Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 22 kwietnia 2013 r. powódka Przedsiębiorstwo Budowlane (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. wniosła o zasądzenie od solidarnie od pozwanych D. M. i S. M. kwoty 1 129 970,68 złotych wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 26 czerwca 2010 r. oraz kosztami procesu według norm przepisanych, z uwzględnieniem kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 7200 złotych i opłaty skarbowej w kwocie 17 złotych. W uzasadnieniu powódka podała, że łączyła ją z pozwanymi umowa o wykonanie robót budowlanych. Inwestycja została podzielona na dwa etapy, wynagrodzenie za pierwszy etap ustalono na kwotę 2 670 000,00 zł netto zaś wysokość wynagrodzenia ostatecznego na podstawie dwóch aneksów na kwotę 3 555 382,00 zł i 4 337 566,04 zł brutto, które ustalały także zakres całych robót objętych umową. Dokonano w dzienniku budowy wpisu o gotowości do odbioru robót, odbiór był jednostronny bez udziału powódki. W związku z wykonaniem przedmiotu umowy powódka wystawiła na podstawie protokołu z dnia 11 czerwca 2010 r. fakturę końcową nr FS – 4-10-06 na kwotę 1 289 240,03 zł brutto, pozwani jednak tej należności nie zapłacili. Na kwotę dochodzoną niniejszym pozwem składa się kwota z wskazanej wyżej faktury pomniejszona o kwotę 174 060,15 zł tytułem 5 % należności netto jako zabezpieczenie należytego wykonania umowy i usunięcia wad oraz kwota 50 000 zł tytułem zapłaty przez pozwanych bezpośrednio na rzecz podwykonawcy, nadto kwoty z tytułu częściowo zapłaconych faktur: 4 500 zł, 57 701,60 zł, 2 590,00 zł. Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 13 czerwca 2013 r. w sprawie o sygn. VIII GNc 218/13 Sąd Okręgowy w Szczecinie orzekł zgodnie z żądaniem pozwu. Pozwani złożyli sprzeciw od powyższego nakazu zapłaty, w którym wnieśli o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanych kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu przyznali, że strony łączyła umowa o roboty budowlane z dnia 2 lipca 2009 r., do której zawarto dwa aneksy. Pozwani zakwestionowali przede wszystkim twierdzenia powódki o ryczałtowym charakterze umowy powołując się na treść § 7 ust. 2, w myśli którego wynagrodzenie wykonawcy miało ulegać zmianom zgodnie z ustalonymi kosztorysami co ostateczne miało doprowadzić do określenia wynagrodzenia ostatecznego. Wobec tego, zdaniem pozwanych, wynagrodzenie miało charakter wynagrodzenia kosztorysowego z elementami wynagrodzenia ryczałtowego. Dalej pozwani wskazali, że łączne wynagrodzenie za wykonanie umowy miało wynieść 4 337 566,04 zł brutto podczas, gdy powódka wystawiła pozwanym faktury na kwotę wyższą tj. 4 599 810,19, różnica wynosi 262 244,15 zł zatem w tej części roszczenie powódki jest bezzasadne. Odnosząc się do kwestii odbioru końcowego pozwani podnieśli, że mimo stosownego wpisu dokonanego w dzienniku budowy powódka nie współdziałała z pozwanymi i tylko z jej winy nie dokonała odbioru robót. Pozwani zakwestionowali także rozliczenie przedstawione przez powódkę, wskazują, że zapłacili bezpośrednio podwykonawcom powódki kwotę 408 495,59 zł, dodatkowo w związku z art. 641 § 1 k.c. zapłacili na rzecz podwykonawców kwotę 70 070,00 zł. W sprzeciwie zakwestionowano także kwotę 30 500,00 zł netto (37 210,00 zł brutto) jaką zostali obciążeni przez powódkę za zajęcie chodnika. Pozwani podnieśli też, że obciążyli powódkę następującymi kwotami: kwotą 174 060,00 zł tytułem kary umownej za 25 – dniową zwłokę w wykonaniu przedmiotu umowy, naliczoną na podstawie zapisów § 10 umowy; kwotą 146 373,00 zł tytułem obniżenia wynagrodzenia wykonawcy z uwagi na wady stolarki okiennej i kwotą 6 369,01 zł tytułem obniżenia wynagrodzenia wykonawcy z uwagi na wady obróbki blacharskiej. W ocenie pozwanych z uwagi na fakt, cv że strony na bieżąco uzgadniały wysokość wynagrodzenia powódki uzależniając je m.in. od zakresu prac, robót dodatkowych, robot zamiennych i robót niewykonanych wynagrodzenie powódki powinno zostać zmniejszone o kwotę 337 842,23 zł brutto w stosunku do kwot na jakie powódka wystawiła faktury. Ponadto powódka nie wykonała części prac objętych przedmiotem umowy, które zdaniem pozwanych mają wartość 245 534,54 zł netto i o tę kwotę należy obniżyć wynagrodzenie. Pozwani obciążyli także powódkę kwotą 177 769,10 zł tytułem kary umownej za zwłokę w usunięciu wad stwierdzonych w okresie gwarancji przedmiotu umowy. Nadto pozwani zapłacili na zlecenie powódki kwotę 4 500 zł do rąk S. B. (1), dokonali też rozliczenia kwot, jakie przysługiwały im od powódki z wierzytelnością powódki wobec pozwanych, która to wierzytelność wynika z e szkody jaką wyrządzili pracownicy powódki w nieruchomości. W piśmie z dnia 7 lipca 2010 r. dokonano potrącenia kwoty 45 440,45 zł wynikającej z faktury nr (...) z tytułu wyżywienia dla pracowników powódki, sprzątania po pracownikach powódki i naprawę uszkodzenie linii telefonicznej. W piśmie z dnia 5 sierpnia 2013 r. powódka częściowo cofnęła pozew, tj. o kwotę 456 335,59 zł uznając część wpłat zapłat dokonanych przez pozwanych na rzecz podwykonawców, wobec czego domagała się zasądzenia kwoty 673 635,41 zł. W piśmie z dnia 1 września 2015 r. wobec złożenia oświadczenia o potrąceniu kwoty 195 498,55 zł zapłaconej na rzecz J. K. z wierzytelnościami powodowej spółki pozwani podnieśli procesowy zarzut potrącenia powyższej kwoty. W piśmie z dnia 16 listopada 2015 r. powódka ponownie cofnęła powództwo, tym razem co do kwoty 118 518,65 zł i w związku z tym wniosła o zasądzenie solidarnie od pozwanych kwoty 555 116,76 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 26 czerwca 2010 r. do 16 marca 2015 r. oraz od kwoty 555 116,76 zł od dnia 17 marca 2015 r. Powódka wskazała, że cofnięcie powództwa stało się konieczne z uwagi na fakt zapłaty przez pozwanych części umówionego pomiędzy powódką a J. K. wynagrodzenia.