Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 lutego 2016 r.

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Regina Stępień

Protokolant: star. sekr. sądowy E. T.

po rozpoznaniu w dniu 3 lutego 2016 r. w Legnicy

sprawy z wniosku M. D.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

o emeryturę

na skutek odwołania M. D.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

z dnia 19 sierpnia 2015 r.

znak (...)

oddala odwołanie

Sygn. akt V U 995/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 19 sierpnia 2015 r., znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił wnioskodawcy M. D. prawa do emerytury, ponieważ wnioskodawca udowodnił jedynie 4 lata, 6 miesięcy i 21 dni pracy w szczególnych warunkach wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wobec wymaganych 15 lat. Zakład podał, iż nie zaliczył do pracy wykonywanej w szczególnych warunkach pracy wnioskodawcy w (...) od 30 października 1973 r. do 28 lutego 1994 r., ponieważ w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 31 marca 1995 r. stanowisko pracy nie zostało określone ściśle wg działu, pozycji i punktu przepisów branżowych.

Od ww. decyzji odwołanie złożył wnioskodawca, wnosząc o jej zmianę poprzez przyznanie mu prawa do wcześniejszej emerytury. W uzasadnieniu podał, iż posiada wymagany okres pracy w szczególnych warunkach, albowiem w okresie od 30 października 1973 r. do 1 stycznia 1999 r., tj. przez okres ponad wymagane 15 lat w warunkach szczególnych –wykonywał prace zbrojarskie i betoniarskie na terenie (...), (...), (...) i ich oddziałów, wykonując prace na tzw. „flotacjach”. Jego praca polegała na wykonywaniu oszalowania betonowych konstrukcji budowlanych mających na celu budowanie odstojników wodnych (tzw. basenów), zapór przeciwwodnych, tuneli wentylacyjnych i kablowych. Głównym jego zadaniem było budowanie fundamentów i ich zbrojenie. Podał, iż podczas zatrudnienia w macierzystej firmie nigdy nie wykonywał prac ciesielskich. Wskazał nadto, iż zarówno on, jak i inni pracownicy, otrzymywali wszelkie dodatki przysługujące górnikom z tytułu pracy w warunkach szczególnych. Posiadał uprawnienia tzw. „karty górnika”, a także wszelkie inne przywileje, takie jak dodatki z tytułu Barbórki.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o jego oddalenie, podnosząc te same argumenty co w zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił:

Wnioskodawca M. D. urodził się dnia (...) Wiek 60 lat wnioskodawca ukończył z dniem(...).

Na dzień 1 stycznia 1999 r. ubezpieczony udowodnił 28 lat, 4 miesiące i 7 dni ogólnego stażu pracy, w tym: 27 lat, 11 miesięcy i 28 dni okresów składkowych oraz 4 miesiące i 9 dni okresów nieskładkowych. Wnioskodawca nie jest członkiem OFE.

Dnia 20 lipca 2015 r. M. D. złożył wniosek o przyznanie emerytury w tzw. obniżonym wieku emerytalnym.

W wyniku rozpoznania wniosku ubezpieczonego ZUS Oddział w L. w dniu 19 sierpnia 2015 r. wydał decyzję odmawiającą wnioskodawcy prawa do emerytury, zaskarżoną w niniejszej sprawie.

/bezsporne, nadto akta emerytalne ZUS/

W okresie od 30 października 1973 r. do 28 lutego 1994 r. wnioskodawca był zatrudniony na podstawie umowy o pracę w Przedsiębiorstwie (...) w L. (które w 1993 r. przekształciło się w spółkę w (...) Sp. z o.o.). W momencie zatrudnienia wnioskodawcy powierzono stanowisko cieśli i na takim stanowisku wymieniony pracował do końca okresu zatrudnienia w ww. spółce.

W czasie zatrudnienia u ww. pracodawcy ubezpieczony pracował w brygadzie wielozawodowej (wielozadaniowej), tj. takiej, w której zatrudnieni byli zarówno cieśle, jak i zbrojarze, betoniarze, a także inni robotnicy niewykwalifikowani. Brygada ta liczyła od 11 do nawet 20 pracowników. Zakres jej zadań był szeroki, począwszy od wykopu fundamentu (czasami ręcznie, czasami przy użyciu koparki), wykonaniu szalunków (drewnianych bądź metalowych), poprzez zbrojenie i betonowanie, i dalej wykonywanie ścian (pod wieże i nadszybia i inne obiekty na terenie kopalń). Zajmowała się także np. rozbiórką starych instalacji czy fundamentów po starych urządzeniach, kładzeniem papy na dachu flotacji, robieniem wylewek betonowych w hutach. Ww. prace wykonywane były zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz, obiektów kopalń (...) i hut (...). Nie było podziału prac pomiędzy poszczególnych pracowników w ramach ww. brygady. Każdy z pracowników wykonywał w różnym czasie różne prace z katalogu wymienionych wyżej.

Wnioskodawca, pracując w ww. brygadzie kompleksowej, od początku zatrudnienia nie otrzymywał „dodatku za pracę w warunkach szkodliwych”. Dodatek taki pojawił się dopiero pod koniec jego zatrudnienia w ww. spółce, około roku 1992 – 1994.

