Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 marca 2013 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu

Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 12 marca 2013 r. we Wrocławiu

sprawy z wniosku C. D.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

o emeryturę

na skutek apelacji C. D.

od wyroku Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

z dnia 4 grudnia 2012 r. sygn. akt V U 1752/12

oddala apelację.

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 4 grudnia 2012 r. Sąd Okręgowy w Legnicy V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie C. D. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L. z 9 października 2012 r., odmawiającej przyznania wnioskodawcy prawa do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych.

Powyższe rozstrzygnięcie Sąd I instancji wydał w oparciu o następująco ustalony stan faktyczny:

C. D. urodził się (...)r., na dzień 1 stycznia 1999 r. wykazał 29 lat, 5 miesięcy i 13 dni okresów składkowych, nie przystąpił do OFE i nie pozostaje w stosunku pracy, mając ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy. Wnioskodawca udowodnił 9 lat, 10 miesięcy i 7 dni wykonywania pracy w szczególnych warunkach w okresach od 1 lutego 1988 r. do 21 marca 1990 r., od 7 kwietnia 1990 r. do 31 maja 1993 r. i od 1 kwietnia 1994 r. do 31 grudnia 1998 r. w Przedsiębiorstwie (...) S.A. w W..

W świadectwie wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia 8 listopada 2011 r. Kopalnie (...) S.A. w Z. wskazały, że w okresie od 1 lipca 1971 r. do 16 września 1971 r. C. D. wykonywał prace wymienione w wykazie A, Dział XIV, poz. 25 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. na stanowisku ślusarza oraz w wykazie A, Dział XIV, poz. 25 pkt 1, przy stanowiskach wymienionych w Dziale I, poz. 3, stanowiącym załącznik Nr 1 do zarządzenia nr 64 Ministra Komunikacji z dnia 29 czerwca 1983 r.

Z kolei w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 11 lutego 2003 r. wymienione wyżej Kopalnie stwierdziły, że we wskazanym wyżej okresie ubezpieczony w ramach obowiązków ślusarza-mechanika samochodowego wykonywał prace wymienione w wykazie A, Dział XIV, poz. 25 pkt 1 i Dział XIV, poz. 16 pkt 2 wykazu stanowiącego załącznik nr 1 do zarządzenia Nr 64 Ministra Komunikacji z dnia 29 czerwca 1983 r.

W czasie od 1 lipca 1971 r. do 16 września 1971 r. prace ślusarza-mechanika samochodowego C. D. wykonywał bezpośrednio na powietrzu, na wyrobisku. W sprzęcie t.j. koparka, spycharka, koleba do przewozu materiału do zakładu przeróbczego, wnioskodawca naprawiał gąsienice, wymieniał olej w silnikach, naprawiał silniki, skrzynie biegów. Wykonywał także pracę polegającą na wymianie szczęk kruszących kruszarek. Część tych prac wykonywał także w kanale remontowym. Częściej jednak pracował w terenie.

W okresie zatrudnienia w Zakładzie Budowlano- (...) we W., z dniem 1 lipca 1979 r. wnioskodawca przeniesiony został ze stanowiska kierowcy samochodu technologicznego na stanowisko mistrza dużej budowy w K. i pracę tę wykonywał do 20 lipca 1982 r. Z dniem 21 lipca 1982 r. powierzono wnioskodawcy obowiązki kierownika warsztatu sprzętu transportu w K.. Powierzone obowiązki C. D. wykonywał do 10 stycznia 1983 r. Angażem z 7 stycznia 1983 r., z dniem 11 stycznia 1983 r. powierzono mu obowiązki mistrza warsztatu, a następnie starszego mistrza warsztatu. Pracę mistrza/starszego mistrza warsztatu wnioskodawca wykonywał do 9 maja 1986 r. W okresie od lipca 1979 r. C. D. nadzorował prace remontowe sprzętu i sam także uczestniczył w naprawach.

