Pełny tekst orzeczenia

666/II/B/2014

POSTANOWIENIE
z dnia 6 marca 2012 r.
Sygn. akt Tw 5/12

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Marek Kotlinowski,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym wniosku Rady Miejskiej w Lipianach o zbadanie zgodności:
przepisu rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2010 r. w sprawie szczegółowego sposobu klasyfikacji tytułów dłużnych zaliczanych do państwowego długu publicznego, w tym do długu Skarbu Państwa (Dz. U. Nr 252, poz. 1692) z art. 2, art. 16 ust. 2, art. 32 i art. 165 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, oraz art. 4 ust. 2 i 6 Europejskiej Karty Samorządu Lokalnego, sporządzonej w Strasburgu dnia 15 października 1985 r. (Dz. U. z 1994 r. Nr 124, poz. 607, ze zm.),

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu wnioskowi.

UZASADNIENIE

W dniu 23 stycznia 2012 r. wpłynął do Trybunału Konstytucyjnego wniosek Rady Miejskiej w Lipianach o zbadanie zgodności przepisu rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2010 r. w sprawie szczegółowego sposobu klasyfikacji tytułów dłużnych zaliczanych do państwowego długu publicznego, w tym do długu Skarbu Państwa (Dz. U. Nr 252, poz. 1692; dalej: rozporządzenie z 2010 r.) z art. 2, art. 16 ust. 2, art. 32 i art. 165 Konstytucji oraz art. 4 ust. 2 i 6 Europejskiej Karty Samorządu Lokalnego, sporządzonej w Strasburgu dnia 15 października 1985 r. (Dz. U. z 1994 r. Nr 124, poz. 607, ze zm.; dalej: EKSL).

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. Zgodnie z art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) wniosek przedstawiony przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego podlega wstępnemu rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym. W postępowaniu tym Trybunał Konstytucyjny w składzie jednego sędziego bada, czy wniosek odpowiada wymogom formalnym (art. 32 ust. 1 i 2 ustawy o TK), czy nie jest oczywiście bezzasadny (art. 36 ust. 3 ustawy o TK), a w szczególności, czy pochodzi od uprawnionego podmiotu (art. 191 ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 191 ust. 2 Konstytucji).
Ponadto, wstępne rozpoznanie zapobiega nadaniu biegu wnioskowi w sytuacji, gdy postępowanie wszczęte przed Trybunałem Konstytucyjnym podlegałoby umorzeniu z powodu zbędności lub niedopuszczalności wydania orzeczenia (art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK). Tym samym wstępne rozpoznanie wniosku umożliwia – już w początkowej fazie postępowania – eliminację spraw, które nie mogą być przedmiotem merytorycznego rozstrzygania.

2. Trybunał Konstytucyjny zwraca uwagę, że złożony 23 stycznia 2012 r. do Trybunału „wniosek” ogranicza się do pisma przewodniego z 16 stycznia 2012 r., w załączeniu którego doręczono uchwałę nr VII/66/2011 Rady Miejskiej w Lipianach z 28 czerwca 2011 r. „w sprawie wystąpienia do Trybunału Konstytucyjnego”.

3. Trybunał Konstytucyjny przypomina, że na podstawie art. 191 ust. 1 pkt 3 Konstytucji organom stanowiącym jednostek samorządu terytorialnego przysługuje kompetencja do inicjowania abstrakcyjnej kontroli zgodności norm.
Wola rady (sejmiku) jako organu kolegialnego znajduje wyraz w podejmowanych przez nią uchwałach. Tryb podjęcia uchwały regulują właściwe przepisy, a treść podjętej uchwały zostaje zapisana w protokole z sesji rady (sejmiku). Zgodnie z utrwaloną linią orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego uchwała organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego w sprawie wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego stanowi conditio sine qua non wszczęcia postępowania z wniosku tego organu. Dla ustalenia, czy wniosek pochodzi od organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego, a nie od osoby fizycznej, która go sporządziła lub podpisała, potrzebny jest dowód, że został on wniesiony na podstawie uchwały uprawnionej władzy. Stąd wymagane jest dołączenie do wniosku uchwały tej władzy. Treść uchwały i wniosku powinny być zbieżne. Minimalna zbieżność cechująca wniosek i uchwałę obejmuje dokładne wskazanie kwestionowanego przepisu (przepisów) danego aktu normatywnego, wyrażenie woli wyeliminowania tego przepisu z porządku prawnego oraz sformułowanie zarzutu jego niezgodności z przepisem aktu normatywnego o wyższej mocy prawnej, którym w przypadku ustawy może być Konstytucja lub ratyfikowana umowa międzynarodowa (por. postanowienie TK z 21 lutego 2006 r., Tw 59/05, OTK ZU nr 2/B/2006, poz. 84 i powołane tam orzeczenia).