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 2 lipca 2009 r. powódka (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. zawarła z pozwanymi D. M. i S. M. prowadzącymi działalność gospodarczą pod firmą (...) S.C. M. S. (1), M. D. (1) umowę o roboty budowlane pod nazwą „Przebudowa i rozbudowa istniejącego ośrodka (...)” znajdującego się na terenie działki gruntu nr (...) obr. Nr 2, położonej w Ś.. Inwestycja została podzielona na dwa etapy. W I etapie powódka miała wykonać: rozbudowę i przebudowę frontowego tarasu z zabudowaniem i przykryciem go styropianem w formie werandy z tarasem na wysokości I piętra, przebudowę parterowej przybudówki i przykrycie jej dachem mansardowym wraz z przebudową wewnętrzną i wystrojem elewacji budynku, dokumentację geotechniczną warunków posadowienia budynku do realizacji jego rozbudowy, dokumentację projektową instalacji SAP, oddymiania, TV przemysłowej, wideodomofonu, nagłośnienia, komputerowej. Etap II obejmował przebudowę i modernizację: węzła kuchennego, wystroju restauracji oraz kawiarni, ciągów komunikacyjnych, części piwnicznej, a także wykonanie instalacji SAP, oddymiania, TV przemysłowej, wideodomofonu, nagłośnienia, komputerowej. Zgodnie z § 1 ust. 3 szczegółowy zakres prac dla etapu II strony zobowiązały się określić w aneksie do umowy nie później niż do 20 lipca 2009 r. Zakres rzeczowo – finansowy etapu I ustalono w załączniku nr 3 do umowy. W § 7 ust. 1 strony ustaliły wstępne wynagrodzenie za wykonanie I etapu w wysokości 2 670 000,00 złotych netto. Po sporządzeniu przez wykonawcę dokumentacji i kosztorysów oraz po sporządzeniu dodatkowej dokumentacji dla prac zawierających się w etapie II, strony miały w drodze aneksu do niniejszej umowy, zawartego najpóźniej do dnia 25 września 2009 roku, dokonać rozszerzenia przedmiotu umowy o prace należące do etapu II, zmiany harmonogramu oraz ustalić dodatkowe wynagrodzenie za te prace dla wykonawcy, powiększając wynagrodzenie wstępne o w ten sposób ustaloną kwotę, w efekcie czego wynagrodzenie należne wykonawcy miało przybrać postać umownego „Wynagrodzenia ostatecznego”. Wynagrodzenie to miało być stałe i niezmienne w okresie obowiązywania umowy, za wyjątkiem przypadków wyraźnie w tej umowie wskazanych (§ 7 ust. 2). Termin zakończenia prac zaliczających się do I etapu ustalono na dzień 30 kwietnia 2010 r. (§ 2 ust. 1 pkt b). Termin ten miał obowiązywać również dla prac zaliczających się do II etapu, o ile w terminach określonych w umowie zamawiający przedłoży wykonawcy pozostałą dokumentację i najpóźniej do 25 września 2009 r. strony sporządzą aneks do tej umowy, określający zakres zleconych wykonawcy prac oraz należne wynagrodzenie (§ 2 ust. 2). Strony ustaliły, że terminem zakończenia robót będzie data ich zgłoszenia do odbioru wpisem do Dziennik Budowy, potwierdzonym przez inspektora nadzoru (§ 2 ust. 5). W myśl § 8 rozliczenie za wykonane roboty budowlane miało być dokonywane w oparciu o prawidłowo wystawione faktury VAT: a) częściowe, b) zaliczkowe i c) fakturę końcową. Faktura końcowa miała zostać wystawiona po zakończeniu robót i po sporządzeniu protokołu odbioru końcowego (§ 8 ust. 5). Z wystawionych faktur zamawiający miał zapłacić 95 % ich wartości netto, a pozostałe 5 % wartości netto miał zatrzymać jako zabezpieczenie należytego wykonania umowy (§ 8 ust. 8). Zgodnie z brzmieniem § 9 Zamawiającemu przysługiwało zabezpieczenie należytego wykonania umowy oraz zabezpieczenie usunięcia wad i usterek w okresie gwarancji, które zostało zaliczkowo uregulowane gotówką w sposób określony w § 8 ust. 8. Strony w § 10 postanowiły, że obowiązującą formą odszkodowania będą kary umowne. Wykonawca miał zapłacić kary umowne zamawiającemu m.in. za niedotrzymanie terminu zakończenia robót, z przyczyn dotyczących wykonawcy – 0,5 % wynagrodzenia netto, za każdy dzień zwłoki, lecz nie więcej niż 5 %, za zwłokę w usunięciu wad stwierdzonych przy odbiorze lub w okresie gwarancji – w wysokości 0,5 % wartości robót dotkniętych wadą, za każdy dzień zwłoki liczonej od dnia uzgodnionego na usunięcie wad do dnia ich faktycznego usunięcia, lecz nie więcej niż 5 % wynagrodzenia netto (§ 10 ust. 2 pkt a i b). Z kolei zamawiający zobowiązał się w § 10 ust. 3 do zapłaty wykonawcy kary umownej m.in. za opóźnienie w przeprowadzeniu odbioru częściowego bądź końcowego w wysokości 0,2 % wynagrodzenia netto, za każdy dzień opóźnienia, licząc od dnia następnego, w którym odbiór powinien być zakończony, a w takim przypadku zamawiającemu miały nie przysługiwać kary za niedotrzymanie terminu zakończenia robót. Zgodnie z brzmieniem § 11 ust. 2 odbioru końcowego przedmiotu umowy zamawiający zobowiązał się dokonać w ciągu pięciu dni roboczych od daty zawiadomienia dokonanego przez wykonawcę. Wykonawca zobowiązał się zgłosić zamawiającemu gotowość do odbioru końcowego wpisem w dzienniku budowy, a potwierdzenie tego wpisu lub brak ustosunkowania się przez reprezentanta zamawiającego w terminie trzech dni od daty dokonania wpisu przez wykonawcę oznaczać miało osiągnięcie gotowości do odbioru w dacie wpisu wykonawcy do dziennika budowy. Strony ustaliły, że w przypadku nieprzeprowadzenia odbioru częściowego lub końcowego w ustalonych terminach lub braku obecności podczas odbioru którejkolwiek ze stron druga strona uprawniona będzie do sporządzenia jednostronnego protokołu odbioru (§ 11 ust. 3 zd. drugie). W dniu 30 października 2009 r. strony zawały aneks nr (...) do umowy z dnia 2 lipca 2009 roku, w którym zwiększyły zakres rzeczowy prac o roboty dodatkowe: wykonanie, dostawę i montaż stolarki okiennej i drzwiowej indywidualnej drewnianej według projektu za kwotę 352 678,00 netto; wykonanie instalacji niskoprądowych według opracowanej przez wykonawcę dokumentacji na łączną kwotę 170 000,00 zł netto. Za wykonanie przedmiotu aneksu strony ustaliły wynagrodzenie w kwocie 522 678,00 zł netto plus podatek VAT. W związku z tym wartość umowna określona w § 7 ust. 1 umowy wyniosła 3 192 678,00 złotych netto plus podatek VAT. W dniu 25 listopada 2009 r. strony zawarły aneks nr (...) do umowy z dnia 2 lipca 2009 roku, w którym wyłączyły z zakresu umownego wykonanie wentylacji mechanicznej kawiarni i restauracji według rozwiązania wykonawcy ujętej w załączniku nr 3 do umowy na wartość netto 175 987,00 złotych. Zwiększono zaś zakres rzeczowy robót o wykonanie systemu wentylacji i klimatyzacji wraz z montażem według projektu technicznego dostarczonego przez zamawiającego i obejmującego pomieszczenia piwnic, kawiarnię z zapleczem, restaurację i kuchnię. Zwiększony został także zakres rzeczowy robót o wykonanie robót kamieniarskich. Za wykonanie robót w zakresie systemu wentylacji o klimatyzacji strony ustaliły wynagrodzenie netto w kwocie 231 000,00 zł, a za wykonanie robót w zakresie robót kamieniarskich wynagrodzenie netto w kwocie 307 691,00 zł plus podatek VAT. Termin realizacji robót ustalono do dnia 30 stycznia 2010 r. W związku z powyższym wartość umowna wyniosła 3 555 382,00 zł netto plus podatek VAT.

