Ts 211/12
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
865/II/B/2014
POSTANOWIENIE
z dnia 12 grudnia 2013 r.
Sygn. akt Ts 211/12
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej IMPEKS M.J. Sp.j. z siedzibą w Zielonej Górze w sprawie zgodności:
§ 2 ust. 1 pkt 15 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. Nr 161, poz. 1106, ze zm.) z art. 32, art. 64 ust. 2 oraz art. 92 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
1. W sporządzonej przez radcę prawnego skardze konstytucyjnej, wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 28 sierpnia 2012 r. (data nadania), IMPEKS M.J. Sp.j. z siedzibą w Zielonej Górze (dalej: skarżąca) zarzuciła niezgodność § 2 ust. 1 pkt 15 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. Nr 161, poz. 1106, ze zm.; dalej: rozporządzenie z 1998 r.) z art. 32, art. 64 ust. 2 oraz art. 92 ust. 1 Konstytucji.
2. Skarga konstytucyjna została wniesiona w związku z następującą sprawą:
2.1. Decyzją z 3 czerwca 2011 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych – Oddział w Zielonej Górze stwierdził, że podstawą wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne (emerytalne, rentowe i wypadkowe) B.A. z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy zlecenia u płatnika składek, czyli skarżącej, jest kwota 340,90 zł za wrzesień 2008 r. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy podał, że B.A. pracował u skarżącej na podstawie umowy zlecenia w charakterze kierowcy w transporcie krajowym i międzynarodowym, która obniżała podstawę wymiaru składek o diety i ryczałty krajowe i zagraniczne.
2.2. Od powyższej decyzji odwołanie wniosła skarżąca, zarzucając organowi rentowemu naruszenie § 2 ust. 1 pkt 15 rozporządzenia z 1998 r. oraz art. 18 ust. 3 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585, ze zm.). Jak podkreśliła, diety krajowe i zagraniczne nie stanowią podstawy wymiaru składek, tak jak przy zatrudnieniu w oparciu o umowę o pracę. Skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji przez umorzenie postępowania.
2.3. Wyrokiem z 16 września 2011 r. (sygn. akt IV U 1861/11) Sąd Okręgowy w Zielonej Górze – IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie skarżącej, jako niezasadne. Rozstrzygnięcie to podtrzymał Sąd Apelacyjny w Poznaniu – III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w wyroku z 19 kwietnia 2012 r. (sygn. akt III AUa 1257/11), oddalającym apelację skarżącej.
3. Zdaniem skarżącej zakwestionowany przepis narusza art. 32, art. 64 ust. 2 oraz art. 92 ust. 1 Konstytucji „przez to, że nie dotyczy – w zakresie stanów faktycznych zaistniałych dnia 1 sierpnia 2010 r. – zleceniobiorców wykonujących pracę w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę w zakresie wartości diet i innych należności z tytułu podróży służbowej pracownika – do wysokości określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju”.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
1. Zgodnie z art. 36 ust. 1 w związku z art. 49 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) skarga konstytucyjna podlega wstępnemu rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym, podczas którego Trybunał Konstytucyjny bada, czy odpowiada ona określonym przez prawo wymogom, a także czy postępowanie wszczęte na skutek wniesienia skargi podlegałoby umorzeniu na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK. Procedura ta umożliwia, już w początkowej fazie postępowania, wyeliminowanie spraw, które nie mogą być przedmiotem merytorycznego rozpoznania przez Trybunał Konstytucyjny.
2. Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że analizowana skarga konstytucyjna nie spełnia konstytucyjnych i ustawowych kryteriów warunkujących jej merytoryczne rozpoznanie.
3. Skarżąca przedmiotem rozpatrywanej skargi uczyniła § 2 ust. 1 pkt 15 rozporządzenia z 1998 r., który ma następujące brzmienie: „Podstawy wymiaru składek nie stanowią następujące przychody: (…) diety i inne należności z tytułu podróży służbowej pracownika – do wysokości określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju, z zastrzeżeniem pkt 17”. Przepisowi temu skarżąca zarzuciła naruszenie art. 32, art. 64 ust. 2 oraz art. 92 ust. 1 Konstytucji.
Zarówno z petitum, jak i uzasadnienia skargi konstytucyjnej wynika, że wszystkie wskazane przez skarżącą przepisy ustawy zasadniczej zostały powołane jako samoistne wzorce kontroli zaskarżonego przepisu.
