Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 stycznia 2016 r.

Sąd Okręgowy w Krakowie Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący : SSO Andrzej Żelazowski

Protokolant: Dominika Lasek

po rozpoznaniu w dniu 12 stycznia 2016 r. w Krakowie

na rozprawie

sprawy z powództwa L. B.

przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w K.

o uchylenie uchwały

I.  oddala powództwo;

II.  odstępuje od obciążania powódki kosztami procesu.

Sygn. akt IC 341/13

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 12 stycznia 2016 r.

Powódka L. B. w pozwie z dnia 21 lutego 2013 r. (k. 2-5) przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w K. wniosła o uchylenie uchwały Rady Nadzorczej nr (...) z dnia 23 marca 2010 r. w przedmiocie wykluczenia powódki z członkostwa w Spółdzielni Mieszkaniowej (...) oraz uchwały nr (...) Walnego Zgromadzenia z dnia 5 stycznia 2013 r. o utrzymaniu w mocy powyższej uchwały i przywrócenie powódce statusu członka pozwanej Spółdzielni Mieszkaniowej. Wniosła nadto

ozasądzenie od pozwanej na swoją rzecz zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu powódka podała, że od 2002 r. przysługiwał jej status członka Spółdzielni Mieszkaniowej (...). Rada Nadzorcza pozwanej Spółdzielni w dniu 23 marca 2010 r. podjęła uchwałę nr (...)/ (...) o wykluczeniu powódki z grona członków Spółdzielni z powodu zalegania z opłatami za zajmowany lokal mieszkalny. Uchwałą nr (...) r. z dnia 5 stycznia 2013 r. Walne Zgromadzenie Spółdzielni postanowiło utrzymać w mocy w.w. uchwałę.

Powódka podniosła, że nie uchyla się od płacenia za lokal, nieregularne uiszczanie opłat było spowodowane trudną sytuacją finansową i zdrowotną, w jakiej znalazła się jej rodzina. Wskazała, że w 2001 r. uległa wypadkowi komunikacyjnemu, w wyniku czego doznała szeregu obrażeń (złamania obojczyka, miednicy, stawu skokowego i kości piętowej). Od tego czasu pracowała i z przerwami przebywała na zasiłku rehabilitacyjnym. Po utracie świadczenia rehabilitacyjnego, co miało miejsce w październiku 2012 r., decyzją Prezydenta Miasta K. z dnia 12 grudnia 2012 r.. powódka została uznana za osobę bezrobotną z prawem do zasiłku w wysokości 317 zł brutto miesięcznie. Mąż powódki nie pracuje, decyzją Prezydenta Miasta K. z dnia 3 grudnia 2012 r. został uznany za osobę bezrobotną z prawem do zasiłku w kwocie 667 zł brutto. Syn powódki jest poważnie chory, cierpi na stwardnienie rozsiane, koszty jego lec2:enia sięgają kilku tysięcy złotych. Od momentu wypadku powódka pozostaje w stałym leczeniu rehabilitacyjnym, pomimo to ma trudności z poruszaniem się i bóle w obrębie kręgosłupa. Orzeczeniem (...) ds. Orzekania o niepełnosprawności została uznana za osobę niepełnosprawną w stopniu umiarkowanym na stałe. Schorzenia narządu ruchu oraz inne współistniejące dolegliwości, na które cierpi nie pozwalają jej na podjęcie pracy, a niski dochód jaki uzyskuje nie pozwala na wykupienie wszystkich leków.

W piśmie z dnia 14 maja 2013 r. (k. 59 - 60) pełnomocnik powódki wskazał dodatkowo, iż zachowania powódki nie można zakwalifikować jako uporczywego uchylania się od wykonywania zobowiązań finansowych wobec Spółdzielni. Podkreślił, że powódka na przestrzeni ostatnich lat nie regulowała opłat w przewidzianych terminach w pełnej wysokości, jednak kiedy tylko mogła to uiszczała jak najwyższe kwoty celem zmniejszenia zaległości finansowych. Próbowała także porozumieć się z władzami Spółdzielni odnośnie odpracowania zaległości czynszowych. Obecnie powódka korzysta z pomocy społecznej w zakresie zasiłku mieszkaniowego, który co miesiąc wpłaca na poczet spłaty zadłużenia. Powyższe okoliczności świadczą zatem, iż powódka wykazała się dobrą wolą i dąży do ugodowego załatwienia sporu. Priorytetem dla powódki jest zachowanie możliwości dalszego zamieszkiwania w lokalu znajdującym się w zasobach pozwanej Spółdzielni Mieszkaniowej, dlatego też deklaruje chęć spłaty zaległości czynszowych i zapłatę bieżącego czynszu.