Spółka (...) Sp. z o.o. w L. w dniu 31 marca 1995 r. wystawiła wnioskodawcy świadectwo pracy w warunkach szczególnych, wskazując, że w okresie od 30 października 1973 r. do 28 lutego 1994 r. wnioskodawca pracując na stanowisku cieśla budowlany wykonywał prace zbrojarskie i betoniarskie, tj. prace określone w wykazie A, dział V, poz. 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze i w dziale V, poz. 4 pkt 1 załącznika nr 1 do zarządzenia Nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985 r. w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu hutnictwa i przemysłu maszynowego (Dz. Urz. MHiPM Nr 1-3, poz. 1).

Dowód: akta emerytalne (tom I: świadectwo pracy w szczególnych warunkach k. 8, akta

kapitałowe: świadectwo pracy k. 4)

akta osobowe wnioskodawcy z okresu zatrudnienia w (...) Sp. z o.o.

w L. –umowa o pracę, angaże

zeznania świadków:

F. K. k. 25v, e-protokół 00:05:29 i nast.,

R. O. k. 25v, e-protokół 00:12:21 i nast

przesłuchanie wnioskodawcy k. 25v-26, e-protokół 00:18:25 i nast.

Sąd zważył:

Odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Obowiązująca od 1 stycznia 1999 r. ustawa o emeryturach i rentach z FUS przewiduje różne podstawy nabycia prawa do emerytury, uzależniając je od daty urodzenia ubezpieczonego. Osoby urodzone po 31 grudnia 1948 r. –jak wnioskodawca– generalnie nabywają prawo do emerytury powszechnej w chwili osiągnięcia wieku emerytalnego, który został określony w art. 24 tej ustawy. W przypadku mężczyzn urodzonych po dniu 30 września 1953 r. wiek ten wynosi co najmniej 67 lat (art. 24 ust. 1b pkt 20).

Cyt. wyżej ustawa emerytalna dla osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r. przewiduje jednak dodatkowo możliwość nabycia prawa do emerytury w tzw. obniżonym wieku emerytalnym, z tytułu pracy w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze na podstawie art. 184 tej ustawy. Wobec nieosiągnięcia przez wnioskodawcę powszechnego wieku emerytalnego, sporną kwestią pozostawało więc, czy spełnia on warunki do nabycia świadczenia tzw. obniżonym wieku emerytalnym.

Zgodnie z treścią przepisu art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40 wskazanej ustawy, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat –dla mężczyzn oraz okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27, tj. 25 lat dla mężczyzn. Emerytura, o której mowa wyżej, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu.

Zgodnie zaś z treścią przepisu art. 32 ust. 1 cyt. ustawy emerytalnej, ubezpieczonym urodzonym przed 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1. Wiek emerytalny, o którym mowa we wskazanym przepisie, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom zatrudnionym w szczególnych warunkach przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, tj. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie z § 4 tego rozporządzenia pracownik, który wykonywał pracę w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn oraz ma wymagany okres zatrudnienia 25 lat, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Wykazanie ogólnego i szczególnego stażu pracy w wymiarze wyższym niż 25 i 15 lat nie mają znaczenia dla ustalenia samego prawa do świadczenia, a jedynie wpływają na jego wysokość.

Jak wynika z akt nin. sprawy, wnioskodawca w dniu (...) ukończył 60 lat, nie przystąpił do OFE oraz posiada wymagany ogólny okres zatrudnienia 25 lat. Sporne w sprawie pozostawało jedynie, czy wnioskodawca ma wymagany okres 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Organ rentowy zakwestionował okres pracy ubezpieczonego od 30 października 1973 r. do 28 lutego 1994 r. jako okres pracy w szczególnych warunkach, uznając, iż wnioskodawca udowodnił jedynie 4 lata, 6 miesięcy i 21 dni pracy w szczególnych warunkach wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Wnioskodawca w odwołaniu twierdził, że pracując w (...) w ww. spornym okresie nigdy nie zajmował się pracami ciesielskimi (mimo że tak miał nazwane stanowisko pracy), a jedynie zbrojarskimi i betoniarskimi, stąd spełnił warunek 15 lat wymaganego stażu pracy w szczególnych warunkach, nawet po odjęciu od niego okresu jego niezdolności do pracy po 14 listopada 1991 r.

W ocenie Sądu, w realiach rozpoznawanej sprawy wnioskodawca nie wykazał na dzień wejścia w życie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r., tj. na dzień 1 stycznia 1999 r., wymaganych 15 lat okresów pracy w warunkach szczególnych. Przekonują o tym w sposób niebudzący wątpliwości dokumenty znajdujące się w aktach osobowych ubezpieczonego z okresu jego zatrudnienia w spółce (...) Sp. z o.o. w L., w których to aktach we wszystkich dokumentach związanych z zatrudnieniem, w tym także w świadectwie wykonywania pracy w warunkach szczególnych, figuruje jako stanowisko pracy wnioskodawcy stanowisko cieśli, nie zaś stanowisko zbrojarza czy betoniarza.