4. W pierwszej kolejności Trybunał odniósł się do wskazania art. 32 oraz art. 92 ust. 1 Konstytucji jako samoistnych wzorców kontroli.
4.1. Wywodzona z art. 32 Konstytucji zasada równości nie ma charakteru abstrakcyjnego i absolutnego. Zgodnie z powszechnie przyjętym założeniem nie oznacza ona identyczności (tożsamości) praw wszystkich jednostek. Prawo do równego traktowania i niedyskryminacji funkcjonuje zawsze w pewnym kontekście sytuacyjnym; odniesione musi być do zakazów lub nakazów albo nadania uprawnień określonym jednostkom (grupom jednostek) w porównaniu ze statusem innych jednostek (grup). Konstytucja nie formułuje założenia równości i zakazu dyskryminacji w rozumieniu uniwersalnego egalitaryzmu jednostek, ale jako równą możliwość realizacji wolności i praw. W postanowieniu pełnego składu z 24 października 2001 r. o sygn. SK 10/01 Trybunał Konstytucyjny, uznając prawo do równego traktowania za konstytucyjne prawo jednostki, podkreślił, że „ma ono charakter niejako prawa »drugiego stopnia« (»metaprawa«), tzn. przysługuje ono w związku z konkretnymi normami prawnymi lub innymi działaniami organów władzy publicznej, a nie w oderwaniu od nich – niejako »samoistnie«. Jeżeli te normy lub działania nie mają odniesienia do konkretnych określonych w Konstytucji wolności i praw, prawo do równego traktowania nie ma w pełni charakteru prawa konstytucyjnego, a to sprawia, że nie może ono być chronione za pomocą skargi konstytucyjnej” (OTK ZU nr 7/2001, poz. 225). Oznacza to, że art. 32 Konstytucji wyraża przede wszystkim zasadę ogólną i dlatego winien być odnoszony – jako tzw. wzorzec związkowy – do konkretnych przepisów Konstytucji, nawet jeżeli konstytucyjna regulacja danego prawa lub wolności jest niepełna i wymaga konkretyzacji ustawowej. Tym samym w sprawach inicjowanych skargą konstytucyjną dopuszczalność czynienia z konstytucyjnej zasady równości wzorca kontroli kwestionowanego przepisu byłaby możliwa wyłącznie w sytuacji doprecyzowania przez skarżącego, w zakresie jakiego konstytucyjnego prawa lub wolności upatruje on naruszenie zasady równości wobec prawa oraz niedyskryminacji. Brak takiego odniesienia wyłącza zaś możliwość oparcia skargi konstytucyjnej samoistnie na zarzucie naruszenia konstytucyjnej zasady równości.
4.2. Odnośnie do art. 92 ust. 1 Konstytucji Trybunał stwierdza, że unormowanie zawarte w tym przepisie ustawy zasadniczej adresowane jest do prawodawcy wydającego rozporządzenia wykonawcze do ustaw i określa warunki wydawania tego typu aktów normatywnych. Przepis ten nie daje podstawy do dekodowania przysługującego jednostce prawa podmiotowego i jako taki nie może stanowić bezpośrednio punktu odniesienia do dokonywania kontroli konstytucyjności aktów prawnych, kwestionowanych w trybie postępowania inicjowanego wniesieniem skargi konstytucyjnej (zob. np. wyrok TK z 5 listopada 2008 r., SK 79/06, OTK ZU nr 9/A/2008, poz. 153; postanowienia TK z: 15 października 2009 r., Ts 397/08, OTK ZU nr 6/B/2009, poz. 485; 26 stycznia 2010 r., Ts 205/09, OTK ZU nr 2/B/2010, poz. 132 oraz 23 marca 2011 r., Ts 188/10, OTK ZU nr 1/B/2012, poz. 90).
4.3. W związku z powyższym należało odmówić nadania dalszego biegu analizowanej skardze konstytucyjnej – w zakresie badania zgodności § 2 ust. 1 pkt 15 rozporządzenia z 1998 r. z art. 32 oraz art. 92 ust. 1 Konstytucji – z powodu niedopuszczalności orzekania (art. 39 ust. 1 pkt 1 in fine oraz art. 36 ust. 3 w związku z art. 49 ustawy o TK).
