Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 września 2015r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 8 września 2015r. w S.

odwołania G. Ż.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 19 września 2014 r. Nr (...)

w sprawie G. Ż.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o prawo do emerytury

oddala odwołanie.

Sygn. akt IV U 1166/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 19 września 2014 r. Nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., działając na podstawie art. 184 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, odmówił ubezpieczonej G. Ż. prawa do emerytury, wskazując, że ubezpieczona nie udowodniła, iż do dnia 1 stycznia 1999 r. osiągnęła 15-letni staż pracy w warunkach szczególnych, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze. Do pracy w szczególnych warunkach organ rentowy zaliczył ubezpieczonej okres zatrudnienia od 1.04.1990 r. do 31.12.1998 r. (z wyłączeniem okresów zwolnień lekarskich po 14.11.1991 r.), tj. 8 lat, 8 miesięcy i 1 dzień.

Odwołanie od w/w decyzji złożyła G. Ż., wnosząc o jej zmianę i przyznanie prawa do wcześniejszej emerytury z uwagi na pracę w szczególnych warunkach. Ubezpieczona wskazała, że do pracy w warunkach szczególnych powinny zostać zaliczone okresy zatrudnienia w Centrum (...). Armii S. W.-R. od 1 stycznia 1986 do 31 grudnia 1989 r. oraz w Spółdzielni Pracy Usług (...) od 17 sierpnia 1977 do 31 lipca 1984 r. (odwołanie, k. 1-3 akt sprawy).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o jego oddalenie, powołując argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji, a także podnosząc, że odwołanie ubezpieczonej nie wnosi do sprawy żadnych nowych dowodów faktycznych lub prawnych, które uzasadniałyby zmianę decyzji (odpowiedź organu rentowego na odwołanie, k. 6-7 akt sprawy).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Ubezpieczona G. Ż. , ur. (...), w dniu 25 sierpnia 2014 r. wystąpiła do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. z wnioskiem o ustalenie prawa do emerytury. Na podstawie przedłożonych do wniosku dokumentów organ rentowy ustalił, że na dzień 1 stycznia 1999 r. ubezpieczona udowodniła staż ubezpieczeniowy w wymiarze 21 lat i 27 dni, z czego okresy składkowe wynoszą 18 lat, 1 miesiąc i 20 dni, a okresy nieskładkowe 2 lata, 11 miesięcy i 7 dni. Do pracy w warunkach szczególnych organ rentowy zaliczył ubezpieczonej 8 lat, 8 miesięcy i 1 dzień, tj. okres zatrudnienia od 01.04.1990 r. do 31.12.1998 r. (z wyłączeniem okresów zwolnień lekarskich po 14.11.1991 r.). Z uwagi na brak wymaganego ustawą co najmniej 15-letniego stażu pracy w warunkach szczególnych decyzją z dnia 19 września 2014 r. organ rentowy odmówił ubezpieczonej przyznania prawa do emerytury (decyzja z 19.09.2014 r. – k. 32 akt emerytalnych ubezpieczonej).

W okresie od 17.08.1977 r. do 31.07.1984 r. ubezpieczona G. Ż. była zatrudniona w Spółdzielni Pracy Usług (...) na stanowisku ekspedientki. Do zakresu obowiązków ubezpieczonej należało: przyjmowanie od klienta brudnej bielizny, koszul i garderoby do prania i jednocześnie wystawianie kwitów pralniczych, wpisując na kwit datę przyjęcia, termin wykonania usługi, nazwisko i imię, adres klienta, rodzaj bielizny czy garderoby, ilość sztuk, wartość szacunkową, cenę jednostkową za usługę oraz należność za usługę; wpisywanie kwitów do raportu obrotu; wydawanie klientom czystej bielizny, koszul i garderoby po wykonaniu usługi; pobieranie opłaty od klienta za wykonaną usługę i wpisywanie otrzymanej kwoty zgodnej z kwotą „dowodu przyjęcia” do raportu usług (kasowego) i podliczenie raportu; wystawianie zastępczych kwitów przy zagubieniu oryginału przez klienta zgodnie z przepisami; metkowanie bielizny, koszul i garderoby; wypełnianie specyfikacji brudnej bielizny, koszul i garderoby przy wysyłaniu jej z punktów do zakładu pralniczego, uzgadniając ją jednocześnie z raportem obrotów; przyjmowanie czystej bielizny, koszul i garderoby z pralni i wpisywanie w specyfikacji wysyłkowej daty przyjęcia prania; segregowanie otrzymanej bielizny z prania wg kwitów przyjęcia; odprowadzanie utargu dziennego na pocztę; sporządzanie odpisów kwitów dla usług skierowanych do komisji odszkodowań; inne prace zlecone przez kierownika. Zgodnie z przedstawionym zakresem obowiązków ubezpieczona odpowiadała za obsługę klienta, wypełnianie dowodów przyjęcia, specyfikacji raportów obrotów i utargów oraz odprowadzanie utargów na pocztę. Taki zakres obowiązków został podpisany przez ubezpieczoną, która wówczas nosiła panieński nazwisko C.. W okresie od 21.09.1981 r. do 31.07.1984r. ubezpieczona przebywała na urlopie wychowawczym z tytułu opieki nad dzieckiem (umowa o pracę z 17.08.1977; świadectwo pracy z 31.07.1984 r.; karta służby pracownika w aktach osobowych ubezpieczonej; zeznania ubezpieczonej, k. 24-25, k. 18v-19 akt sprawy).