3.1. W załączonej do pisma z 16 stycznia 2012 r. uchwale nr VII/66/2011 z 28 czerwca 2011 r. Rada Miejska w Lipianach postanowiła „wystąpić do Trybunału Konstytucyjnego Rzeczypospolitej Polskiej z wnioskiem o stwierdzenie niezgodności przepisu rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2010 r. w sprawie szczegółowego sposobu klasyfikacji tytułów dłużnych zaliczanych do państwowego długu publicznego, w tym do długu Skarbu Państwa, Dz. U. Nr 252, poz. 1692 z przepisami art. 2, art. 16 ust. 2, art. 32 i art. 165 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (…) oraz art. 4 ust. 2 i 6 Europejskiej Karty Samorządu Lokalnego, sporządzonej w Strasburgu 15 października 1985 r.”.
Uchwały tej nie można jednak uznać za podstawę prawną wniosku, złożonego do Trybunału Konstytucyjnego 23 stycznia 2012 r.

3.2. Trybunał Konstytucyjny ustalił, że uchwała nr VII/66/2011 z 28 czerwca 2011 r. nie wskazuje konkretnego przepisu rozporządzenia z 2010 r., który jest kwestionowany.
W konsekwencji należy stwierdzić, że podjęcie przez Radę Miejską w Lipianach uchwały, w której nie przedstawiono przedmiotu kontroli, a tym samym zarzutu niezgodności konkretnego przepisu rozporządzenia z powołanymi wzorcami kontroli, musi być uznane za nieskutecznie złożone oświadczenie woli w sprawie wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego. Jeżeli bowiem uchwała podmiotu konstytucyjnie legitymowanego do złożenia wniosku (art. 191 ust. 1 pkt 3) nie wyznacza dokładnie zakresu zaskarżenia, to okoliczność ta uniemożliwia Trybunałowi przeprowadzenie abstrakcyjnej kontroli norm.
Jednocześnie trzeba podkreślić, że tak rozumiana wadliwość uchwały stanowiącej podstawę wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego nie może zostać uznana za brak formalny, który podlegałby usunięciu w trybie art. 36 ust. 2 ustawy o TK (por. postanowienie z 24 listopada 2003 r., Tw 30/03, OTK ZU nr 4/B/2003, poz. 209).

4. Trybunał Konstytucyjny ustalił ponadto, że stosownie do art. 29 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 257, poz. 1726, ze zm.) zaskarżone rozporządzenie z 2010 r. utraciło moc obowiązującą z dniem wejścia w życie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 grudnia 2011 r. w sprawie szczegółowego sposobu klasyfikacji tytułów dłużnych zaliczanych do państwowego długu publicznego (Dz. U. Nr 298, poz. 1767; dalej: rozporządzenie z 2011 r.), tzn. z dniem 1 stycznia 2012 r. (§ 5 rozporządzenia z 2011 r.).
Okoliczność powyższa, zgodnie z art. 39 ust. 1 pkt 3 ustawy o TK, stanowi podstawę odmowy nadania wnioskowi dalszego biegu.

