Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

S., dnia 19 lutego 2016 r.

Sąd Rejonowy Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie III Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący:SSR Magdalena Głogowska

Protokolant:Patrycja Frątczak

po rozpoznaniu w dniu 5 lutego 2016 r. w Szczecinie

sprawy z powództwa Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w P.

przeciwko P. T., U. T., M. T.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanych P. T. i U. T. solidarnie na rzecz powódki Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w P. kwotę 3.709,50zł (trzech tysięcy siedmiuset dziewięciu złotych i pięćdziesięciu groszy) z odsetkami ustawowymi od dnia 15 maja 2015r. do dnia 31 grudnia 2015r., a odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty;

II.  umarza postępowanie w stosunku do pozwanej M. T.;

III.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

IV.  ustala, że koszty procesu znoszą się wzajemnie.

Sygn. akt III C 1409/15

UZASADNIENIE

wyroku w postępowaniu zwykłym

W dniu 03 czerwca 2015 r. powódka Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) w P. wniosła o solidarne zasądzenie od pozwanych P. T., U. T. i M. T. kwoty 6.277,43 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od kwoty 6.100,07 zł od dnia 15 maja 2015 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 177,36 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że na kwotę dochodzoną pozwem składa się zadłużenie pozwanych z tytułu rozliczenia kosztów centralnego ogrzewania za okres od 01 sierpnia 2013 r. do 31 lipca 2014 r. wynoszące 6.100,07 zł i odsetki za opóźnienie skapitalizowane na dzień 14 maja 2015 r. wynoszące 177,36 zł. Pozwani dokonali nieuprawnionej ingerencji w instalację CO demontując zawory termostatyczne na grzejnikach w pomieszczeniach ich lokalu i odcinając dopływ energii cieplnej do nich, co spowodowało zakłócenie dystrybucji tejże energii w budynku i sprawiło, że pozwani czerpali ciepło kosztem innych lokali, a także przez grzejnik w łazience, która jest pomieszczeniem nieopomiarowanym, jak również przez rury instalacyjne. Zostało to ujawnione podczas przeprowadzonej kontroli i w konsekwencji powódka wydała decyzję o rozliczeniu należności za ogrzewanie przy zastosowaniu stawki ryczałtowej wzywając pozwanych do zamontowania głowic termostatycznych, pod rygorem dalszego rozliczania ryczałtem pomieszczeń, w których zdemontowano zawory termostatyczne. Pozwani zgłosili reklamację, w szczególności wskazując, że naliczenie nie ma podstawy prawnej, a opłata ryczałtowa winna być naliczana tylko w okresie grzewczymi i obejmować wyłącznie te pomieszczenia, w których zamontowano grzejniki. Powódka nie uwzględniła reklamacji. Pozwani nie zareagowali na wezwanie do zapłaty.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwani P. T., U. T. i M. T. zaskarżyli to orzeczenie wnosząc o oddalenie powództwa w całości, podnosząc brak legitymacji biernej po stronie M. T., brak podstaw prawnych i faktycznych dla uwzględnienia żądania pozwu, a także zawyżenie żądania pozwu. Wnieśli o zasądzenie kosztów procesu wg norm przepisanych.

Uzasadniając stanowisko pozwanych wskazano, że pozwana M. T. nie zamieszkuje w lokalu od 2004 r., uchwała nr (...)Rady Nadzorczej powódki została podjęta bez podstawy prawnej, jest sprzeczna z prawem i nieważna, pozwani zdjęli głowice termostatyczne z uwagi na brak odpowiedzi powódki na liczne reklamacje dotyczące załączania się tych głowic podczas wietrzenia pomieszczeń, bo tylko w ten sposób mogli zapobiec nadmiernemu wydzielaniu ciepła i naliczaniu nieuzasadnionych opłat, a żaden przepis prawa powszechnego ani wewnętrznego powoda nie obliguje pozwanych do korzystania z ciepła dostarczanego do ich lokali przez instalację centralnego ogrzewania. Z uwagi na rodzaj zainstalowanych głowic termostatycznych, nieposiadających funkcji wyłączenia ich na zero, rachunki za ciepło wzrosły u wszystkich lokatorów i sama spółdzielnia zalecała obwiązywanie kocami tych głowic podczas wietrzenia, aby się nie załączały, a załączały się, gdy temperatura w pomieszczaniach spadała poniżej 16 stopni Celsjusza. Zaprzeczono, aby lokal pozwanych ogrzewał się ciepłem innych lokali. Pozwani zakwestionowali wysokość żądania z uwagi na niewykazanie przez powoda, na jakiej podstawie przyjęto stawkę ryczałtową za m2 powierzchni, a należy wyliczyć ile ciepła zużyto na ogrzanie węzła cieplnego, ile to kosztowało i dopiero wtedy można ustalić ile pozwani powinni zapłacić. Nadto, grzejniki są zainstalowane w trzech pomieszczeniach, zaś część powierzchni użytkowej (np. łazienka, ubikacja, przedpokój) objęta jest opłatą stałą za ogrzewanie łazienki i pomieszczeń wspólnych, co sprawia, że naliczanie ryczałtu także za te pomieszczenia sprawia, że powód pobiera dwie opłaty za to samo. Wnieśli o rozliczenie ich lokalu za żądany okres na podstawie wskazań podzielników.

Strony podtrzymały swoje stanowiska.

Na rozprawie w dniu 05 lutego 2016 r. strona powodowa wskazała, że wniosek o opinię biegłego podtrzymuje jedynie z wysoko posuniętej ostrożności procesowej, albowiem w pierwszej kolejności obowiązuje regulamin, którego należy przestrzegać.

