Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 stycznia 2016 r.

Sąd Rejonowy dla W. M.w W. Wydział XVI Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący : SSR Ewa Suchecka - Bartnik

Protokolant: Anna Zembrowska- Stańczak

po rozpoznaniu w dniu 11 stycznia 2016 r. wW.

na rozprawie

sprawy z powództwa J. B.

przeciwko Agencji (...)z siedzibą w W.

o zobowiązanie do złożenia oświadczenia woli

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od powoda J. B. na rzecz pozwanego Agencji (...)z siedzibą w W. koszty procesu w całości pozostawiając ich szczegółowe wyliczenie referendarzowi sądowemu.

(...)

Sygn. akt XVI C 661/13

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 22 października 2012 roku powód J. B. wniósł o zobowiązanie pozwanej Wojskowej (...) Oddział (...) w W. do złożenia oświadczenia woli o treści: „Pozwany Wojskowa (...) Oddział (...) w W. oddaje powodowi J. B. w najem na czas nieokreślony lokal mieszkalny nr (...) położony w W. przy ulicy (...)”, a także o zasądzenie od pozwanej na swoją rzecz kosztów procesu. W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, iż ww. lokal znajduje się w zasobach pozwanej, a został przydzielonym jako kwatera dziadkowi powoda, E. P., na mocy decyzji administracyjnej z dnia 11 marca 1960 roku, wydanej przez właściwy rzeczowo organ – Szefa (...). Powód wskazał, że E. P., będąc ówcześnie już wojskowym emerytem, zmarł w dniu 1 października 1997 roku i w chwili śmierci zamieszkiwał na stałe w przedmiotowym lokalu wraz z powodem. Podniósł dalej, że zgodnie z art. 23 ust. 7 ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych RP z dnia 22 czerwca 1995 roku dyrektor oddziału regionalnego pozwanej powinien był zawrzeć z nim umowę najmu spornego lokalu, jako z osobą wymienioną w art. 23 ust. 3 tej ustawy – o co powód wystąpił we wniosku z dnia 3 sierpnia 2012 roku – jednak ten pierwszy bezpodstawnie odmówił zawarcia takiej umowy. Powód argumentował, iż wszystkie przesłanki przewidziane w ww. przepisie według jego brzmienia w chwili składania wniosku o zawarcie umowy zostały spełnione – dziadek powoda był żołnierzem zawodowym służby stałej, który do śmierci zajmował przedmiotowy lokal i nabył prawo do emerytury wojskowej. Jednocześnie podniósł, iż żadne obowiązujące obecnie przepisy wyżej powołanej ustawy nie uzależniają uprawnienia do zawarcia umowy najmu przysługującego członkom rodziny zmarłego żołnierza służby stałej od tego, aby przepisy obowiązujące w chwili śmierci emeryta wojskowego przewidywały zawarcie takiej umowy (pozew k. 2-10).

W odpowiedzi na pozew z dnia 4 lipca 2013 roku pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenia na swoją rzecz kosztów postępowania. Na wstępie wskazała, iż po śmierci E. P. w przedmiotowym lokalu zamieszkiwał jego syn, a wuj powoda – P. P., który prawomocnie przegrał procesy o ustalenie wstąpienia w stosunek najmu przedmiotowego lokalu, zobowiązanie Wojskowej(...)do zawarcia z nim umowy najmu tegoż lokalu oraz proces o eksmisję. Wskazała także, iż między stronami niniejszego procesu także toczył już się proces, którego przedmiotem było ustalenie wstąpienia powoda w najem przedmiotowego lokalu, a w którym powództwo zostało oddalone. Strona pozwana podniosła dalej, powołując się na orzecznictwo, iż brak jest podstaw, aby w okolicznościach niniejszej sprawy stosować, jak chce tego powód, normy prawne, które weszły w życie 13 lat po śmierci E. P.. Stanęła na stanowisku, iż zastosowanie znajduje natomiast art. 23 ust. 2 ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych w brzmieniu obowiązującym na dzień 1 października 1997 roku, który jednoznacznie stanowił, iż w razie śmierci emeryta wojskowego prawo do kwatery nabywają jedynie wspólnie z nim zamieszkali członkowie rodziny uprawnieni do wojskowej renty rodzinnej – a powód tego kryterium nie spełnia. Niezależnie od powyższego pozwana wskazała, iż żądanie powoda jest bezzasadne nawet w świetle przepisów rzeczonej ustawy obowiązujących na chwilę składania wniosku – w szczególności powód nie zajmował lokalu w chwili śmierci swojego dziadka, a ten drugi nie był w chwili śmierci był już żołnierzem a emerytem (odpowiedź na pozew – k. 98-103).