5. Niezależnie od powyższego Trybunał Konstytucyjny odniósł się do stanowiska przedstawionego w piśmie przewodnim z 16 stycznia 2012 r.
W piśmie tym „Rada Miejska w Lipianach, reprezentowana przez Burmistrza Lipian” wnosi „o uznanie wcześniej złożonego wniosku [z 17 sierpnia 2011 r.] zarejestrowanego dotychczas pod sygnaturą akt Tw 20/11 wraz z jego uzupełnieniem [jak się wydaje – o uchwałę nr VII/66/2011 Rady Miejskiej w Lipianach z 28 czerwca 2011 r. w sprawie wystąpienia do Trybunału Konstytucyjnego] jako nowego wniosku”.
Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że nie jest możliwe zrealizowanie przedstawionego żądania, skoro wniosek z 17 sierpnia 2011 r. został rozpoznany w ramach postępowania toczącego się w sprawie o sygn. Tw 20/11, które zakończyło się wydaniem przez Trybunał Konstytucyjny postanowienia o odmowie nadania wnioskowi dalszego biegu. Tym samym wyrażone w nim żądanie hierarchicznej kontroli zgodności uległo „skonsumowaniu”.
Trybunał Konstytucyjny podkreśla, że „wcześniej złożonego wniosku” nie można potraktować „jako nowego wniosku” również z tego względu, że wniosek złożony w sprawie o sygn. Tw 20/11 nie odpowiada – przez wzgląd na zakres zaskarżenia – uchwale Rady Miejskiej w Lipianach z 28 czerwca 2011 r., doręczonej w załączeniu pisma z 16 stycznia 2012 r. Trybunał Konstytucyjny zwraca uwagę na rozbieżność pomiędzy wzorcami kontroli wskazanymi, z jednej strony, we wniosku złożonym 22 sierpnia 2011 r. (art. 2, art. 92 ust. 1 i art. 216 ust. 5 w zw. z art. 165 Konstytucji oraz art. 72 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, Dz. U. Nr 157, poz. 1240, ze zm.), z drugiej zaś – w powołanej uchwale nr VII/66/2011 (art. 2, art. 16 ust. 2, art. 32 i art. 165 Konstytucji oraz art. 4 ust. 2 i 6 EKSL).
Z powyższych względów – nawet przy założeniu potraktowania „wcześniej złożonego wniosku zarejestrowanego (…) pod sygnaturą Tw 20/11 (…) jako nowego wniosku” – i tak nie można by uznać uchwały z 28 czerwca 2011 r. za podstawę prawną wniosku o „orzeczenie niezgodności § 3 pkt 2 rozporządzenia (…) z (…) 2010 r. (…) z art. 2, [art.] 92 ust. 1 i art. 216 ust. 5 także w związku z art. 165 Konstytucji (…) oraz z przepisami art. 72 ust. 1 i 2 ustawy o finansach publicznych”.
Brak uchwały, w której zakres żądania hierarchicznej kontroli zgodności pokrywałby się ze wskazanymi (następnie) we wniosku (z 17 sierpnia 2011 r. „przejętym” niejako przez pismo przewodnie z 16 stycznia 2012 r. do niniejszej sprawy) przedmiotem zaskarżenia i wzorcami kontroli, rozstrzygnąłby niewątpliwie o niedopuszczalności wydania orzeczenia (art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK), uzasadniając tym samym odmowę nadania dalszego biegu „nowemu” (o treści odpowiadającej poprzedniemu) wnioskowi Rady Miejskiej w Lipianach.
Natomiast skonkretyzowanie w samym wniosku (z 17 sierpnia 2011 r., do którego odsyła pismo przewodnie z 16 stycznia 2012 r.) przedmiotu kontroli (tzn. wskazanie § 3 pkt 2 rozporządzenia z 2010 r.) oznaczałoby, że pochodził on od podmiotu nieuprawnionego (art. 191 ust. 1 pkt 3 Konstytucji). Okoliczność ta uzasadniałaby odmowę nadania dalszego biegu „nowemu” (o treści odpowiadającej poprzedniemu) wnioskowi na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK.
Mając na względzie powyższe okoliczności, Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że Rada Miejska w Lipianach domaga się w istocie rozpoznania po raz kolejny wniosku złożonego w sprawie Tw 20/11 i pośrednio uznania (niejako) za niebyłe postanowienia z 3 stycznia 2012 r. o odmowie nadania wnioskowi z 17 sierpnia 2011 r. dalszego biegu oraz – w konsekwencji – pozwolenia na usunięcie braku formalnego tamtego wniosku (przez doręczenie uchwały nr VII/66/2011 z 28 czerwca 2011 r.), którego wnioskodawca w poprzednim postępowaniu nie uzupełnił, pomimo wyraźnego wezwania zawartego w zarządzeniu sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 25 października 2011 r. Trybunał Konstytucyjny nie dysponuje mechanizmami proceduralnymi, które umożliwiłyby spełnienie żądań wnioskodawcy.
Na marginesie należy zasygnalizować, że każde kolejne wystąpienie z żądaniem hierarchicznej kontroli zgodności wymaga skierowania do Trybunału Konstytucyjnego odrębnego („nowego”) wniosku, w którym wnioskodawca uzasadni zarzuty postawione uprzednio w prawidłowo sformułowanej i odpowiednio podjętej uchwale.

W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.