Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 lutego 2016 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach, Wydział VI Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Piotr Mika

Protokolant Aleksandra Studniarz

przy udziale Krystyny Marchewki

Prokuratora Prokuratury Okręgowej

po rozpoznaniu w dniu 9 lutego 2016 r.

sprawy 1. M. L. syna H. i D.,

ur. (...) w K.

oskarżonego z art. 158§1 kk w zw. z art. 57a§1 kk

2. T. M. syna M. i B.,

ur. (...) w K.

oskarżonego z art. 158§1 kk w zw. z art. 57a§1 kk, art. 157§2 kk w zw. z art. 57a§1 kk, art. 288§1 kk

na skutek apelacji wniesionych przez obrońców oskarżonych

od wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach

z dnia 28 lipca 2015 r. sygnatura akt IX K 334/13

na mocy art. 437 § 1 kpk, art. 624 § 1 kpk

1.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

2.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. G. I. i adw. J. P. kwoty po 516,60 zł (pięćset szesnaście złotych i sześćdziesiąt groszy) obejmujące kwoty po 96,60 zł (dziewięćdziesiąt sześć złotych i sześćdziesiąt groszy) podatku VAT, tytułem zwrotu nieuiszczonych kosztów obrony oskarżonych odpowiednio M. L. i T. M. z urzędu w postępowaniu odwoławczym;

3.  zasądza od oskarżonych M. L. i T. M. na rzecz oskarżyciela posiłkowego A. P. kwoty po 210 zł (dwieście dziesięć złotych), tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym;

4.  zwalnia oskarżonych od zapłaty kosztów sądowych postępowania odwoławczego, obciążając wydatkami Skarb Państwa.

Sygn. akt VI Ka 1060/15

Uzasadnienie wyroku Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 9 lutego 2016 roku w części dotyczącej oskarżonego T. M.

Wyrokiem z dnia 28 lipca 2015 roku w sprawie o sygnaturze akt IX K 334/13 Sąd Rejonowy w Gliwicach:

1. uznał oskarżonych Ł. T., M. L. i T. M. za winnych tego, że w dniu 11 stycznia 2013 roku w K. działając publicznie, z oczywiście błahego powodu, okazując przez to rażące lekceważenie porządku prawnego oraz wspólnie i w porozumieniu wzięli udział w pobiciu A. P. w ten sposób, że kopali i uderzali pięściami wymienionego po całym ciele narażając go na bezpośrednie niebezpieczeństwo nastąpienia skutku określonego w art. 157 § 1 k.k., a w czasie zdarzenia Ł. T. mierząc w kierunku głowy uderzał A. P. butelką szklaną piwa Ż., powodując obrażenia w postaci rany ciętej prawej ręki z uszkodzeniem ścięgna prostownika palca III, które to obrażenia spowodowały naruszenie czynności narządu ciała A. P. na okres przekraczający siedem dni, to jest czynu z art. 158 § 1 k.k. w zw. z art. 57a § 1 k.k. i za to na podstawie art. 158 § 1 k.k. w zw. z art. 57a § 1 k.k. skazał oskarżonego Ł. T. na karę 1 roku pozbawienia wolności, zaś oskarżonych M. L. i T. M. na kary po 1 roku i 3 miesiące pozbawienia wolności;

2. na mocy art. 57a § 2 k.k. zobowiązał oskarżonych do zapłacenia nawiązki w kwocie po 1 000 złotych, co do każdego z oskarżonych na rzecz pokrzywdzonego A. P.;

3. uznał oskarżonego T. M. za winnego tego, że w dniu 11 stycznia 2013 roku w K. działając publicznie i z oczywiście błahego powodu, okazując przez to rażące lekceważenie porządku prawnego, uderzył D. S. z pięści w tył głowy powodując u wyżej wymienionej obrażenia w postaci stłuczenia głowy w okolicy skroniowej prawej które to obrażenia spowodowały naruszenie czynności narządu ciała D. S. na okres nie przekraczający siedem dni, to jest czynu z art. 157 § 2 k.k. w związku z art. 57a § 1 k.k. prawnego i za to na podstawie art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 57a § 1 k.k. skazał go na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności;

4. na mocy art. 57a § 2 k.k. orzekł w stosunku do oskarżonego T. M. nawiązkę w kwocie 800 złotych na rzecz pokrzywdzonej D. S.;

5. na mocy art. 5 § 1 pkt 4 kpw umorzył postępowanie przeciwko T. M. o czyn polegający na tym, że w dniu 11 stycznia 2013 roku w K. przy ul. (...) kopiąc dokonał uszkodzenia drzwi wejściowych do mieszkania numer (...) zajmowanego przez M. T. powodując szkodę o wartości nie mniejszej niż 400 złotych, tj. o czyn z art. 124§ 1 k.w.;

6. na mocy art. 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k. połączył oskarżonemu T. M. kary pozbawienia wolności i wymierzył temu oskarżonemu łączną karę 1 roku i 7 miesięcy pozbawienia wolności.