Pełnomocnik podniosła, także zarzut nadużycia przez pozwaną prawa podmiotowego (art. 5 k.c.).

Strona pozwana Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) w K. wniosła o oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powódki na jej rzecz kosztów procesu (protokół rozprawy, k. 61).

Bezsporne w sprawie jest:

Powódka L. B. została członkiem Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w K. w 2002 r. Powódka zajmuje lokal mieszkalny położony na os. (...) w K. składający się z dwóch pokoi, kuchni, łazienki, WC oraz przedpokoju o łącznej powierzchni 38 m ². Powódka od dłuższego czasu płaciła nieregularnie za lokal mieszkalny i posiadała zaległości za czynsz.

W dniu 23 marca 2010 r. Rada Nadzorcza Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w K. na podstawie art. 24 ustawy Prawo spółdzielcze oraz § 19 ust. 2 pkt 1 statutu Spółdzielni podjęła uchwałę nr (...)/ (...) o wykluczeniu powódki L. B. z grona członków Spółdzielni z powodu zalegania z opłatami za używanie należącego do niej lokalu mieszkalnego.

Uchwałą nr (...) r. z dnia 5 stycznia 2013 r. Walne Zgromadzenie Spółdzielni Mieszkaniowej (...), po rozpatrzeniu odwołania powódki od uchwały z dnia 23 marca 2010 r. nr (...), postanowiło utrzymać stanowisko Rady Nadzorczej o wykluczeniu powódki z grona członków Spółdzielni.

Na dzień wykluczenia zaległości czynszowe powódki wyniosły łącznie 4.978,12 zł. W odwołaniu od uchwały z dnia 23 marca 2010 r. powódka zadeklarowała spłatę znacznej części swojego zadłużenia oraz regulowanie czynszu na bieżąco. Ostatecznie z deklaracji tej, poza drobnymi i nielicznymi wpłatami, powódka się nie wywiązała. Zadłużenie powódki wobec Spółdzielni wzrastało i wynosiło odpowiednio: na dzień 25 listopada 2010 r. 7.448,07 zł; na dzień 19 stycznia 2011 r. 7.245,31 zł; na dzień 20 kwietnia 2011 r. 8.956,04 zł; na dzień 19 maja 2011 r. 9.373,84 zł; na dzień 16 grudnia 2011 r. 9.137,26 zł; na dzień 16 grudnia 2011 r. 9.217,56 zł; nadzień 6 grudnia 2012 r. 12.947,87 zł.

Zgodnie z postanowieniami § 19 ust. 2 pkt 1 statutu Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w K. przyczyną wykluczenia członka może być w szczególności uporczywe uchylanie się od wykonywania zobowiązań finansowych wobec Spółdzielni, a w szczególności zaleganie z opłatami za używanie należących do niego lokali. Stosownie zaś do § 20 ust. 2 pkt 7 statutu pozwanej Spółdzielni przyczyną wykreślenia może być w szczególności nie wywiązywanie się ze zobowiązań finansowych wobec Spółdzielni, a w szczególności zaleganie z opłatami za używanie należących do niego lokali jeżeli z uwagi na ustaloną sytuację rodzinną i majątkową nie można mu przypisać winy.

Sąd ustalił nadto następujący stan faktyczny sprawy:

Powódka nadal nie uiszcza regularnie należności wobec pozwanej Spółdzielni, nie spłaciła także zadłużenia, które obejmuje okres około 4-5 lat i wynosi obecnie około 13.000 zł. W przedmiotowym mieszkaniu mieszka wraz z mężem R. B.. Miesięczna wysokość opłaty za używanie lokalu wynosi ok. 400 zł za dwie osoby. Dokonywane przez

powódkę wpłaty na rzecz Spółdzielni stanowią niewielkie kwoty rzędu 100, 150, 200 zł. Jedynie w czerwcu i lipcu 2012 r. na poczet zaległości powódka wpłaciła większe sumy 1.000

i  1.500 zł.

