Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 grudnia 2015 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Barbara Braziewicz

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 15 grudnia 2015 r. w Gliwicach

sprawy z powództwa E. P.

przeciwko K. N.

o zapłatę

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w Rybniku

z dnia 16 lutego 2015 r., sygn. akt II C 76/12

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od powódki na rzecz pozwanej kwotę 300 zł (trzysta złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

SSO Barbara Braziewicz

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 16 lutego 2015r. Sąd Rejonowy w Rybniku oddalił powództwo E. P. przeciwko K. N. o zapłatę kwoty 1580zł.

Przytoczony wyrok oparty został na ustaleniach szczegółowo przedstawionych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Z ustaleń tych wynika, że E. P. prowadziła działalność gospodarczą pod nazwą Kwiaciarnia E. w R. polegającą między innymi na sprzedaży detalicznej kwiatów. W 2010r. odbywały się wybory samorządowe, w których swoich kandydatów wystawił między innymi Koalicyjny Komitet Wyborczy Lewica w W.. Z ramienia w/w komitetu startowali w wyborach między innymi K. P. oraz A. W.. W tym czasie K. N. straciła pracę i syn A. W., T. W. zaproponował jej, aby pomogła przy kampanii wyborczej (...). K. N. zgodziła się na tą propozycję zwłaszcza, że A. W. obiecał jej, że jeżeli wykaże się, to po wyborach da jej jakąś pracę. A. W. kazał K. N. przygotować plan kampanii wyborczej do 10.000 zł. K. N. przygotowała plan kampanii, po czym jej osoba oraz plan ten zostały przedstawione pozostałym kandydatom biorącym udział w wyborach samorządowych z ramienia (...), w tym K. P.. Kandydaci zgodzili się na przygotowany przez K. N. plan kampanii w zasadniczej jego części, w tym na zakup róż, do których miały być przyczepione ulotki wyborcze z ich kandydaturą. Kandydaci obecni na tym spotkaniu, w tym K. P. i A. W. upoważnili następnie K. N. do realizacji przygotowanego przez nią i zaakceptowanego przez nich planu kampanii. Realizując plan kampanii K. N. jako pełnomocnik K. P., A. W. i innych osób których nazwiska znajdowały się na ulotkach wyborczych, złożyła u E. P. zamówienie na 1.500 róż. Zgodnie z umową E. P. dołączyła do każdej róży ulotkę wyborczą, na której z jednej strony była kandydatura K. P. na prezydenta Miasta R., z drugiej strony były natomiast kandydatury czterech osób kandydujących do rady miasta, w tym A. W.. E. P. wydała zamówione kwiaty K. N. w ilości 750 sztuk, pozostałą cześć innym wolontariuszom (...) w dniu 17 listopada 2010r. W tym też dniu E. P. wystawiła Fakturę VAT opiewającą na kwotę 1.580 zł na rzecz (...) w W.. Kwiaty zostały rozdane na rynku w R. przez kandydatów i wolontariuszy (...).

K. N. nie była w chwili zawarcia umowy kupna - sprzedaży z E. P. uprawniona do zaciągania zobowiązań ani do rozporządzania majątkiem komitetu wyborczego (...). Osobą odpowiedzialną za prowadzenie polityki finansowej był pełnomocnik finansowy, który osobiście zatwierdzał zamówienia do realizacji usług na rzecz kandydatów i tylko i wyłącznie dokument podpisany przez tegoż pełnomocnika skutkował zamówieniem towaru lub usługi przez komitet. Wszelkie inne zamówienia nie były wiążące dla komitetu wyborczego. Każdy z kandydatów musiał otworzyć sobie własne subkonto na koncie komitetu wyborczego, na które obowiązkowo wpływały środki z udokumentowanego źródła i dopiero z tego subkonta mogły być regulowane należności wynikające z wystawionych faktur. Pełnomocnik finansowy zatwierdzał wszelkie rachunki. Jeżeli dana procedura nie została dochowana, to zobowiązanie zaciągał w swoim imieniu sam kandydat. Pełnomocnik finansowy komitetu (...) K. B. P. nie upoważniła żadnych osób do zawierania w imieniu (...) umów, czy też do składania oświadczeń majątkowych w jego imieniu.