Mając za podstawę powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy, powołując się na treść art. 184 i art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tj. Dz. U. z 2009 r., nr 153, poz. 1227 ze zm.) oraz na przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. nr 8, poz. 43 ze zm.) uznał, że odwołanie wnioskodawcy jest bezzasadne. Sąd uznał, że do uznanego przez organ rentowy stażu pracy w warunkach szczególnych w wymiarze 9 lat, 10 miesięcy i 7 dni należy doliczyć okres od 1 lipca 1979 r. do 20 lipca 1982 r. wynoszący 3 lata i 20 dni, kiedy wnioskodawca wykonywał pracę na stanowisku mistrza dużej budowy w K., co łącznie daje jedynie 12 lat, 10 miesięcy i 27 dni wykonywania pracy w warunkach szczególnych. Sąd jednocześnie przyjął, że brak jest podstaw, by zaliczyć C. D. jako pracę w szczególnych warunkach pozostałe okresy zatrudnienia, w tym także pracę w Zakładzie Budowlano – (...) we W. na stanowiskach kierownika warsztatu sprzętu i transportu w K. oraz mistrza warsztatu i starszego mistrza warsztatu. Sąd ten uznał, że mimo przedłożenia przez wnioskodawcę zaświadczenia o wykonywaniu w warunkach szczególnych w okresie od 1 lipca 1979 r. do 31 stycznia 1988 r. pracy wymienionej w wykazie A Dział XIV pod. poz. 24, z jego akt osobowych nie wynika, by stale i w pełnym wymiarze taką pracę wykonywał. Także okresu zatrudnienia od 1 lipca 1971 r. do 16 września 1971 r. w Kopalni (...) w Z., na stanowisku ślusarza – mechanika nie uznał Sąd Okręgowy jako pracy w warunkach szczególnych z uwagi na to, że wnioskodawca w rzeczywistości nie wykonywał prac, które zostały wymienione w załączniku do rozporządzenia z 1983 r.

Z powyższym wyrokiem w całości nie zgodził się C. D., wnosząc o jego zmianę i przyznanie prawa do emerytury z uwzględnieniem pracy w warunkach szczególnych w okresie od 24 kwietnia 1974 r. do 30 czerwca 1979 r. oraz od 21 lipca 1982 r. do 8 maja 1986 r., ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu.

Sąd Apelacyjny dodatkowo ustalił w toku postępowania apelacyjnego:

W okresie zatrudnienia wnioskodawcy w Zakładzie Budowlano − Remontowym Kopalni (...) od 24.04.1974 r. do dnia 30 .04.1979 r. był pracownikiem bazy w R., a dopiero od dnia 1 maja 1979 r. został przeniesiony jako pracownik budowy K., a od 1.07.1985 r. przyznano mu dodatek w wysokości 36 zł. dziennie za prowadzenie i obsługę samochodu U..

(dowód: akta osobowe wnioskodawcy . )

Sąd Apelacyjny zważył:

Apelacja wnioskodawcy nie zasługiwała na uwzględnienie.

Wbrew poglądowi skarżącego Sąd Okręgowy dokonał prawidłowych i wyczerpujących ustaleń w zakresie stanu faktycznego sprawy, jak też zastosował właściwe przepisy prawne. Sąd Apelacyjny w całości podziela stanowisko Sądu I instancji, że wnioskodawca, nie udowodnił co najmniej 15–letniego okresu pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze, a pogląd ten został w sposób rzeczowy i wnikliwy przeanalizowany oraz przytoczony w pisemnym uzasadnieniu wyroku.

Jak to prawidłowo wskazał Sąd I instancji, udowodnienie ww. okresu, jest jedną z niezbędnych przesłanek przyznania emerytury w obniżonym wieku. Zgodnie bowiem z treścią art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r., nr 153, poz. 1227 j.t.), obowiązującą w okresie wydania decyzji oraz zaskarżonego orzeczenia, ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1)  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Przy czym prawo do tego świadczenia przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.

Przepis art. 32 ust. 1 cytowanej ustawy stanowi natomiast, że ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1.

Natomiast w myśl § 4 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn oraz ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Z § 2 ust. 1 tego aktu wynika, że okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Spór w sprawie dotyczył ustalenia, czy C. D. wykazał 15–letni staż pracy wykonywanej w warunkach szczególnych. Organ rentowy uznał, że wnioskodawca udowodnił jedynie 9 lat, 10 miesięcy i 7 dni takiej pracy, natomiast apelujący domagał się przede wszystkim zaliczenia mu, do okresu pracy w warunkach szczególnych, zatrudnienia w Zakładzie Budowlano – (...), gdzie w okresie od 24 kwietnia 1974 r. do 30 czerwca 1979 r. zajmował stanowisko kierowcy, a od 21 lipca 1982 r. do 8 maja 1986 r. mistrza warsztatu na budowie w K..