W związku z powstałym zadłużeniem powódki pozwana wszczęła przeciwko dłużnicze trzy postępowania sądowe, dwie sprawy zakończyły się wydaniem przeciwko powódce prawomocnych orzeczeń zasądzających zaległe świadczenia. Z uwagi na niedotrzymanie warunków porozumienia w przedmiocie spłaty zadłużenia pozwana na podstawie uzyskanych tytułów wykonawczych wszczęła przeciwko powódce postępowanie egzekucyjne, które toczy się przed Komornikiem Sądowym przy Sądzie Rejonowym dla Krakowa Nowej - Huty w Krakowie R. G., sygn. akt VIII Km 1578/13.

dowód: potwierdzenia wpłat, k. 131 - 143, notatka urzędowa z dnia 17.12.2013 r., k. 144, zeznania powódki, k. 118-210.

W 2001 r. powódka uległa wypadkowi komunikacyjnemu (została potrącona przez samochód na chodniku), w wyniku którego doznała szeregu obrażeń w postaci złamania obojczyka, miednicy, stawu skokowego i kości piętowej. Od tego zdarzenia powódka nie pracowała, przez okres około 2 lat pobierała świadczenie rentowe, w późniejszym okresie przebywała na zasiłku rehabilitacyjnym. Po utracie renty podejmowała prace dorywcze „na czarno”.

dowód: dokumentacja lekarska powódki, k. 18, 20 - 2la, zeznania powódki, k. 118 —

210

Obecnie powódka ma 54 lata, z zawodu jest sprzedawcą. Cierpi na zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa, uszkodzenie barku, zwyrodnienie wielostawowe, guzy krwawnicze odbytu, skręcenie i naderwanie innych nieokreślonych części stopy, zaburzenia depresyjne i lękowe mieszane, zaburzenia depresyjne nawracające, zwichnięcie, skręcenie i naderwanie stawów i więzadeł odcinka lędźwiowego kręgosłupa i miednicy. Orzeczeniem z dnia 16 maja 2008 r. (...) ds. Orzekania o Niepełnosprawności powódka została uznana za osobę niepełnosprawną w stopniu umiarkowanym na stałe.

dowód: orzeczenie z dnia 16.05.2008 r. (...) ds. Orzekania o Niepełnosprawności w K., k. 19, dokumentacja lekarska powódki, k. 18, 20 - 21 a, zeznania powódki, k. 118-210.

Decyzją Prezydenta Miasta K. z dnia 12 grudnia 2012 r. powódka została uznana za osobę bezrobotną z prawem do zasiłku w wysokości 317 zł brutto miesięcznie.

Z Urzędu Pracy powódka otrzymała trzy skierowania do podjęcia pracy, ostatecznie nie podjęła żadnego zatrudnienia. Miała także możliwość podjęcia pracy w teatrze jako osoba sprzątająca, jednakże z uwagi na fakt, że wiązało się to z wieszaniem zasłon, nie zdecydowała się na przyjęcie tej oferty pracy. Od około roku powódka nie jest już zarejestrowana w Urzędzie Pracy jako osoba poszukująca pracy. W 2014 r. pracowała „na czarno” opiekując się małym dzieckiem. Otrzymywała z tego tytułu ok. 20 zł dziennie za 3 godziny opieki. Obecnie nigdzie nie pracuje, stara się o przyznanie renty.

Od 2013 r. powódka korzystała z pomocy Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej. Pobierała zasiłki; stały (332,38 zł na osobę), okresowy (166, 20 zł) oraz celowy z poznaczeniem na zakup żywność (240 zł, 300 zł), środki czystości (50 zł) i czynsz (100 zł).

Od 2013 r. do 31 lipca 2014 r. powódka pobierała także dodatek mieszkaniowy w wysokości 282,93 zł, który był bezpośrednio przekazywany na rachunek bankowy pozwanej.

dowód: decyzja Prezydenta Miasta K. z dnia 12.12.2012 r., k. 10, zaświadczenie z dnia 21.01.2013 r., k. 12 -13, decyzje Prezydenta Miasta K. dot. przyznawania powódce zasiłków, k. 145 - 146, 150 - 163, zeznania powódki, k. 118-210.

Mąż powódki ma 57 lat, choruje przewlekle na zapalenie jelita grubego. Po wypadku powódki pracował przez okres około 4-5 lat. Zarabiał około 1.500 zł miesięcznie. W późniejszym okresie nie pracował lub podejmował prace dorywcze. Decyzją Prezydenta Miasta K. z dnia 3 grudnia 2012 r. został uznany za osobę bezrobotną z prawem do zasiłku. Z tego tytułu przyznano mu świadczenie w wysokości 667 zł brutto.