Na rozprawie w dniu 05 lutego 2016 r. powódka cofnęła pozew w stosunku do pozwanej M. T. wraz ze zrzeczeniem się roszczenia.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwanym P. i U. małżonkom T. przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w P. przy ul. (...), w zasobach mieszkaniowych powódki Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w P.. Lokal pozwanych ma 58,53 m ² powierzchni użytkowej, w tym 38,26 m ² powierzchni mieszkalnej.

Bezsporne, a nadto dowód: przydział lokalu mieszkalnego k. 10-10v.

W przydziale zawarto pouczenie o prawach i obowiązkach członka spółdzielni, m. in. o obowiązku stosowania się do postanowień statutu, regulaminów i innych uchwał organów Spółdzielni.

Dowód: przydział k. 10-10v.

W lokalach mieszkalnych pozostających w zasobach powodowej spółdzielni na grzejnikach zostały zamontowane głowice termostatyczne, uniemożliwiające wychłodzenie pomieszczenia poniżej 16 stopni Celsjusza.

Bezsporne.

W sezonie grzewczym 2013/2014 pozwani nie korzystali z głowic termostatycznych na grzejnikach w trzech pomieszczeniach swojego lokalu (w trzech pokojach), w których zamontowano te głowice. Pozwani zdemontowali bowiem głowice termostatyczne zamykając dopływ ciepła do trzech grzejników wyposażonych w podzielniki ciepła.

Bezsporne, a nadto dowód: pismo z dnia 22 września 2014 r. i protokół odczytu podzielników kosztów k. 23.

Pismem z dnia 22 września 2014 r. skierowanym do P. T. powódka wskazała, że podczas odczytów podzielników kosztów pracownik firmy (...) przeprowadził w mieszkaniu pozwanych kontrolę instalacji centralnego ogrzewania stwierdzając brak głowic termostatycznych na zaworach oraz odcięcie zaworów za pomocą pokręteł odcinających. Zwrócono uwagę, że takie działanie jest nieuprawnioną ingerencją w system instalacji centralnego ogrzewania, zakłócającą dystrybucję energii cieplnej w całym budynku. W związku z powyższym Zarząd SM (...) podjął decyzję, zgodnie z Regulaminem zasad rozliczania kosztów gospodarki zasobami mieszkaniowymi oraz ustalania opłat za używanie lokali Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w P. o rozliczeniu ryczałtowym pomieszczeń, w których taka ingerencja miała miejsce. Jednocześnie wezwano pozwanych do ponownego zamontowania głowic w trybie pilnym do dnia 06 października 2014 r. pod rygorem dalszego rozliczania ryczałtowego pomieszczeń, w których zdemontowano zawory termostatyczne.

W związku z wydaniem decyzji o rozliczeniu lokalu pozwanych za sezon grzewczy 2013/2014 w sposób ryczałtowy powódka przyjęła za okres od 01 sierpnia 2013 r. do 31 lipca 2014 r. stawkę 10,77 zł za m ² powierzchni użytkowej i pomnożyła tę stawkę przez liczbę metrów kwadratowych powierzchni użytkowej całego lokalu (58,53 m ²) oraz ilość miesięcy okresu rozliczeniowego (12 miesięcy), co dało kwotę 7.564,42 zł. Do tego dodała koszt obsługi trzech podzielników po 11,35 zł za każdy, łącznie 34,05 zł. Koszt całkowity centralnego ogrzewania wyliczyła w ten sposób na kwotę 7.598,47 zł. Z uwagi na uiszczone przez pozwanych w ramach miesięcznych opłat zaliczki na centralne ogrzewanie wynoszące łącznie 1.498,40 zł powódka wyliczyła, że różnica, której się domaga, wynosi 6.100,07 zł.

Dowód: zestawienie należności, w tym zaliczek uiszczonych na poczet kosztów centralnego ogrzewania k. 14-19, rozliczenie kosztów ogrzewania k. 20, pismo do pozwanych z dnia 22 września 2014 r. k. 22 i protokół odczytu podzielników kosztów k. 23.

Stawka 10,77 zł za m ² została przyjęta Uchwałą Nr (...)Zarządu Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w P. z dnia 25 września 2014 r. w sprawie ustalenia opłaty ryczałtowej za centralne ogrzewanie dla lokali mieszkalnych nieopomiarowanych, którą na podstawie § 52 ust. 1 oraz § 57 ust. 1 Regulaminu zasad rozliczania kosztów gospodarki zasobami mieszkaniowymi oraz ustalania opłat za używanie lokali Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w P. ustalono miesięczną opłatę ryczałtową za centralne ogrzewanie dla lokali mieszkalnych nieopomiarowanych w wysokości 10,77 zł / m ².

Dowód: Uchwała k. 189-189v, wyliczenie opłaty ryczałtowej w oparciu o 30 lokali z najwyższym zużyciem k. 190-192.

Pozwani nie zgodzili się z ryczałtową metodą wyliczenia ich zobowiązania. Powódka nie uwzględniła reklamacji pozwanych i wezwała ich do zapłaty. Pozwani odmówili zapłaty.

Bezsporne.

Odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty żądanej z tytułu rozliczenia kosztów centralnego ogrzewania za sezon grzewczy 2013/2014 powódka wyliczyła i skapitalizowała na dzień 14 maja 2015 r. na kwotę 177,36 zł.

Dowód: zestawienie salda i odsetek k. 13.

