Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 stycznia 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 15 stycznia 2016r. w Katowicach

sprawy z odwołania A. W. (A. W. )

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

o wysokość emerytury

na skutek apelacji ubezpieczonego A. W.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w Częstochowie z dnia 11 lutego 2015r. sygn. akt IV U 1838/14

oddala apelację.

/-/SSA M.Żurecki /-/SSA J.Pietrzak /-/SSO del. A.Petri

Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt III AUa 664/15

UZASADNIENIE

Przedmiot sporu niniejszej sprawy stanowił sposób obliczenia emerytury ubezpieczonego A. W. przyznanej mu po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego w odniesieniu do wysokości wypłacanej mu emerytury częściowej.

Zgodnie z treścią art. 25 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2015r.,
poz. 748 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą emerytalną, podstawę obliczenia emerytury,
o której mowa w art. 24, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne,
z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego
do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185.

Z mocy art. 26 ust. 1 tej ustawy, emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25
przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183. Na podstawie art. 26 ust. 2 ustawy emerytalnej, wiek ubezpieczonego w dniu przejścia na emeryturę wyraża się
w ukończonych latach i miesiącach. Stosownie do art. 26 ust. 4, Prezes Głównego Urzędu Statystycznego ogłasza w formie komunikatu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” corocznie w terminie do dnia 31 marca tablice trwania życia,
z uwzględnieniem ust. 3, dla wieku ubezpieczonych, określonego w myśl ust. 2.

Przy zastosowaniu powyższych zasad, obliczono emeryturę częściową ubezpieczonego, przyznaną mu od 2 stycznia 2014r. Stanowiła ona sumę kwoty składek zaewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji, kwoty zwaloryzowanego kapitału początkowego, kwoty środków przeniesionych z otwartego funduszu emerytalnego
i środków zaewidencjonowanych na subkoncie z uwzględnieniem ich waloryzacji, podzielonej przez średnie dalsze życie wynoszące wówczas 212,20 miesięcy, co dało kwotę emerytury częściowej w wysokości 2.089,52 zł miesięcznie.

Z mocy art. 25a ust. 1 ustawy emerytalnej, dokonano kwartalnej waloryzacji kapitału początkowego i składek. Zgodnie z jego brzmieniem, przy ustalaniu wysokości emerytury kwota składek na ubezpieczenie emerytalne zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego po dniu 31 stycznia roku, za który przeprowadzono ostatnią waloryzację, o której mowa
w art. 25, jest waloryzowana kwartalnie. Z mocy art. 25a ust. 2 pkt 1 tej ustawy, w przypadku ustalania wysokości emerytury w pierwszym kwartale danego roku - jak to miało miejsce
w niniejszej sprawie przy przyznaniu ubezpieczonemu prawa do emerytury częściowej
2 stycznia 2014r. - ostatniej kwartalnej waloryzacji składek dokonuje się za trzeci kwartał poprzedniego roku, tj. 2012r. Stosownie do art. 25a ust. 4 ustawy emerytalnej, waloryzacja kwartalna składek polega na pomnożeniu zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego składek przez wskaźnik waloryzacji określony w ust. 5. W wyniku przeprowadzonej waloryzacji stan konta nie może ulec obniżeniu.

Na podstawie art. 25 ust. 1a ustawy emerytalnej, który uszedł uwadze apelującego przy ustalaniu podstawy obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, tj. emerytury z wieku powszechnego, dla osoby, która miała ustalone prawo do emerytury częściowej na podstawie art. 26b tej ustawy, nie uwzględnia się kwot zwiększeń składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego określonego w art. 173-175, uzyskanych w wyniku waloryzacji kwartalnej, o której mowa w art. 25a, przeprowadzonej w celu obliczenia emerytury częściowej. Takiego wyłączenia nie ma w przypadku ustalania prawa do emerytury częściowej. Tym samym, o ile przy ustalaniu prawa do emerytury częściowej kwota kapitału początkowego i składek podlega waloryzacji kwartalnej, o tyle przy obliczaniu emerytury
z wieku powszechnego dla osoby pobierającej wcześniej emeryturę częściową,
nie przeprowadza się takiej waloryzacji.

