Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 grudnia 2015 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 16 grudnia 2015 r. w Gliwicach

sprawy R. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania R. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 27 maja 2015 r. nr (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje ubezpieczonemu R. S. prawo do emerytury od (...);

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. na rzecz R. S. kwotę 60 zł (sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

(-) SSO Patrycja Bogacińska-Piątek

Sygn. akt. VIII U 949/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 27 maja 2015r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w Z. odmówił ubezpieczonemu R. S. prawa do emerytury
w niższym wieku w oparciu o art. 184 w związku z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2015r. poz. 748, ze zm.) w związku z tym, iż nie udowodnił on 15 – letniego okresu zatrudnienia
w szczególnych warunkach przy pracach wymienionych w wykazie A, bowiem ZUS nie uznał mu za udowodnione żadnego okresu takiej pracy oraz w związku z tym, że na dzień złożenia wniosku emerytalnego nie ukończył wieku 60 lat. Do okresów takiej pracy ZUS nie uwzględnił zatrudnienia od 1 stycznia 1976r. do 31 grudnia 1993r. gdyż wskazane przez pracodawcę stanowisko ślusarza nie zostało wymienione w wykazach prac
w szczególnych warunkach.

W odwołaniu od powyższej decyzji ubezpieczony domagał się jej zmiany poprzez przyznanie mu prawa do wcześniejszej emerytury od daty powstania prawa, a dodatkowo zasądzenie od ZUS kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Podniósł, że zgodnie z przedłożonymi przez niego świadectwami i zaświadczeniami oraz zeznaniami świadków, o przesłuchanie których wnosił, wykonywał pracę w warunkach szczególnych w całym spornym okresie zatrudnienia w (...) w T.. Tym samym spełnia warunki do przyznania prawa do wcześniejszej emerytury.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując swoje stanowisko zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił co następuje:

Ubezpieczony R. S., urodzony (...) w dniu 12 maja 2015r. złożył wniosek o emeryturę w wieku niższym niż 65 lat z tytułu zatrudnienia
w szczególnych warunkach.

Ubezpieczony 60 lat ukończył (...)

Skarżący, na dzień 1 stycznia 1999r., legitymuje się okresem składkowym
i nieskładkowym w wymiarze ponad 25 lat, z tym, że w ocenie ZUS nie udowodnił żadnego okresu pracy w szczególnych warunkach.

Po przeanalizowaniu sprawy ZUS w dniu 27 maja 2015r. wydał decyzję odmowną.

Organ rentowy wydając zaskarżoną decyzję nie uznał za pracę w warunkach szczególnych, zatrudnienia w okresie od 1 stycznia 1976r. do 31 grudnia 1993r. na stanowisku ślusarza w Fabryce (...) S.A. w T., z uwagi na fakt, iż wskazane wyżej stanowisko nie zostało wymienione w wykazach prac w szczególnych warunkach.

W postępowaniu przed Sądem ubezpieczony, domagał się uznania za pracę
w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia u powyższego pracodawcy, w okresie spornym.

W toku procesu Sąd ustalił, iż (...) w T. była to fabryka zajmująca się produkcją, remontami i regeneracją zmechanizowanych obudów ścianowych używanych przez górnictwo podziemne. Praca w tej fabryce była podzielona na różne etapy, którymi zajmowały się poszczególne brygady zajmujące się wytwarzaniem
i regeneracją kolejnych podzespołów obudów ścianowych - złożonych urządzeń mechanicznych o napędzie hydraulicznym. Brygada, w której pracował ubezpieczony zajmowała się produkcją i regeneracją siłowników hydraulicznych. Były to urządzenia wielkogabarytowe wykonane z konstrukcji stalowych, zbudowane
z grubych blach i siłowników stalowych. Siłowniki te były składane przez poszczególnych członków brygady, zaś technologia ich produkcji do końca roku 1993 przewidywała zabezpieczenie całości specjalnym prętem stalowym, który spajał całość urządzenia. Od roku 1994 wprowadzono nową technologię produkcji siłowników, która nie wymagała zabezpieczenia metalowym prętem, gdyż od tego roku siłowniki były skręcane. W tym czasie wyłącznie stare siłowniki które były regenerowane, w dalszym ciągu były spajane prętem stalowym. Zarówno zamontowanie tego pręta, jak i jego usunięcie przy regeneracji siłownika, wymagało użycia młota pneumatycznego, który był urządzeniem udarowym. Za jego pomocą wbijano, lub wybijano opisane wyżej pręty. Pracy związanej z wbijaniem
i wybijaniem prętów było stosunkowo dużo i z tego względu w każdej brygadzie zajmującej się siłownikami była wyznaczona jedna osoba zajmująca się tym procesem technologicznym.

