Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 grudnia 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – Wydział I Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 18 grudnia 2015 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa Syndyka masy upadłości (...) S.A. w upadłości likwidacyjnej w P.

przeciwko (...) S.A. w K.

o zapłatę

na skutek apelacji strony pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 29 czerwca 2015 r. sygn. akt IX GC 1120/14

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od strony pozwanej (...) S.A. w K. na rzecz (...) S.A. w upadłości likwidacyjnej w P. kwotę 2 700 zł (dwa tysiące siedemset złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

SSA Sławomir Jamróg SSA Grzegorz Krężołek SSO(del.) Beata Kurdziel

Sygn. akt : I ACa 1334/15

UZASADNIENIE

Powód Syndyk masy upadłości (...) S.A. w upadłości likwidacyjnej wniósł o zasądzenie od strony pozwanej (...) S.A. w K. , na rzecz strony powodowej kwoty 139.012, 83 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 11 listopada 2014r. do dnia zapłaty, oraz obciążenie poznawanej kosztami procesu.

Motywując zgłoszone żądanie wskazał , że strona pozwana nie zapłaciła należności za bezumowne korzystanie z rusztowań dla obiektów(...) na drodze(...) B. –Ż. , za okres od 1 do 31 października 2014 roku , w wysokości 139.012,83 zł z terminem płatności do 10 listopada 2011 roku , stwierdzonej fakturą wystawioną przez syndyka.

Pozwana spółka , odpowiadając na pozew, wniosła o oddalenie żądania i obciążenia strony przeciwnej kosztami sporu.

W swoim stanowisku procesowym podnosiła , iż nie wykorzystywała tych rusztowań [podpór ] , co najmniej od sierpnia 2014r. Ponieważ były one zbędne , wzywała syndyka do ich odbioru , co okazało się bezskuteczne. Wobec tych okoliczności żądanie przyznania świadczenia , którego dochodzi syndyk jest całkowicie niezasadne.

Wyrokiem z dnia 29 czerwca 2015r , Sąd Okręgowy w Krakowie :

- zasądził na od strony pozwanej na rzecz masy upadłości (...) SA w P. - w upadłości likwidacyjnej , kwotę 1139 012, 83 złotego z ustawowymi o8dsetkami od dnia 12 listopada 2014r [ pkt I ],

- zasądził od strony pozwanej na rzecz strony powodowej sumę 10 389 złotych , tytułem kosztów procesu [ pkt II sentencji wyroku ] .

Sąd Okręgowy ustalił następujące fakty istotne dla rozstrzygnięcia

W ramach umowy konsorcjum, zawartej w dniu 12 listopada 2009r pomiędzy :

- (...) SA w W. ,

- ”D.” SA w B. / Słowacja / i

- Zakładem (...) Spółka jawna – obecnie upadły (...) Spółka Akcyjna w P. , upadła realizowała budowę drogi ekspresowej (...) B. – Ż.-Z., odcinek węzeł M. ( (...)/B. ) – Ż.” na podstawie kontraktu zawartego pomiędzy konsorcjum a Skarbem Państwa – Generalnym Dyrektorem Dróg Krajowych i Autostrad Oddział w K. :

Postanowieniem z dnia 19 października 2012r. Sąd Rejonowy w (...)ogłosił upadłość (...) S.A., obejmującą likwidację majątku dłużnika.

Wobec upadłości spółki , syndyk odstąpił od umów ,które były zawarte z jej z udziałem.

Spółka zaprzestając wykonywania umów pozostawiła jednak na placu budowy swój sprzęt, w postaci rusztowań –podpór tymczasowych .

Roboty po upadłym w przejęła strona pozwana. W ramach tego przejęcia (...) E. wystąpiła z prośbą do syndyka aby ten przedstawił ofertę na dzierżawę tych podpór , niezbędnych w ramach dalszej realizacji inwestycji. Syndyk taką ofertę przygotował, zastrzegając ,iż należy dokonać komisyjnej inwentaryzacji ich na budowie a oraz to , że strona pozwana , po zakończeniu korzystania z nich będzie zobowiązana do przeprowadzenia prac rozbiórkowych oraz odwiezienia podpór na plac składowy syndyka w miejscowości Z..

W związku z taka treścią oferty, doszło , w dniu 16 lipca 2014r , spotkania na placu budowy z udziałem zarówno stron jak i przedstawiciele (...) o/K.. Zgodnie wówczas stwierdzono ,że na obiektach (...)„zainstalowany jest sprzęt /deskowanie i rusztowania/stanowiące zabezpieczenie wykonanych robót.