W piśmie przygotowawczym z dnia 28 marca 2014 roku strona powodowa podniosła, iż wbrew twierdzeniom strony przeciwnej w żadnym z przywołanych w odpowiedzi na pozew postępowań sądowych, których stronami była pozwana oraz P. P. bądź J. B., podstawą rozstrzygnięcia nie była art. 23 ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych RP, ani w brzmieniu obecnym, ani poprzednim, a tym bardziej nie padło stwierdzenie, iż roszczenie powoda należy rozpatrywać według przepisów obowiązujących w dniu śmierci E. P.. Jednocześnie podtrzymała argumentację wyrażoną w pozwie iż przepisy ww. ustawy obwiązujące na chwilę złożenia wniosku o zawarcie umowy najmu powinny być podstawą orzekania w sprawie oraz zaprzeczyła twierdzeniom pozwanej, jakoby nie dawały one podstaw powodowi do skutecznego wystąpienia z przedmiotowym żądaniem (pismo przygotowawcze strony powodowej – k. 181-189).

W piśmie procesowym z dnia 11 września 2014 roku strona pozwana podniosła, iż skoro powód wraz z rodzicami wyprowadził się z lokalu, to w sposób dorozumiany zrezygnowali z uprawnień dalszego w nim zamieszkiwania oraz roszczenia o zawarcie umowy wynikającego z ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych RP (pismo procesowe strony pozwanej – k. 314-315).

W odpowiedzi na powyższe, w piśmie z dnia 3 listopada 2014 roku, powód wskazał, iż art. 23 ww. ustawy nie uzależnia nabycia czy też utrzymywania uprawnień do zawarcia umowy najmu przez powoda od dalszego zamieszkiwania po śmierci jego dziadka w przedmiotowym lokalu. Nadto zaprzeczył, aby kiedykolwiek zrezygnował z tych uprawnień i je utracił, bowiem nie odmówił ze skorzystania z nich, o czym mowa w art. 44 ustawy (pismo procesowe strony powodowej – k. 354-359).

W dalszym toku postępowania strony podtrzymały stanowiska w sprawie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Lokal nr (...) położony w budynku przy ul. (...) w W. (dalej także jako „lokal nr (...)”) jest własnością Skarbu Państwa i znajduje się w zasobach Wojskowej (...) (...) w W.- obecnie Agencji (...).

(okoliczność bezsporna)

Lokal ten w dniu 11 marca 1960 roku został przydzielony przez Szefa (...)na podstawie imiennego nakazu kwatery nr (...) generałowi brygady E. P.. Jako osoby, którym przysługiwało prawo zamieszkania w lokalu, wymieniono także żonę, dwoje dzieci oraz teściową E. P..

(dowód: imienny nakaz przydziału kwatery – k. 11)

J. B., urodzony w dniu (...), jest synem córki E. A. P.- B. i L. B..

(dowód: odpis skrócony aktu małżeństwa – k. 12; odpis skrócony aktu urodzenia – k. 13)

Po przejściu na emeryturę wojskową do swojej śmierci E. P. wciąż zamieszkiwał w tym lokalu wraz z rodziną – synem P. P., A. B. i jej mężem L. B. oraz J. B..

(dowód: zeznania świadka A. B. – k. 366; zeznania świadka P. P. – k. 367; przesłuchanie powoda – k. 368)

E. P. zmarł w dniu 1 października 1997 roku.

(dowód: odpis skrócony aktu zgonu – k. 14)

Wyrokiem z dnia 19 grudnia 2001 roku wydanym w sprawie o sygn. akt IV C 567/99 Sąd Rejonowy dla (...) W. oddalił powództwo P. P. o zobowiązanie Wojskowej (...)do zawarcia umowy najmu lokalu nr (...). Apelacja od tego wyroku została oddalona wyrokiem Sadu Okręgowego w W. z dnia 11 kwietnia 2002 roku wydanym w sprawie o sygn. akt V Ca 505/02.

(dowód: wyroki – k. 121-123, 154-154v. załączonych akt sprawy IV C 567/99)

W 2002 roku A. B. z mężem i synem J. B. wyprowadziła się z lokalu nr (...).

(dowód: zaświadczenie o adresach i okresach zameldowania – k. 360; zeznania świadka A. B. – k. 367; przesłuchanie powoda – k. 368)

Od tego czasu w lokalu nr (...) zamieszkiwał wyłącznie wuj J. P. P..

(okoliczność bezsporna)

Sąd Okręgowy w W. wyrokiem z dnia 10 stycznia 2005 roku wydanym w sprawie o sygn. akt I C 1578/02 oddalił powództwo P. P. o ustalenie wstąpienia w stosunek najmu Lokalu na podstawie art. 8 ustawy o dodatkach mieszkaniowych i na podstawie art. 691 k.c. Apelacja od tego wyroku została oddalona wyrokiem Sądu Apelacyjnego w W. z dnia 24 listopada 2005 roku wydanego w sprawie o sygn. akt I ACa 411/05.