Dowód: umowa z dnia 2 lipca 2009 r. nr (...) (k. 20 – 26), załącznik nr 3 (k. 410 – 414), aneks nr (...) (k. 27-28), aneks nr (...) (k. 29-30), zeznania świadka I. G. (karta 501-502), zeznania świadka R. R. (karta 489-491), zeznania świadka D. H. (karta 491), zeznania świadka P. H. (karta 491),

W dniu 4 stycznia 2010 r. powódka zawarła umowę z podwykonawcą spółką (...) na roboty elektryczne w ramach inwestycji polegającej na rozbudowie i przebudowie ośrodka sanatoryjnego. Na podstawie tej umowy powódka zobowiązała się zapłacić wykonawcy wynagrodzenie ryczałtowe w kwocie 27 729,00 zł netto plus podatek VAT. Z tytułu wykonanych prac spółka (...) wystawiła powódce fakturę VAT na kwotę 25 953,16 zł złotych.

Dowód: umowa z dnia 4 stycznia 2010 r. (k. 377-382), faktura VAT nr (...) (k.383).

W toku realizacji prac pozwani wielokrotnie wzywali powódkę do przyspieszenia prac wskazując, że terminy zakończenia poszczególnych etapów prac ujętych w harmonogramie z dnia 25 stycznia 2010 r. zostały przekroczone, co uniemożliwiało wykonanie prac objętych zakresem etapu II. Stwierdzono m.in. opóźnienie w zakresie wykonania szybu windowego. Dla powoda była to trudna inwestycja, gdyż prace obejmowały szeroki zakres robót oraz było zatrudnionych wielu podwykonawców. Powód zaczął mieć problemy finansowe, od lutego 2010 roku pojawiły się problemy z płatnościami, podwykonawcy skarżyli się kierownikowi budowy, iż nie otrzymują należnego wynagrodzenia. Doszło do incydentu z udziałem pracowników powoda, kiedy to odmówili pracy uzależniając dalszą jej kontynuację od otrzymania wynagrodzenia. Niektórzy pracownicy powoda byli zakwaterowani w pensjonacie pozwanych, początkowo w ilości 10 osób, później liczba ta przekroczyła 20 osób, pozwani także zapewniali wyżywienie pracownikom.

Dowód: pismo pozwanych z dnia 27 kwietnia 2010 r. (k. 331), pismo pozwanych z dnia 11 grudnia 2009 r. z dowodem nadania (k. 332 - 333), zeznania świadka I. G. (karta 501-502), zeznania świadka P. B. (karta 492), zeznania świadka Ł. K. (karta 524-525), częściowo zeznania świadka J. F. (karta 502-503), zeznania świadka R. W. (karta 503), zeznania świadka J. R. (karta 503-504), zeznania świadka J. N. (karta 504).

Z kolei powodowa spółka nie uzyskała od pozwanych dokumentacji projektowej dotyczącej wykonania wentylacji mechanicznej, a więc prac objętych aneksem nr (...).

Dowód: pismo z dnia 17 grudnia 2009 r. (k. 415), pismo z dnia 6 kwietnia 2010 r. (k. 416), pismo z dnia 28 kwietnia 2010 r. z dowodem nadania (k. 417- 418)

W dniu 19 maja 2010 r. kierownik budowy Ł. K. dokonał w dzienniku budowy wpisu o zakończeniu robót budowalnych i zgłoszeniu obiektu do odbioru. Zakończenie robót potwierdził też wpisem w dzienniku budowy z tego samego dnia inspektor nadzoru R. R. wskazując jednocześnie, że budynek nadaje się do użytku.

Dowód: kopia dziennika budowy (k. 494 – 500).

W piśmie z dnia 25 maja 2010 r. inwestor wyznaczył termin odbioru końcowego na dzień 27 maja 2010 r. Jednocześnie w dniu 25 maja 2010 r. inspektor nadzoru powiadomił ustnie kierownika budowy o terminie odbioru. W dniu 27 maja 2010 r. na odbiór przybyli podwykonawcy ale nie stawił się reprezentant powódki. Czynności odbiorowe rozpoczęły się w dniu 28 maja 2010 r. i na wniosek powódki przełożono ich zakończenie na dzień 1 czerwca 2010 r. W dniu 31 maja 2010 r. powódka dokonała jednostronnego - bez udziału pozwanych i inspektora nadzoru inwestorskiego - odbioru końcowego robót, z czynności tej sporządziła protokół, w którym jakość wykonanych prac oceniono jako dobrą. W dniu 1 czerwca 2010 r. przedstawiciel powódki nie podjął czynności odbiorowych. W dniu 4 czerwca 2010 r. pozwani ustalili telefonicznie z powódką, że zakończenie czynności odbiorowych nastąpi 7 czerwca 2010 r. jednak i tym razem nikt ze strony powódki się nie stawił. Przedstawiciel powódki stawił się w dniu 8 czerwca 2010 r. w którym to dniu stwierdzono kolejne usterki, powódka odmówiła jednak sporządzenia protokołu odbioru. W związku z tym pozwani przedłużyli termin zakończenia czynności odbiorowych wyznaczając dzień 17 czerwca 2010 r. W tym dniu stawił się przedstawiciel powódki lecz odmówił przystąpienia do czynności odbiorowych i podpisania protokołu odbioru robót.

Dowód: protokół końcowy odbioru robót – jednostronny (k. 31 – 32), pismo z dnia 25 maja 2010 r. (k. 276), pismo z dnia 1 czerwca 2010 r. (k. 277), pismo z dnia 4 czerwca 2010 roku (k. 278), pismo z dnia 9 czerwca 2010 r. (k. 279 – 280), oświadczenie z dnia 17 czerwca 2010 r. (k. 281), oświadczenie Ł. K. (k. 282), zeznania świadka I. G. (karta 501-502), zeznania świadka P. B. (karta 492), zeznania świadka Ł. K. (karta 524-525), zeznania świadka R. R. (karta 489-491).

W dniu 28 maja 2010 r. dokonano wizji lokalnej podczas, której stwierdzono usterki w zakresie stolarki okiennej i drzwiowej, elewacji, obróbek blacharskich, usterki także dotyczyły dźwigu osobowego. Występowanie usterek potwierdzone zostało w protokole odbioru z dnia 31 maja 2010 r. Wyznaczono następujące terminy: 31 września 2010 roku na usunięcie usterek związanych z drewnianą stolarką okienną, 31 lipca 2010 r. na usunięcie usterek związanych z robotami elewacyjnymi, 30 czerwca 2010 r. na usunięcie usterek związanych z robotami dekarskimi, 30 czerwca 2010 r. na usunięcie usterek związanych z dostawą i montażem dźwigu. W piśmie z dnia 25 sierpnia 2010 r. pozwani ponowili wezwanie powódki do usunięcia usterek, wezwanie w tym przedmiocie wystosowane było także we wrześniu 2010 r. W piśmie z dnia 7 marca 2011 r. pozwani po raz kolejny wezwali powódkę do usunięcia już wcześniej stwierdzonych usterek a także nowo ujawnionych, w tym w zakresie awarii systemu wentylacji. W dniu 7 lipca 2013 r. pozwani wystawili powódce notę księgową nr (...) na kwotę 177 769,10 zł tytułem kary umownej za zwłokę w usunięciu wad stwierdzonych w okresie gwarancji przedmiotu umowy.

Dowód: protokół końcowy odbioru robót – jednostronny (k. 31 – 32), pismo z dnia 25 maja 2010 r. (k. 276), pismo z dnia 9 czerwca 2010 r. (k. 279 – 280), pismo powódki z dnia 7 lipca 2010 r. z załącznikiem (k. 334 – 337), pismo powódki z dnia 4 czerwca 2010 r. (k. 341 – 342), pismo pozwanych z dnia 1 lipca 2010 r. (k. 344 – 346), pismo z dnia 25 sierpnia 2010 r. z dowodem nadania (k. 347 – 348), pismo pozwanych z dnia 7 marca 2011 r. (k. 349), nota księgowa nr (...) z dowodem nadania (k. 350 -351), pismo pozwanych z dnia 8 września 2010 r. (k. 1169), pismo z dnia 10 września 2010 r. z dowodem odbioru (k. 1170), protokół reklamacyjny (k. 1171), protokół z dnia 2 marca 2011 r. (k. 1172 – 1173), protokół z dnia 4 kwietnia 2011 r. (k. 1174 – 1176).