Od czerwca do września 2014 r. R. B. pracował w (...) jako pracownik gospodarczy - sprzątający uzyskując z tego tytułu dochód w wysokości 1.500 -1.800 zł netto. Od stycznia 2015 r. podjął pracę w firmie (...) z wynagrodzeniem wysokości 1.680 zł miesięcznie.

dowód: umowa o pracę na okres próbny z dnia 2.06.2014 r., k. 164, zaświadczenie z dnia 15.10.2014 r., k. 105, umowa zlecenia z dnia 31.12.2014 r., k. 166, zakres czynności zleceniobiorcy, k. 167, dokumentacja lekarska R. B., k. 2, 25 - 16, zeznania powódki, k. 118-210.

Syn powódki ma 38 lat, choruje na stwardnienie rozsiane, około 10 lat temu założył własną rodzinę, mieszka w swoim mieszkaniu z żoną i dzieckiem, zarówno on jaki i żona pracują. Syn nie jest w stanie pomóc powódce finansowo z uwagi na konieczność zakupu kosztownych leków (Interferon) oraz spłatę kredytu.

dowód: wynik badania z dnia 9.09.2008 r, k. 24, zeznania powódki, k. 118-210.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów oraz przesłuchania powódki. Przedłożone przez strony dokumenty nie budziły wątpliwości co do zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy, jak również nie były przez strony kwestionowane. Brak także było podstaw do odmowy wiarygodności zeznaniom powódki, która w sposób spontaniczny przedstawiła swoją sytuację zdrowotną, finansową i rodzinną. W zakresie w jakim dotyczyły one możliwości podjęcia przez powódkę zatrudnienia zawierały one jednakże w ocenie Sądu wyłącznie subiektywną ocenę sytuacji, w której powódka się znajduje i która uniemożliwiać ma jej podjęcie zatrudnienia.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 24 § 2 ustawy z dnia 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze wykluczenie członka ze spółdzielni może nastąpić w wypadku, gdy z jego winy umyślnej lub z powodu rażącego niedbalstwa pozostawanie w spółdzielni nie da się pogodzić z postanowieniami statutu spółdzielni lub dobrymi obyczajami. Statut określa przyczyny wykluczenia. Paragraf 3 powołanego artykułu stanowi natomiast, że członek niewykonujący obowiązków statutowych z przyczyn przez niego niezawinionych może być wykreślony z rejestru członków spółdzielni. Statut określa przyczyny wykreślenia.

Nieprzestrzeganie uchwał organów Spółdzielni w przedmiocie trybu załatwiania spraw wewnątrzspółdzielczych oraz uporczywe niewywiązywanie się z zobowiązań finansowych wobec Spółdzielni może być ocenione jako zachowanie wyczerpujące znamiona przyczyn do wykluczenia członka ze Spółdzielni. Wykluczenie na skutek uchylania się członka Spółdzielni od płacenia przypadających na niego należności z tytułu wkładu budowlanego lub opłat eksploatacyjnych nie może być uznane za skuteczne, jeżeli zobowiązania członka z tego tytułu nie istniały. Ciężar udowodnienia nieistnienia zobowiązań w momencie podjęcia uchwały o wykluczeniu spoczywa na członku Spółdzielni, którego uchwała dotyczy (zob. wyrok SN z dnia 19 marca 2003 r., ICKN144/04, LEX nr 78851). W razie gdy członkowi nie można przypisać winy za niepłacenie opłat eksploatacyjnych, a należność jest bezsporna lub stwierdzona prawomocnym wyrokiem sądowym, wówczas spółdzielnia może jedynie wykreślić członka, pod warunkiem że statut taką przyczynę wykreślenia wyszczególnia.

Postanowienia Statutu Spółdzielni Mieszkaniowej (...) zawarte w § 19 w ust. 1 są powtórzeniem art. 24 § 2 prawa spółdzielczego, natomiast ust. 2 stanowi jego uściślenie. Wedle § 19 ust. 2 pkt 1) statutu pozwanej Spółdzielni wykluczenie może nastąpić w szczególności, gdy członek uporczywie uchyla się od wykonywania zobowiązań finansowych, w szczególności zalega z opłatami za używanie należących do niego lokali. Zaś § 16 pkt 3) statutu pozwanej Spółdzielni zobowiązuje członka Spółdzielni do uiszczania regularnie opłat za używanie lokalu mieszkalnego.