(dowód: wyroki – k. 176-180, 224-224v. załączonych akt sprawy I C 1578/02)

Sąd Rejonowy dla W. Ś.w W. wyrokiem z dnia 25 czerwca 2009 roku wydanym w sprawie o sygn. akt VI C 123/07 nakazał P. P. opróżnienie i opuszczenie lokalu nr (...). Apelacja od tego wyroku została oddalona wyrokiem Sadu Okręgowego w W. z dnia 1 grudnia 2009 roku wydanym w sprawie o sygn. akt V Ca 2449/09.

(dowód: wyroki – k. 405, 479-479v. załączonych akt sprawy VI C 123/07)

Wyrokiem z dnia 26 stycznia 2011 roku wydanym w sprawie o sygn. akt I C 158/10 Sąd Rejonowy dla W. M.w W. oddalił powództwo P. P. o ustalenie dziedziczenia najmu przedmiotowego lokalu. Wyrokiem z dnia 3 czerwca 2012 roku wydanym w sprawie o sygn. akt V Ca 1023/11 Sąd Okręgowy wW.oddalił apelację powoda od tego wyroku.

(dowód: wyroki – k. 191, 259 załączonych akt I C 158/10)

Wyrokiem z dnia 17 października 2011 roku wydanym w sprawie sygn. akt XVI C 485/09 Sąd Rejonowy dla W. M.w W. oddalił powództwo J. B. o ustalenie wstąpienia w stosunek najmu lokalu nr (...). Apelacja od tego wyroku została oddalona wyrokiem Sadu Okręgowego w Warszawie z dnia 24 maja 2012 roku wydanym w sprawie o sygn. akt V Ca 893/12.

(dowód: wyroki – k. 207, 307 załączonych akt XVI C 485/09)

W dniu 14 listopada 2012 roku lokal nr (...) został dobrowolnie zdany przez P. P. Wojskowej (...).

(dowód: protokół zwolnienia – k. 87-94)

Wnioskiem datowanym na dzień 3 sierpnia 2012 roku, skierowanym do Dyrektora Oddziału (...) w W. Wojskowej (...), J. B., powołując się na art. 23 ust. 3 i 4 pkt 2 w zw. z art. 29 a ustawy z dnia 22 czerwca 1995 roku o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych RP oraz art. 21 ustawy o zmianie zakwaterowaniu z dnia 16 czerwca 2004 roku, zwrócił się o zawarcie umowy najmu na lokal nr (...). Następnie w odpowiedzi z dnia 31 sierpnia 2012 roku na pismo wzywające go do uzupełnienia braków formalnych wniosku wskazał, iż wnosi o zawarcie umowy najmu a nie o wydanie decyzji o przydziale lokalu mieszkalnego. Oświadczył jednocześnie, iż w przypadku zawarcia umowy najmu na czas nieoznaczony zrezygnuje z odprawy mieszkaniowej, o którą wystąpił składając wniosek z dnia 14 czerwca 2012 roku.

(dowód: wniosek – k. 15-16; pismo – k. 18)

Powyższy wniosek został w dniu 19 września 2012 roku negatywnie rozpatrzony przez Wojskową (...). W uzasadnieniu Dyrektor Oddziału (...) w W. Wojskowej (...)stwierdził, iż podstawa prawna wskazana przez P. B. nie ma zastosowania w przedmiotowej sprawie, a obowiązujące przepisy nie przewidują zawarcia umowy najmu lokalu mieszkalnego z wnukiem emeryta wojskowego. Wskazał nadto m.in., iż art. 23 o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych RP w brzmieniu obowiązującym na chwilę złożenia przedmiotowego wniosku odnosi się jedynie do żołnierzy zawodowych, którzy w dniu zgonu pełnili służbę wojskową, a taką osobą w chwili swojej śmierci nie był E. P. – emeryt wojskowy.

(dowód: pismo – k. 19-21)

Wojewódzki Sąd Administracyjny (sygn. akt II SA/Wa 1790/13) wyrokiem z dnia 15 stycznia 2014 roku oddalił skargę J. B. na decyzję prezesa Wojskowej (...)z dnia 18 lipca 2013 roku utrzymującą w mocy decyzję Dyrektora Oddziału (...) w W. Wojskowej (...)z dnia 30 lipca 2012 roku w przedmiocie odmowy wypłaty odprawy mieszkaniowej. Wyrokiem z dnia 13 listopada 2015 roku w sprawie I OSK (...) Naczelny Sąd Administracyjny uchylił powyższy wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w W..

(dowód: skarga – k. 386-395, odpowiedź na skargę – k. 396-398; wyrok WSA z dnia 15 stycznia 2014 r. – k. 401-408, wyrok NSA z dnia 13 listopada 2015 r. – k. 558-567)

W zakresie nieruchomości położonej przy ul. (...) złożony został wniosek w trybie dekretu z dnia 26 października 1946 roku o przyznanie prawa do własności czasowej, który nie został rozpoznany.