Apelację od wyroku wywiódł m.in. obrońca oskarżonego T. M., który zaskarżając wyrok w części dotyczącej orzeczenia o karze zarzucił orzeczeniu rażącą niewspółmierność kary orzeczonej wobec tego oskarżonego poprzez wymierzenie mu kary bezwzględnego pozbawienia wolności w sytuacji, kiedy cele postępowania karnego zostałyby spełnione również w wypadku wymierzenia oskarżonemu kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania.

Stawiając powyższy zarzut obrońca wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie wobec oskarżonego T. M. kary pozbawienia wolności w zawieszeniu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelację obrońcy uznać należy za bezzasadną.

Zdaniem obrońcy rażąca niewspółmierność orzeczonej wobec T. M. kary ma być efektem nieuwzględnienia przez sąd meriti takich okoliczności jak:

- przyznanie się oskarżonego do winy i ujawnienie szeregu okoliczności przydatnych dla wyjaśnienia zarzuconych mu czynów;

-postawa oskarżonego w toku procesu, w szczególności przeproszenie pokrzywdzonych i krytyczna ocena swojego postępowania;

- sytuacja rodzinna oskarżonego posiadającego na utrzymaniu małe dziecko.

Wskazane wyżej okoliczności zgodnie z art. 53 § 2 k.k. niewątpliwie stanowią okoliczności łagodzące wymiar kary, niemniej zestawienie ich z licznymi okolicznościami świadczącymi o potrzebie wymierzenia oskarżonemu T. M. względnie dolegliwej bezwzględnej kary pozbawienia wolności, prowadzić musi do wniosku, iż orzeczonych kar nie sposób ocenić jako rażąco surowe. Pamiętać przecież należy, że zarzut rażącej niewspółmierności kary może być uznany za skuteczny nie w przypadku każdej niewspółmierności kary, leczy tylko wtedy, gdy niewspółmierność kary, ma charakter rażący. Niewspółmierność musi już przy wstępnym oglądzie rzucać się w oczy i nie nadawać się do zaakceptowania (wyr. SA w Lublinie z 26.5.2008 r., II AKa 109/08, niepubl.; wyr. SA w Krakowie z 14.10.2008 r., II AKa 132/008, KZS 2008, Nr 11, poz. 64; wyr. SA w Krakowie z 28.5.2010 r., II AKa 82/10, KZS 2010, Nr 6, poz. 45) Nie może to być dysproporcja mała, lecz znaczna. Chodzi tym samym o różnice ocen o charakterze zasadniczym Z sytuacją rażącej niewspółmierności kary mamy do czynienia w szczególności wówczas, gdy rozmiar represji w rozpoznawanej sprawie jest w sposób oczywisty nieproporcjonalny w stosunku do dolegliwości wymierzanych podobnym sprawcom w podobnych sprawach. W niniejszej sprawie nie może umknąć uwadze bardzo wysoki stopień winy oskarżonego przy popełnieniu obu przypisanych mu przestępstw oraz jego sytuacja motywacyjna, która znalazła odzwierciedlenie w kwalifikacji jego czynów jako czynów o charakterze chuligańskim w rozumieniu art. 57a § 1 k.k. Zaatakowanie przez oskarżonego dwojga pokrzywdzonych motywowane oczywiście błahym powodem, a właściwie całkowicie bez powodu i działań pokrzywdzonych, które pozwalałyby w jakikolwiek sposób zrozumieć działanie oskarżonego, z woli samego ustawodawcy oceniane musi być jako okoliczność świadcząca o potrzebie daleko ostrzejszej represji karnej w porównaniu z przestępstwami, które popełniane są z powodów co prawda nie dających się usprawiedliwić, ale jednak posiadających racjonalny motyw. Postulując wymierzenie oskarżonemu T. M. kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, skarżący zdaje się nie dostrzegać regulacji art. 69 § 4 k.k., która stanowi, że zastosowanie środka probacyjnego w postaci warunkowego zawieszenia wykonania kary wobec sprawcy przestępstwa o charakterze chuligańskim możliwe jest jedynie w szczególnie uzasadnionych wypadkach. Trudno uznać za taki szczególnie uzasadniony wypadek sytuację, w której oskarżony przyznaje się do popełnienia zarzuconego mu przestępstwa, gdy równocześnie sąd dysponuje jednoznacznymi w swej wymowie dowodami sprawstwa i winy oskarżonego. Oceniając stopień, w jakim wyjaśnienia oskarżonego przyczyniły się do poczynienia zgodnych z prawdą ustaleń faktycznych, należy mieć na uwadze to, na ile brak stosownych wyjaśnień oskarżonego utrudnił bądź uniemożliwiłby poczynienie prawidłowych ustaleń. W tym względzie uznać należy, że relacje samych pokrzywdzonych oraz osób współoskarżonych były całkowicie wystarczające dla przypisania oskarżonemu winy i sprawstwa. Dlatego też złożenie przez oskarżonego wyjaśnień zgodnych z pozostałymi w sprawie dowodami trudno uznać za okoliczność, która w sposób zasadniczy miałaby prowadzić do złagodzenia wymierzonych oskarżonemu kar. Także ciążący na oskarżonym obowiązek alimentacyjny nie może być uznany za okoliczność, która mogłaby w większym stopniu rzutować na potrzebę złagodzenia wymierzonych oskarżonemu kar, skoro posiadanie przez oskarżonego dziecka w żaden sposób nie doprowadziło do zmiany w jego postawie życiowej charakteryzującej się częstymi konfliktami z prawem, o czym świadczy wielokrotna uprzednia, jak i następcza, karalność za przestępstwa popełnione z użyciem przemocy. Pod kątem możliwości stosowania wobec oskarżonego środków probacyjnych całkowicie dyskredytuje oskarżonego T. M. dotychczasowa bezskuteczność zastosowanych czterokrotnie środków probacyjnych. Kary pozbawienia wolności orzekane wobec oskarżonego z dobrodziejstwem warunkowego zawieszenia ich wykonania nie powstrzymały oskarżonego od popełnienia kolejnych przestępstw i trzykrotnie dochodziło do zarządzenia ich wykonania. Zważywszy już na tę okoliczność wskazać wypada, że wyrażenie przez oskarżonego skruchy i przeproszenie pokrzywdzonych nie jest wystarczające do tego, aby możliwe było zbudowanie racjonalnej prognozy kryminologicznej, która pozwalałaby liczyć na to, że oskarżony nie popełni w przyszłości kolejnych przestępstw mimo niewykonania wobec niego kary bezwzględnej pozbawienia wolności.