Powyższe okoliczności Sąd Rejonowy ustalił w oparciu o dowody z dokumentów, zeznań świadków i stron szczegółowo wymienione w uzasadnieniu, które wnikliwie i należycie przeanalizował. Sąd dał w pełni wiarę zeznaniom złożonym przez powódkę i pozwaną albowiem ich zeznania korelowały ze sobą oraz z pozostawały w zgodzie z pozostałym zgromadzonym materiałem dowodowym uznanym przez Sąd za wiarygodny. Za wiarygodne Sąd uznał, również zeznania złożone przez świadków K. Z., K. P. i E. F. albowiem ich zeznania były ze sobą zbieżne i w zasadzie dotyczyły procedury finansowania kampanii wyborczych.Za niewiarygodne Sąd uznał zeznania złożone przez świadka K. P., w części, w której stwierdził, iż nie wiedział kto zlecił pozwanej zamówienie kwiatów oraz zeznania świadka A. W. w części, w której twierdził, iż pozwana zamówiła kwiaty dla K. P.. Zeznania te Sąd uznał za niewiarygodne w w/w częściach. Zdaniem Sądu obaj świadkowie zlecili pozwanej zamówienie u pozwanej kwiatów. Ich nazwiska między innymi znajdowały się na ulotkach wyborczych przyczepionych do zamówionych u powódki róż, oni również te kwiaty na rynku w R. rozdawali. Z zeznań świadka A. W. ponadto wynika, iż w podobny sposób jak to miało miejsce z kwiatami, zostały zamówione inne rzeczy zużyte na potrzeby kampanii wyborczej, za które on zapłacił w części zamawianej przez siebie, gdy okazało się, że z centrali nie przyjdą żadne pieniądze. Zeznania świadka A. W. pozostają również w sprzeczności z zeznaniami złożonymi przez świadka K. Z., który zeznał, iż A. W. wyznaczył pozwaną do zajęcia się finansową stroną kampanii.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał, iż powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie. Zgodnie z art. 535 § 1 k.c. przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę. Poza sporem pozostawała okoliczność, iż pozwana zamówiła kwiaty u powódki, że powódka kwiaty te wydała oraz ich cena.

Spór w niniejszej sprawie sprowadzał się do ustalenia, czy pozwana zakupiła kwiaty u powódki we własnym imieniu i na swoją rzecz. Sąd nie miał żadnych wątpliwości po przeprowadzeniu postępowania dowodowego, iż w przedmiotowej sprawie kupującym nie była ani pozwana K. N., ani też komitet wyborczy na rzecz którego została wystawiona w dniu 17 listopada 2010r. przez powódkę E. P. faktura VAT nr (...). Wprawdzie pozwana zamówiła kwiaty u powódki i ta okoliczność była bezsporna, jednakże zamawiając je nie działała w swoim imieniu i na swoją rzecz, a działała na rzecz K. P., A. W. i innych osób, których nazwiska widniały na dołączonych do kwiatów ulotkach wyborczych i to te osoby powinny być pozwanymi w niniejszej sprawie. To w/w osoby upoważniły pozwaną do dokonywania zamówień, o czym świadczą zeznania świadka A. W., który zeznał, iż gdy się okazało że nie ma środków na finansowanie kampanii, to on z własnych środków uregulował pozwanej należności za rzeczy, które sam zamawiał na kampanię. Pozwana przedstawiła projekt kampanii i w/w osoby kandydujące wówczas na urząd prezydenta, do rady miasta upoważniły ją do realizacji tego projektu w zakresie przez siebie przyjętym – udzieliły jej pełnomocnictwa rodzajowego. Mając powyższe na uwadze, wobec braku legitymacji biernej pozwanej, Sąd powództwo oddalił. O kosztach orzeczono na mocy art.98 § 1 i 2 k.p.c.