(okoliczność niesporna – twierdzona przez powoda w piśmie k. 179)

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie całości dokumentów znajdujących się w aktach sprawy oraz wymienionych powyżej dokumentów znajdujących się w załączonych aktach spraw o sygnaturach: I C 158/10, IV C 567/99, IV C 123/07, XVI C 485/09, I C 1578/02, a których prawdziwość i autentyczność nie była kwestionowana przez strony niniejszego procesu.

Nadto Sąd oparł się na zeznaniach świadków A. B. i P. P. oraz dowodzie z przesłuchania pozwanego J. B., które uznał za wiarygodne, jako że były one spójne i logiczne oraz znajdowały potwierdzenie w zebranym w sprawie materialne dowodowym.

Dodatkowo czyniąc ustalenia faktyczne, Sąd uwzględnił zgodne twierdzenia stron w trybie art. 229 k.p.c. oraz twierdzenia strony, którym przeciwnik nie zaprzeczył w trybie art. 230 k.p.c. Było to szczególnie istotne uwzględniając fakt, iż w znacznym stopniu stan faktyczny rozpoznawanej sprawy był w zasadzie między stronami bezsporny.

Zarządzeniem z dnia 26 sierpnia 2014 roku strona pozwana została wezwana do przedłożenia akt lokalu nr 94 pod rygorem skutków prawnych z art. 233 § 2 k.p.c. Pozwany nie wykonał tego zarządzenia konsekwentnie wskazując, iż rzeczone akta uległy zaginięciu i nie są w jego posiadaniu. Akt tych nie posiadały także instytucje wskazane przez strony, jako potencjalnie nimi dysponujące – tj. Ministerstwo Obrony Narodowej (k. 377-379), Biuro Prezesa Wojskowej Agencji Mieszkaniowej (k. 460) oraz Centralne Archiwum Wojskowe (k. 462). Brak ich było także w aktach spraw, których również dotyczy sporny lokal, a z którymi zapoznał się Sąd w toku niniejszego procesu (sygn. akt I C 158/10, IV C 567/99, IV C 123/07, XVI C 485/09, I C 1578/02, I ACa 380/09, IV C 567/99, VI Ns 555/12, Km 393/12).

Brak złożenia przez stronę pozwaną akt lokalowych nie mógł stanowić jednak podstawy do ustalenia stanu faktycznego zgodnie z twierdzeniami strony powodowej w zakresie w szczególności złożenia przez zmarłego E. P. wniosku o wykup lokalu objętego sporem. Wskazać należy, iż wprawdzie faktycznie akta te nie zostały przez pozwanego ostatecznie złożone, jednak w sytuacji braku możliwości stwierdzenia ich zawartości, a tym samym stwierdzenia bądź oceny istotności tej zawartości dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy oraz w braku określenia przez stronę powodową jakie dokumenty oczekuje ona pozyskać z tych akt i na jaką konkretnie okoliczności miałby zostać przeprowadzony z nich dowód, w ocenie Sądu nie sposób wywodzić na podstawie art. 233 § 2 k.p.c. tak daleko idących konsekwencji dla strony powodowej. Co więcej, zauważyć należy, iż akta lokalowe co do zasady zawierają dokumentację bądź sporządzoną przez zarządcę lokalu i następnie doręczoną w formie odpisów lokatorowi, bądź sporządzoną lub uzyskaną przez lokatora i złożoną zarządcy lokalu. Należy zatem założyć, iż w każdym z tych przypadków E. P., a w konsekwencji także jego następcy prawni winni dysponować co najmniej odpisami dokumentów złożonych do akt spornego lokalu. Z uwagi na powyższe stwierdzić należy z dużą dozą prawdopodobieństwa, iż powód, jako osoba mieszkująca wraz E. P. w lokalu nr (...) i będąca po śmierci dziadka wraz ze swoimi rodzicami i wujem w wyłącznym władaniu tego lokalu, jak i pozostawionych w nim rzeczy po E. P., miał do wspomnianych dokumentów dostęp.

Sąd zważył, co następuje:

Powód w niniejszym procesie żądał zobowiązania strony pozwanej do złożenia oświadczenia woli w przedmiocie oddania powodowi w najem na czas nieokreślony lokal mieszkalny nr (...) położony w W. przy ulicy (...).

