Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 grudnia 2015 r.

Sąd Okręgowy___________________ w Gliwicach Wydział IX

Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku

w składzie:

przy udziale ./.

po rozpoznaniu w dniu 17 grudnia 2015 r. w Rybniku

sprawy z odwołania M. B. ( B. )

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych III Oddział w W.

o wysokość renty, o odsetki od wypłaconej renty

na skutek odwołania M. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych III Oddział w W.

z dnia 14 lipca 2015r. Znak: (...)

z dnia 12 sierpnia 2015r. Znak: (...)

1.  zmienia zaskarżone decyzje w ten sposób, iż przyznaje ubezpieczonej prawo do odsetek za opóźnienie w wypłacie świadczenia za okres od dnia 27 czerwca 2014r. do dnia wypłaty,

2.  oddala odwołanie w pozostałej części.

Sędzia

Sygn. akt IX U 888/15

  Decyzją z dnia 14.07.2015r. organ rentowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych w W., wykonując wyrok tut. Sądu z dnia 16.06.2015r. sygn. akt: IX U 1383/14 zgodnie z jego sentencją, przyznał ubezpieczonej M. B. (B.) prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 05.04.2014r. do dnia 04.04.2017r.

Decyzją z dnia 12.08.2015r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. odmówił ubezpieczonej wypłaty wnioskowanych odsetek za okres od dnia 05.04.2014r. z tytułu opóźnienia w wypłacie świadczenia przyznanego wyrokiem Sądu.

W odwołaniach od obu powyższych decyzji ubezpieczona domagała się zmiany tych decyzji poprzez przyznanie odsetek za opóźnienie w wypłacie świadczenia od dnia 05.04.2014r.

W odpowiedzi na odwołania ZUS podtrzymał stanowiska jak w zaskarżonych decyzjach, wnosząc o oddalenie obu odwołań.

Sąd połączył sprawy z obu odwołań do wspólnego rozpoznania.

Rozpoznając sprawę Sąd ustalił, co następuje.

Ubezpieczona M. B. urodziła się w dniu (...)

W dniu 03.03.2014r. złożyła wniosek o przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Lekarz orzecznik ZUS orzeczeniem z dnia 15.04.2014r. uznał ubezpieczoną za zdolną do pracy. Orzeczeniem z dnia 27.05.2014r. Komisja Lekarska ZUS po rozpoznaniu u ubezpieczonej: stanu po operacji zaćmy ze wszczepem PC OL w 03/2014, stanu po operacji odwarstwienia siatkówki OP w 01/2013, krótkowzroczności OPL, astygmatyzmu OP, niedowidzenia OL od dzieciństwa stwierdziła, iż nie jest ona niezdolna do pracy.

Orzeczenie to stało się podstawą wydania decyzji z dnia 30.05.2014r. którą organ rentowy odmówił ubezpieczonej prawa do wnioskowanej renty z tytułu niezdolności do pracy, od której ubezpieczona wniosła odwołanie do tut. Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych.

Wyrokiem z dnia 16.06.2015r. tut. Sąd Okręgowy przyznał ubezpieczonej prawo do renty z tytułu częściowej okresowej niezdolności do pracy od dnia 05.04.2014r. do dnia 04.04.2017r. (sygn. akt: IX U 1383/14).

Sąd w wyniku przeprowadzonego postępowania dowodowego ustalił, iż ubezpieczona z przyczyn okulistycznych jest częściowo niezdolna do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji (pracownik socjalny) począwszy od dnia 05.04.2014r. do dnia 04.04.2017r.

W toku postępowania Sąd dopuścił dowody z opinii biegłych sądowych z zakresu chorób oczu, a mianowicie lek.med. A. S. oraz lek.med. L. J.,

W opiniach biegłej sądowej z zakresu chorób oczu lek.med. A. S. (opinia podstawowa i uzupełniająca) stwierdzono, iż ubezpieczona z przyczyn okulistycznych jest zdolna do pracy biurowej, niezdolna do ciężkiej pracy fizycznej od stycznia 2013r. ( tj. od czasu odwarstwienia siatkówki ) na trwale, niezdolna do pracy w terenie co najmniej do czasu wykonania jednej z operacji oka prawego ( zaćmy, przecięcia opaski, usunięcia błony przedsiatkówkowej ).

U ubezpieczonej rozpoznaje się: stan po opasaniu gałki ocznej prawej z powodu odwarstwienia siatkówki, zaćmę początkową, błonę nasiatkówkową oka prawego, rzekomosoczewkowość oka lewego, stan po laseroterapii zwyrodnień obwodowych siatkówek, krótkowzroczność obu oczu.