5. W drugiej kolejności Trybunał odniósł się do zarzutu naruszenia przez zaskarżony przepis art. 64 ust. 2 Konstytucji.
5.1. Skarżąca zarzuca, że nałożenie na płatnika składek prawa wyłączania z podstawy wymiaru składek przychodów wskazanych w § 2 ust. 1 pkt 15 rozporządzenia z 1998 r., osiąganych wyłącznie przez pracowników, przy jednoczesnym braku takiej możliwości w odniesieniu do przychodów osiąganych przez osoby świadczące pracę na podstawie umowy zlecenia, jest ograniczeniem jej prawa własności.
5.2. Trybunał podkreśla, że nie każde oddziaływanie prawodawcy na sytuację majątkową jednostki jest równoznaczne z ingerowaniem w sferę prawa własności. Nie jest ingerowaniem w sferę prawa własności (i nie jest też ograniczeniem własności w rozumieniu art. 64 ust. 3 Konstytucji) zobowiązywanie odpowiednich podmiotów do ponoszenia określonych ciężarów finansowych na cele publiczne lub społeczne (podobnie: wyrok TK z 30 stycznia 2001 r., K 17/00, OTK ZU nr 1/2001, poz. 4).
Z subiektywnego punktu widzenia skarżącej jako podmiotu gospodarczego, obowiązek uwzględniania diet i innych należności z tytułu podróży służbowej zleceniobiorcy na obszarze kraju oraz poza jego granicami przy ustalaniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne uiszczanych przez płatnika składek jest rozwiązaniem mniej korzystnym, w sytuacji, gdy zdecydowała się ona na zawarcie z pracobiorcą – w jej przekonaniu korzystniejszej ekonomicznie – umowy zlecenia, a nie umowy o pracę. Niemniej jednak przyjęcie tezy skarżącej, że każde obciążenie publiczne (a do takich zaliczają się składki emerytalne, rentowe i zdrowotne od wynagrodzeń) zawsze jest ograniczeniem konstytucyjnego prawa własności, nie znajduje uzasadnienia, gdyż ochrona gwarantowana przez art. 64 Konstytucji jest wprawdzie szeroka, ale nie może być traktowana jako ius infinitum, co wyraźnie wynika z ustępu 3 tego przepisu, jak i z art. 31 ust. 3 zdanie pierwsze ustawy zasadniczej. W wyroku z 29 czerwca 2001 r. o sygn. K 23/00 (OTK ZU nr 5/2001, poz. 124) Trybunał Konstytucyjny wskazał, że zróżnicowany charakter poszczególnych praw konstytucyjnych determinuje zróżnicowanie zakresu ich ochrony. Taka też sytuacja ma miejsce w niniejszej sprawie, gdyż dotyczy ona ubezpieczenia społecznego związanego z wykonywaniem pracy najemnej, czyli odnosi się do szeroko rozumianej materii prawa pracy, która – z mocy art. 24 Konstytucji – znajduje się pod ochroną państwa. Ponadto, prawodawca, regulując in abstracto stosunki majątkowe, kieruje się jakąś koncepcją sprawiedliwości i sprawności funkcjonowania tych stosunków, a niekoniecznie dążeniem do ograniczenia wolności majątkowej jednostki w imię innych racji (por. wyrok TK z 21 czerwca 2006 r., P 25/02, OTK ZU nr 6/A/2006, poz. 65).
Rozróżnienie przez normodawcę w rozporządzeniu z 1998 r. dwóch kategorii pracobiorców (tj. zatrudnionych na podstawie umowy o pracę oraz zatrudnionych na podstawie umów prawa cywilnego) i związane z tym konsekwencje dotyczące ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne odprowadzanych przez pracodawcę (płatnika składek) wiązało się ze zniwelowaniem różnic w zakresie zabezpieczenia społecznego pracobiorców, świadczących pracę na podstawie różnych tytułów prawnych.
5.3. W związku z powyższym należało odmówić nadania dalszego biegu analizowanej skardze konstytucyjnej – w zakresie badania zgodności § 2 ust. 1 pkt 15 rozporządzenia z 1998 r. z art. 64 ust. 2 Konstytucji – z powodu oczywistej bezzasadności zarzutu (art. 36 ust. 3 w związku z art. 49 ustawy o TK).
Wziąwszy pod uwagę powyższe, Trybunał postanowił jak w sentencji.