Na wstępie stwierdzić należy, iż w chwili zamknięcia rozprawy w niniejszej sprawie aktualny był spór dotyczący odmowy przez pozwaną wypłaty powodowi odprawy mieszkaniowej związanej z ww. lokalem. Wyrokiem z dnia 13 listopada 2015 roku Naczelny Sąd Administracyjny uchylił wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 15 stycznia 2014 roku w przedmiocie oddalenia skargi powoda na decyzję prezesa Wojskowej (...)utrzymującą w mocy decyzję Dyrektora Oddziału (...) w W. Wojskowej (...)w przedmiocie odmowy wypłaty wspomnianej odprawy i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu. Strona powodowa wskazywała, iż sprawa ta może mieć potencjalnie prejudycjalne znaczenie dla sprawy niniejszej. Tutejszy Sąd nie podzielił tej oceny. Zależność prejudycjalna postępowania cywilnego od wyniku innego postępowania występuje bowiem wtedy, gdy kwestia będąca lub mająca być przedmiotem innego postępowania stanowi element podstawy faktycznej (fakty lub dowody faktów) rozstrzygnięcia sprawy w postępowaniu cywilnym. Sytuacja taka ma miejsce, gdy bez uprzedniego rozstrzygnięcia kwestii prejudycjalnej niemożliwe jest rozstrzygnięcie sprawy w toczącym się postępowaniu. Tymczasem przedmiot rozstrzygnięcia w ww. postępowaniu sądowoadministracyjnym, tj. kwestia uprawnienia J. B. do otrzymania odprawy mieszkaniowej po śmierci E. P., niewątpliwie nie miał związku z podstawą faktyczną rozstrzygnięcia niniejszej sprawy i wpływu na jej wynik. W konsekwencji Sąd nie widział podstaw do zawieszenia postępowania w niniejszej sprawie do czasu rozstrzygnięcia ww. kwestii odprawy mieszkaniowej. Sam fakt, iż roszczenia o odprawę i zawarcie umowy najmu mają charakter konkurencyjny względem siebie nie czyni rozstrzygnięcia wydanego w zakresie jednego z nich prejudycjalnym dla rozpoznania drugiego. Oczekiwanie zatem na wydanie prawomocnego rozstrzygnięcia w sprawie administracyjnej było zatem nieuzasadnione co zadecydowało o braku zawieszenia postępowania w sprawie na podstawie art. 177 § 1 pkt 3 k.p.c.

Zaznaczenia wymaga również, iż Wojskowa (...)po połączeniu z Agencją (...)od dnia 01 października 2015 roku otrzymała nazwę Agencja (...)z mocy art. 120 ust. 1 ustawy z dnia 10 lipca 2015 roku o Agencji (...)(Dz. U. z 2015, poz. 1322).

Przechodząc do merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy, wskazać należy, iż powód wywodził on swoje roszczenie z przepisów art. 23 ust. 3 pkt 1 w zw. z art. 23 ust. 4 pkt 2 oraz w zw. z art. 23 ust. 7 ustawy z dnia 22 czerwca 1995 r. o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U 2015 poz. 746 – j.t.). Przy tym argumentował, iż powyższe przepisy na gruncie niniejszej sprawy powinny mieć zastosowanie w brzmieniu obowiązującym w dacie złożenia na ręce Dyrektora Oddziału (...) w W. Wojskowej (...)wniosku o zawarcie umowy najmu lokalu nr (...) – tj. ustalonym mocą ustawy z dnia 22 stycznia 2010 roku o zmianie ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych R. P.oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2010 nr 28 poz. 143).

Strona pozwana argumentowała natomiast, iż w niniejszej sprawie zastosowanie winny znaleźć przepisy przywołanej ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych R. P.– w szczególności art. 23 ust. 2 – w brzmieniu aktualnym na dzień śmierci E. P., tj. 1 października 1997 roku. Wskazywała, iż zgodnie z ich treścią powodowi nie przysługiwało uprawnienie do zawarcia umowy najmu, której przedmiotem byłby sporny lokal.

Zgodnie z art. 23 ust. 2 ustawy z dnia 22 czerwca 1995 r. o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych R. P.(dalej także jako (...)) w brzmieniu obowiązującym w dniu 1 października 1997 roku, prawo do kwatery nabywali wspólnie zamieszkali w kwaterze z żołnierzem, emerytem lub rencistą, w dniu jego śmierci, członkowie rodziny uprawnieni do wojskowej renty rodzinnej.

Przy tym, zgodnie z ust. 4 tego przepisu obowiązującym w dniu 1 października 1997 roku, nabycie uprawnień do kwatery stwierdzał, w drodze decyzji administracyjnej, dyrektor oddziału terenowego Wojskowej (...)na podstawie zaświadczenia o posiadaniu uprawnień, o którym mowa w ust. 2, wydanego przez wojskowy organ emerytalny.