Badana zawsze będzie miała przeciwwskazania do ciężkiej pracy fizycznej. Ubytki

w polu widzenia wynikają u badanej z krótkowzroczności i zmian zwyrodnieniowych, częściowo mogą wynikać także z dużego wgłobienia pooperacyjnego w oku prawym. Obniżona ostrość widzenia w oku prawym wynika z przebytego odwarstwienia siatkówki, zmian zwyrodnieniowych krótkowzrocznych oraz błony przedsiatkówkowej oka prawego. Nie można wykluczyć, że przecięcie opaski, usunięcie błony przedsiatkówkowej oraz operacja zaćmy w oku prawym może poprawić parametry pola widzenia i ostrość widzenia oka prawego na tyle, że praca w terenie będzie możliwa do wykonywania przez ubezpieczoną.

Opinia podstawowa biegłej została ubezpieczonej doręczona w dniu 24.11.2014r., zaś opinia uzupełniająca tej biegłej w dniu 20.02.2015r. Zgodnie z opinią biegłej specjalisty chorób oczu lek.med. L. J. ubezpieczona z przyczyn okulistycznych jest częściowo niezdolna do pracy pracownika socjalnego od dnia 08.01.2013r., na trwale.

U ubezpieczonej rozpoznaje się: stan po opasaniu gałki ocznej z powodu odwarstwienia siatkówki, zaćmę korowo – jądrową początkową, błonę nasiatkówkową, makulopatię oka prawego, rzekomosoczewkowość oka lewego, krótkowzroczność, astygmatyzm, presbyopię, miażdżycę naczyń siatkówki, zwyrodnienia obwodowe siatkówki, stan po laseroterapii obwodowych części siatkówki obu oczu.

Na pracę pracownika socjalnego składa się praca w biurze i przy komputerze, a także praca w terenie, z dojazdem do podopiecznego, którego czasem trzeba podnieść lub przytrzymać. Dlatego pracownik, który musi unikać gwałtownych ruchów, upadków, czy podnoszenia ciężkich przedmiotów, bo istnieje zagrożenie odwarstwienia siatkówki bądź podwichnięcia wszczepionej soczewki w oku ( w tym przypadku ubezpieczona ), pracy takiej wykonywać nie powinien. U ubezpieczonej istnieje większe ryzyko ponownego odwarstwienia siatkówki. Ma ona też koncentrycznie zawężone pole widzenia. W pracy pracownika socjalnego ważne jest dobre pole widzenia zwłaszcza w kwadratach dolnych, które mają znaczenie, aby się nie potknąć. We wszystkich badaniach pola widzenia badana ma zawężone pole widzenia ( zwłaszcza w kwadratach dolnych ) z powodu zwyrodnień obwodowych i aplikacji laserowych.

Sytuacji tej nie zmieni kolejna operacja w oku prawym, gdy ubezpieczona nadal będzie musiała unikać wysiłków, upadków i gwałtownych ruchów.

Opinia biegłej j.w. została ubezpieczonej doręczona w dniu 19.05.2015r.

Wyrok Sądu Okręgowego z dnia 16.06.2015r. wpłynął do organu rentowego w dniu 29.06.2015r., uprawomocnił się w dniu 14.07.2015r.

  Decyzją z dnia 14.07.2015r. organ rentowy wykonał wyrok tut. Sądu z dnia 16.06.2015r. sygn. akt: IX U 1383/14 , zgodnie z jego sentencją, tj. przyznał ubezpieczonej prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 05.04.2014r. do dnia 04.04.2017r.

  Ubezpieczona w dniu 30.07.2015r. złożyła odwołanie od powyższej decyzji, które organ rentowy potraktował jak odrębny wniosek o wypłatę odsetek.

Decyzją z dnia 12.08.2015r., w załatwieniu wniosku z dnia 30.07.2015r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. odmówił ubezpieczonej wypłaty wnioskowanych odsetek za okres od dnia 05.04.2014r. z tytułu opóźnienia w wypłacie świadczenia przyznanego wyrokiem Sądu.

Powyższe Sąd ustalił na podstawie akt organu rentowego oraz akt sprawy tut. Sądu Okręgowego IX U 1383/14 jako okoliczności bezsporne, bo jednoznacznie wynikające z tych dowodów i nie kwestionowane przez strony. Zebrany materiał dowodowy Sąd uznał za kompletny, spójny i przekonywujący, przez
co mogący stanowić podstawę rozstrzygnięcia.

Mając na uwadze powyższe ustalenia Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonej zasługuje na częściowe uwzględnienie.

Kwestie wydawania decyzji i wypłaty świadczenia reguluje art. 118 ustawy
z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2013r., poz. 1440 ze zm.).

Zgodnie z treścią ust. 1 tego przepisu, organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji, z uwzględnieniem ust. 2 i 3 oraz art. 120.

Natomiast w myśl art. 118 ust 1a w brzmieniu obowiązującym od 1 kwietnia 2009r.,
a ustalonym ustawą z dnia 23 stycznia 2009r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, w razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Organ odwoławczy, wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego.