Wnioskodawca starał się podważyć okoliczność, że w ww. spornym okresie pracował jako cieśla, a zaprezentowane przez niego dowody faktycznie dały podstawy do uznania, iż w kwestionowanym okresie wykonywał nie tylko obowiązki cieśli, ale także inne obowiązki (zbrojarza czy betoniarza), które mogą być zaliczone do prac w szczególnych warunkach. Pamiętać jednak należy, że aby daną pracę zaliczyć do pracy w szczególnych warunkach praca ta musi być wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku. Warunku tego nie spełnia pracownik, który pracy nie świadczy, w szczególności z powodu niezdolności do pracy wywołanej chorobą, a także pracownik, który pracę tę świadczy, lecz w wymiarze niepełnym bądź nie świadczy jej stale, a czasowo /sporadycznie. Z zeznań przesłuchanych w nin. postępowaniu świadków: F. K. i R. O., a także z przesłuchania wnioskodawcy, wynika, że ubezpieczony pracował w tzw. brygadzie wielozawodowej /wielozadaniowej, w której zatrudnieni byli zarówno cieśle, jak i zbrojarze, betoniarze, czy robotnicy niewykwalifikowani. Zakres prac pomiędzy poszczególnych pracowników tej brygady nie był jednak szczegółowo rozdzielony. Każdy pracownik wykonywał różne prace, w zależności od sytuacji, od przydziału tych prac przez brygadzistę w danym okresie. Wśród prac wykonywanych przez ww. brygadę były zarówno prace stricte ciesielskie, takie chociażby jak wykonywanie drewnianych szalunków, jak i prace zbrojeniowe oraz betoniarskie, a nadto inne prace np. rozbiórkowe. I wszystkie z tych prac w okresie zatrudnienia w (...) wykonywał ubezpieczony. Niewiarygodne więc pozostają jego kategoryczne twierdzenia zawarte w odwołaniu jakoby nigdy –pracując w ww. spółce– nie wykonywał prac ciesielskich. Przeciwnie, wykonywał je, choć nie w pełnym wymiarze czasu pracy. Niezależnie jednak od powyższego, podnieść należy, że wskazany wyżej sposób podziału i wykonywania prac przez pracowników brygady ubezpieczonego, w tym przez niego samego, nie pozwala na uznanie, aby wnioskodawca wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy tylko i wyłącznie prace zaliczane do prac w szczególnych warunkach. Z powyższych dowodów wynika bowiem, że część prac, które wykonywał ubezpieczony, można uznać za prace w szczególnych warunkach (zbrojeniowe i betoniarskie), a część nie (ciesielskie). Nie można przy tym też rozgraniczyć ile (w jakim wymiarze) ubezpieczony świadczył każde z tych prac. Ale skoro obok prac zbrojeniowych i betoniarskich zajmował się także pracami stricte ciesielskimi (wykonywaniem szalunków), to nie ma podstaw do uznania, iż cały czas pracy na swoim stanowisku (określonym zresztą jako cieśla) zajmowały mu prace zbrojeniowe czy betoniarskie. Ponadto, jak wynika z zeznań świadków i przesłuchania ubezpieczonego, zajmował się on również innymi pracami, które nie mogą być zaliczone do prac w szczególnych warunkach, tj. np. ręcznym wykonywaniem niewielkich wykopów pod fundamenty (bez użycia koparki), demontażem starych fundamentów czy instalacji pod różnego rodzaju urządzenia. Ww. roboty można by było uznać za prace w szczególnych warunkach, gdyby wnioskodawca wykonywał je stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na oddziałach czy to huty czy kopalni, które są oddziałami, gdzie wykonywana jest produkcja i gdzie wykonuje się wszystkie te prace, które są pracami zaliczanymi do prac w szczególnych warunkach. Natomiast z zeznań świadków i wyjaśnień ubezpieczonego wynika, że prace, jakie M. D. wykonywał w czasie zatrudnienia w (...) raz wykonywane były na zewnątrz obiektów kopalni czy huty, innym razem –wewnątrz tych obiektów, część z tych prac wykonywana była na oddziałach będących w ruchu, a część –na oddziałach niebędących w ruchu. W takim stanie rzeczy, ww. pracy ubezpieczonego nie można też uznać za pracę w szczególnych warunkach określoną w wykazie A, w dziale XIV poz. 25, tj. jako pracy polegającej na bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń oraz jako prac budowlano –montażowych czy budowlano –remontowych na oddziałach będących w ruchu, na których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie.

Z powyższych względów, wobec niewykazania, iż którekolwiek z prac wykonywanych w spornym okresie, które mogłyby być ewentualnie zaliczone do prac w szczególnych warunkach, ubezpieczony wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku, Sąd nie mógł podzielić jego stanowiska o spełnieniu warunku posiadania wymaganego ustawą stażu 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Reasumując, Sąd uznał, iż wnioskodawca nie spełnił warunków do przyznania mu emerytury w tzw. obniżonym wieku emerytalnym a stwierdzająca to zaskarżona decyzja organu rentowego była prawidłowa.

Z powyższych względów, Sąd –na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.– odwołanie M. D. oddalił jako oczywiście bezzasadne.