Z zeznań świadka E. W., jak również wyjaśnień ubezpieczonej, wynika, że głównym zadaniem G. Ż. była obsługa klientów i wykonywanie tych czynności, które wynikają z zakresu obowiązków znajdującego się w aktach osobowych ubezpieczonej. Wnioskodawczyni nie obsługiwała pralni chemicznej. Jak wskazała, wykonywała wszystkie prace poza obsługą urządzenia pralniczego. W Spółdzielni Usług (...) była pralnia chemiczna i prasowalnia, nie było zaś farbiarni. Dodatkowo w sytuacji, gdy wymagały tego okoliczności (było dużo klientów lub gdy jakiegoś pracownika brakowało) ubezpieczona oraz świadek E. W. wykonywały inne czynności, takie jak wyjmowanie rzeczy z pralni, prasowanie, metkowanie, odplamianie. Wyjątkowo zdarzała się również obsługa maszyny pralniczej w związku z problemami alkoholowymi osoby, która była do tego zatrudniona. Obsługą maszyny piorącej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy zajmowała się zatrudniona do tego osoba, zaś ubezpieczona wykonywała te czynności jedynie okazjonalnie, gdy zleciła to kierownicza bądź gdy zachodziła taka potrzeba (zeznania świadka E. W., k. 23v-24 akt sprawy; zeznania ubezpieczonej, k. 24-25 akt sprawy).

W okresie od 01.01.1986 r. do 31.12.1989 r. ubezpieczona G. Ż. była zatrudniona w Centrum (...) w W. na stanowisku referenta – maszynistki, a później także na stanowisku starszej maszynistki jako pracownik cywilny. Ubezpieczona zajmowała się m.in. pisaniem na maszynie rozkazów tajnych, poufnych (umowy o pracę, świadectwo pracy w aktach osobowych ubezpieczonej; zeznania ubezpieczonej, k. 24-25 akt sprawy).

Ubezpieczona nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego (okoliczność bezsporna).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie G. Ż. jako nieuzasadnione podlegało oddaleniu.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 i 2 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 748 j.t.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego przewidzianego w art. 32, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy, tj. w dniu 1 stycznia 1999r. osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn oraz osiągnęli okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 ustawy, a także nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. W myśl przywołanego wyżej art. 32 ust.1 i 4 ustawy pracownikom zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przysługuje emerytura w wieku 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn, a w myśl przywołanego wyżej art. 27 ustawy wymagany okres składkowy i nieskładkowy wynosi co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn. Zgodnie z § 4 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz.43 ze zm.) pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A załącznika do rozporządzenia, nabywa prawo do emerytury w w/w wieku, jeżeli ma wymagany okres zatrudnienia (co najmniej 20 lat dla kobiet), w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Ponadto zgodnie z § 2 ust. 1 powołanego rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.

Rozstrzygnięcie niniejszej sprawy wymagało ustalenia, czy ubezpieczona spełnia przesłankę wymaganego co najmniej 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych na datę 1 stycznia 1999 r. Poza sporem pozostawało bowiem, że ubezpieczona osiągnęła wymagany ustawą wiek, nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego oraz spełniła przesłankę „ogólnego” stażu pracy, wykazując 21 lat i 27 dni stażu pracy, w tym 18 lat, 1 miesiąc i 20 dni okresów składkowych oraz 2 lata, 11 miesięcy i 7 dni okresów nieskładkowych. Do pracy w warunkach szczególnych organ rentowy zaliczył ubezpieczonej okres 8 lat, 8 miesięcy i 1 dnia, tj. okres zatrudnienia od 01.04.1990 r. do 31.12.1998 r. (z wyłączeniem okresów zwolnień lekarskich po 14.11.1991 r.). Okres zwolnień lekarskich po 14.11.1991 r. w wymiarze 27 dni nie powinien być odliczony przez organ rentowy zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego, dlatego też 27 dni powinno być zaliczone ubezpieczonej do stażu pracy w warunkach szczególnych.