Według ust 2, jeżeli w wyniku decyzji zostało ustalone prawo do świadczenia oraz jego wysokość, organ rentowy dokonuje wypłaty świadczenia w terminie określonym w ust. 1

Z kolei podstawę prawną do wypłaty odsetek przez ZUS zawiera art. 85 ust. 1 ustawy
z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2007r. Nr 11, poz. 74 ze zm.). Przepis ten stanowi, że jeżeli Zakład – w terminach przewidzianych
w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych
z ubezpieczeń społecznych lub świadczeń zleconych do wypłaty na mocy odrębnych przepisów albo umów międzynarodowych – nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to przypadku,
gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności,
za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności. Zgodnie z art. 85 ust. 2 powołanej ustawy Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych określa, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady wypłacania odsetek.

Na podstawie powyższej delegacji ustawowej zostało wydane Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 lutego 1999r. w sprawie szczegółowych zasad wypłacania odsetek za opóźnienie w ustaleniu lub wypłacie świadczeń z ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 1999 r. nr 12, poz. 104).

Powyższy przepis wyraźnie wskazuje, że ZUS jest zobowiązany do wypłaty odsetek
w wysokości określonej przepisami prawa cywilnego wówczas, gdy w następstwie okoliczności, za które ponosi odpowiedzialność, nie ustali prawa do świadczenia lub nie dokona jego wypłaty w przewidzianych przepisami terminach ich przyznawania i wypłacania. Chodzi zatem o wypłatę odsetek za zwłokę w wypłacie świadczenia, powstałą na skutek okoliczności, za które organ odpowiada.

Jak ustalono w przedmiotowej sprawie, prawo ubezpieczonej do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy zostało przyznane wyrokiem tut. Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gliwicach Ośrodka (...) w R. z dnia 16.06.2015r. na okres od dnia 05.04.2014 do dnia 04.04.2017r.

Wprawdzie w tym wyroku Sąd nie orzekł, zgodnie z art. 118 ust 1a ustawy emerytalnej, o odpowiedzialności organu rentowego, nie zamyka to jednak ubezpieczonej drogi do dochodzenia odsetek.

Warunkiem zasądzenia odsetek ustawowych za opóźnienie w płatności świadczenia
jest ustalenie, że organ rentowy ponosi odpowiedzialność za niewyjaśnienie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. W ocenie tegoż Sądu ostatnią okolicznością niezbędną do wydania przez organ rentowy pozytywnej decyzji dla ubezpieczonej było orzeczenie komisji lekarskiej ZUS, które zapadło w dniu 27.05.2014r., gdy według obowiązującego przed organem rentowym trybu orzeczniczego, przy rozpatrywaniu wniosku rentowego orzeka lekarz orzecznik ZUS, a w razie wniesienia sprzeciwu, co miało miejsce w przypadku ubezpieczonej, komisja lekarska ZUS wydająca ostateczne, rozstrzygające orzeczenie w sprawie.

Ustalając j.w. Sąd miał na uwadze, iż komisja lekarska rozpatrując sprzeciw ubezpieczonej mimo, że nie stwierdziła u ubezpieczonej niezdolności do pracy, rozpoznała u ubezpieczonej: stan po operacji zaćmy, stan po operacji odwarstwienia siatkówki oka prawego, krótkowzroczność obu oczu, astygmatyzm oka prawego, a więc rozpoznała schorzenia chorób oczu, które stały się podstawą przyznania ubezpieczonej wyrokiem sądowym świadczenia rentowego, gdy ubezpieczona z powodu tych schorzeń nie jest w stanie wykonywać pracy odpowiadającej posiadanym przez nią kwalifikacjom zawodowym pracownika socjalnego. Dodatkowo za takim przyjęciem przemawia to, że komisja lekarska była również w posiadaniu wywiadu zawodowego, z którego wynikał rodzaj ostatnio wykonywanej pracy tj. praca pracownika socjalnego, wykonywana przez ubezpieczoną od dnia 29.03.1999r., przy dokonanej w wywiadzie ogólnej charakterystyce pracy na stanowisku pracownika socjalnego, która wyraźnie wskazuje, iż nie jest to praca wyłącznie biurowa, ale jest to również praca w terenie z przewagą wysiłku fizycznego, wymagająca dłuższego stania, chodzenia, dobrej ostrości wzroku…- praca ciężka.

Przy ustaleniu, iż wydanie orzeczenia przez komisję lekarską ZUS z dnia 27.05.2014r. jest ostatnią okolicznością niezbędną do wydania decyzji przyznającej prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy, przy uwzględnieniu trzydziestodniowego terminu
na dokonanie wypłaty zasądzonej renty wynikającego z uregulowania art. 118 ust.1 ustawy emerytalnej , ZUS od dnia 27.06.2014r. pozostawał w zwłoce w wypłacie tego świadczenia. Odsetki są należne do dnia zapłaty.

Zajmując takie stanowisko Sąd w pkt. 1 wyroku na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżone decyzje i przyznał ubezpieczonej prawo do odsetek za opóźnienie w wypłacie świadczenia za okres od dnia 27 czerwca 2014r. do dnia wypłaty.

W pkt. 2 na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c oddalił odwołanie ubezpieczonej w pozostałej części jako bezpodstawne tj. w zakresie żądanego przez ubezpieczoną przyznania prawa do odsetek od dnia 05 kwietnia 2014r. Sędzia: