Pełny tekst orzeczenia

866/II/B/2014

POSTANOWIENIE

z dnia 7 listopada 2013 r.


Sygn. akt Ts 214/12



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Stanisław Biernat,



po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Energa-Operator S.A. z siedzibą w Gdańsku w sprawie zgodności:

art. 36 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 2009 r. Nr 167, poz. 1322, ze zm.) z art. 2, art. 32 ust. 1 i 2, art. 45 ust. 1, art. 65 ust. 5 i art. 84 w związku z art. 2 i art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,



p o s t a n a w i a:



1) podjąć zawieszone postępowanie,

2) odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.



UZASADNIENIE



W skardze konstytucyjnej z 28 sierpnia 2012 r. Energa-Operator S.A. z siedzibą w Gdańsku (dalej: skarżąca, spółka) zakwestionowała zgodność art. 36 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 2009 r. Nr 167, poz. 1322, ze zm.) z art. 2, art. 32 ust. 1 i 2, art. 45 ust. 1, art. 65 ust. 5 i art. 84 w związku z art. 2 i art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji.

Skarga konstytucyjna została wniesiona w związku z następującą sprawą. Zakład Ubezpieczeń Społecznych – Oddział w Olsztynie w decyzji z 19 marca 2010 r. postanowił o podwyższeniu o 100% stopy procentowej opłacanej przez spółkę składki na ubezpieczenie wypadkowe w roku składkowym trwającym od 1 kwietnia 2010 r. do 31 marca 2011 r. Organ wskazał, że powyższa decyzja została wydana w związku ze złożeniem przez Państwową Inspekcję Pracy w Olsztynie wniosku o podwyższenie stopy procentowej składki opłacanej przez skarżącą, ze względu na rażące naruszenie bezpieczeństwa i higieny pracy, stwierdzone w czasie dwóch kolejnych kontroli. Skarżąca w odwołaniu wniosła o zmianę wskazanej wyżej decyzji i niepodwyższanie stopy procentowej opłacanej przez spółkę składki. W uzasadnieniu odwołania podniosła, że naruszenie bezpieczeństwa i higieny pracy było niezawinione przez spółkę i wynikało wyłącznie z zaniedbań poczynionych przez jej pracowników. Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń w Olsztynie wyrokiem z 23 sierpnia 2010 r. (sygn. akt IV U 599/10) oddalił odwołanie. Na skutek apelacji skarżącej Sąd Apelacyjny – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Białymstoku wyrokiem z 17 listopada 2010 r. (sygn. akt III AUa 782/10) uchylił zaskarżony wyrok, znosząc w całości dotychczasowe postępowanie, i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń w Olsztynie, po ponownym rozpoznaniu sprawy, wyrokiem z 7 listopada 2011 r. (sygn. akt IV U 599/10) oddalił odwołanie. Apelację spółki od tego orzeczenia oddalił Sąd Apelacyjny – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Białymstoku jako niezasadną (wyrok z 18 kwietnia 2012 r., sygn. akt III AUa 23/12). Powyższy wyrok wraz z uzasadnieniem pełnomocnik skarżącej otrzymał 28 maja 2012 r. Od wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku skarżąca 25 lipca 2012 r. wniosła skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego, a 28 sierpnia 2012 r. skierowała również skargę konstytucyjną do Trybunału Konstytucyjnego. Jak Trybunał Konstytucyjny ustalił z urzędu, Sąd Apelacyjny w Białymstoku 24 sierpnia 2012 r. (sygn. akt WSCU 48/12) przekazał skargę kasacyjną spółki do Sądu Najwyższego.

Postanowieniem z 26 września 2012 r. Trybunał Konstytucyjny zawiesił postępowanie w sprawie rozpatrywanej skargi konstytucyjnej do czasu zakończenia postępowania przed Sądem Najwyższym. W uzasadnieniu wskazał, że do czasu wydania orzeczenia przez Sąd Najwyższy nie można badać naruszenia konstytucyjnych wolności lub praw skarżącej ze względu na jego potencjalność.

Wyrokiem z 4 czerwca 2013 r. Sąd Najwyższy (sygn. akt I UK 526/12) uchylił zaskarżony wyrok Sądu Apelacyjnego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Białymstoku z 18 kwietnia 2012 r. (sygn. akt III AUa 23/12) i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania (co Trybunał ustalił z urzędu).

W ocenie skarżącej, kwestionowane unormowanie powoduje dyskryminację płatników zatrudniających większą liczbę pracowników, u których ryzyko wystąpienia śmiertelnego wypadku przy pracy jest większe. Jednocześnie, skutek w postaci wielokrotnego zwiększenia stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe jest niezależny od okoliczności faktycznych, jakie wpłynęły na stwierdzenie nieprzestrzegania przepisów BHP u przedsiębiorcy. W konsekwencji, zaskarżone regulacje naruszają art. 2, art. 32 ust. 1 i 2, art. 45 ust. 1, art. 65 ust. 5 i art. 84 w związku z art. 2 i art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



Warunkiem merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej jest uzyskanie ostatecznego rozstrzygnięcia o wolnościach lub prawach albo o obowiązkach określonych w Konstytucji. Zgodnie z art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (DZ. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK), skarga konstytucyjna może być wniesiona dopiero po wyczerpaniu przez skarżącego przysługującej w sprawie drogi prawnej, w terminie 3 miesięcy od dnia doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia. W sytuacji, gdy postępowanie w danej sprawie nadal się toczy, skarżący nie doprowadził do nadania orzeczeniu, z wydaniem którego wiąże swoje zarzuty, koniecznego waloru ostateczności, wniesienie skargi konstytucyjnej musi być uznane za przedwczesne.

Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że postępowanie, w związku z którym skarżąca wniosła analizowaną skargę konstytucyjną, nie zostało zakończone, a tym samym nie doszło do wydania ostatecznego orzeczenia, o którym mowa w art. 79 ust. 1 Konstytucji. Wyrokiem z 4 czerwca 2011 r. Sąd Najwyższego (sygn. akt I UK 526/12) uchylił wyrok Sądu Apelacyjnego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Białymstoku z 18 kwietnia 2012 r. (sygn. akt III AUa 23/12) i przekazał sprawę temu sądowi do ponownego rozpoznania. Nie nastąpiło zatem wyczerpanie przysługującej skarżącej drogi prawnej, żadne z wydanych zaś w sprawie rozstrzygnięć nie uzyskało zaś niezbędnego waloru ostateczności.



Biorąc wszystkie powyższe okoliczności pod uwagę, na podstawie art. 79 ust. 1 Konstytucji w związku z art. 46 ust. 1 ustawy o TK, Trybunał Konstytucyjny orzekł jak w sentencji.