Pełny tekst orzeczenia

338/3/B/2015

POSTANOWIENIE

z dnia 7 maja 2015 r.

Sygn. akt Ts 42/15



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Zbigniew Cieślak – przewodniczący

Stanisław Rymar – sprawozdawca

Wojciech Hermeliński,



po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 marca 2015 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej P.G.,



p o s t a n a w i a:



nie uwzględnić zażalenia.



UZASADNIENIE



W skardze konstytucyjnej z 3 lutego 2015 r. P.G. (dalej: skarżący) wystąpił o stwierdzenie, że art. 9 ust. 4c ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 121; dalej: ustawa o s.u.s.) jest niezgodny z art. 2 i art. 32 ust. 2 Konstytucji.

W skardze konstytucyjnej skarżący zwrócił uwagę na to, że ma orzeczony stały 55-procentowy uszczerbek na zdrowiu i przyznaną rentę ze „starego portfela”, ale nie ma możliwości uzyskania świadczenia uzupełniającego. W związku z tym w jego sytuacji zakwestionowany w skardze art. 9 ust. 4c ustawy o s.u.s. „prowadzi do dyskryminacji skarżącego – tj. tworzy stan sprzeczny z art. 32 ust. 2 Konstytucji”. Jak podkreślił skarżący, przepis ten „powoduje nierówne traktowanie skarżącego w ramach grupy osób podlegających ubezpieczeniu rentowemu i emerytalnemu. (…) [P]owoduje także nierówne traktowanie skarżącego w grupie osób uprawnionych do renty z tytułu niezdolności do pracy”. Skarżący zauważył, że do 31 grudnia 2007 r. – z woli ustawodawcy – nie miał obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Rozwiązanie to – jak wskazał – rekompensowało brak możliwości dochodzenia renty od byłego pracodawcy. Zdaniem skarżącego „rekompensata (…) stanowi jego prawo nabyte lub co najmniej jego ekspektatywę maksymalnie ukształtowaną, które podlega ochronie zgodnie z wyrażoną w art. 2 Konstytucji RP zasadą demokratycznego państwa prawnego”. Skarżący stwierdził, że art. 9 ust. 4c ustawy o s.u.s. pozbawił go rekompensaty, a zatem naruszył jego „zaufanie (…) do demokratycznego państwa prawa oraz racjonalności ustawodawcy”.

Na podstawie art. 50 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) skarżący wniósł o wydanie postanowienia tymczasowego o zawieszeniu lub wstrzymaniu wykonania wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 8 października 2014 r.

Postanowieniem z 10 marca 2015 r. (doręczonym pełnomocnikowi 16 marca 2015 r.) Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej, stwierdziwszy, że wniesiony środek prawny nie spełniał przesłanek określonych w art. 79 ust. 1 Konstytucji, a doprecyzowanych w art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK. Jak ustalił Trybunał, skarżący, zarzuciwszy naruszenie zasad określonych w art. 2 i art. 32 ust. 2 Konstytucji, nie wskazał naruszonych praw, a w konsekwencji nie określił sposobu ich naruszenia.

W zażaleniu z 23 marca 2015 r. skarżący zakwestionował postanowienie Trybunału w całości. Wniósł o uwzględnienie złożonego środka odwoławczego i nadanie skardze dalszego biegu. Ponadto skarżący – tak jak w skardze konstytucyjnej – zażądał wydania postanowienia tymczasowego o zawieszeniu lub wstrzymaniu wykonania wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 8 października 2014 r.