Stosownie zaś do treści art. 23 ust. 3 pkt 1 Ustawy, w brzmieniu obowiązującym od wejścia w życie ustawy z dnia 22 stycznia 2010 roku o zmianie ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych R. P.oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2010 nr 28 poz. 143) i aktualnym na dzień skierowania przez powoda do Dyrektora Oddziału (...) Wojskowej (...)w W. wniosku o zawarcie umowy najmu lokalu nr (...), w razie śmierci żołnierza służby stałej, który do dnia śmierci zajmował lokal mieszkalny, lub nie otrzymał decyzji o przydziale lokalu mieszkalnego, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 21 ust. 6, o ile do dnia śmierci nabył prawo do emerytury wojskowej lub jego śmierć pozostaje w związku ze służbą wojskową, wspólnie zamieszkałym z nim w dniu jego śmierci: małżonkowi, zstępnym, wstępnym, osobom przysposobionym i osobom przysposabiającym przysługują uprawnienia, o których mowa w ust. 4.

Stosownie zaś do ust. 4 osobom, o których mowa w ust. 3, przysługują: zajmowany lokal mieszkalny, lokal zamienny w przypadku zajmowania kwatery, jeżeli Agencja ma taki w swoim zasobie mieszkaniowym i internatowym, za ich zgodą.

Zgodnie natomiast z art. 23 ust. 7 Ustawy, w przypadku skorzystania przez osoby, o których mowa w ust. 3 z prawa do lokalu zamiennego albo innego lokalu mieszkalnego, dyrektor oddziału regionalnego zawiera z tymi osobami umowę najmu lokalu mieszkalnego.

W ocenie Sądu podzielić należy stanowisko pozwanego, iż w niniejszej sprawie zastosowanie znajduje art. 23 Ustawy w brzmieniu obowiązującym na dzień śmierci dziadka powoda – E. P..

Zgodnie bowiem z generalną zasadą prawa cywilnego, wyrażoną w art. 3 k.c., ustawa nie ma mocy wstecznej, chyba że to wynika z jej brzmienia lub celu ( lex retro non agit). W konsekwencji co do zasady nowe prawo nie modyfikuje sytuacji prawnych (praw i obowiązków) ukształtowanych przed jego wejściem w życie. Skutki dawnych zdarzeń prawnych należy zatem ustalać przy zastosowaniu norm obowiązujących w chwili, w której do nich doszło. Innymi słowy stosuje się ustawę dawną, także po wejściu w życie nowej ustawy, bowiem ustawa działa tylko na przyszłość i nie obejmuje swoim działaniem stosunków prawnych powstałych przed dniem jej wejścia w życie, chyba że ustawodawca wyraźnie tak postanowi – tj. istnieje przepis przejściowy, który przewiduje wyraźnie retrospektywne stosowanie przepisów nowych do dawnych stanów faktycznych.

Skoro zatem zdarzenie prawne, z którego skutki prane wywodzi powód i z którym bezpośrednio związane jest jego roszczenie, tj. śmierć E. P., nastąpiło w dniu 1 października 1997 roku, to ocenę skutków tego zdarzenia zdaniem Sądu należy ustalać przy zastosowaniu przepisów prawa obowiązujących w dacie tego zdarzenia.

W tym miejscu wskazać należy, iż Sąd stoi na stanowisku, iż powyższego stanu rzeczy nie zmienia treść art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 22 stycznia 2010 roku o zmianie ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych R. P.oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2010 nr 28 poz. 143), na który powoływała się strona powodowa. Zgodnie z tym przepisem do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy ostatecznymi decyzjami administracyjnymi lub zawarciem umowy stosuje się przepisy ustawy zmienianej w art. 1 w brzmieniu dotychczasowym.

Jak wynika z treści tego przepisu intertemporalnego, dotyczy on jedynie spraw administracyjnych wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia ww. ustawy nowelizującej (1 lipca 2010 roku), tymczasem nie rodzi on skutków w płaszczyźnie istnienia uprawnienia do lokalu. Wystąpienie z wnioskiem o zawarcie takiej umowy ma charakter wtórny w stosunku do nabycia prawa i służy jedynie do jego realizacji. W takiej sytuacji to nie data złożenia przez powoda wniosku o zawarcie umowy najmu lokalu nr (...), lecz data śmierci E. P. – kiedy to na gruncie Ustawy mogło powstać ewentualne uprawnienie określonych osób do dalszego zajmowania lokalu – jest miarodajna do ustalenia, które przepisy prawa winny być zastosowane w niniejszej sprawie.

Odmienna interpretacja powyższych przepisów postulowana przez stronę powodową, niezależnie od braku jej zasadności, prowadziłaby do niemożliwych do przyjęcia sytuacji, gdy osoba niegdyś zamieszkująca wraz z żołnierzem dany lokal będący w dyspozycji Agencji Mienia Wojskowego, nawet po upływie wielu lat od wyprowadzenia się tej osoby z tego lokalu i utraty jakichkolwiek z nim więzi, składając po dniu 1 lipca 2010 roku wniosek o zawarcie umowy najmu, uzyskiwałaby skuteczne prawo do jego ponownego zamieszkiwania, mimo, iż takie w chwili śmierci żołnierza jej w ogóle nie przysługiwało. Nie sposób uznać, iż osiągnięcie takich właśnie skutków było zamiarem racjonalnego Ustawodawcy nowelizującego przepisy przedmiotowej Ustawy.