W dniu 11 czerwca 2010 r. powódka sporządziła protokół finansowy wykonanych robót, na podstawie którego wystawiła pozwanym fakturę VAT nr (...) na kwotę 1 289 240,03 zł z terminem zapłaty wyznaczonym na dzień 18 czerwca 2010 r. Z uwagi na brak zapłaty powódka wystosowała do pozwanych wezwanie do zapłaty. W piśmie z dnia 30 czerwca 2010 r. pozwani odesłali powódce fakturę VAT wraz z załączonym protokołem finansowym oraz zestawieniem wartości wykonanych robót kwestionując kwotę ujętą w fakturze. Jednocześnie wskazali, że tą kwotą objęte są roboty, które nie zostały wykonane przez powódkę o wartości 205 536,92 zł. Powyższe stanowisko potwierdzili też w piśmie z dnia 7 lipca 2010 r.

Dowód: faktura VAT nr (...) (k. 33), protokół finansowy wykonanych robót wraz z zestawieniem wartości (k. 34 – 37), dowód odbioru (k. 38), wezwanie do zapłaty z dowodem nadania (k. 39 - 40), pismo z dnia 30 czerwca 2010 r. (k. 57), pismo powódki z dnia 17 czerwca 2010 r. (k. 275), pismo z dnia 7 lipca 2010 r. (k. 358 – 359).

W piśmie z dnia 2 sierpnia 2010 r. pozwani przesłali powódce zestawienie roszczeń zgłoszonych przez podwykonawców dla realizowanego przez powodową spółkę zadania inwestycyjnego.

Dowód: pismo z dnia 2 sierpnia 2010 r. z dowodem nadania (k. 310 -311), pismo z dnia 25 sierpnia 2010 r. z dowodem nadania (k. 312).

W piśmie z dnia 23 sierpnia 2010 r. powódka wyraziła zgodę na dokonanie przez pozwanych zapłaty na rzecz podwykonawców zgodnie z załączonym do pisma wykazem. W piśmie z dnia 25 marca 2013 r. pozwani poinformowali powódkę o dokonaniu zapłaty na rzecz następujących podwykonawców kwot: 82 474,47 zł na rzecz E. K., 16 363,90 złotych na rzecz M. L. i R. L., 91 980,00 zł na rzecz K., 7 230,63 zł na rzecz (...) B., 39 993,60 zł na rzecz spółki (...). Ł., 139 226,97 zł na rzecz J. Z.,7789,06 zł na rzecz M. S. (2), 17 153,20 zł na rzecz A. P. i B. P., 5 180,00 złotych na rzecz J. S., A. S. (1) i E. R., 1 103,76 zł na rzecz A. J.. Razem była to kwota 408 495,59 zł. Dodatkowo pozwani zapłacili bezpośrednio na podstawie art. 647 § 1 k.c. na rzecz podwykonawcy spółki (...) kwotę 29 030,69 zł (różnica pomiędzy kwotą przelaną a uznaną przez powódkę), na rzecz spółki (...) kwotę 23 790 zł, na rzecz T. S. kwoty 1 830,00 zł i 13 420,00 zł oraz na rzecz M. D. (2) kwotę 2 000 zł. Jednocześnie w piśmie z dnia 25 marca 2013 r. pozwani oświadczyli, że dokonali także zapłaty kwoty 3 294,00 zł na rzecz M. F.. W piśmie z dnia 8 maja 2013 r. powódka zakwestionowała zapłatę należności na rzecz M., E. – B., M. F., A. J., spółki (...) i T. S..

Dowód: pismo powódki z dnia 23 sierpnia 2010 r. z załącznikiem (k. 283 – 284), potwierdzenia zapłaty na rzecz E. K. (k. 285 – 286), potwierdzenia zapłaty na rzecz M. L. i R. L. (k. 287-288), potwierdzenia zapłaty na rzecz spółki (...) (k. 289 – 290), potwierdzenie przelewu na rzecz spółki (...) (k. 291), potwierdzenia przelewów na rzecz spółki (...) (k. 292 – 293), potwierdzenia przelewów na rzecz J. Z. (k. 294 – 296), potwierdzenie przelewu na rzecz M. S. (2) (k. 297), potwierdzenie przelewu na rzecz A. P. i B. P. (k. 298), potwierdzenie przelewu na rzecz J. S., A. S. (1), E. R. (k. 299), potwierdzenie przelewu na rzecz A. J. (k. 300), porozumienie (k. 301 - 302),wydruk z poczty elektronicznej (k. 303),potwierdzenia przelewów na rzecz spółki (...) (k. 304 – 305), potwierdzenia przelewów na rzecz T. S. (k. 306 – 307), pismo M. D. (2) (k. 308), dowód wpłaty (k. 309), pismo z dnia 25 marca 2013 r. z dowodem nadania (k. 313 – 314), pismo z dnia 8 maja 2013 r. (k. 388 – 389).

Pozwani zapłacili na rzecz M. D. (2) kwotę 2 000 zł, jednak nie był on bezpośrednim wykonawcą konstrukcji lukarm, był nim A. S. (2), który wystawił powódce w dniu 24 listopada 2009 r. w tym zakresie rachunek na kwotę 6 000 zł. Rachunek ten został opłacony jedynie do kwoty 3 400 zł w dniu 2 grudnia 2009 r., w pozostałej części nie został opłacony z uwagi na niewykonanie całości robót. W związku z tym powódka obciążyła A. S. (2) kwotą 2 600 zł poprzez jej zatrzymanie z wystawionego rachunku.

Dowód: rachunek nr (...) (k. 384), pokwitowanie z dnia 2 grudnia 2009 r. (k. 385), protokół częściowy z dnia 2 grudnia 2009 r. (k. 386), pismo z dnia 12 stycznia 2010 r. (k. 387).

W toku realizacji robót pozwani dokonali zapłaty na rzecz powódki oraz jej podwykonawców łącznej kwoty 3 310 570,16 zł.

Dowód: zestawienie faktur wraz z załącznikami (k. 132 – 261).

W związku z wykonywanymi robotami budowlanymi na wniosek pozwanych Prezydent Miasta Ś. wydał w dniu 6 października 2009 r. decyzję o zezwoleniu na czasowe zajęcie pasa drogowego w celu wykonania robót ziemnych. Pozwani ponieśli koszty tego zajęcia w kwocie 10 619 zł. Koszt zajęcia chodnika według cennika UM Ś. w kwocie 31 500,00 zł ujęty został w pozycji 1 kosztów budowy zawartych w zakresie rzeczowo – finansowym.

Dowód: zezwolenie na zajęcie pasa drogowego z dnia 6.10.2009 r. (k. 315 – 316), zakres rzeczowo – finansowy etap I (k. 410 – 414), decyzje Prezydenta Miasta Ś. wraz z potwierdzeniami przelewów (k. 317 – 328).

W toku realizacji umowy powódka wykonała prace dodatkowe, strony ustalały na bieżąco konieczność, zakres i wartość robót dodatkowych i zamiennych dokonując też stosownych korekt wynagrodzenia powódki. Powódka sporządziła zestawienie robót dodatkowych i zamiennych, w których wartość tych prac oszacowała na kwotę 287 367,07 zł netto natomiast według zestawienia sporządzonego przez pozwanych wartość tych prac wynosi 171 355,63 zł. Pozwani w ramach rozliczeń za roboty dodatkowe zapłacili S. B. (2) łącznie kwotę 4 500 zł tytułem tapetowania pokoi. Powódka nie zrealizowała wszystkich zleconych jej prac. W związku z tym sporządziła zestawienie robót nie wykonanych, których wartość netto określiła na kwotę 180 874,12 zł. Pozwani zaś sporządzili zestawienie robót nie wykonanych według, których ich wartość netto wynosi 245 534,54 zł.