Lokalem pozostającym w zasobach powodowej spółdzielni jest także lokal przy ul. (...) w P., o powierzchni 47,01 m2, składający się z dwóch pokoi, kuchni, przedpokoju oraz łazienki z ubikacją, zamieszkiwany przez D. i E. B.. W przedmiotowym lokalu Państwo B., podobnie jak pozwani, zdemontowali z grzejników w swoim mieszkaniu głowice termostatyczne, uczynili to w 2 pokojach. W kuchni głowica nie została zdemontowana i odczytano wskazania tego zaworu, natomiast łazienka nie jest opomiarowana podzielnikiem. Z uwagi na demontaż dwa pokoje zostały rozliczone ryczałtem, zaś pozostała część mieszkania opłatą stałą, a kuchnia wg wskazań podzielników. Koszty centralnego ogrzewania przypadające na ten lokal w sezonie grzewczym 2013/2014 zostały wyliczone przez powódkę na kwotę 4.065,68 zł. Na kwotę tę złożyły się: opłata stała obliczona za 17,37 m ² powierzchni w stawce po 11,3040125 zł / m ² w wysokości 196,36 zł, opłata wg podzielnika za jedno pomieszczenie w wysokości 7,01 zł, koszt obsługi jednego podzielnika objęty stawką 8,94 zł za podzielnik, opłata ryczałtowa za 29,64 m ² pomnożona przez 10,77 zł i dalej przez 12 miesięcy wynosząca 3.830,67 zł oraz koszt obsługi dwóch pozostałych podzielników (z pokoi) po 11,35 zł za podzielnik, łącznie 22,70zł.

Bezsporne (zob. k. 241, 169-169v), a nadto dowód: rozliczenie lokalu Państwa B. k. 172.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się usprawiedliwione co do zasady i częściowo co do wysokości.

Zgodnie z treścią art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r. poz. 1222 ze zm.) członkowie spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze prawa do lokali, są obowiązani uczestniczyć w pokrywaniu kosztów związanych z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości w częściach przypadających na ich lokale, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni przez uiszczanie opłat zgodnie z postanowieniami statutu.

W myśl art. 4 ust. 1 ¹ powołanej ustawy, osoby niebędące członkami spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze własnościowe prawa do lokali, są obowiązane uczestniczyć w pokrywaniu kosztów związanych z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości w częściach przypadających na ich lokale, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni przez uiszczanie opłat na takich samych zasadach, jak członkowie spółdzielni (…).

Zgodnie z treścią art. 4 ust. 8 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, członkowie spółdzielni, osoby niebędące członkami spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze własnościowe prawa do lokali, oraz właściciele niebędący członkami spółdzielni mogą kwestionować zasadność zmiany wysokości opłat bezpośrednio na drodze sądowej. W przypadku wystąpienia na drogę sądową ponoszą oni opłaty w dotychczasowej wysokości. Ciężar udowodnienia zasadności zmiany wysokości opłat spoczywa na spółdzielni.

W Statucie Spółdzielni Mieszkaniowej (...) (k. 114-134) wskazano, że:

- Spółdzielnia działa na podstawie ustawy Prawo spółdzielcze, ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz niniejszego Statutu (§ 5);

- członek Spółdzielni jest obowiązany przestrzegać postanowień Statutu, regulaminów i innych uchwał organów Spółdzielni, uiszczać terminowo opłaty związane z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości w częściach przypadających na jego lokal, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie Spółdzielni, udostępnić lokal w celu kontroli sprawności zainstalowanych w lokalu urządzeń pomiarowych i podzielników oraz odczytu wskazań tych urządzeń (§ 11 pkt 1,4,15);

- członkowie Spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze prawa do lokali oraz osoby nie będące członkami, którym przysługują spółdzielcze własnościowe prawa do lokali są obowiązani wnosić do Spółdzielni opłaty na pokrycie kosztów eksploatacji i utrzymania nieruchomości, w tym pomieszczeń wspólnych i przynależnych, w częściach przypadających na ich lokale, eksploatacji i utrzymania nieruchomości stanowiących mienie Spółdzielni, przy czym koszty eksploatacji i utrzymania obejmują w szczególności koszty administrowania nieruchomością, koszty podatku od nieruchomości i opłat za wieczyste użytkowanie gruntów, dostawy gazu, energii elektrycznej i cieplnej (na potrzeby ogrzewania lokali i podgrzewania wody), dostawy wody i odprowadzania ścieków, wywozu nieczystości, eksploatacji dźwigów, domofonów oraz odpisy na fundusz remontowy Spółdzielni zgodnie z regulaminem uchwalonym przez Radę Nadzorczą (§ 71 ust. 1 i 5).

W Regulaminie zasad rozliczania kosztów gospodarki zasobami mieszkaniowymi oraz ustalania opłat za używanie lokali Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w P. zmienianym kolejnymi Uchwałami Rady Nadzorczej (k. 181-188 i 113) uchwalono m.in., że:

- rozliczenia kosztów centralnego ogrzewania w lokalach prowadzi się w systemie opomiarowanym, jeżeli grzejniki c.o. w lokalu wyposażone są w podzielniki kosztów ogrzewania (z wyłączeniem łazienek) - § 41 ust. 1,

- koszty stałe energii cieplnej na potrzeby c.o. rozliczane są w sposób wskazany w § 41 ust. 3, obejmują ogrzewanie łazienek i pomieszczeń wspólnych, nie zależą od wskazań podzielników,

- koszty zmienne energii cieplnej na potrzeby c.o. (§ 41 ust. 4) rozliczane są wg wskazań podzielników kosztów w danym lokalu,

- opłata z tytułu indywidualnego rozliczenia kosztów dostawy energii cieplnej na potrzeby c.o. dla lokali opomiarowanych składa się z opłaty stałej, w tym za ogrzewanie łazienek i pomieszczeń wspólnych oraz opłaty zmiennej rozliczanej proporcjonalnie do wskazań podzielników kosztów w danym lokalu (§ 42),