Ustalono ,że strona pozwana do dnia 31 lipca 2014 roku potwierdzi ilość elementów rusztowań, które są jej niezbędne oraz przekaże informacje , które elementy przejmie do dzierżawy , a które zdemontuje i przetransportuje do właściciela- syndyka. Ponadto stwierdzono , że o ile nie dojdzie do porozumienia w sprawie nowych kosztów dzierżawy, (...) SA zostanie obciążona kosztami zgodnie z cenami wynikającymi z umów pomiędzy właścicielem podpór , a inwestorem.

W dniu 22 lipca 2014 roku strony dokonały inwentaryzacji bezpośrednio na obiektach(...)/. Spisano wówczas wszystkie rusztowania i ustalono, że ich rozbiórka będzie się odbywała pod nadzorem m.in. syndyka upadłej bądź osoby przez niego upoważnionej .

Ponieważ nie doszło do porozumienia co do kosztów związanych z dalszym ich używaniem przez pozwaną , syndyk obciążył (...) E. należnością czynszową zgodnie z jej wysokością wynikającą z umowy najmu zawartej przez (...) SA z (...) nr (...) (...) (...) z dnia 25 kwietnia 2014r.

Należność ta została zatwierdzona fakturą nr (...) (...) za miesiąc lipiec 2014r , którą pozwana bez zastrzeżeń zapłaciła. Zapłaciła także w całości należność z tego tytułu za miesiąc sierpień 2014r, określoną fakturą nr (...)

W obu dokumentach wyraźnie stwierdzono , iż należności te wynikają z bezumownego korzystania z rusztowań.

Z dalszych ustaleń Sądu I instancji wynikało , że strona pozwana nadal korzystała z rusztowań , jakkolwiek podnosiła wobec dyrektora kontraktu ,że jej zdaniem, w tym okresie nie ma potrzeby dalszego stosowania podpór nośnych .

W odpowiedzi , pismem z dnia 7 września 2014 roku ten oświadczył ,że możliwa jest realizacja obiektu bez podpór tymczasowych , jednak pozwany winien przedłożyć w tym zakresie odpowiednia dokumentację techniczną.

W dniu 30 października 2014r (...) E. skierowała do syndyka pismo , informujące, iż , iż zakończyła demontaż rusztowań na moście oznaczonym jako (...), wynagrodzenia za które dotyczy spór. W dniu następnym doszło do protokolarnego przekazania syndykowi podpór zdemontowanych na tym obiekcie.

W dniu 3 listopada 2014r powód wystawił kolejną fakturę nr (...) , obejmującą należność za bezumowne korzystanie z tych podpór za okres pomiędzy 1 i 31 października 2014r na kwotę obecnie dochodzoną pozwem , określającej termin jej płatności na 10 listopada 2014r.

W ramach rozważań prawnych, Sąd Okręgowy , odwołując się do poczynionych ustaleń ocenił dochodzone roszczenia jako usprawiedliwione.

Wskazał w pierwszej kolejności na treść uzgodnień stron dokonanych na spotkaniu w dniu 16 lipca 2014r . Zgodnie z nimi miało dojść do zawarcia porozumienia pomiędzy syndykiem a stroną pozwaną co do warunków na jakich kontynuator prac drogowych miał w dalszym ciągu korzystać z podpór , własności spółki (...). Ponieważ do porozumienia nie doszło dalsze wykorzystywanie ich przez (...) E. miało charakter bezumowny.

Sąd zwrócił przy tym uwagę , że taki stan rzeczy spółka z K. aprobowała skoro bez zastrzeżeń zapłaciła należność z tego tytułu za lipiec i sierpień 2014r.

W ocenie Sądu , który odwołał się do dokonanych przez siebie ustaleń , zgodnie z którymi z podpór tych pozwana korzystała aż do końca października 2014r , bez znaczenia dla oceny roszczenia sformułowanego przez syndyka pozostaje to , że zdaniem pozwanej , już od sierpnia 2014r , podpory te były jej zbędne dla realizacji prac, podobnie jak argument o tym , że to syndyk powinien na własny koszt rozebrać i zabrać jej z placu budowy.

Podstawą rozstrzygnięcia o kosztach procesu była norma art. 98 §1 i 3 kpc i wynikająca z niej zasada odpowiedzialności za wynik sprawy.

W ramach oceny rozmiaru obowiązku jaki z tego tytułu obciąża spółkę (...), Sąd I instancji stanął na stanowisku , że brak jest dostatecznych podstaw dla uznania, iż stawka należnego wynagrodzenia dla profesjonalnego pełnomocnika reprezentującego syndyka powinna być wyższa aniżeli minimalna. Za jego zwiększeniem ponad nią nie przemawiał ani charakter sprawy ani szczególne zaangażowanie radcy prawnego w proces wyjaśniania jej istoty.