Z zaskarżonej uchwały nr (...)/ (...) z dnia 23 marca 2010 r. wynika, że została ona podjęta z powodu zalegania przez powódkę z opłatami za używanie należącego do niej lokalu mieszkalnego. Okoliczność zalegania z zapłatą opłat za mieszkanie nie była przez powódkę kwestionowana, zarówno co do zasady jak i co do wysokości. Powódka ma pełną świadomość, że od wielu lat zalega z zapłatą opłat na rzecz pozwanej Spółdzielni, jednakże nie reguluje zarówno zaległości jak i należności bieżących, gdyż jak zeznała nie posiada wystarczających środków finansowych na ten cel.

W ocenie Sądu, wbrew twierdzeniom powódki, w okolicznościach niniejszej sprawy doszło do uporczywego uchylania się przez powódkę od regulowania opłat należnych pozwanej Spółdzielni Mieszkaniowej. Wskazać, należy, iż powódka mimo uprzednich licznych deklaracji i podjętych w tym zakresie świadomie zobowiązań nie regulowała obciążających ją należności w stosunku do pozwanej. Jej zadłużenie obejmuje okres 4 - 5 lat i od podjęcia uchwały o wykluczeniu sukcesywnie wzrasta osiągając obecnie poziom ok. 13.000 zł. Powołany stan rzeczy jest, w ocenie Sądu, zawiniony przez powódkę. Zważyć należy bowiem, że z zeznań powódki w charakterze strony złożonych w toku niniejszego postępowania jednoznacznie wynika, że powódka, pomimo schorzeń na które cierpi, miała możliwość podejmowania zatrudnienia, była kilkakrotnie kierowana przez Urząd Pracy do podjęcia konkretnej pracy. Możliwe też było uzyskiwanie przez powódkę stałego dochodu z tytułu opieki nad dziećmi. Powódka nie potrafiła jednakże wyjaśnić z jakich faktycznie przyczyn nie korzysta z posiadanych możliwości zarobkowych w celu spłacania należności wobec Spółdzielni. Z zeznań tych jawiła się niefrasobliwa postawa powódki, pozostająca w jaskrawej sprzeczności z jej deklaracjami, iż za wszelką cenę dąży do utrzymania prawa do lokalu. W ocenie Sądu brak podstaw do oceny zachowania powódki w innych kategoriach, niż uporczywe uchylanie się od wykonywania zobowiązań finansowych, o którym mowa w statucie Spółdzielni. W żaden sposób nie jest uzasadniony także zarzut powódki, iżby działania powodowej Spółdzielni podjęte wobec jej osoby pozostawać miały w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego. Z akt członkowskich powódki, a także przebiegu postępowania w niniejszej sprawie wynika, że strona pozwana wykazywała się w stosunku do powódki znaczną elastycznością i wyrozumiałością. W przeszłości wielokrotnie przedłużała powódce termin spłaty zaległości z tytułu opłat, anulowała odsetki, pełnomocnik w sprawach sądowych wytaczanych przeciwko powódce rezygnował z kosztów sądowych, pozwana wstrzymywała także postępowania sądowe. Także w toku niniejszego postępowania przed powódką kilkakrotnie pojawiała się szansa ugodowego rozwiązania sporu, z której powódka nie skorzystała i nie potrafiła wyjaśnić przyczyny takiego stanu rzeczy. Takie postępowanie powódki zasługuje na negatywną ocenę nie może korzystać z ochrony prawnej.

Mając powyższe na względzie na podstawie wyżej powołanych przepisów i art. 42 § 3 Prawa spółdzielczego orzeczono jak w pkt I sentencji.

O kosztach procesu pomiędzy stronami orzekł Sąd na zasadzie art. 102 k.c., odstępując od obciążania nimi powódki wobec wykazanej przez powódkę jej trudnej sytuacji materialnej i życiowej, w jakiej się znajduje.

Sąd nie przyznał pełnomocnikowi powódki z urzędu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce z urzędu bowiem pełnomocnik powódki ustanowiony z urzędu nie złożył oświadczenia, iż koszty udzielonej powódce pomocy prawnej z urzędu nie zostały opłacone w całości ani w części. Oświadczenie takie zgodnie z przepisem §20 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tj. Dz. U. 2013 r., poz. 461), który znajduje zastosowanie w niniejszej sprawie zgodnie z §22 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. z 2015 r., poz. 1801), powinno bezwzględnie zostać zawarte we wniosku pełnomocnika o przyznanie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej. Stanowi ono element konstrukcyjny wniosku, a nie wymóg formalny, a co za tym idzie, jego złożenie warunkuje pozytywne rozpatrzenie wniosku (por. m.in. postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 8.12.2009 r., II GZ 273/09, Lex nr 582846).