Reasumując, skoro śmierć dziadka powoda, E. P., miała miejsce 1 października 1997 roku, to do oceny skutków tego zdarzenia należy stosować normy prawa obowiązujące w dacie tego zdarzenia. Jak już wcześniej zaś wskazano, zgodnie z art. 23 ust. 2 ustawy w brzmieniu obowiązującym w tej dacie, prawo do kwatery nabywali wspólnie zamieszkali w kwaterze z żołnierzem, emerytem lub rencistą, w dniu jego śmierci, członkowie rodziny uprawnieni do wojskowej renty rodzinnej (ust. 2).

Bezspornym w niniejszej sprawie było, iż powód zamieszkiwał w chwili śmierci swojego dziadka, będącego emerytem wojskowym, przedmiotowy lokal. Konieczną przesłanką do stwierdzenia nabycia przez powoda prawa do tego lokalu było jednakże również przysługiwanie mu prawa do wojskowej renty rodzinnej.

Kwestię uprawnień do wojskowej renty rodzinnej regulowała natomiast ustawa z dnia 10 grudnia 1993 roku o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin (Dz. U. 1994 nr 19 poz. 36). Według art. 23 ust. 1 pkt 3 tej ustawy w brzmieniu obowiązującym w dacie 1 października 1997 roku renta rodzinna przysługiwała uprawnionym członkom rodziny zmarłego emeryta lub rencisty wojskowego.

Nadto, zgodnie z ust. 2 tego przepisu, za uprawnionych członków rodziny zmarłego emeryta lub rencisty wojskowego uważa się również członków rodziny żołnierza zmarłego po zwolnieniu ze służby, jeżeli w dniu śmierci spełniał on warunki wymagane do uzyskania emerytury lub renty inwalidzkiej, chociażby jego prawo do zaopatrzenia nie zostało jeszcze ustalone.

Jak wskazywał art. 24 cytowanej ustawy renta rodzinna przysługuje na zasadach i w wysokości określonych w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin. Z mocy zaś art. 38 ust. 1 i 2 obowiązującej ówcześnie ustawy z dnia 14 grudnia 1982 roku o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. z 1982 roku, nr 40, poz. 267) renta rodzinna przysługiwała uprawnionym członkom rodziny pracownika, który w chwili śmierci pozostawał w zatrudnieniu i miał okres zatrudnienia nie krótszy niż wymagany do uzyskania renty inwalidzkiej do renty rodzinnej uprawnieni są następujący członkowie rodziny spełniający warunki określone w art. 39-42:

1)dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione,

2)przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, w tym również w ramach rodziny zastępczej,

3)małżonek (wdowa i wdowiec),

4)rodzice, przy czym w rozumieniu ustawy uważa się również ojczyma i macochę oraz osoby przysposabiające.

W świetle powyższego niewątpliwie w chwili śmierci E. P. powód nie był uprawniony był do otrzymania wojskowej renty rodzinnej. Okoliczność taka zresztą była niesporna między stronami i wprost przyznana przez powoda.

Tym samym, wobec treści art. 23 ust. 2 Ustawy obowiązującej w dacie śmierci E. P., stwierdzić należy, że powód nie nabył prawa do lokalu nr (...). W konsekwencji powództwo o zobowiązanie pozwanej do złożenia oświadczenia woli w przedmiocie oddania tego lokalu w najem powodowi, jako bezpodstawne, podlegało oddaleniu.

Niezależnie od powyższego, wskazania wymaga, iż nawet gdyby przyjąć trafność stanowiska powoda w zakresie stosowania art. 23 Ustawy w brzmieniu aktualnym na chwilę złożenia przez niego wniosku o zawarcie umowy najmu, także i wówczas brak byłoby dostatecznych podstaw do uznania, że strona pozwana zobligowana była do wynajęcia stronie powodowej lokalu nr (...).

W tym miejscu przypomnieć należy, iż art. 23 ust. 3 pkt 1 Ustawy w brzmieniu nadanym jej ustawą nowelizującą z dnia 22 stycznia 2010 roku stanowi, że w razie śmierci żołnierza służby stałej, który do dnia śmierci zajmował lokal mieszkalny, lub nie otrzymał decyzji o przydziale lokalu mieszkalnego, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 21 ust. 6, o ile do dnia śmierci nabył prawo do emerytury wojskowej lub jego śmierć pozostaje w związku ze służbą wojskową, wspólnie zamieszkałym z nim w dniu jego śmierci: małżonkowi, zstępnym, wstępnym, osobom przysposobionym i osobom przysposabiającym przysługują uprawnienia, o których mowa w ust. 4 – w tym prawo do zajmowanego lokal mieszkalnego.