Od powyższego wyroku apelację wniosła powódka, zaskarżając orzeczenie w całości. We wnioskach wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku w całości i zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kwoty 1580zł wraz z ustawowymi odsetkami od 25 listopada 2010r. oraz kosztami procesu za obydwie instancje, w tym kosztami zastępstwa procesowego, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji oraz pozostawienie temu sądowi orzeczenia o kosztach postępowania za drugą instancję. Skarżąca zarzuciła Sądowi naruszenie przepisów postępowania tj. art. 233 k.p.c. poprzez jego nieprawidłowe zastosowanie, polegające na nierozważeniu całości zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i wyprowadzenie wniosków sprzecznych z materiałem dowodowym, poprzez pominięcie okoliczności wynikających z zeznań świadków, że pozwana znała procedurę finansowania kampanii wyborczej, a wiec zdawała sobie sprawę, że przyjęty przez nią sposób zamawiania różnych towarów, w tym róż był nieprawidłowy i błędne uznanie, iż pozwana działała na mocy pełnomocnictwa rodzajowego udzielonego jej przez osoby kandydujące na urząd prezydenta oraz do rady miasta, podczas gdy z zeznań świadków wynika, iż żadna z tych osób nie udzieliła takiego pełnomocnictwa pozwanej, a jedynie zgodziły się one aby pozwana wcieliła w życie plan kampanii, jednak z uwzględnieniem zasad finansowania komitetu; naruszenie prawa materialnego tj. art.103§1 k.c. w zw. z art.95§ 2 k.c. poprzez jego nieprawidłowe zastosowanie i przyjęcie, że pozwana działała jako pełnomocnik osób startujących w wyborach z ramienia (...), podczas gdy sama pozwana zawierając umowę kupna róż deklarowała, iż działa w imieniu (...); art.103§3 k.c. poprzez jego niezastosowanie i uznanie, iż pozwana nie ponosi odpowiedzialności za szkodę jakiej doznała powódka w związku z brakiem zapłaty za zaciągnięte przez pozwaną zobowiązanie; art.754k.c. w zw. z art. 103 k.c. poprzez jego niezastosowanie a przez to nieprzyjęcie, iż pozwana jest odpowiedzialna za wyrządzoną powódce szkodę, jako, że zawarła umowę kupna róż powołując się na pełnomocnictwo (...) wiedząc, że takie pełnomocnictwo nie istnieje, a jej sposób dokonania zmówienia był niezgodny z procedurą finansowania kampanii; art. 130 ustawy Kodeks wyborczy z dnia 5 stycznia 2011r (Dz. U. Nr 21, poz. 112 ) w zw. z art.103§ 3 k.c. i art. 754k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że pozwana nie mogła działać w imieniu komitetu wyborczego bowiem nie posiadała stosownego upoważnienia pełnomocnika finansowego komitetu, a zatem działała w imieniu poszczególnych kandydujących osób podczas gdy pozwana zwierając umowę z powódką powoływała się na upoważnienie otrzymane od Komitetu, a wiec należałoby przyjąć, iż działała ona jak rzekomy pełnomocnik Komitetu.

Pozwana w złożonej odpowiedzi na apelację powódki wniosła o jej oddalenie i zasądzenie na jej rzecz od powódki kosztów sądowych w postępowaniu odwoławczym, w tym kosztów zastępstwa procesowego, na poparcie swojego stanowiska przedstawiając obszerną argumentację.

Sąd Odwoławczy zważył, co następuje:

Apelacja powoda nie mogła odnieś skutku, gdyż zaskarżony wyrok należy uznać za trafny.

Powołane w apelacji zarzuty naruszenia prawa procesowego i materialnego należało uznać za chybione.