Mając na uwadze powyższe wywody, wymiar orzeczonych wobec oskarżonego T. M. kar uznać należy za właściwie odzwierciedlający wysoki stopień winny oskarżonego, jak i wysoki stopień społecznej szkodliwości jego czynów. Kary ustalone przez sąd I instancji uznać należy równocześnie za w pełni uzasadnione potrzebą zapobiegawczego oddziaływania na osobę T. M., jak też potrzebą kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa, które powinno zostać utwierdzone w przekonaniu, iż sprawcy przestępstwa popełnianych z oczywiście błahych powodów oraz z użyciem przemocy na osobie będą traktowani z należytą dla nich surowością.

Z wyżej wskazanych powodów, nie znajdując niepodniesionych w apelacji uchybień podlegających uwzględnieniu z urzędu, sąd odwoławczy utrzymał zaskarżony wyrok w mocy.

Nieuwzględnienie apelacji wywiedzionej przez obrońcę oskarżonego prowadzić musiało zgodnie z art. 636 § 1 k.p.k. do obciążenia oskarżonego T. M. obowiązkiem zwrotu oskarżycielowi posiłkowemu połowy, obok oskarżonego M. L., wydatków na ustanowienie pełnomocnika w postępowaniu odwoławczy.

Z uwagi na ciążący na oskarżonym obowiązek alimentacyjny i ograniczone możliwości zarobkowe wynikające z perspektywy odbycia przez oskarżonego kary bezwzględnej pozbawienia wolności, sąd odwoławczy uznał, że pokrycie przez oskarżonego pozostałych wydatków postępowania odwoławczego byłoby dla niego zbyt uciążliwe. Z tego też powodu został on z tego obowiązku zwolniony, a wydatkami postępowania odwoławczego obciążono Skarb Państwa.