Zdaniem Sądu nie ulega wątpliwości, iż art. 23 Ustawy, posługując się terminem „żołnierz”, odnosi się li tylko do żołnierzy zawodowych, co wynika chociażby z tytułu rozdziału 4 tejże ustawy, w którym przepis ten został zamieszczony. Z racji tego, iż przedmiotowa ustawa nie zawiera definicji terminu „żołnierz zawodowy”, należy pomocniczo przyjąć definicję wskazaną w art. 3 ustawy z dnia 11 września 2003 roku o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz.U. 2014 poz. 1414 – j.t.). Przepis ten stanowi, iż żołnierze zawodowi są żołnierzami w czynnej służbie wojskowej (ust. 1), pełniącymi ją jako służbę stałą albo służbę kontraktową (ust. 1a).

Mając na względzie powyższe, stwierdzić należy, iż hipotezą normy art. 23 ust. 3 pkt 1 ustawy o zakwaterowaniu Sił ZbrojnychR. P.objęci są jedynie żołnierze będący w czynnej służbie wojskowej, mającej charakter służby stałej. Przy tym przepis ten odnosi się do żołnierzy, którzy służbę tę pełnili w dniu swojej śmierci. Za wykładnią taką przemawia fakt, iż do wejścia w życie nowelizacji dokonanej ustawą z dnia 16 kwietnia 2004 r. o zmianie ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych R. P.oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2004 nr 116 poz. 1203) rzeczony przepis przyznawał prawo do kwatery lub lokalu mieszkalnego określonym osobom (w tym zstępnym) wspólnie zamieszkującym w dniu jego śmierci z żołnierzem zawodowym pełniącym czynną służbę wojskową jako służbę stałą albo z emerytem lub rencistą zwolnionym z czynnej służby wojskowej pełnionej jako służba stała. Ustawa w brzmieniu sprzed ww. nowelizacji jednoznacznie odróżniała więc żołnierzy pełniących w chwili swojej śmierci czynną służbę wojskową od emerytów i rencistów, którzy w dacie swojego zgonu służby tej już nie pełnili. Ocenić należy zatem, iż jeśli wolą Ustawodawcy byłoby, aby zstępnym zamieszkującym z byłym żołnierzem służby stałej – emerytem w razie jego śmierci przysługiwało prawo do zamieszkiwanego z nim lokalu, nie dokonałby on wykreślenia tej kategorii osób z treści przedmiotowego przepisu. Nie można zatem postawić znaku równości między żołnierzem służby stałej który do dnia śmierci nabył prawo do emerytury wojskowej a emerytem wojskowym.

Bezspornym natomiast jest, iż w chwili swojej śmierci E. P. nie pełnił czynnej służby wojskowej jako żołnierz służby stałej– a był emerytem wojskowym.

Wreszcie zauważyć należy, iż jak stanowi art. 23 ust. 4 pkt 2 in principio, osobom, o których mowa w ust. 3, przysługuje zajmowany lokal mieszkalny, a więc lokal w którym faktycznie mieszkają, który faktycznie zamieszkują w dacie złożenia wniosku o zawarcie umowy najmu. Tymczasem powód wyprowadził się z przedmiotowego lokalu w 2002 roku i w chwili składania przedmiotowego wniosku od 10 lat w nim nie zamieszkiwał. Nie sposób zatem uznać, iż lokal ten na chwilę złożenia wniosku był przez powoda zajmowany, a tym samym, aby przysługiwało mu uprawnienie do żądania zawarcia umowy najmu na ten konkretny Lokal w rozumieniu art. 23 Ustawy, jako że nie był on przez niego w dacie złożenia wniosku zajmowany.

Także i z tego powodu – nawet gdyby uznać za zasadną argumentację powoda co do stosowania przepisów Ustawy w brzmieniu obowiązującym na dzień złożenia wniosku o zawarcie umowy najmu – powództwo nie mogło zostać uwzględnione.

Mając na względzie powyższe, Sąd orzekł jak w punkcie 1. wyroku.

Podstawę orzeczenia o kosztach procesu w niniejszej sprawie stanowił art. 98 k.p.c. ustanawiający zasadę odpowiedzialności za wynik procesu. Stroną przegrywającą proces w niniejszej sprawie był powód, którego żądanie zostało w punkcie 1. wskazanego wyroku oddalone, zatem to on winien zwrócić pozwanej poniesione przez nią koszty procesu.

Szczegółowe wyliczenie ww. kosztów Sąd pozostawił na mocy art. 108 § 1 k.p.c. referendarzowi sądowemu.

Mając na względzie powyższe, Sąd orzekł jak w punkcie 2. wyroku.

(...)

ZARZĄDZENIE

(...)