Ponadto na podstawie art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej, jeżeli ubezpieczony pobrał emeryturę na podstawie art. 26b, tj. emeryturę częściową, podstawę obliczenia emerytury
z wieku powszechnego, o której mowa w art. 24, ustaloną zgodnie z ust. 1, pomniejsza się
o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Zgodnie z treścią art. 26b ust. 4 ustawy emerytalnej, po osiągnięciu przez osobę uprawnioną do emerytury częściowej wieku emerytalnego, o którym mowa w art. 24 ust. 1a pkt 26-85 i ust. 1b pkt 2-20 oraz po ustaniu stosunku pracy w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem, emerytura częściowa podlega - na wniosek ubezpieczonego - zamianie na emeryturę, o której mowa w art. 24. Emeryturę z wieku powszechnego oblicza się - podobnie jak emeryturę częściową - w oparciu o art. 25 i 26 ustawy emerytalnej,
z uwzględnieniem odmienności wynikających z powołanych wyżej regulacji.

Na tej podstawie, z dniem 2 czerwca 2014r. organ rentowy przyznał ubezpieczonemu zaskarżoną decyzją emeryturę z wieku powszechnego. Do jej ustalenia przyjęto sumę składek zaewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji i kwoty zwaloryzowanego kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji, pomniejszoną o sumę kwot pobranych emerytur częściowych, a uzyskaną kwotę podzielono przez średnie dalsze trwanie życia wynoszące wówczas 209,80 miesięcy, co dało kwotę 1.886,45 zł.

Z mocy art. 25 ust. 3 ustawy emerytalnej, dokonano rocznej waloryzacji składek, którą przeprowadza się od dnia 1 czerwca każdego roku, poczynając od waloryzacji za rok 2000,
z uwzględnieniem art. 25a. W wyniku przeprowadzonej waloryzacji, stan konta nie może ulec obniżeniu.

Jak trafnie wywiódł Sąd I instancji, „zamiana” emerytury częściowej na emeryturę
z wieku powszechnego nie oznacza kontynuacji pobierania dotychczasowego świadczenia
w podwójnej wysokości. Brak bowiem podstawy prawnej pozwalającej na przyjęcie takiego wniosku. Jak jednoznacznie wynika z przytoczonych powyżej regulacji, sposób wyliczenia każdej z tych emerytur jest inny. Różnice w elementach składowych branych pod uwagę
przy ustalaniu wysokości tych świadczeń są następujące:

- w dacie ustalania prawa do każdego z tych świadczeń inne jest średnie dalsze trwanie życia ubezpieczonego;

- suma składek zaewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego w przypadku emerytury częściowej została zwaloryzowana kwartalnie, co było niedopuszczalne
w odniesieniu do emerytury z wieku powszechnego, przy której sumę składek zwaloryzowano rocznie;

- w przypadku emerytury z wieku powszechnego, sumę składek zaewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji i kwoty zwaloryzowanego kapitału początkowego pomniejsza się o sumę kwot pobranych emerytur częściowych.

Wynikająca z powołanych regulacji konieczność uwzględnienia odmiennych elementów składowych przy obliczaniu emerytury częściowej i emerytury z wieku powszechnego sprawia, iż założenie ubezpieczonego, zgodnie z którym druga z tych emerytur miała stanowić dwukrotność pierwszej z nich, należało uznać za błędne.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Apelacyjny na mocy art. 385 k.p.c. orzekł,
jak w sentencji.

/-/SSA M.Żurecki /-/SSA J.Pietrzak /-/SSO del. A.Petri

Sędzia Przewodniczący Sędzia

JR