W apelacji od tego orzeczenia strona pozwana , obejmując jej zakresem jego całość, domagała się wydania rozstrzygnięcia reformatoryjnego , w ramach którego powództwo będzie oddalone w całości , a przeciwnik procesowy obciążony kosztami postępowania za obydwie instancje.

Środek odwoławczy został oparty na następujących zarzutach :

- naruszenia prawa procesowego , w sposób mający istotny wpływ na wynik sprawy , a to art. 233 §1 kpc , jako konsekwencji przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów i oparcia, w sposób nieuzasadniony ustaleń , na relacjach świadków wskazanych prze stronę powodową z których treści i tak nie wynika jakoby(...) E. korzystała ze spornych podpór w okresie za jaki wynagrodzenie jest w procesie dochodzone, przy równoczesnym nie uwzględnieniu przez Sąd , w ramach tych ustaleń, iż pozwana jeszcze w sierpniu 2014r , wzywała syndyka do demontażu i odbioru tych elementów, na które w żaden sposób nie zareagował,

- sprzeczności istotnych ustaleń faktycznych z treścią zebranego materiału , wyrażającej się w tym , że z jednej strony Sąd Okręgowy uznał , iż strony zawarły umowę dotyczącą warunków korzystania ze spornych podpór ale z drugiej ocenił , że podstawą uwzględnienia żądania syndyka jest fakt bezumownego korzystania z nich przez (...) E. ,

- naruszenia prawa materialnego wobec nieprawidłowego zastosowania i wykładni następujących norm :

a/ art. 224 w zw z art. 336 kc , wobec nietrafnego przyjęcia , iż skarżąca spółka była samoistnym posiadaczem podpór mimo , że z treści uzasadnienia nie można odczytać w sposób jednoznaczny jak Sąd traktuje pozwaną , w ramach korzystania z podpór , czy jako realizującą postanowienia umowy z syndykiem czy też jako wykorzystującą je w sposób bezumowny,

b/ art. 486§2 w zw z art. 454 §1 kc , wobec nieusprawiedliwionego uznania , iż to pozwana była zobligowana do demontażu podpór i dostarczenia ich syndykowi mimo, że żadne porozumienie w tym zakresie pomiędzy zainteresowanymi nie zostało zwarte , a ponadto to syndyk popadł w zwłokę w odbiorze tych elementów, nie reagując na wezwanie do tego , jakie skarżąca skierowała do niego w sierpniu 2014r.

Odpowiadając na apelację strona powodowa domagała się jej oddalenia jako pozbawionej usprawiedliwionych podstaw oraz obciążenia spółki kosztami postępowania apelacyjnego.

W swoim stanowisku procesowym odniosła się polemicznie do wszystkich zarzutów apelacyjnych , w pełni przy tym aprobując zarówno ustalenia faktyczne jak i ocenę prawną roszczenia, zaprezentowaną przez Sąd I instancji .

Rozpoznając apelację , Sąd Apelacyjny rozważył :

Środek odwoławczy strony pozwanej nie jest uzasadniony i podlega oddaleniu.

W szczególności nie można uznać za usprawiedliwiony żadnego z zarzutów na których opiera się jego konstrukcja.

Nie ma racji skarżąca , gdy podnosi zarzut procesowy naruszenia art. 233 §1 kpc , w następstwie przekroczenia przez Sąd Okręgowy granic swobodnej oceny dowodów.

Zgodnie z ukształtowanym , aprobowanym przez Sąd Apelacyjny , w składzie rozstrzygającym sprawę , stanowiskiem Sądu Najwyższego , wypracowanym na tle wykładni tego przepisu , skuteczne postawienie tego zarzutu wymaga od strony wykazania , w odniesieniu do zindywidualizowanych dowodów, na czym polega nieprawidłowość postępowania Sądu w zakresie tak samej ich oceny jak i poczynionych w oparciu o nią ustaleń.

W ramach motywów tego zarzutu strona ma zatem , posługując się argumentami jurydycznymi , wykazać , że ocena konkretnego dowodu , przeprowadzona przez Sąd nie da się pogodzić z regułami logicznego rozumowania lub [ i] zasadami doświadczenia życiowego , a nadto jest ona nieprawidłowa dlatego , że wadliwie została określona ranga [ doniosłość ] danego dowodu dla treści podjętego rozstrzygnięcia.