Dowód: kosztorys na roboty niewykonane ze stycznia 2010 r. (k. 262 - 263), kosztorys – I etap po korekcie (k. 264 - 265), kosztorys ofertowy (k. 266), zestawienie robót nie wykonanych (k. 267), zestawienie robót dodatkowych i zamiennych (k. 268), pismo z dnia 12 stycznia 2010 r. (k. 269), pismo z dnia 27 stycznia 2010 r. (k. 270), pismo z dnia 22 kwietnia 2010 r. (k. 271), protokół uzgodnień (k. 272), protokół uzgodnień (k. 273 -274), pismo z dnia 17 czerwca 2010 r. (k. 275), zestawienie robót dodatkowych i zamiennych według pozwanych (k. 338), zestawienie robót nie wykonanych według pozwanych (k. 339), dowody wpłat (k. 352), zestawienie faktur (k. 391 – 392), faktury VAT z protokołami zaawansowania rzeczowo – finansowego (k. 393 – 409), zeznania świadka I. G. (karta 501-502), zeznania świadka P. B. (karta 492), zeznania świadka Ł. K. (karta 524-525), zeznania świadka R. R. (karta 489-491).

W dniu 31 maja 2010 r. komisja stwierdziła braki i uszkodzenia elementów wyposażenia budynku przez pracowników powódki w remontowanym ośrodku. Wartość tych szkód komisja ustaliła na kwotę 7 910,52 zł. W piśmie z dnia 14 czerwca 2010 r. pozwani złożyli oświadczenie o kompensacie tego zobowiązania powódki z należnościami pozwanych. Pozwani jako inwestor zobowiązali się do zapewnienia całodniowego wyżywienia dla średnio 10 pracowników powódki w okresie od 1 października 2009 r. do 30 kwietnia 2010 r. W dniu 29 czerwca 2010 r. pozwani wystawili powódce fakturę VAT nr (...) na łączną kwotę 45 440,45 zł, w której obciążyli powódkę kwotą 27 750,45 zł tytułem wyżywienia pracowników powódki za okres od grudnia 2009 r. do kwietnia 2010 r., kwotą 15 860,00 zł tytułem usługi sprzątania w pomieszczeniach p remoncie oraz kwotą 1 830 zł tytułem naprawy uszkodzonej linii telefonicznej. W odpowiedzi na powyższe powódka zakwestionowała zasadność obciążenia jej kosztami usunięcia zniszczeń wyposażenia jak i linii telefonicznej, nadto zwróciła się do pozwanych o dostarczenie zestawienia wydanych posiłków oraz cen dobowych wyżywienia celem weryfikacji tych kosztów.

Dowód: protokół komisji z dnia 31 maja 2010 r. (k. 354), zestawienie (k. 355), faktura VAT nr (...) (k. 356), pismo powódki z dnia 2 grudnia 2009 r. (k. 357), pismo powódki z dnia 1 lipca 2010 r. z dowodem nadania (k. 419 – 420), pismo powódki z dnia 7 lipca 2010 roku (k. 421 – 422), pisma powódki z dnia 5 lipca 2010 r. (k. 423, 424), zeznania świadka J. F. (karta 502), zeznania świadka R. W. (karta 503) , zeznania świadka J. R. (karta 503-504)

W piśmie z dnia 15 listopada 2010 r. powódka wezwała pozwanych do zapłaty kwoty 1 251 194,72 zł, na którą składały się następujące należności: pozostała do zapłaty kwota 4 500 zł z tytułu faktury nr (...), pozostała do zapłaty kwota 0,80 zł z tytułu faktury (...), pozostała do zapłaty kwota 57 701,60 zł z tytułu faktury (...) a także pozostała do zapłaty kwota 1 186 402,32 zł z tytułu faktury (...) po potrąceniu 50 000 złotych zapłaty dokonanej na rzecz spółki (...) oraz kwoty 52 837,71 zł jako 5 % kaucja gwarancyjnej. Pozwani w piśmie z dnia 15 listopada 2010 r. wskazali, że faktura (...) z dnia 31 marca 2010 r. została uregulowana w dniach 30 kwietnia i 7 maja 2010 r. w całości, faktura (...) została zapłacona w dniu 4 listopada 2010 r. Kwota 3 474,60 zł wynikająca z faktury (...) została potrącona kompensatą z dnia 14 czerwca 2010 r., pozostała do zapłaty z faktury (...) kwota 2 590,00 zł została potrącona kompensatą z dnia 14 czerwca 2010 r. Z kolei pozostałą z faktury VAT nr (...) kwotę 54 227,00 zł oraz całą należność z faktury (...) w sumie łącznej 1 343 467,03 zł pozwani potrącili ze swoimi wierzytelnościami z tytułu wykonanych robót budowlanych. Na tę okoliczność pozwani wystawili notę księgową nr (...), w której obciążyli powódkę kwotą 326 804,01 zł. Na tę kwotę składała się kwota 174 060,00 zł tytułem kary umownej za zwłokę w zakończeniu wykonania przedmiotu umowy, kwota 146 375,00 zł tytułem obniżenia wynagrodzenia wykonawcy z uwagi na wady stolarki okiennej, kwota 6 369,01 zł tytułem obniżenia wynagrodzenia wykonawcy z tytułu wad obróbki blacharskiej. W piśmie z dnia 15 listopada 2010 r. powódka rozliczenie przedstawione przez pozwanych zakwestionowała.

Dowód: faktury VAT z protokołami zaawansowania finansowego wykonanych robót (k. 41 – 53), wezwanie do zapłaty z dnia 15 listopada 2010 r. z dowodem nadania (k. 54 – 56), pismo pozwanych z dnia 15 listopada 2010 r. (k. 58 – 59, 360 - 361), nota księgowa nr (...) (k. 60, 330,362), pismo powódki z dnia 15 listopada 2010 r. z dowodem nadania (k.61-63), pismo pozwanych z dnia 25 listopada 2010 r. (k. 329), oświadczenie o kompensacie z dnia 14 czerwca 2010 r. (k. 353).

