Podkreślić również należy, że biegły zbadał zawilgocenia występujące aktualnie na ścianach i świetliku i wskazał, że są one skutkiem bądź to przemarzania ścian bądź wadliwej wentylacji pomieszczeń i nie mają związku z nieszczelnością w obrębie dachu.

Powyższe ustalenia prowadzą do wniosku, że spośród wad wskazanych przez pozwanych w treści pisma z 25.02.2013r., zawierającego oświadczenie o odstąpieniu od umowy faktycznie występowały jedynie nieprawidłowości w zakresie położenia płyt dachowych. Wady te zostały jednak zbadane przez biegłego, który kategorycznie stwierdził, że mają one charakter nieistotny , gdyż nie utrudniają ani nie umożliwiają prawidłowego funkcjonowania wykonanego przez S. K. (1) dachu. W tej sytuacji sąd ustalił, że brak było podstaw do odstąpienia przez pozwanych od zawartej umowy, gdyż podane przez pozwanych w treści tego oświadczenia przyczyny bądź to nie istniały bądź były nieistotne.

Dodatkowo należy zauważyć, że w toku procesu pozwani powoływali się jeszcze na wady prac S. K. (1) dotyczące pokrycia dachu papą oraz wykonania obróbek blacharskich ogniomurów. Świadkowie J. N., P. G. (1), M. K., M. B. wskazywali, że papa była słabej jakości oraz źle ją położono. W toku procesu nie wykazano jednak, iżby zastosowana papa nie odpowiadała wymogom określonym w umowie i projekcie. Opiniujący w tej sprawie biegły wskazał, że na obecnym etapie nie ma możliwości dokonania oceny jakości zastosowanej papy, gdyż została połączona z papą położoną w okresie późniejszym. W zakresie, w jaki zarzuty pozwanych dotyczyły nieprawidłowości w położeniu papy, wskazać należy, że ogólne zeznania świadków nie pozwalają na ustalenie, jaki był zakres tych nieprawidłowości w szczególności, czy wady występowały w takich ilościach, że można je uznać za istotne.

Podobne uwagi dotyczą zastrzeżeń dotyczących obróbek blacharskich ogniomurów. Pomimo, iż świadek J. N., M. K. i M. B. oraz pozwani zeznali, że roboty te zostały wykonane wadliwie, to na podstawie ich zeznań nie można ustalić, jaki był zakres tych wad i czy stopień ich nasilenia był tak duży, że można je uznać za istotne. Nadto należy zauważyć, że z zeznań S. K. (1), P. L. i G. K. wynikało, że wykonawca dokonał zmiany opierzeń z 3 – metrowych na 6 – metrowe oraz wykonał połączenia na płasko a nie na rąbek na skutek uwag M. K. i na wyraźne żądanie pozwanych. S. K. (1) zeznał, że informował inwestora, że obróbki wykonane w takie sposób są nieprawidłowe.

Kierując się powyższą argumentacją sąd uznał, że pozwani nie udowodnili, że powód wykonał zlecone mu prace wadliwie (poza nieprawidłowo położonymi płytami dachowymi) oraz, aby wady te były istotne. Nie wykazali też, iżby wzywali powoda do poprawienia wadliwie zrealizowanych robót. Wobec powyższego w oparciu o treść art. 637 § 1 i 2 w zw. z art. 656 § 1 k.c. sąd uznał, że pozwani nie byli uprawnieni do odstąpienia od zawartej umowy. Pozwani nie zgłosili żadnych innych zarzutów wynikających z przepisów o rękojmi bądź z art. 471 § 1 k.c.

Mając na uwadze powyższe Sąd w oparciu o art. 647 k.c. orzekł jak w pkt 1 sentencji, przyjmując, że S. K. (1) wykonał zleconą mu prace w całości a nie otrzymał części wynagrodzenia w kwocie 27.500 zł.

Sąd zasądził odsetki od tej kwoty na podstawie art. 481 § 1 k.c. Zgodnie z treścią tego przepisu jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

S. K. (1) wystawił pozwanym zgodnie z umową fakturę, określając w niej termin płatności na 11.06.2013r. Z tego względu od dnia następnego sąd zasądził odsetki ustawowe od żądanej kwoty.

Sąd oddalił żądanie powoda o zasądzenie odsetek ustawowych za okres wcześniejszy, gdyż zgodnie z treścią § 4 umowy termin płatności miał wynikać z treści faktury wystawionej przez wykonawcę a z dołączonej do pozwu faktury wynika, że termin ten przypadał na 11.06.2013r.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. , uznając, że powód uległ tylko co do nieznacznej części swego roszczenia. Nadto sąd na podstawie art.83 ust. 1 ustawy z dnia 228 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 113 ust. 1 tej ustawy w zw. z art. 98 § 1 kpc nakazał pobranie od pozwanych solidarnie na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Bydgoszczy kwoty 1.294,79 zł tytułem zwrotu wydatków poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa. Koszt opinii biegłego wyniósł bowiem 3.240,79 zł a pobrano zaliczki w kwocie łącznej 2.000 zł. Dodatkowo świadkowi P. M. wypłacono kwotę 54 zł tytułem zwrotu kosztów związanych ze stawiennictwie w sądzie.

SSR Eliza Grzybowska