Zdaniem skarżącego orzeczenie, które Trybunał wskazał w zakwestionowanym postanowieniu (tj. postanowienie z 24 października 2001 r., SK 10/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 225), „jest mocno kontrowersyjne”, ponieważ pięciu sędziów Trybunału (tj. – jak podkreślił skarżący – 1/3 Trybunału) zgłosiło do tego orzeczenia zdania odrębne. Skarżący „czyni argumentację (…) zawartą [w votum separatum] integralną częścią (…) zażalenia”, ponieważ – jak zarzucił – kwestia charakteru normy określonej w art. 32 Konstytucji jest w dalszym ciągu „mocno kontrowersyjna i (…) powinna ona być ponownie rozważona”. Skarżący podkreślił także, że art. 2 Konstytucji został w skardze wskazany, nie samodzielnie, ale w związku z art. 32 ustawy zasadniczej.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



1. W myśl art. 36 ust. 4 w związku z art. 49 ustawy o TK skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 25 ust. 1 pkt 3 lit. b w związku z art. 36 ust. 6–7 i w związku z art. 49 ustawy o TK). Bada przede wszystkim, czy w zaskarżonym postanowieniu prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu. Oznacza to, że na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał analizuje w szczególności te zarzuty, które mogą podważyć trafność ustaleń przyjętych za podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcia.



2. Trybunał stwierdza, że zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, a zarzuty sformułowane w zażaleniu nie podważają podstaw odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.



3. W złożonym środku odwoławczym skarżący nie uwzględnił tego, że postanowienie z 24 października 2001 r. (SK 10/01, OTK ZU nr 7/2001) jest – pomimo zgłoszonych do niego pięciu zdań odrębnych – orzeczeniem pełnego składu Trybunału Konstytucyjnego. Wyraża ono pogląd prawny, którym są związane pozostałe składy orzekające, a od którego odstąpić może – w myśl art. 25 ust. 1 pkt 1 lit. e ustawy o TK – wyłącznie Trybunał w pełnym składzie. W związku z tym postanowienie to kształtuje orzecznictwo Trybunału w sprawach zainicjowanych wniesieniem skargi konstytucyjnej (zob. postanowienia TK z: 28 sierpnia 2002 r., Ts 57/02, OTK ZU nr 4/B/2002, poz. 285; 20 lipca 2004 r., Ts 62/04, OTK ZU nr 5/B/2004, poz. 301; 27 czerwca 2007 r., Ts 80/07, OTK ZU nr 5/B/2007, poz. 250).



3.1. W zażaleniu skarżący może powoływać się na votum separatum, jednak powinien mieć na względzie to, że jest ono jedynie indywidualnym i osobistym poglądem konkretnego członka składu orzekającego. Zdanie odrębne w postępowaniu przed Trybunałem jest rozumiane „jako prawo sędziego sądu konstytucyjnego, który nie może zgodzić się z poglądem większości, do ujawnienia na piśmie swego odrębnego stanowiska” (Z. Czeszejko-Sochacki, L. Garlicki, J. Trzciński, Komentarz do ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, Warszawa 1999, s. 205).



3.2. Trybunał jest związany orzeczeniem w sprawie o sygn. SK 10/01. Podziela więc sformułowany w nim pogląd, zgodnie z którym art. 32 Konstytucji wyraża przede wszystkim zasadę ogólną prawa, która nieodniesiona do postanowień Konstytucji wyrażających konkretne prawa podmiotowe nie może być wzorcem kontroli w postępowaniu zainicjowanym w trybie art. 79 ust. 1 Konstytucji.



3.3. Wobec powyższego w postanowieniu z 10 marca 2015 r. Trybunał prawidłowo stwierdził, że skarżący nie wskazał konstytucyjnych wolności i praw, a w konsekwencji nie określił sposobu ich naruszenia.



4. Ponieważ zażalenie nie podważa podstaw odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu, więc Trybunał Konstytucyjny – na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 7 ustawy o TK – orzekł jak w sentencji.



5. Nieuwzględnienie zażalenia kończy postępowanie przed Trybunałem Konstytucyjnym, co czyni bezprzedmiotowym wydanie postanowienia tymczasowego na podstawie art. 50 ust. 1 ustawy o TK. Postanowienie to może być bowiem wydane wyłącznie w czasie trwania postępowania zainicjowanego złożeniem skargi konstytucyjnej.