POSTANOWIENIE
z dnia 12 grudnia 2013 r.
Sygn. akt Ts 211/12
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej IMPEKS M.J. Sp.j. z siedzibą w Zielonej Górze w sprawie zgodności:
§ 2 ust. 1 pkt 15 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. Nr 161, poz. 1106, ze zm.) z art. 32, art. 64 ust. 2 oraz art. 92 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
1. W sporządzonej przez radcę prawnego skardze konstytucyjnej, wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 28 sierpnia 2012 r. (data nadania), IMPEKS M.J. Sp.j. z siedzibą w Zielonej Górze (dalej: skarżąca) zarzuciła niezgodność § 2 ust. 1 pkt 15 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. Nr 161, poz. 1106, ze zm.; dalej: rozporządzenie z 1998 r.) z art. 32, art. 64 ust. 2 oraz art. 92 ust. 1 Konstytucji.
2. Skarga konstytucyjna została wniesiona w związku z następującą sprawą:
2.1. Decyzją z 3 czerwca 2011 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych – Oddział w Zielonej Górze stwierdził, że podstawą wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne (emerytalne, rentowe i wypadkowe) B.A. z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy zlecenia u płatnika składek, czyli skarżącej, jest kwota 340,90 zł za wrzesień 2008 r. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy podał, że B.A. pracował u skarżącej na podstawie umowy zlecenia w charakterze kierowcy w transporcie krajowym i międzynarodowym, która obniżała podstawę wymiaru składek o diety i ryczałty krajowe i zagraniczne.
2.2. Od powyższej decyzji odwołanie wniosła skarżąca, zarzucając organowi rentowemu naruszenie § 2 ust. 1 pkt 15 rozporządzenia z 1998 r. oraz art. 18 ust. 3 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585, ze zm.). Jak podkreśliła, diety krajowe i zagraniczne nie stanowią podstawy wymiaru składek, tak jak przy zatrudnieniu w oparciu o umowę o pracę. Skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji przez umorzenie postępowania.
2.3. Wyrokiem z 16 września 2011 r. (sygn. akt IV U 1861/11) Sąd Okręgowy w Zielonej Górze – IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie skarżącej, jako niezasadne. Rozstrzygnięcie to podtrzymał Sąd Apelacyjny w Poznaniu – III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w wyroku z 19 kwietnia 2012 r. (sygn. akt III AUa 1257/11), oddalającym apelację skarżącej.
3. Zdaniem skarżącej zakwestionowany przepis narusza art. 32, art. 64 ust. 2 oraz art. 92 ust. 1 Konstytucji „przez to, że nie dotyczy – w zakresie stanów faktycznych zaistniałych dnia 1 sierpnia 2010 r. – zleceniobiorców wykonujących pracę w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę w zakresie wartości diet i innych należności z tytułu podróży służbowej pracownika – do wysokości określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju”.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
1. Zgodnie z art. 36 ust. 1 w związku z art. 49 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) skarga konstytucyjna podlega wstępnemu rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym, podczas którego Trybunał Konstytucyjny bada, czy odpowiada ona określonym przez prawo wymogom, a także czy postępowanie wszczęte na skutek wniesienia skargi podlegałoby umorzeniu na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK. Procedura ta umożliwia, już w początkowej fazie postępowania, wyeliminowanie spraw, które nie mogą być przedmiotem merytorycznego rozpoznania przez Trybunał Konstytucyjny.
2. Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że analizowana skarga konstytucyjna nie spełnia konstytucyjnych i ustawowych kryteriów warunkujących jej merytoryczne rozpoznanie.
3. Skarżąca przedmiotem rozpatrywanej skargi uczyniła § 2 ust. 1 pkt 15 rozporządzenia z 1998 r., który ma następujące brzmienie: „Podstawy wymiaru składek nie stanowią następujące przychody: (…) diety i inne należności z tytułu podróży służbowej pracownika – do wysokości określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju, z zastrzeżeniem pkt 17”. Przepisowi temu skarżąca zarzuciła naruszenie art. 32, art. 64 ust. 2 oraz art. 92 ust. 1 Konstytucji.
Zarówno z petitum, jak i uzasadnienia skargi konstytucyjnej wynika, że wszystkie wskazane przez skarżącą przepisy ustawy zasadniczej zostały powołane jako samoistne wzorce kontroli zaskarżonego przepisu.
4. W pierwszej kolejności Trybunał odniósł się do wskazania art. 32 oraz art. 92 ust. 1 Konstytucji jako samoistnych wzorców kontroli.
4.1. Wywodzona z art. 32 Konstytucji zasada równości nie ma charakteru abstrakcyjnego i absolutnego. Zgodnie z powszechnie przyjętym założeniem nie oznacza ona identyczności (tożsamości) praw wszystkich jednostek. Prawo do równego traktowania i niedyskryminacji funkcjonuje zawsze w pewnym kontekście sytuacyjnym; odniesione musi być do zakazów lub nakazów albo nadania uprawnień określonym jednostkom (grupom jednostek) w porównaniu ze statusem innych jednostek (grup). Konstytucja nie formułuje założenia równości i zakazu dyskryminacji w rozumieniu uniwersalnego egalitaryzmu jednostek, ale jako równą możliwość realizacji wolności i praw. W postanowieniu pełnego składu z 24 października 2001 r. o sygn. SK 10/01 Trybunał Konstytucyjny, uznając prawo do równego traktowania za konstytucyjne prawo jednostki, podkreślił, że „ma ono charakter niejako prawa »drugiego stopnia« (»metaprawa«), tzn. przysługuje ono w związku z konkretnymi normami prawnymi lub innymi działaniami organów władzy publicznej, a nie w oderwaniu od nich – niejako »samoistnie«. Jeżeli te normy lub działania nie mają odniesienia do konkretnych określonych w Konstytucji wolności i praw, prawo do równego traktowania nie ma w pełni charakteru prawa konstytucyjnego, a to sprawia, że nie może ono być chronione za pomocą skargi konstytucyjnej” (OTK ZU nr 7/2001, poz. 225). Oznacza to, że art. 32 Konstytucji wyraża przede wszystkim zasadę ogólną i dlatego winien być odnoszony – jako tzw. wzorzec związkowy – do konkretnych przepisów Konstytucji, nawet jeżeli konstytucyjna regulacja danego prawa lub wolności jest niepełna i wymaga konkretyzacji ustawowej. Tym samym w sprawach inicjowanych skargą konstytucyjną dopuszczalność czynienia z konstytucyjnej zasady równości wzorca kontroli kwestionowanego przepisu byłaby możliwa wyłącznie w sytuacji doprecyzowania przez skarżącego, w zakresie jakiego konstytucyjnego prawa lub wolności upatruje on naruszenie zasady równości wobec prawa oraz niedyskryminacji. Brak takiego odniesienia wyłącza zaś możliwość oparcia skargi konstytucyjnej samoistnie na zarzucie naruszenia konstytucyjnej zasady równości.
4.2. Odnośnie do art. 92 ust. 1 Konstytucji Trybunał stwierdza, że unormowanie zawarte w tym przepisie ustawy zasadniczej adresowane jest do prawodawcy wydającego rozporządzenia wykonawcze do ustaw i określa warunki wydawania tego typu aktów normatywnych. Przepis ten nie daje podstawy do dekodowania przysługującego jednostce prawa podmiotowego i jako taki nie może stanowić bezpośrednio punktu odniesienia do dokonywania kontroli konstytucyjności aktów prawnych, kwestionowanych w trybie postępowania inicjowanego wniesieniem skargi konstytucyjnej (zob. np. wyrok TK z 5 listopada 2008 r., SK 79/06, OTK ZU nr 9/A/2008, poz. 153; postanowienia TK z: 15 października 2009 r., Ts 397/08, OTK ZU nr 6/B/2009, poz. 485; 26 stycznia 2010 r., Ts 205/09, OTK ZU nr 2/B/2010, poz. 132 oraz 23 marca 2011 r., Ts 188/10, OTK ZU nr 1/B/2012, poz. 90).
4.3. W związku z powyższym należało odmówić nadania dalszego biegu analizowanej skardze konstytucyjnej – w zakresie badania zgodności § 2 ust. 1 pkt 15 rozporządzenia z 1998 r. z art. 32 oraz art. 92 ust. 1 Konstytucji – z powodu niedopuszczalności orzekania (art. 39 ust. 1 pkt 1 in fine oraz art. 36 ust. 3 w związku z art. 49 ustawy o TK).