W zakresie umowy powódka zamontowała stolarkę okienną i drzwiową w pomieszczeniach kawiarni i restauracji na parterze oraz okna i drzwi balkonowe na najwyższej kondygnacji w części hotelowej. Stolarka jest zróżnicowana. W części hotelowej są to okna i drzwi balkonowe rozwieralno-uchylne o powszechnie znanym i stosowanym standardzie. Stolarka okienna w pomieszczeniach reprezentacyjnych na parterze odbiega od powszechnie znanych i stosowanych rozwiązań technicznych. Okna stanowią witryny, w których występują fasty (przeszklone części stałe) oraz skrzydła podnoszone. Zamontowana stolarka nie spełnia wymogów dla niej przewidzianych. Do otwarcia skrzydła należy użyć dużej siły fizycznej ponieważ zastosowane mechanizmy nadmiernie obciążają skrzydło zamiast ułatwiać jego podniesienie. Poza tym skrzydło nie utrzymuje się w miejscu żądanym lecz samoistnie opada, zaś próby regulacji nie przyniosły żadnej poprawy. Ramy skrzydeł i ościeżnic zostały zamontowane bez zachowania poziomu progów ram okiennych. Przy całkowitym zamknięciu skrzydeł występują szczeliny, przez które nadmiernie napływa powietrze. Brak jest możliwości wyeliminowania tych szpar pomiędzy progami ościeżnic a ramami skrzydeł nawet poprzez dociśnięcie skrzydeł. Stolarka posiada wypaczenia nawet do 10 mmm na wysokości skrzydeł okiennych i drzwiowych. Nienależyte zamontowanie ram okiennych doprowadziło do zniszczenia połączeń słupków z progami i nadprożami. Tego typu wady są na tyle istotne, że nie można dokonać ich remontu, uszczelnić. Z tego względu kwalifikują się w całości do wymiany. Występują także mniej istotne wady w postaci: braku jednolitej kolorystyki ościeżnic i ram skrzydeł, przebarwienia powłok malarskich, widoczne uzupełnienia ramiaków elementami naprawczymi, łuszczenie się farby, łuszczenie się silikonu przy listwach mocujących szyby, uszkodzenie krawędzi ościeżnicy drzwi wejściowych oraz skrzydła drzwiowego na poziomie zamka, brak szczelności głównych drzwi wejściowych, brak przylegania szczotek do posadzki, rozklejone ościeżnice okien, brak szczelności ogniowej skrzydeł drzwiowych, uszkodzenia mechaniczne skrzydeł drzwi wejściowych zamontowanych w ościeżnicy, która jest wadliwie zamontowana w otworze. Nadto drzwi balkonowe w pokojach są nieszczelne, wypaczone co powoduje zamakanie podłóg i ich niszczenie. Występuje też brak płynności w zamykaniu i otwieraniu skrzydeł, a podczas ich uchylania występują trzaski i skrzypienia. Konieczna jest całkowita wymiana stolarki okiennej i drzwiowej. Koszt wymiany stolarki wynosi 352 678,00 zł netto powiększony o koszt demontażu stolarki w wysokości 15 % wartości tabelarycznej i o podatek VAT oraz wskaźnika korygującego ceny z poziomu 2010 na poziom 2015 w wysokości 0,979, czyli łącznie ten koszt wynosi 405 579,79 zł. Wymianie stolarki towarzyszą roboty malarskie i murarskie. Koszt wymiany stolarki z robotami towarzyszącymi wynosi 403 381,00 zł netto, (w tym roboty murarskie – 6 454,00 zł netto) 496 158,63 zł brutto. Jeśli chodzi o obróbki blacharskie to powódka wykonała te prace w zakresie wszystkich gzymsów międzypiętrowych okalających budynek, gzymsu okapowego pod wysokim dachem, opierzenia systemu odwodnienia połaci dachowych, odwodnienia balkonu nad pomieszczeniami kawiarni i restauracji, obróbki wszystkich mansard i obwiedni okiennych na wszystkich elewacjach. Połączenia tych obróbek zostały wykonane w różnorodnym systemie w tym m.in. na rąbki stojące, rąbki kątowe oraz nakładki. Obróbki blacharskie posiadają wady istotne w postaci: nieszczelności połączeń wykonanych poprzez nakładki luźne (niemocowane, nielutowane), zbyt wąskich lub za krótkich nakładek, braku połączeń kapinosów elementów poziomych z elementami ukośnymi i pionowymi, nieszczelności obróbek łączenia poszczególnych połaci dachowych nad krawężnicami, brak spadu na elementach opierzeń okien i drzwi mansardowych, zastoin wodnych, braku spadków, zwłaszcza na gzymsie okapowy, wklęśnięcia opierzeni tego gzymsu, nienależytego zakończenia rąbków stojących na krawędzi okapów dachowych, wklęśnięć na rąbkach stojących, niewłaściwego materiału, braku spadu na wszystkich odcinkach rynien zamontowanych przy okapach połaci dachowych, braku spadków podłużnych i poprzecznych rynienek odwadniających powierzchnie balkonowe, braku wylewek na rurach spustowych odprowadzających wody opadowe i roztopowe na gzyms okapowy, braku należytych otworów w rynnach odprowadzających wody do sztucerów, braku szczelności pomiędzy obróbkami blacharskimi a innymi elementami wykończeniowymi np. obwiedniami okiennymi i drzwiowymi, pękających lut na połączeniach obróbek mansard, nienależytego wykonania lutowania elementów opierzeni, za wąskich i za szerokich elementów opierzeń, różnych odległości kapinosów od elementu ochranianego obróbką, przeciwspadków obróbek i opierzeni powodujących zacieki na elewacji, braku mocowania obróbek mansard powodujących rozszczelnianie detali architektonicznych, niewykształconych spadków podokienników lub przeciwspadków powodujących utrzymywanie się wody na nich, braku szczelności wokół przewodów wentylacyjnych przechodzących przez połacie dachowe powodujących gnicie mat izolacji termicznej tych połaci oraz elementów konstrukcji drewnianej. Wady występują w 100 % wykonanych robót blacharskich. Wszystkie obróbki blacharskie wymagają całkowitego przełożenia oraz naprawy połączeń. Połacie dachowe na skośnych płaszczyznach we wgłębieniach zatrzymują wody opadowe i roztopowe. Koszt usunięcia wad obróbek blacharskich wynosi 184 044,90 zł brutto (149 630,00 zł netto), przy uwzględnieniu wartości robót blacharskich w kwocie 343 688,00 zł. Stwierdzono także wady elewacji budynku wraz z elementami sztukatorskimi na wszystkich ścianach m.in. w postaci pękań, rozwarstwień na łączeniach elementów sztukatorskich, zatartej struktury tynku elewacyjnego, braku obróbek tynkarskich na elementach gzymsu, nieestetyczne wykończenia narożników w miejscach łączenia elewacji z obróbkami blacharskimi, miejscowego braku tynku strukturalnego. Elewacja budynku została wykonana w sposób nieprawidłowy, niezgodny z wiedzą techniczną i umową w zakresie nałożenia tynku strukturalnego oraz prac sztukatorskich. Użyte materiały nie posiadały walorów jakościowych. Są to wady nieusuwalne prostymi naprawami. Ogólny koszt usunięcia wad elewacji wynosi 721 969,10 zł brutto (592 670,00 zł netto). Powódka wykonała prace dodatkowe i zamienne polegające m.in. na zabezpieczeniu stropu drewnianego, aranżacji kuchni, impregnacji deskowania dachu, zabezpieczenia p.poż., wzmocnienia filarków, robót związanych z pomieszczeniem recepcji, parteru, balkonami, poddaszem, piwnicą, połączeniem pomieszczeń, użyciem płyty pilśniowej, wykonaniem nadproży, zabudową nadproży, uzupełnieniem płytą (...) zakończenia mansard, wymianą zniszczonych słupków drewnianych, przygotowaniem ściany zewnętrznej pod cokół kamienny, ułożeniem płytek inwestora w wc, wyrównaniem podłoża na panele. Wartość wykonanych przez powódkę prac dodatkowych i zamiennych wynosi 188 062,08 zł brutto (152 896,00 zł netto). Usterki wystąpiły również w zakresie funkcjonowania dźwigu osobowego, którego praca jest nierównomierna, nie ma płynności ruszania i zatrzymywania się na poszczególnych kondygnacjach, występują także zacięcia i samoczynne zatrzymania dźwigu. Stwierdzono także usterki w postaci braku opaski drzwiowej w pokoju nr (...) na parterze, uszkodzonego nawietrznika okiennego w pokoju nr (...), braku uchwytu mocującego grzejnik w pokoju nr (...), wadliwie naklejonych tapet na poddaszu i pierwszym piętrze oraz klatce schodowej, wybrzuszeń i wgłębień posadzki w kuchni oraz braku równomiernego ułożenia płytek cokołowych w kuchni, nieprawidłowe ułożenie paneli podłogowych w pokojach gościnnych I i V piętra. W łazienkach występują rozszczelnienia na połączeniu urządzeń sanitarnych z glazurą oraz na styku cokołu z posadzką. Wartość wad w zakresie paneli, tapet, posadzek i cokołów w kuchni wynosi 62 809,95 złotych brutto (51 065,00zł netto). Także system wentylacji mechanicznej w pomieszczeniu restauracji jest wadliwy, nastąpiło rozszczelnienie instalacji i nagrzewnic co stawi wadę istotną. Rozszczelnienie nagrzewnicy jest wadą nieusuwalną, konieczna jest jej wymiana. Wentylacja z uwagi na te wady jest całkowicie bezużyteczna. W związku z tym obniżenie wartości instalacji klimatyzacyjno – wentylacyjnej wynosi 72 828,30 zł brutto (59 210,00 zł netto). Przedmiot umowy posiada też wady dekarskie (pokrywcze). Wartość robót dekarskich wynosi 210 784,00 zł, zaś z uwagi na stwierdzone wady wartość wynagrodzenia powinna być obniżona o kwotę 84 598,17 zł brutto (68 779,00 zł netto). Wartość robót niewykonanych wynosi 217 813,42 zł netto, zaś w cenach bieżących 213 239,00 zł netto, czyli 262 394,67 zł brutto. Wartość robót naprawczych w celu wyeliminowania wad w zakresie obróbek blacharskich, stolarki i elewacji wraz ze sztukaterią wynosi łącznie 1 402 172,63 zł brutto (1 136 681,00 zł netto), wartość obniżenia wynagrodzenia wynosi łącznie 220 236,42 zł (roboty dekarskie, inne usterki, instalacja klimatyzacji) łącznie koszt naprawy i obniżenia 1 622 409,05 zł.