Sąd Okręgowy podziela i uznaje za swoje zarówno ustalenia faktyczne, jak i prawne poczynione przez Sąd pierwszej instancji, uznając, iż nie ma potrzeby ich ponownego szczegółowego przytaczania. Ustalenia te bowiem znajdują oparcie w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym, które to dowody Sąd ten ocenił w granicach zakreślonych przepisem art. 233 § 1 k.p.c., nie przekraczając zasady ich swobodnej oceny, wbrew twierdzeniom skarżącego. Wnioski tego Sądu co do faktów w sposób logiczny wynikają z treści przeprowadzonych w sprawie dowodów, a zaoferowanych przez strony. Równocześnie Sąd poddał wnikliwej, gruntownej i wszechstronnej ocenie cały zebrany w niej materiał dowodowy. Sąd meriti dokonując oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego nie uchybił zasadom ani logiki, ani też doświadczenia życiowego, tymczasem skuteczne postawienie zarzutu naruszenia przez Sąd art.233§1k.p.c. wymaga należycie umotywowanego wykazania, że Sąd ten uchybił powyższym zasadom. Taki zarzut może być jedynie przeciwstawiony uprawnieniu Sądu do dokonania swobodnej oceny dowodów. Nie jest natomiast wystarczające przekonanie strony, o innej niż Sąd przyjął wadze poszczególnych dowodów i ich odmienna ocena, niż ocena Sądu. Zatem zrzut naruszenia przez Sąd meriti regulacji art. 233§1 nie jest zasadny.

Zatem zasadnie przyjął Sąd meriti, iż pozwanej zostało udzielone pełnomocnictwo do zakupu kwiatów na cele wyborcze przez K. P. oraz A. W., a także przez inne osoby, których nazwiska znajdowały się na ulotkach wyborczych (...), przy czym nie było to pełnomocnictwo udzielone przez sam Komitet. Nie można uznać jak chciałaby tego powódka, iż K. N. składając zamówienie u powódki na kupno róż działała we własnym imieniu i na własny rachunek. Niewątpliwie bowiem pozwana nie zamawiała kupowanych róż dla siebie, na własne potrzeby, ale dla K. P., A. W. i innych osób, których nazwiska widniały na dołączonych do kwiatów ulotkach wyborczych, które to kwiaty wraz z ulotkami były następnie wykorzystywane w akcji wyborczej prowadzonej na rzecz tych osób. To powyższe osoby upoważniły pozwaną do zrealizowania części zaakceptowanego przez nich planu kampanii wyborczej poprzez złożenie zamówienia zakupu kwiatów w kwiaciarni powódki. Świadczą o tym zeznania świadka A. W., na co trafnie zwrócił uwagę Sąd Rejonowy, świadek ten zeznał, iż gdy się okazało, że nie ma środków na finansowanie kampanii, to on z własnych pieniędzy uregulował pozwanej należności za rzeczy, które sam zamawiał na kampanię. Pozwana przedstawiła projekt kampanii i w/w osoby kandydujące wówczas na urząd prezydenta, do rady miasta, upoważniły ją do realizacji tego projektu w zakresie przez siebie przyjętym, udzielając jej pełnomocnictwa rodzajowego, między innymi do złożenia zamówienia na zakup potrzebnych kwiatów do realizacji zaplanowanych konkretnych działań na rzecz tych osób w kampanii wyborczej. Słusznie przyjął Sąd Rejonowy, że osoby te wiedziały o działaniach pozwanej, akceptowały je, zleciły jej ich wykonanie, nadto skorzystały z zakupionych przez pozwaną kwiatów w trakcie prowadzonej przez siebie kampanii wyborczej.

Wymaga podkreślenia, iż to na stronie powodowej, zgodnie z regulacją art. 6 k.c., spoczywał ciężar wykazania zasadności i wysokości dochodzonego roszczenia, czemu ta jednak w niniejszej sprawie nie sprostała. Obecnie obowiązek przedstawiania dowodów spoczywa na stronach (art.3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art.227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z tych faktów wywodzi skutki prawne (art.6 k.c.) (zob. orzeczenie S.N. z 17 grudnia 1996r., ICKU 45/96 OSNC 1997, nr 6-7, poz.75).