- za powierzchnię ogrzewaną uważa się powierzchnię użytkową pomieszczeń, w których zainstalowane są grzejniki c.o.; pomieszczenia niewyposażone w grzejniki, a wchodzące w skład lokali (np. łazienka, ubikacja, przedpokój, korytarz) i ogrzewane pośrednio ciepłem sąsiadujących pomieszczeń traktuje się jako powierzchnię ogrzewaną (§ 43),

- koszty serwisu rozliczeniowego (wynagrodzenie firmy rozliczającej koszty c.o.) oraz ewentualne koszty nabycia podzielników ponosi użytkownik lokalu opomiarowanego, który zamieszkuje lub użytkuje ten lokal w chwili zakończenia okresu rozliczeniowego, proporcjonalnie do liczby podzielników zainstalowanych w lokalu; koszty te uwzględnione są jako odrębna pozycja w karcie indywidualnego rozliczenia kosztów ogrzewania lokalu za dany okres rozliczeniowy (§ 44),

- lokale (pomieszczenia) opomiarowane, w których instalacja grzewcza nie będzie wyposażona w działające automatycznie regulatory dopływu ciepła do grzejników, umożliwiające uzyskanie w pomieszczeniach temperatury niższej od obliczeniowej, przy czym nie niższej niż 16 stopni Celsjusza w pomieszczeniach o temperaturze obliczeniowej 20 stopni Celsjusza, będą traktowane jako pomieszczenia nieopomiarowane (…)” (k. 113 i 186) /§ 47 ust. 3 - dodany Uchwałą Rady Nadzorczej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w P. Nr (...) z dnia 04 lipca 2012 r. w sprawie zmiany w Regulaminie zasad rozliczania kosztów gospodarki zasobami mieszkaniowymi oraz ustalania opłat za używanie lokali Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w P., która weszła w życie z dniem jej podjęcia, na podstawie § 34 ust. 1 pkt 8 Statutu Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w P./,

- okres rozliczeniowy kosztów c.o. wynosi 12 miesięcy i zaczyna się 1 sierpnia a kończy 31 lipca następnego roku (§ 51 ust. 1),

- wysokość opłaty ryczałtowej za centralne ogrzewanie za m ² powierzchni użytkowej dla lokali nieopomiarowanych ustala się jako średnią z trzydziestu lokali mieszkalnych opomiarowanych z poprzedniego okresu rozliczeniowego oraz okresu rozliczanego, w których wystąpił najwyższy koszt ogrzewania w całych zasobach (§ 52 ust. 1 w brzmieniu nadanym Uchwałą Rady Nadzorczej SM (...) z dnia 22 września 2014 r. Nr (...) k. 188),

- Zarząd Spółdzielni ustala wysokość opłat m. in. na pokrycie kosztów energii cieplnej dostarczanej na potrzeby centralnego ogrzewania i podgrzania wody, zgodnie z zasadami określonymi w Regulaminie (§ 57 ust. 1 pkt 1).

Uchwałą Nr (...) Zarządu Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w P. z dnia 25 września 2014 r. w sprawie ustalenia opłaty ryczałtowej za centralne ogrzewanie dla lokali mieszkalnych nieopomiarowanych, na podstawie § 52 ust. 1 oraz § 57 ust. 1 Regulaminu zasad rozliczania kosztów gospodarki zasobami mieszkaniowymi oraz ustalania opłat za używanie lokali Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w P. ustalono miesięczną opłatę ryczałtową za centralne ogrzewanie dla lokali mieszkalnych nieopomiarowanych w wysokości 10,77 zł / m ² (k. 189-189v).

Powódka przywołała podstawy prawne, w oparciu o które naliczono zobowiązanie po stronie pozwanych. Pozwani zakwestionowali uchwały organów powodowej spółdzielni wskazując, że akty te są sprzeczne z przepisami prawa powszechnie obowiązującego i jako takie nieważne.

Sąd orzekający w niniejszej sprawie nie zajmował się problematyką kwestionowanych uchwał pod kątem ich prawnej skuteczności, albowiem temu celowi służy postępowanie inicjowane przed sądem okręgowym, który na podstawie art. 17 pkt 4 ² kpc jest właściwy rzeczowo do badania oraz wzruszania uchwał organów osób prawnych i jednostek organizacyjnych wyposażonych w zdolność prawną. Rozpatrywanie tych zagadnień przez sąd rejonowy mogłoby doprowadzić do naruszenia przepisów o właściwości sądu wyższego rzędu bez względu na wartość przedmiotu sporu skutkującej nieważnością\ postępowania (art. 379 pkt 6 kpc). Ponadto stanowiłoby obejście wewnątrzspółdzielczej procedury odwoławczej, przewidzianej wprost w dziale VI Statutu Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w P. i określonych w niej terminów (k. 125).

Kierując się wskazanymi względami sąd rejonowy przyjął, że pozwani, w oparciu o przywołane wyżej regulacje prawne, zobowiązani byli do ponoszenia kosztów centralnego ogrzewania za sezon grzewczy 2013/2014 przypadających na ich lokal. Z uwagi na fakt, że pozwani zdemontowali w trzech pokojach głowice termostatyczne z grzejników wyposażonych w podzielniki kosztów, w ocenie sądu winni zostać obciążeni ryczałtowo za metraż odpowiadający powierzchni mieszkalnej lokalu. W pozostałym zakresie powierzchnia ogrzewana, składająca się z łazienki zaopatrzonej w grzejnik bez podzielnika kosztów, ubikacji i pomieszczeń wspólnych, jak kuchnia czy korytarz, winna być rozliczona tak, jak w przypadku innych lokatorów, przy zastosowaniu tzw. opłaty stałej.