Dowód: pisemna opinia biegłego sądowego J. W. (k. 598 – 1094), ustna opinii uzupełniająca biegłego sądowego J. W. (k. 1146 – 1148), świadka R. R. (karta 489-491), zeznania świadka J. F. (karta 502-503), zeznania świadka J. R. (karta 503-504)

Sąd zważył co następuje:

Powództwo okazało się nieuzasadnione. Podstawa prawna roszczenia powoda znajduje oparcie w normie art. 647 k.c.

Bezspornym jest, że strony łączyła pisemna umowa o roboty budowlane zawarta w dniu 2 lipca 2009 r. w ramach inwestycji pod nazwą „Przebudowa i rozbudowa istniejącego ośrodka (...)” polegające na wykonaniu prac remontowo – modernizacyjnych określonych w umowie. Inwestycja została podzielona na dwa etapy, ponadto strony zawarły dwa aneksy do umowy, którymi zmieniono wartość ostatecznego wynagrodzenia na kwotę 3 555 382,00 zł netto. Strony pozostawały w sporze co do charakteru wynagrodzenia. Powódka stała na stanowisku, że określone w umowie wynagrodzenie stanowi wynagrodzenie ryczałtowe zaś pozwani twierdzili, że wynagrodzenie ma charakter kosztorysowy. Dodatkowo obrona pozwanych obejmowała szereg zgłoszonych do potrącenia roszczeń. Pozwani zarzucali, że powódka pozostawała w zwłoce z wykonaniem przedmiotu umowy, i naliczono z tego tytułu kary umowne, które pozwani zgłosili do potrącenia przed procesem. Ponadto wskazali, że naliczyli i przedstawili do potrącenia kary umowne naliczone za zwłokę w usuwaniu stwierdzonych wad. Podkreślono, że wynagrodzenie należne powódce powinno zostać obniżone z uwagi na wady przedmiotu umowy. Poza tym pozwani zgłosili do potrącenia kwoty tytułem wynagrodzenia wypłaconego bezpośrednio podwykonawcom robót oraz kwoty wynikające ze szkód wyrządzonych przez pracowników powódki. Zdaniem pozwanych powódka nie powinna otrzymać całego umówionego wynagrodzenia przy przyjęciu, że jest to wynagrodzenie kosztorysowe w szczególności w części odnoszącej się do robót niewykonanych. Pozwani podnieśli też zarzut zawyżenia przez powódkę wartości robót dodatkowych i zamiennych. Powódka kwestionowała natomiast kwotę za zajęcie chodnika, którą to pozwani także zgłosili do potrącenia jak również kwotę z tytułu wyżywienia pracowników powódki, sprzątania po pracownikach i naprawy uszkodzonej linii telefonicznej. F. także argumenty odnoszące się do bezzasadnego naliczenia kar umownych, zakwestionowała uprawnienie pozwanych do obniżenia wynagrodzenia z powodu wad w wykonanych robotach. Przyznała zarzut pozwanych potrącenia wynagrodzenia z tytułu kwot wypłacanych bezpośrednio przez pozwanych podwykonawcą i w tej części cofnęła powództwo. W pierwszej kolejności należy odnieść się do charakteru wynagrodzenia określonego w umowie zawartej przez strony.

Wynagrodzenie kosztorysowe (art. 629-631) oraz ryczałtowe (art. 632) to dwa podstawowe modele kształtowania świadczenia pieniężnego otrzymywanego przez przyjmującego zamówienie. W modelu kosztorysowym strony uzgadniają, że podstawę ustalenia wysokości wynagrodzenia stanowi zestawienie planowanych prac i przewidywanych kosztów ze wskazaniem określonych cen jednostkowych, stawek (np. robocizny), a niekiedy także jednostek obmiarowych. Cechą charakterystyczną dla tego modelu jest to, że wynagrodzenie kosztorysowe ma charakter wynikowy, jego wysokość jest zależna od rozmiaru świadczenia wykonanego przez przejmującego zamówienie (tj. nakładu pracy, ilości materiału) i zostaje wyliczona według cen i stawek przyjętych w kosztorysie (wyrok SN z 30 maja 1981 r., IV CR 157/81, niepubl.). Sporządzany na etapie zawarcia umowy kosztorys określa wynagrodzenie w sposób przybliżony, szacunkowy, natomiast o ostatecznej wysokości wynagrodzenia decyduje rozmiar świadczenia składającego się na wykonanie dzieła. Kosztorys reguluje w sposób wiążący podstawy ustalenia wartości wynagrodzenia, tj. ceny i stawki jednostkowe oraz zestawienie planowanych prac.

Wynagrodzenie kosztorysowe różni się od modelu ryczałtowego tym, że ustalona przez strony kwota ryczałtu określa z góry wysokość należnego przyjmującemu zamówienie świadczenia pieniężnego, przy czym jest to wartość ostateczna, niezmienna (wyjąwszy przypadek zmiany stosunków uregulowany w art. 632 § 2) i niezależna od rzeczywistego rozmiaru świadczenia niepieniężnego, które przyjmujący zamówienie spełnił (nakładu pracy, ilości materiału zużytego do wykonania dzieła). W ramach modelu ryczałtowego przyjmujący zamówienie ponosi zatem pełne ryzyko dokonywanego przy zawarciu umowy oszacowania swojego nakładu pracy. Oznacza to, że - wykonując dzieło w zamian za kwotę ryczałtową - przyjmujący zamówienie może zyskać, gdy rzeczywisty nakład pracy i poniesione koszty będą mniejsze od szacowanych przy ustaleniu stałego wynagrodzenia, lub stracić, jeżeli okażą się one wyższe.