Nie doszło także do naruszenia przez Sąd przywoływanych w apelacji przepisów prawa materialnego bowiem pozwana działała w oparciu o udzielone jej w sposób dorozumiany przez osoby K. P., A. W. i inne osoby, których nazwiska widniały na dołączonych do kwiatów ulotkach wyborczych pełnomocnictwo rodzajowe do złożenia zamówienia na zakupu na ich rzecz kwiatów w kwiaciarni powódki. Równocześnie nie działała jako pełnomocnik Koalicyjnego Komitetu Wyborczego Lewica, lecz jako pełnomocnik osób startujących w wyborach z ramienia tego komitetu. Zatem za chybiony należało uznać zarzut naruszenie przez Sąd meriti prawa materialnego tj. art.103§1 k.c. w zw. z art.95§ 2 k.c. poprzez jego nieprawidłowe zastosowanie. Zgodnie z art. 95 §2 k.c. czynność prawna dokonana przez przedstawiciela ( pełnomocnika ) w granicach umocowania pociąga za sobą skutki bezpośrednio dla reprezentowanego, powoduje powstanie związanych z nią skutków prawnych w sytuacji prawnej reprezentowanego bez względu na późniejsze ustanie przedstawicielstwa ( pełnomocnictwa). Należy podkreślić, iż pełnomocnictwo może zostać udzielone w dowolnej formie ( art. 99 k.c.), a w wypadkach, gdy ustawa nie wymaga zachowania określonej formy - nawet w sposób dorozumiany przez czynności konkludentne, jak w niniejszej sprawie. Pozwana dokonując zamówienia zakupu kwiatów informowała powódkę, iż nie kupuje kwiatów dla siebie lecz na rzecz osób startujących w wyborach z ramienia (...), wręczyła jej także ulotki startujących w wyborach osób cel ich dołączenia do poszczególnych kwiatów, także pozwana odebrała osobiście jedynie część zamówionych przez siebie róż, pozostałą resztę kwiatów odebrały inne osoby działające na rzecz startujących w wyborach kandydatów z tego Komitetu. Pozwana zamawiając kwiaty działała w ramach udzielonego jej pełnomocnictwa, nie przekraczając jego zakresu. Tym samy nie można pozwanej zarzucić, iż działała na rzecz tych osób jako pełnomocnik bez ich umocowania, zatem jako tzw. fałszywy pełnomocnik (falsus procurator). Tym samy także zarzuty wadliwego zastosowania regulacji art. 103 k.c., art. 754 k.c. i art. 130 ustawy Kodeks wyborczy z dnia 5 stycznia 2011r (Dz. U. Nr 21, poz. 112 ) należało uznać za chybione. Bez wątpienia bowiem pozwana składając zamówienie na zakup kwiatów u powódki działała z upoważnienia kandydujących osób w wyborach z ramienia tego Komitetu, a nie we własnym imieniu i na swoja rzecz.

W świetle powyższych rozważań oraz zebranego w sprawie materiału dowodowego powództwo trafnie zostało przez Sąd meriti oddalone.

Konkludując, zaskarżony wyrok odpowiada prawu, a zarzuty podniesione w apelacji nie mogły odnieść skutku.

Z tych względów, na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art.505 ¹⁰ §1k.p.c., apelację powódki oddalono, jako bezzasadną. O kosztach postępowania Sąd Okręgowy orzekł mając na uwadze art.98 k.p.c. w zw. z art.108§1 k.p.c. oraz §2 w zw. z § 6 pkt 3 i §13 ust.1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenie przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ( tekst jedn. Dz. U. z 2013r., poz. 461) , obciążając powódkę w całości kosztami postępowania w postępowaniu odwoławczym .