Powyższe należy wyprowadzić z treści przedłożonych przez powódkę aktów wewnątrzspółdzielczych, w powiązaniu ze sposobem rozliczenia lokalu Państwa B. (k. 172), którego dowód złożyła strona pozwana. Strona powodowa przyznała, że takie rozliczenie miało miejsce i objaśniła, z czego ono wynikało.

Przystępując do analizy treści aktów wewnątrzspółdzielczych istotnej dla ustalenia zakresu ryczałtowego obciążenia pozwanych w pierwszej kolejności trzeba zwrócić uwagę na użyty w aktach wewnątrzspółdzielczych termin „pomieszczenie” i tak:

1) w Uchwale Rady Nadzorczej nr (...) (k. 113 i 186) zmieniającej Regulamin zasad rozliczania kosztów gospodarki zasobami mieszkaniowymi oraz ustalania opłat za używanie lokali Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w P. termin „pomieszczenie” został pierwotnie użyty zamiennie ze słowem „lokal”, a następnie odnoszony do poszczególnych pomieszczeń, w których przyjmuje się taką a nie inną temperaturę obliczeniową;

2) w § 71 Statutu Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w P. (k. 114-134) termin „pomieszczenie” użyto w znaczeniu innym niż lokal przewidując, że członkowie spółdzielni, a także inni uprawnieni z tytułu spółdzielczego (własnościowego) prawa do lokalu lub z tytułu prawa odrębnej własności lokalu mają obowiązek partycypować w kosztach utrzymania nieruchomości, w tym pomieszczeń wspólnych i przynależnych;

3) w § 41, 42, 43, 45 Regulaminu zasad rozliczania kosztów gospodarki zasobami mieszkaniowymi oraz ustalania opłat za używanie lokali Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w P., zmienianego kolejnymi Uchwałami Rady Nadzorczej (k. 181-188 i 113) normodawca traktuje pomieszczenie jako część składową lokalu przyjmując, że:

- wg określonego tam wzoru oblicza się opłatę stałą za ogrzewanie łazienek i pomieszczeń wspólnych (§ 41 i 42),

- za powierzchnię ogrzewaną uważa się powierzchnię użytkową pomieszczeń, w których zainstalowane są grzejniki c.o. (§ 43),

- pomieszczenia niewyposażone w grzejniki, a wchodzące w skład lokali mieszkalnych i użytkowych (np. łazienka, ubikacja, przedpokój, korytarz) ogrzewane pośrednio ciepłem sąsiadujących pomieszczeń traktuje się jako powierzchnię ogrzewaną (§ 43);

- w przypadku stwierdzenia w pomieszczeniu danego lokalu uszkodzenia podzielników kosztów z przyczyn leżących po stronie użytkownika lokalu, ingerencji lokatora w podzielnik lub jego umocowanie, pomieszczenie to traktuje się jako pomieszczenie nieopomiarowane (§ 45 ust. 1),

- w razie braku możliwości odczytu podzielnika w jakimkolwiek pomieszczeniu w danym lokalu, z powodu jego nieudostępnienia, rozliczenie pomieszczenia, w którym taki odczyt nie jest możliwy, zostanie przeprowadzone w określony sposób.

Szczegółowe zasady rozliczania przez powódkę kosztów centralnego ogrzewania zostały zawarte w Regulaminie zasad rozliczania kosztów gospodarki zasobami mieszkaniowymi oraz ustalania opłat za używanie lokali Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w P., zmienianego kolejnymi Uchwałami Rady Nadzorczej (wymienionymi k. 181), w tym Uchwałą Nr 16/ (...) (k. 113, 186). W powołanym Regulaminie termin „pomieszczenie” używany jest na oznaczenie części składowej lokalu. Z uwagi na to, że Uchwała Nr 16/ (...) (k. 113,186) dokonuje zmian w tymże akcie wewnątrzspółdzielczym, użyty w Uchwale termin „pomieszczenie” należy rozumieć w taki sam sposób, w jaki traktuje o nim akt podlegający uchwalonej zmianie. Na gruncie tego samego aktu normatywnego przyjmuje się, zgodnie z zasadami techniki normotwórczej, że autor aktu używa danego terminu tylko w jednym znaczeniu. W przeciwnym razie powinien wyraźnie wyodrębnić nadawane znaczenia.

Z przewidzianych w Regulaminie uregulowań należy wyprowadzić wniosek, że pojęcie opomiarowania odnosi się do pomieszczeń, rozumianych jako części składowe danego lokalu, z których wszystkie traktowane są jako pomieszczenia ogrzewane (opomiarowane albo nieopomiarowane). Koszt ogrzewania tzw. pomieszczeń ogrzewanych rozliczany jest albo w formie opłaty stałej z zastosowaniem określonego w Regulaminie wzoru - tak rozliczane są łazienki i pomieszczenia wspólne (pomieszczenia w ogóle nieopomiarowane), albo wg wskazań podzielników w przypadku, gdy grzejniki są w nie wyposażone (pomieszczenia opomiarowane), albo wreszcie w sposób ryczałtowy, jeśli z wskazanych w Regulaminie przyczyn nie dokonuje się rozliczenia wg wskazań podzielników (pomieszczenia są opomiarowane, ale z powodu ingerencji lokatora albo zawinionej przezeń niemożności odczytu traktuje się je, jako nieopomiarowane).