Nie jest wobec tego wystarczające aby polemika z przeprowadzoną oceną i dokonanymi na jej -podstawie ustaleniami wyczerpywała się w przeciwstawieniu im oceny i ustaleń własnych , zdaniem apelującej poprawnej i w , zakresie faktów , odpowiadającej rzeczywistemu stanowi rzeczy.

/ por. także , wypowiadające tę samą myśl , powołane jedynie dla przykładu , judykaty Sądu Najwyższego z 21 stycznia 2001, sygn. IV CKN 970/00 i z dnia 6 lipca 2005, sygn. III CK 3/05 , obydwa powołane za zbiorem Lex nr 52753 i 180925 /

Trzeba także pamiętać , że swobodna ocena dowodów stanowi jeden z podstawowych elementów składających się na jurysdykcyjną kompetencję Sądu rozstrzygającego spór zatem nawet w sytuacji , gdy na podstawie zgromadzonych dowodów , w zakresie ustaleń faktycznych da się wyprowadzić wnioski równie uprawnione , a przy tym przeciwne do tych , które sformułował Sąd, to o ile tylko ocena przezeń dokonana mieści się w granicach wyznaczonych przez art. 233 §1 kpc zarówno ona jak i ustalenia na niej oparte musza zostać zaaprobowane przez Sąd II instancji , w ramach kontroli instancyjnej.

Motywy jakimi posłużyła się spółka (...) aby omawiany zarzut uzasadnić dostatecznie przekonuje o tym , że nie podjęła ona , opartej na opisanych wyżej podstawach , rzeczowej polemiki z oceną dokonaną przez Sąd , a jej argumentacja , w tej części sprowadziła się i wyczerpała w tym , że przeciwstawiła jej ocenę własną , co , jak już wskazano, nie jest wystarczające dla uznania zarzutu za uzasadniony.

Strona pozwana nie uwzględnia w jej ramach po pierwsze tego , że Sąd Okręgowy w motywach orzeczenia wskazał na przyczyny, które zdecydowały o sposobie przeprowadzenia przezeń przyjętej oceny zgromadzonych dowodów , a nie można, w sposób uprawniony mówić , że ocena ta wykracza poza granice oceny swobodnej.

Już to stwierdzenie , z przyczyn wyżej określonych wyklucza zasadność stawianego zarzutu.

Spółka z K. nie bierze w szczególności pod uwagę , że z relacji wskazanych przez skarżącą świadków Z. T. / k. 174 akt / i J. T. (1) / k. 180 akt/ wynika , że także po sierpniu 2014r pozwana z korzystała z podpór ,wspierających most oznaczony jako(...)stanowiących własność upadłej, a wynikało to z zalecenia inwestora - Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad , która chciała zapewnić w ten sposób bezpieczeństwo tego elementu przebudowywanej drogi.

Z relacji J. T. wynikało także , że na tle świadczenia za korzystanie z tych podpór toczy się pomiędzy Mota E. a inwestorem, odrębny spór .

Także z dokumentów zgromadzonych w aktach , w tym w szczególności z pisma z dnia 7 października 2014r , w którym dyrektor kontraktu określił warunki na jakich skarżąca może kontynuować prace budowlane bez użycia tych podpór , przy wykorzystaniu innej od dotąd stosowanej technologii / k. 163 akt /, jak również pisma pozwanej spółki do syndyka z daty 30 października 2014r / k. 127 akt / wynika, jak niewadliwie ustalił to Sąd I instancji , co najmniej do końca października 2014r , te elementy budowlane były w dyspozycji spółki (...).

Wobec tego jej stanowisko , upatrujące podstawy dla zasadności tego zarzutu w tym , iż wcześniej wzywała syndyka do odbioru tych ruchomości , co spotkało się z jego biernością , pozostaje bez znaczenia dla oceny zasadności omawianego zarzutu.

Nie ma też racji pozwana , podnosząc zarzut sprzeczności istotnych ustaleń z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego.

Zważywszy na argumentację , która została powołana dla jego uzasadnienia , zarzut ten należy również odeprzeć.

Z treści uzasadnienia wyroku Sądu Okręgowego wynika bowiem , wbrew poglądowi pozwanej spółki , iż podstawą roszczenia syndyka było bezumowne korzystanie z podpór przez kontynuującą roboty drogowe pozwaną. Sąd przy tym nie uznał , że , jak wskazuje niesłusznie skarżąca , w części warunki na jakich miało dochodzić do rozliczenia pomiędzy stronami miały być przedmiotem ich umowy , wobec czego stanowisku Sądu brak spójności .