5. W drugiej kolejności Trybunał odniósł się do zarzutu naruszenia przez zaskarżony przepis art. 64 ust. 2 Konstytucji.
5.1. Skarżąca zarzuca, że nałożenie na płatnika składek prawa wyłączania z podstawy wymiaru składek przychodów wskazanych w § 2 ust. 1 pkt 15 rozporządzenia z 1998 r., osiąganych wyłącznie przez pracowników, przy jednoczesnym braku takiej możliwości w odniesieniu do przychodów osiąganych przez osoby świadczące pracę na podstawie umowy zlecenia, jest ograniczeniem jej prawa własności.
5.2. Trybunał podkreśla, że nie każde oddziaływanie prawodawcy na sytuację majątkową jednostki jest równoznaczne z ingerowaniem w sferę prawa własności. Nie jest ingerowaniem w sferę prawa własności (i nie jest też ograniczeniem własności w rozumieniu art. 64 ust. 3 Konstytucji) zobowiązywanie odpowiednich podmiotów do ponoszenia określonych ciężarów finansowych na cele publiczne lub społeczne (podobnie: wyrok TK z 30 stycznia 2001 r., K 17/00, OTK ZU nr 1/2001, poz. 4).
Z subiektywnego punktu widzenia skarżącej jako podmiotu gospodarczego, obowiązek uwzględniania diet i innych należności z tytułu podróży służbowej zleceniobiorcy na obszarze kraju oraz poza jego granicami przy ustalaniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne uiszczanych przez płatnika składek jest rozwiązaniem mniej korzystnym, w sytuacji, gdy zdecydowała się ona na zawarcie z pracobiorcą – w jej przekonaniu korzystniejszej ekonomicznie – umowy zlecenia, a nie umowy o pracę. Niemniej jednak przyjęcie tezy skarżącej, że każde obciążenie publiczne (a do takich zaliczają się składki emerytalne, rentowe i zdrowotne od wynagrodzeń) zawsze jest ograniczeniem konstytucyjnego prawa własności, nie znajduje uzasadnienia, gdyż ochrona gwarantowana przez art. 64 Konstytucji jest wprawdzie szeroka, ale nie może być traktowana jako ius infinitum, co wyraźnie wynika z ustępu 3 tego przepisu, jak i z art. 31 ust. 3 zdanie pierwsze ustawy zasadniczej. W wyroku z 29 czerwca 2001 r. o sygn. K 23/00 (OTK ZU nr 5/2001, poz. 124) Trybunał Konstytucyjny wskazał, że zróżnicowany charakter poszczególnych praw konstytucyjnych determinuje zróżnicowanie zakresu ich ochrony. Taka też sytuacja ma miejsce w niniejszej sprawie, gdyż dotyczy ona ubezpieczenia społecznego związanego z wykonywaniem pracy najemnej, czyli odnosi się do szeroko rozumianej materii prawa pracy, która – z mocy art. 24 Konstytucji – znajduje się pod ochroną państwa. Ponadto, prawodawca, regulując in abstracto stosunki majątkowe, kieruje się jakąś koncepcją sprawiedliwości i sprawności funkcjonowania tych stosunków, a niekoniecznie dążeniem do ograniczenia wolności majątkowej jednostki w imię innych racji (por. wyrok TK z 21 czerwca 2006 r., P 25/02, OTK ZU nr 6/A/2006, poz. 65).
Rozróżnienie przez normodawcę w rozporządzeniu z 1998 r. dwóch kategorii pracobiorców (tj. zatrudnionych na podstawie umowy o pracę oraz zatrudnionych na podstawie umów prawa cywilnego) i związane z tym konsekwencje dotyczące ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne odprowadzanych przez pracodawcę (płatnika składek) wiązało się ze zniwelowaniem różnic w zakresie zabezpieczenia społecznego pracobiorców, świadczących pracę na podstawie różnych tytułów prawnych.
5.3. W związku z powyższym należało odmówić nadania dalszego biegu analizowanej skardze konstytucyjnej – w zakresie badania zgodności § 2 ust. 1 pkt 15 rozporządzenia z 1998 r. z art. 64 ust. 2 Konstytucji – z powodu oczywistej bezzasadności zarzutu (art. 36 ust. 3 w związku z art. 49 ustawy o TK).
Wziąwszy pod uwagę powyższe, Trybunał postanowił jak w sentencji.