Powyższe koresponduje ze stanowiskiem przedprocesowym powódki, wyrażonym w piśmie z dnia 22września 2014 r., w którym powódka wezwała pozwanych do ponownego zamontowania głowic termostatycznych w trybie pilnym do dnia 06.10.2014 r.; pozwani mieli skontaktować się z działem technicznym w celu odbioru i sprawdzenia prawidłowości założenia tych głowic, a w razie niedostosowania się do wezwania zagrożono dalszym rozliczaniem ryczałtowym pomieszczeń, w których zdemontowano zawory termostatyczne (k. 22), a nie całego lokalu.

Brak głowic termostatycznych stwierdzono u pozwanych podczas kontroli związanej z odczytem podzielników. Fakt ten odnotowano w protokole wpisując zera w rubrykach dotyczących wskazań wszystkich trzech podzielników kosztów.

W niniejszej sprawie nie może budzić wątpliwości, że ingerencja pozwanych w instalację centralnego ogrzewania, polegająca na demontażu głowic termostatycznych z grzejników (fakt demontażu jest okolicznością przyznaną wprost przez pozwanych), została dokonana w sposób nieuprawniony. Skoro powódka zamontowała zawory termostatyczne, choćby z funduszu remontowego mieszkańców, za ich pieniądze, to po to, by funkcjonowały w określonym systemie grzewczym, a nie po to, by lokator samodzielnie dokonywał ich usunięcia. Okoliczność, że w zestawie wraz z głowicą znajdował się także zawór zamykający dopływ ciepła, nie może prowadzić do wniosku, że lokator ma prawo usunąć głowicę i zastąpić ją zaworem zamykającym. O tym, co wchodzi w skład zestawu, decyduje producent i nie sposób wyprowadzać z tego tytułu jakichkolwiek uprawnień po stronie lokatora. Jeżeli spółdzielnia, przy pomocy monterów, zainstalowała na grzejnikach głowice, to uczyniła to w określonym celu. Jeżeli lokator zamierzałby z tego rezygnować, winien zwrócić się z zapytaniem do Spółdzielni. Samodzielnego demontażu nie uprawnia ani to, co wchodzi w skład zestawu, ani to, że głowice zakupiono ze środków własnych lokatorów (z funduszu remontowego) ani tym bardziej twierdzenie, że Spółdzielnia nie powiadomiła mieszkańców o tym, że głowic nie wolno demontować. Instalacja centralnego ogrzewania stanowi część wspólną nieruchomości. Podejmowanie działań mających wpływ na funkcjonowanie systemu c.o. nie należy do pojedynczego lokatora, właściciela, czy też uprawnionego z tytułu spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, lecz do ogółu właścicieli i innych uprawnionych. Do tego powołane są organy spółdzielni. Każdy rozsądny mieszkaniec określonej społeczności doskonale o tym wie. Pozwani dokonali ingerencji w system c.o. zakłócając dystrybucję ciepła, gdyż rezygnując z płacenia za energię dostarczaną przez dystrybutora do grzejników w pomieszczeniach opomiarowanych, a jednocześnie korzystając z tej energii za pośrednictwem rur instalacyjnych oraz poprzez nieopomiarowany grzejnik łazienkowy, czynili to kosztem innych lokatorów, którzy z powodu swoistej dziury cieplnej u pozwanych musieli pobrać więcej energii i więcej za nią zapłacić, by dogrzać swoje lokale (sąsiadujące z pozwanymi) do zadanej temperatury.

Przedmiotem orzeczenia w niniejszej sprawie było rozstrzygnięcie o żądaniu pozwu, tj. o rozliczeniu pozwanych za sezon grzewczy 2013/2014. Bez znaczenia pozostaje, w jaki sposób rozliczono pozwanych w latach wcześniejszych i czy mieli oni wtedy na grzejnikach głowice, czy też nie. Prowadzenie dowodu na tę okoliczność byłoby nieprzydatne.

Nieprzydatnym byłoby także prowadzenie postępowania dowodowego z zeznań świadków oraz zasięgnięcie wiedzy specjalnej do oceny funkcjonowania systemu centralnego ogrzewania w powodowej spółdzielni. Gdyby pozwani nie zdemontowali głowic termostatycznych, zostaliby rozliczeni wg wskazań podzielników. Wówczas, w przypadku zużycia istotnie odbiegającego od przyjętych norm, można by rozważać badanie prawidłowości funkcjonowania systemu c.o.

Sąd orzekający nie pomija okoliczności, że ryczałt jest pochodną rzeczywistego (tyle, że najwyższego) zużycia i dostrzega, że pomiędzy (hipotetyczną) wadliwością funkcjonowania systemu grzewczego (nieekonomicznym zużyciem ciepła) a wskazaniami podzielników może być związek, co wpłynie nie tylko na wysokość rachunków osób rozliczanych wg wskazań podzielników, ale pośrednio także na „ryczałtowców”. Z drugiej jednak strony na uwagę zasługuje okoliczność podniesiona przez powódkę w piśmie z dnia 08.10.2015 r. (k. 89), a mianowicie, że w sezonie grzewczym 2013/2014 suma nadpłat do zwrotu wyniosła 1.947.980,40 zł, zaś dopłat 605.648,26 zł, co oznacza - jak podnosi strona powodowa - że znakomita większość lokatorów w powodowej spółdzielni poradziła sobie z funkcjonującym w niej systemem grzewczym, w szczególności z wietrzeniem mieszkań przy takich samych zaworach, jakie zdemontowali pozwani.