Strona pozwana pomija , że Sąd jedynie wyciągnął wnioski z dokonanych ustaleń zgodnie z którymi , wobec nie zawarcia odrębnej umowy, określającej warunki dalszego korzystania z podpór przez (...) E. , syndyk wystawiał faktury stwierdzające należność za bezumowne korzystanie z nich przez skarżącą za okres lipca , sierpnia , a także października 2014r , przyjmując ,iż należna z tego tytułu kwota odpowiada warunkom jej ustalenia, oznaczonym w umowie o korzystania z tych elementów jaka przed upadłością M. zawarła z inwestorem - Generalną Dyrekcją Dróg Krajowych i Autostrad - Oddział w K.. Odwołanie się do tych warunków było przewidziane w uzgodnieniu do jakiego doszło na spotkaniu stron z inwestorem , w dniu 16 lipca 2014r

Uwzględnił przy tym fakt , że w każdej z tych faktur wskazano, jako tytuł świadczenia, bezumowne korzystanie z podpór oraz to , że ustalone w oparciu o te założenia, należności te za lipiec i sierpień 2014r pozwana aprobowała , płacąc syndykowi wskazane w tych dokumentach kwoty.

Nie uwzględnienie żadnego z ocenionych zarzutów ma m. in. tę konsekwencję , że poczynione przez Sąd Okręgowy ustalenia faktyczne , jako poprawne i kompletne Sąd Apelacyjny przyjmuje za własne.

Chybione są także , powołane przez(...) E. , zarzuty prawno materialne.

Wbrew bowiem tym zarzutom , na podstawie faktów ustalonych w sprawie usprawiedliwionym jest przyjęcie , iż pozwana do końca października 2014r miała w dyspozycji podpory , stanowiące własność spółki (...) , które były , do czasu ich demontażu , ukończonego w dniu 31 października 2014r, w jej posiadaniu.

Bez znaczenia dla oceny roszczenia syndyka pozostaje przy tym to , na co powołuje się (...) E. , iż wczesniej wzywała syndyka do ich odbioru, szczególnie , że to inwestor zdecydował o tym , że z przyczyn bezpieczeństwa podpory maja pozostać na placu budowy obiektu (...) także i po dacie wezwania o odbiór. W tym kontekście tym bardziej niedoniosłą jest , bardzo eksponowana w toku sporu przez (...) E. jej ocena , iż co najmniej od sierpnia tego roku były one jej zbędne , skoro chciała kontynuować roboty na podstawie innej technologii, w ramach której korzystanie z podpór nośnych było niepotrzebne .

Istotne punktu widzenia oceny roszczenia syndyka pozostaje natomiast , że spółka z K. miała możliwość dysponowania nimi , co potwierdziła w sposób jednoznaczny w piśmie skierowanym do syndyka , datowanym na 30 października 2014r , wyraźnie w nim identyfikując podpory na obiekcie oznaczonym jako Ms – 14. / most /

Z ustaleń tych wynika także, że możliwość korzystania z tych elementów także w czasie do którego odnosi się żądanie syndyka nie miało podstawy umownej skoro obydwie strony , mimo , że obligowały ich do tego ustalenia ze spotkania z udziałem inwestora , odbytego 16 lipca 2014r , nie doszły do konsensusu co do warunków na jakich umowa dotyczące korzystania przez pozwana z podpór będzie zawarta.

Tym samym fakty potwierdzające dalsze wykorzystywanie [ chociażby potencjalne ] tych elementów przez pozwaną, uprawniał syndyka do domagania się wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nich , także za okres opisany w podstawie faktycznej powództwa.

Z podanych wyżej przyczyn , w uznaniu apelacji za niezasadną , Sąd Apelacyjny orzekł o jej oddaleniu na podstawie art. 385 kpc.

Podstawą rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego była norma art. 98 §1 i 3 kpc w zw z art. 108 §1 i 391 §1 kpc i wynikająca z niej , dla wzajemnego ich rozliczenia pomiędzy stronami , zasada odpowiedzialności za wynik sprawy.

Kwota należna stronie powodowej z tego tytułu , uwzględniwszy wartość przedmiotu zaskarżenia , odpowiadając sumie wynagrodzenia dla reprezentującego ją radcy prawnego , została ustalona na podstawie § 6 pkt 6 w zw z §12 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia MS w sprawie opłat za czynności radców prawnych [ jedn. tekst DzU z 2013 poz. 490].

SSA Sławomir Jamróg SSA Grzegorz Krężołek SSO/ del/ Beata Kurdziel