W tym miejscu podkreślenia wymaga, że jakkolwiek w aktach sprawy znajduje się zaświadczenie wykonywania przez wnioskodawcę prac w szczególnych warunkach, z którego wynika, że w spornych okresach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy C. D. był zatrudniony na stanowisku mistrza warsztatu, która to praca, została zaliczona do pracy w warunkach szczególnych wymienionych w Wykazie A Dział XIV pod pozycją 24 pkt 1 załącznika do Zarządzenia Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, tak okoliczność ta nie oznacza związania Sądu treścią tego dokumentu, tym bardziej, że nie został on wystawiony przez zakład pracy wnioskodawcy, lecz przechowawcę jego akt osobowych kilkanaście lat po ustaniu stosunku pracy oraz nie został w nim powołany właściwy akt prawny. Należy także wskazać, że stwierdzenie (bądź nie) przez zakład pracy okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych nie ma charakteru wiążącego i podlega kontroli sądu. Świadectwo takie traktuje się w postępowaniu sądowym jako dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c., który stanowi dowód tego, że osoba, która je podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Dokument taki podlega kontroli zarówno co do prawdziwości wskazanych w nim faktów, jak i do prawidłowości wskazanej podstawy prawnej. Zatem to, że w ww. zaświadczeniu wskazano, że wnioskodawca wykonywał prace w warunkach szczególnych, nie oznacza kategorycznego uznania, że ubezpieczony rzeczywiście pracował w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych na podanym tam stanowisku, jeśli pozostały materiał dowodowy świadczy o okoliczności przeciwnej. Tak jest właśnie w przypadku apelującego, w którego sprawie zgromadzony materiał dowodowy nie potwierdził świadczenia pracy w warunkach szczególnych stale i w pełnym wymiarze. C. D. twierdził, że od roku 1974 r. był kierowcą samochodu technologicznego typu (...), o masie nośności ponad 27 ton, jednak zarówno z zawartych w jego aktach osobowych angaży, jak i zeznań świadków nie wynika, by pracę na tym stanowisku świadczył stale i w pełnym wymiarze aż do momentu przeniesienia go na budowę w K.. Współpracownicy wnioskodawcy: H. K. oraz L. W. potwierdzają co prawda, że wnioskodawca był kierowcą samochodu typu (...), jednak zostali oni zatrudnieni dopiero w 1979 r., a dodatkowo wskazali, że C. D. wykonywał także szereg innych prac. Co do okresu pracy wnioskodawcy jako kierownika warsztatu sprzętu i transportu oraz mistrza warsztatu i starszego mistrza warsztatu w okresie od 21 lipca 1982 r. do 9 maja 1988 r., to Sąd Apelacyjny w pełni podziela pogląd Sądu I instancji, że nie można przyjąć tylko w oparciu o opisane wyżej zaświadczenie, że apelujący wykonywał w tym czasie pracę w warunkach szczególnych, a ponadto w ocenie Sądu Apelacyjnego nie ma także podstaw, by uznać za taką pracę czynności wykonywane przez apelującego na stanowiskach mistrza warsztatu oraz starszego mistrza, bowiem nie znajdują ona odzwierciedlenia w wykazie A załącznika do Rozporządzenia Rady Ministrów z 1983 r. W pozostałych kwestiach Sąd Apelacyjny w całości zgadza się z trafnym i szczegółowo opisanym stanowiskiem Sądu I instancji, wobec czego nie ma potrzeby jego ponownego przytaczania. Z akt osobowych wnioskodawcy wynika , że do dnia 30.04.1979 r. był pracownikiem bazy w R., a dopiero od dnia 1 maja 1979 r. został przeniesiony jako pracownik budowy K., a od 1.07.1985 r. przyznano mu dodatek w wysokości 36 zł. dziennie za prowadzenie i obsługę samochodu U..

W tej sytuacji natomiast słusznie Sąd Okręgowy uznał, że wnioskodawca nie spełnił ustawowych przesłanek uprawniających do uzyskania prawa do emerytury w obniżonym wieku, bowiem nie udowodnił wymaganych 15 lat pracy w warunkach szczególnym lub szczególnym charakterze.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny, na podstawie art. 385 k.p.c., orzekł o oddaleniu apelacji wnioskodawcy jako bezzasadnej.

R.S.