Niezrozumiałym jest zgłoszony przez pozwanych zarzut wadliwości działania systemu c.o. z tego powodu, że w razie wychłodzenia pomieszczeń poniżej 16 stopni Celsjusza system grzewczy załączał się automatycznie (nie było możliwości wyłączenia funkcji grzania, nastawienia na zero), co miało uniemożliwiać – zdaniem pozwanych – wietrzenie mieszkań. Doświadczenie życiowe pokazuje, że krótkotrwałe, a jednocześnie wystarczające dla wymiany powietrza przewietrzenie mieszkania (ogrzanego do temperatury obliczeniowej) nie prowadzi do tak radykalnego spadku temperatury, ażeby od razu załączała się głowica. Ponadto, jak wskazuje doświadczenie życiowe, w mieszkaniach czy domach ogrzewanych indywidualnie piecami gazowymi, producenci czy serwisanci kotłów, jak również fachowcy budowlani zalecają, by nawet w przypadku nieprzebywania w lokalu przez dłuższy okres pozostawiać piec włączony i nastawiać minimalną temperaturę w pomieszczeniach na 15 stopni Celsjusza dla bezpieczeństwa instalacji, jak również dla uniknięcia nadmiernego wychłodzenia nieruchomości prowadzącego do zawilgocenia i zagrzybienia ścian. Argumentacja o złym rodzaju głowic zainstalowanych przez powódkę, podpierana powyższym zarzutem, jawi się, w świetle doświadczenia życiowego, jako chybiona.

Okoliczność, że w programie telewizyjnym przedstawiciel spółdzielni wypowiadał się o sposobach, jakimi można uniknąć załączania się funkcji grzania zakrywając głowice materiałem izolującym, nie stanowi – zdaniem sądu - o wadliwości systemu grzewczego, a to dlatego, że - kierując się wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego - funkcja owych głowic, gwarantująca minimum termiczne, nie jest pozbawiona racji i trudno uznać ją za wadę.

Na marginesie stwierdzić należy, że kwestionowanie prawidłowości działania systemu grzewczego nie powinno sprowadzać się do samowoli podmiotu (usunięcie głowic), którą następnie, w ramach prawa do obrony w postępowaniu przed sądem, próbuje się legitymizować, w szczególności bogatą inicjatywą dowodową. Pozwani mieli prawo wystąpić na drogę sądową po myśli art. 4 ust. 8 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, jak również zaskarżyć uchwały organów spółdzielni w przewidzianym trybie, czego nie uczynili.

Odnosząc się do zarzutu pozwanych dotyczącego nieprawidłowości naliczenia ryczałtu za okres 12 miesięcy (zdaniem pozwanych ryczałt może się odnosić wyłącznie do rzeczywistego okresu grzewczego) wskazać trzeba, że zarzut ten jest nietrafny. Koszt centralnego ogrzewania rozliczany jest przez powódkę w skali roku i dzielony na 12 miesięcy, co wynika wprost z regulacji przewidzianej w Regulaminie (k. 184), który „nie rozróżnia”, a zatem nie przewiduje odrębnego okresu rozliczeniowego dla ryczałtowców.

Również chybiony jest zarzut obciążenia pozwanych kosztem obsługi podzielników, skoro zostali oni rozliczeni ryczałtem. Koszt obsługi podzielników obciąża lokatorów w tych lokalach, w których podzielniki założono, co wiąże się chociażby z okresowymi przeglądami, protokołami odczytu, itp. Nie można premiować pozwanych za to, że dokonali samowolnego demontażu głowic termostatycznych. Serwisant odwiedza bowiem wszystkie lokale opomiarowane, bez wyjątku. Podstawę prawną do obciążenia pozwanych tym wydatkiem stanowi § 44 Regulaminu (k. 182). Obciążenia wskazane w powołanym przepisie odnoszą się do użytkownika lokalu opomiarowanego (a nie do poszczególnych pomieszczeń), w którym zainstalowano podzielniki i są proporcjonalne do liczby podzielników zainstalowanych w lokalu. U pozwanych zainstalowano 3 podzielniki, każdy z odrębnym numerem, co jest kwestią bezsporną, a ponadto wykazaną protokołem odczytu (k. 23) i potwierdzoną rozliczeniem dokonanym przez powódkę (k. 20).

Zasadnym okazał się natomiast zarzut pozwanych zawyżenia żądania pozwu.

Lokal zajmowany przez pozwanych składa się z trzech pokoi. Liczy 58,53 m ² powierzchni użytkowej, w tym 38,26 m ² powierzchni mieszkalnej (wskazanej w przydziale). Wszystkie pomieszczenia w lokalu zaliczane są do pomieszczeń ogrzewanych, przy czym w podzielniki ciepła wyposażono wyłącznie pokoje (powierzchnia mieszkalna). Pomieszczenia ogrzewane, których nie wyposażono w podzielniki (łazienka z grzejnikiem bez podzielnika oraz pomieszczenia wspólne, jak kuchnia, korytarz, ubikacja) liczą 20,27 m ² powierzchni.

Miesięczna opłata ryczałtowa za centralne ogrzewanie, przyjęta Uchwałą Nr(...) Zarządu Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w P. z dnia 25 września 2014 r. w sprawie ustalenia opłaty ryczałtowej za centralne ogrzewanie dla lokali mieszkalnych nieopomiarowanych, wynosi 10,77 zł / m ². Twórca przywołanego aktu prawa wewnątrzspółdzielczego nie wprowadził wzoru służącego do obliczenia tej opłaty, w szczególności nie wskazał, czy liczy się ją wg metrażu powierzchni użytkowej całego lokalu, czy też wg powierzchni użytkowej pomieszczeń traktowanych jak nieopomiarowane.