Ubezpieczony w trakcie pracy w (...) był członkiem brygady zajmującej się produkcją i regeneracją siłowników, przy czym do końca roku 1993 był właśnie osobą odpowiedzialną za wbijanie i wybijanie prętów spajających siłownik. W praktyce ubezpieczony, bez względu na nazwę stanowiska pracy, codziennie i przez pełne dniówki robocze zajmował się obsługą młotów udarowych za pomocą których wbijał pręty
w nowych lub naprawianych siłownikach, bądź też wybijał pręty z siłowników, które należało rozebrać i zregenerować. Nie był w tym czasie zasadniczo kierowany do innych prac. Miał wprawdzie uprawnienia do przeprowadzania prób siłowników, jednak tych czynności nigdy nie wykonywał. Okoliczność ta wynikała z umiejscowienia jego stanowiska pracy, które było położone obok stanowiska prób. Z kolei pracodawca przeszkolił takich pracowników pracujących obok stanowiska prób na wypadek ewentualnej absencji wszystkich pracowników normalnie przeprowadzających próby
i konieczności ich awaryjnego zastąpienia. Faktycznie jednak ubezpieczony takich prób nie prowadził. Jedynie sporadycznie przez kilka dni w trakcie całego spornego okresu został skierowany do obsługi wózka akumulatorowego, jako zastępstwo nieobecnego pracownika. Sąd ustalił również, że ubezpieczonemu okresowo powierzono też funkcję brygadzisty, jednak faktycznie w dalszym ciągu przez pełne dniówki robocze wykonywał swoją dotychczasową pracę. Funkcja brygadzisty sprowadzała się wyłącznie do odebrania od mistrza zlecenia wykonania określonej ilości prac przez brygadę
i sprawdzenie po zakończonej dniówce ilości sztuk faktycznie wykonanych.

Warunkami szkodliwymi na tym stanowisku pracy były: hałas i wibracje pochodzące od samego procesu wbijania i wybijania prętów młotem udarowym, a także opary pochodzące od substancji chemicznych, którymi był wypełniony siłownik.

Dodatkowo Sąd ustalił, że w okresie od 24 października 1975r. do 1 czerwca 1977r. odwołujący pełnił służbę wojskową, zaś po jej zakończeniu wrócił do racy w dniu
22 czerwca 1977r.

Niezależnie od powyższego Sąd ustalił, iż wyrokiem w sprawie VIII U 996/14 Sąd Okręgowy w Gliwicach przyznał B. M. prawo do emerytury wcześniejszej
z tytułu pracy w warunkach szczególnych, po uwzględnieniu do takiej pracy okresu zatrudnienia w (...) przy takich samych pracach jak wykonywane przez ubezpieczonego w niniejszej sprawie. Następnie wyrokiem w sprawie III AUa 45/15 Sąd Apelacyjny w Katowicach oddalił apelację ZUS od tego wyroku. Z kolei świadek P. M. miał wystawione przez pracodawcę świadectwo pracy w warunkach szczególnych, w oparciu o które ZUS uwzględnił mu do pracy w warunkach szczególnych takie same prace jak wykonywał ubezpieczony w spornym okresie.

Razem z ubezpieczonym w spornym okresie pracowali J. M. i P. M. – zatrudnieni na takim samym stanowisku jak ubezpieczony.

Ubezpieczony jest członkiem OFE, jednak równocześnie z wnioskiem emerytalnym złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na jego koncie w OFE na rzecz dochodów budżetu państwa.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie: akt organu rentowego, zeznań świadków J. M. i P. M. (zapis nagrania protokołu z rozprawy
w dniu 13 listopada 2015r. minuty od 15.46 i nast.), wyjaśnień odwołującego (zapis nagrania protokołu z rozprawy w dniu 13 listopada 2015r. minuty od 50.45 i nast. oraz k.36), a także akt osobowych ubezpieczonego i akt sprawy VIII U 996/14, dołączonych do akt niniejszej sprawy.

Zebrany materiał dowodowy Sąd uznał za kompletny i spójny, a tym samym za wystarczający do poczynienia ustaleń faktycznych oraz na rozstrzygnięcie sprawy.
W szczególności Sąd dał w pełni wiarę zeznaniom świadków i samego ubezpieczonego, gdyż są spójne, przekonywujące i wzajemnie się potwierdzają, a nadto znajdują potwierdzenie w dokumentacji osobowej odwołującego i zostały też potwierdzone w toku sprawy VIII U 996/14.

Sąd zważył, co następuje:

W ocenie Sądu odwołanie ubezpieczonego jest zasadne.

Stosownie do treści art. 32 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2015r. poz. 748)
w powiązaniu z § 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz.43 ze zm.) ubezpieczonym mężczyznom urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949r. będącym pracownikami zatrudnionymi
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przy pracach wymienionych
w wykazie A, przysługuje prawo do emerytury w razie łącznego spełnienia następujących warunków:

1. osiągnięcia wieku emerytalnego 60 lat

2. posiadania wymaganego okresu zatrudnienia wynoszącego 25 lat, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Zgodnie z treścią § 2 ust. 1 rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w tym akcie prawnym są okresy, w których praca
w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Z kolei zgodnie z treścią art. 184 ust 1 ustawy, ubezpieczonym urodzonym po dniu
31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury
w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

W myśl ust. 2 emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Na podstawie tego przepisu, prawo do emerytury w obniżonym wieku, przysługuje ubezpieczonemu, który w dniu wejścia w życie ustawy tj. w dniu 1 stycznia 1999r. spełnił warunki w zakresie posiadania ogólnego stażu pracy oraz pracy wykonywanej
w warunkach szczególnych a nie osiągnął wymaganego wieku.