Zgodnie z powołanymi przepisami, aby praca została zakwalifikowana do pracy w szczególnych warunkach musi być wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku, a nadto musi być wymieniona w wykazie A, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. W pierwszej kolejności Sąd dokonał oceny pracy wykonywanej przez ubezpieczoną w Spółdzielni Pracy Usług (...) przy uwzględnieniu w/w kryteriów. W wykazie A, dział XIV poz. 8 jako prace w warunkach szczególnych zostały wskazane prace pralniczo – farbiarskie w pralniach chemicznych. Tym samym, aby praca mogła być uznana za pracę w warunkach szczególnych, to ubezpieczona musiałaby stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywać prace pralniczo-farbiarskie w pralni chemicznej, czyli musiałaby wykonywać pracę operatora maszyny piorącej albo pracza. Z zakresu obowiązków, które znajdują się w aktach osobowych, jak również z zeznań świadka E. W. i ubezpieczonej, wynika, że wnioskodawczyni G. Ż. przede wszystkim odpowiadała za obsługę klienta. W umowie o pracę zostało wskazane stanowisko „ekspedientka”, a ubezpieczona co do zasady wykonywała zadania wynikające z zakresu obowiązków, który znajduje się w aktach osobowych. Jedynie wyjątkowo – gdy wymagały tego okoliczności – ubezpieczona zajmowała się obsługą maszyny pralniczej w związku z problemami alkoholowymi osoby, która była do tego zatrudniona. Zarówno świadek, jak i ubezpieczona wskazały, że zdarzały się prace dodatkowe, jednak żadna z wyżej wymienionych nie obsługiwała stale i w pełnym wymiarze czasu pracy maszyny pralniczej. Tym samym brak podstaw do uznania, by ubezpieczona jako ekspedientka stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywała usługi pralniczo-farbiarskie. Do takich prac zatrudnione były inne osoby. (...) urządzenia pralniczego przez ubezpieczoną zdarzała się wyjątkowo i tylko w sytuacji, gdy zachodziła taka potrzeba (co zależało do tego, jak danego dnia wyglądała obsługa klienta) albo na wyraźne polecenie kierowniczki. Niemniej jednak główne zadania ubezpieczonej – jak sama wskazała – polegały na obsłudze klienta. Praca przy obsłudze klienta nie może być zakwalifikowana jako praca w szczególnych warunkach, bowiem nie jest to praca pralniczo-farbiarska. Ubezpieczona w głównej mierze obsługiwała klientów, zaś inne prace tj. prasowanie, zaczyszczanie niewielkich plam, obsługiwanie maszyny pralniczej były wykonywane okazjonalnie w granicach 3-4 godzin dziennie. Co za tym idzie, nie można uznać, by stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku wnioskodawczyni wykonywała prace pralnicze. Jak słusznie wskazała ubezpieczona, samo określenie w umowie nazwy stanowiska „ekspedientka” nie wpływa na możliwość zakwalifikowania pracy jako wykonywanej w warunkach szczególnych, bowiem zasadnicze znaczenie mają faktycznie wykonywane przez ubezpieczoną czynności. Nie może jednak ujść uwadze, że z zakresu obowiązków wykonywanych przez ubezpieczoną jednoznacznie wynika, iż zadania G. Ż. nie polegały na praniu czy farbowaniu garderoby. W głównej mierze były to prace związane z obsługą klienta i tak też zostały zakwalifikowane przez Sąd. Wobec powyższego okres zatrudnienia w Spółdzielni Usług (...) nie mógł zostać uwzględniony jako praca w szczególnych warunkach. Nadto do pracy w warunkach szczególnych nie można zaliczyć okresu od 21.09.1981 r. do 31.07.1984 r., kiedy to ubezpieczona przebywała na urlopie wychowawczym i nie świadczyła pracy.

Analizując czynności służbowe wykonywane przez ubezpieczoną jako pracownika cywilnego w Centrum (...), Sąd uznał, że również tego okresu zatrudnienia nie można zakwalifikować do pracy w szczególnych warunkach. O ile bowiem praca żołnierza zawodowego została ujęta w wykazie A, stanowiącym załącznik do w/w rozporządzenia Rady Ministrów, to jednak w żadnym z działów nie uwzględniono pracy polegającej na maszynopisaniu, a tym samym nie można zakwalifikować jej jako pracy w szczególnych warunkach. Sama uciążliwość i stresogenność wykonywanej pracy, w sytuacji, gdy nie jest ona wymieniona w wykazie A załącznika do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r., nie może decydować o uznaniu jej za pracę w szczególnych warunkach.

Wobec powyższego ubezpieczona nie wykazała co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku. Co za tym idzie, ubezpieczona nie spełniła wszystkich przesłanek do ustalenia prawa do emerytury w obniżonym wieku.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., odwołanie podlegało oddaleniu.