Dokonane wyżej zabiegi interpretacji językowej prowadzą do wniosku, iż użyty w Regulaminie termin „pomieszczenie” oznacza część składową lokalu, a nie cały lokal, co znajduje potwierdzenie w kazusie Państwa B., którzy za pomieszczenia niemieszkalne zostali obciążeni opłatą stałą, natomiast w odniesieniu do kuchni, w której pozostawili głowicę termostatyczną, rozliczeni wg wskazań podzielnika, a za pokoje, gdzie głowice zdemontowali, rozliczeni ryczałtem. Ryczałtowe rozliczenie kosztów c.o. można zatem odnosić wyłącznie do powierzchni tych pomieszczeń, w których dokonano niedozwolonej ingerencji (w analizowanym przypadku poprzez demontaż głowic termostatycznych). W przeciwnym razie lokator płaciłby częściowo dwa razy za to samo. Opłata stała za pomieszczenia wspólne i łazienkę byłaby bowiem zdublowana ryczałtem (w razie naliczania go od całej powierzchni użytkowej lokalu).

Skoro każdy lokator ma prawo ogrzewać lokal nieopomiarowanym grzejnikiem łazienkowym i korzystać z pomieszczeń wspólnych rozliczanych opłatą stałą, prawo to zachowują także pozwani. Za pomieszczenia „z natury” nieopomiarowane tylko taką opłatę mogą ponosić.

Żadna ze stron nie przedłożyła dowodu pozwalającego ustalić wysokość opłaty stałej dla lokalu pozwanych. W szczególności nie wskazano czy i jakie współczynniki korekcji lub inne wskaźniki przyjmowane są do wzoru obliczeniowego. Powódka nie wskazała żadnego algorytmu, bo tej opłaty nie naliczyła. Sąd dysponował w tej mierze wyłącznie rozliczeniem Państwa B. i nim się posiłkował. W odniesieniu do lokalu pozwanych sąd przyjął taką samą stawkę, a mianowicie 11,3040125 zł / m ². Przy powierzchni niemieszkalnej lokalu pozwanych liczącej 20,27 m ² opłata stała wynosi 229,13 zł. U Państwa B. wyniosła ona 196,36 zł (k. 172). Jak wynika z rozliczenia Państwa B., kwota ta jest należnością stałą za cały sezon grzewczy (nie mnoży się jej x 12).

W pozostałym zakresie, tj. w odniesieniu do powierzchni mieszkalnej zaopatrzonej w podzielniki pozwani – w ocenie sądu - odpowiadają ryczałtowo. Przy równej dla wszystkich lokatorów stawce 10,77 zł / m ² kwota należności za cały sezon grzewczy wynosi 4.944,72 zł (powierzchnia mieszkalna 38,26 m ² x 10,77 zł x 12 miesięcy = 4.944,72 zł).

Dodatkowo pozwani winni zostać obciążeni kosztem obsługi trzech podzielników, który naliczyła powódka, wynoszącym za cały sezon grzewczy 34,05 zł (3 x 11,35 zł).

Należność pozwanych z tytułu centralnego ogrzewania za dochodzony sezon grzewczy wyniosła: 229,13 zł (opłata stała) + 4.944,72 zł (opłata ryczałtowa) + 34,05 zł (koszt obsługi podzielników) = 5.207,90 zł. Uwzględniając uiszczoną przez pozwanych, w zaliczkach miesięcznych na c.o., kwotę 1.498,40 zł, niedopłatę pozwanych sąd wyliczył na kwotę 3.709,50 zł.

Z powyższych względów w punkcie I wyroku zasądzono solidarnie od pozwanych P. T. i U. T. na rzecz powódki kwotę 3.709,50 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 15 maja 2015 r. (zgodnie z żądaniem pozwu, choć pozwani już wcześniej zostali wezwani do zapłaty, k. 34-35, 36, 38) do dnia 31 grudnia 2015 r. a odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty.

Roszczenie odsetkowe zasądzono od kwoty należności głównej uznanej przez sąd za zasadną. Znalazło ono swą podstawę prawną w treści art. 481 § 1 i 2 kc, gdyż pozwani, nie uiszczając zapłaty popadli w opóźnienie, w którym pozostają do dziś.

W pkt II umorzono postępowanie w stosunku do pozwanej M. T. na podstawie art. 355 § 1 kpc w zw. z art. 203 § 1 kpc wobec cofnięcia pozwu i zrzeczenia się roszczenia w odniesieniu do tej pozwanej.

W pkt III wyroku oddalono powództwo ponad kwotę zasądzoną w pkt I. Rozstrzygnięcie to wynikało z przyjęcia przez sąd innej niż wskazana przez powódkę powierzchni lokalu, miarodajnej do wyliczenia należności ryczałtowych, co wyżej szczegółowo przedstawiono.

W pkt IV orzeczono o kosztach procesu na podstawie art. 100 zd. pierwsze kpc, z uwagi na częściowe uwzględnienie żądań pozwu (powódka wygrała w 59 % w odniesieniu do pozwanych U. i P. T.). Umorzenie postępowania w stosunku do M. T. nie uzasadniało przyznania tejże od przeciwnika procesowego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, gdyż M. T., występując we własnej sprawie jako strona, nie korzystała z pomocy zawodowego pełnomocnika - dwóch ról procesowych w odniesieniu do siebie pełnić nie mogła (być stroną i jednocześnie siebie zastępować).

Sygn. akt III C 1409/15

ZARZĄDZENIE

1.  odnotować zwrot akt z uzasadnieniem,

2.  odnotować, że na rozprawie w dniu 05 lutego 2016 r. (k. 240) wydano postanowienie o prowadzeniu rozprawy w dalszym ciągu z pominięciem przepisów o postępowaniu uproszczonym,

3.  odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikom stron,

4.  z wpływem i ZPO przedłożyć Przewodniczącej Wydziału.

09 marca 2016 r.

M. G.