Ubezpieczony ukończył 60 lat życia, jest członkiem OFE, jednak równocześnie
z wnioskiem emerytalnym złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na jego koncie w OFE na rzecz dochodów budżetu państwa. Nadto wykazał 25 lat okresów zatrudnienia. Kwestie te nie były sporne.

Okoliczność sporna w przedmiotowej sprawie dotyczyła posiadania przez ubezpieczonego (na dzień 1 stycznia 1999r.) wymaganego 15 letniego okresu pracy wykonywanej w warunkach szczególnych, bowiem ZUS nie uznał mu za udowodnione żadnego okresu takiej pracy.

W świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Sąd przyjął, że ubezpieczony posiada wymagany 15 letni okres pracy wykonywanej w warunkach szczególnych.

Przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe wykazało, że ubezpieczony wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, prace w szczególnych warunkach w okresie zatrudnienia w Fabryce (...) S.A. w T. od 22 czerwca 1977r. do 31 grudnia 1993r.

W okresie tym ubezpieczony pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wyłącznie przy pracach związanych z wbijaniem i wybijaniem prętów stalowych za pomocą narzędzi udarowych. Bez znaczenia na taką ocenę jego pracy pozostaje, że pracodawca przypisał mu stanowisko ślusarza, montera i brygadzisty. Faktycznie prace wykonywane przez niego w spornym okresie polegały na obsłudze młotów udarowych.
Z kolei funkcja brygadzisty ograniczała się wyłącznie do odebrania od mistrza polecenie wykonania określonej ilości prac i sprawdzenia po zakończonej dniówce roboczej, faktycznej liczby wykonanych prac.

Prace przy obsłudze narzędzi udarowych wymienione zostały w wykazie A, dział XIV, poz. 18, stanowiącym załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz.43 ze zm.).

Odwołujący od 22 czerwca 1977r. do 31 grudnia 1993r.w spornym okresie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wyłącznie prace w szczególnych warunkach, określone w wykazie takich prac.

Bez znaczenia pozostaje, że pracodawca nie wystawił mu za ten okres świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych. Fakt wykonywania takiej pracy został bowiem wykazany w postępowaniu sądowym za pomocą innych dowodów.
W postępowaniu odwoławczym przed Sądem nie obowiązują bowiem ograniczenia dowodowe jakie występują w postępowaniu o świadczenia emerytalno-rentowe przed organem rentowym, a Sąd może ustalić okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość jak: okresy zatrudnienia, w tym wykonywanie pracy
w warunkach szczególnych, za pomocą wszelkich środków dowodowych, przewidzianych w kodeksie postępowania cywilnego ( por. uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984r. III UZP 6/84, uchwała Sądu Najwyższego z 21 września 1984r. III UZP 48/84, wyrok Sądu Najwyższego z 7 grudnia 2006r., I UK 179/06, LEX nr 342283).

Następca prawny Fabryki (...) S.A. w T. tj. (...) S.A. w K. wystawił ubezpieczonemu świadectwo pracy z 12 czerwca 2015 roku, w którym potwierdził wykonywanie pracy w warunkach szczególnych od 1 stycznia 1976 roku do 31 grudnia 1993 roku – pkt 4.8 świadectwa pracy / karta 25 a.s./. Sąd na podstawie zeznań świadków, przesłuchania stron i akt osobowych ustalił, że ubezpieczony wykonywał pracę w warunkach szczególnych od 22 czerwca 1977 roku do 31 grudnia 1993 roku czyli po zakończeniu odbywania czynnej służby wojskowej – skoro ją odbywał od 24 października 1975 roku do 21 czerwca 1977 roku nie była możliwa praca w warunkach szczególnych od 1 stycznia 1976 roku do 21 czerwca 1977 roku.

Mając zatem na uwadze wszystkie powyższe rozważania, należało uznać, że R. S. legitymuje się na dzień 1 stycznia 1999r. 15 letnim okresem zatrudnienia
w warunkach szczególnych.

Wobec faktu, że chwilą ukończenia wieku 60 lat ubezpieczony spełnił wszystkie przesłanki uprawniające go do wcześniejszej emerytury, Sąd z mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c.,
w punkcie pierwszym sentencji, zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury poczynając od (...), tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego. O kosztach orzeczono po myśli art. 98 k.p.c. w związku z § 11 ust 2
i § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r.
w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jednolity Dz. U. z 2013r. poz. 490 ze zm.) w punkcie drugim orzeczenia.

(-) SSO Patrycja Bogacińska-Piątek