Sąd stanął na stanowisku, że strony zawierając umowę określiły wynagrodzenie jako wynagrodzenie kosztorysowe z elementami wynagrodzenia ryczałtowego. Należy podkreślić, że w praktyce obrotu tak właśnie najczęściej strony ustalają wynagrodzenie tj. kosztorysowo z elementami wynagrodzenia ryczałtowego. W przypadku przyjęcia takiego sposobu wynagrodzenia jest ono ustalane przez strony na podstawie zestawienia planowanych prac i przewidywanych kosztów z zastrzeżeniem, że należne wynagrodzenie nie może przekroczyć przyjętej w umowie wysokości i to jest element ryczałtowy. W takiej sytuacji zastosowanie normy art. 629 k.c. będzie ograniczone. W taki sposób należy ocenić zapisy łączącej strony umowy z dnia 2 lipca 2009 r. Wskazane przez powódkę pojęcie „wynagrodzenie ostateczne” w ocenie Sądu stanowi górną granicę i jest to element ryczałtowy. Nie sposób jednak przyjąć, że całe uzgodnione wynagrodzenie ma taki charakter z tego względu, że powódka dokonując rozliczeń po wykonaniu I etapu sama przedkładała kosztorysy, w których określano –w sposób kosztorysowy – wynagrodzenie. Ponadto, bezspornie elementem umowy było zestawienie prac, które miały zostać wykonane. Wobec tego w ocenie Sądu niewątpliwie wynagrodzenie ustalone przez strony w umowie ma charakter mieszany. Konsekwencją przyjęcia przez strony wynagrodzenia kosztorysowego z elementami wynagrodzenia ryczałtowego jest konieczność dokonania rozliczenia robót wykonanych, dodatkowych, zamiennych oraz niewykonanych w ramach ustalonego ryczałtowego górnego limitu wynagrodzenia. Każda ze stron niniejszego procesu przedstawiała takie rozliczenia, aczkolwiek odmienne. Sąd przeprowadził dowód z opinii biegłego sądowego, który dokonał korekty wynagrodzenia uwzględniając wartość robót niewykonanych, oraz dodatkowych i zamiennych.

Ostatecznie po dwukrotnym cofnięciu pozwu powódka domagała się od pozwanych kwoty 555 116,76 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 26 czerwca 2010 r. do 16 marca 2015 r. oraz od kwoty 555 116,76 zł od dnia 17 marca 2015 tytułem wynagrodzenia za wykonane roboty budowlane zgodnie z zawartą umową. Strona pozwana zgłosiła do potrącenia szereg kwot, wniosła także o obniżenie wynagrodzenia powołując się na wady oraz wskazała, że wobec niewykonania wszystkich prac wynagrodzenie powódki powinno ulec obniżeniu.

Zgodnie z treścią art. 498 § 1 k.c. gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym. Art. 498 § 2 kc. Stanowi, iż wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej.

Potrącenia dokonuje się przez oświadczenie złożone drugiej stronie. Oświadczenie ma moc wsteczną od chwili, kiedy potrącenie stało się możliwe. Strona pozwana powołując się w procesie na zarzut potrącenia powinna swoje wierzytelności wykazać.

Strona pozwana zgłosiła do potrącenia szereg kwot z różnych tytułów.

Przechodząc do poszczególnych kwot zgłoszonych przez pozwanych do potrącenia w pierwszej kolejności wskazać należy, że Sąd nie uznał kwoty 32 210 zł z tytułu zajęcia chodnika (poza uznaną przez powódkę kwotą 10.630 złotych- co objęte było częściowym cofnięciem powództwa dokonanym pismem z dnia 5 sierpnia 2013 roku), gdyż Sąd podzielił stanowisko powódki, że zezwolenie na zajęcie chodnika miało swoje odzwierciedlenie w harmonogramie rzeczowo – finansowym w części V poz. 1, który to harmonogram stanowił załącznik numer 3 do umowy. Pozwani wydatkowali taką kwotę w zastępstwie powódki, lecz obowiązek pokrycia tej kwoty przez pozwanych wynikał z założeń harmonogramu i brak jest podstaw do kwestionowania tego elementu wynagrodzenia.

Jeśli chodzi o wpłaty dokonywane przez pozwanych bezpośrednio na rzecz podwykonawców powódki, to wskazać należy, że po cofnięciu pozwu do potrącenia została zgłoszona przez pozwanych kwota 32 860 zł. Zdaniem Sądu powódka także w tym zakresie zasadnie wskazała, że w toku niniejszego procesu pozwani nie wykazali, że wynagrodzenie, które zostało uiszczone na rzecz spółki (...) było zasadne albowiem umowa łącząca powódkę z tym podwykonawcą opiewała na niższą kwotę niż w efekcie pozwani zapłacili podwykonawcy. Należy zaznaczyć, iż powódkę łączyła z firmą (...) –bud spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością umowa na łączną kwotę 27.729 złotych netto. Powódka uregulowała na rzecz (...) B. kwotę wynikającą z faktury VAT z dnia 25 lutego 2010 roku numer (...), zaś pozostałą kwotę 7.230,63 złotych została uregulowana przez pozwanych. Brak jest zatem podstaw do dokonywania przez pozwanych na rzecz wskazanego podwykonawcy kwoty 29.030,69 złotych. Do akt sprawy nie zostały załączone żadne dokumenty, które by uzasadniały zapłacone przez pozwanych kwoty.

Analizując potrącenie kwoty 1 830 zł z tytułu zapłaty na rzecz pozwanych T. S. także Sąd podzielił argumenty powódki, że brak jest jakichkolwiek dokumentów, w szczególności pozwani nie przedstawili żadnych faktur potwierdzających zarówno wysokość wynagrodzenia jak i podmiot, któremu to wynagrodzenie się należy. Wprawdzie świadek T. S. zeznał, że ta kwota przeznaczona była na materiały lub malowanie, które zlecono później, zaś pierwotna cena nie obejmowała malowania. Podkreślił, że faktycznie wystawił fakturę za malowanie i pozwani mu zapłacili, jednak w niniejszej sprawie takiej faktury nie przedstawiono, co w ocenie sądu uniemożliwia dokonanie weryfikacji zgłoszonej do potrącenia kwoty.

Nie zasługiwała na uwzględnienie także zgłoszona do potrącenia kwota 2 000 zł, jaka została zapłacona przez pozwanych na rzecz M. D. (2). Wobec cofnięcia wniosku dowodowego i w efekcie wobec braku przesłuchania M. D. (2) w charakterze świadka nie można było zweryfikować zarzutu, tym bardziej, iż powódka twierdziła, że był on podwykonawcą ale podwykonawcą bezpośredniego powódki.

Niezasadne także okazało się potrącenie kwoty 45 440,45 złotych z tytułu wystawionej przez pozwanych faktury za wyżywienie pracowników powódki, kosztów sprzątania po pracownikach powódki, oraz naprawy wyrządzonych uszkodzeń linii telefonicznych i zniszczeń w zajmowanych pomieszczeniach. Strona pozwana pomimo wielokrotnych zastrzeżeń powódki nie wskazała ani liczby wydawanych posiłków, liczby zakwaterowanych osób oraz cen posiłków w rozbiciu na poszczególne okresy czasu. Jedynie precyzyjne jednostkowe wskazanie kosztów wyżywienia i noclegu, a nie zbiorcze ich podawanie umożliwiało by weryfikację zgłoszonych do potrącenia kwot. Trafnie powódka wskazuje, także iż lektura postanowień umownych nie pozwala na wysnucie wniosku, iż powódka miała pokryć koszty sprzątania po przeprowadzonych robotach remontowych. Tym bardziej, że po powódce inne ekipy także wykonywały prace budowlane.

Odnosząc się do kwestii naliczenia kary umownej za zwłokę w wykonaniu umowy wskazać należy, że pozwani zgłosili do potrącenia z tego tytułu kwotę 174 060,00 złotych, Sąd uwzględnił to potrącenie w części tj. w kwocie 135 104,44 złotych. Z okoliczności sprawy wynika, że pozwani obciążyli powódkę za 25 dni zwłoki w wysokości 0,2 % od kwoty wynagrodzenia umownego wskazując, że odbiór miał zostać dokonany w dniu 30 kwietnia 2010 r. Jak wynika z oświadczenia złożonego przez pełnomocnika pozwanych złożonego na rozprawie w dniu 16 września 2013 r. kara umowna została naliczona za okres od 1 maja do 25 maja 2010 r. Należy zwrócić uwagę, że wpis w dzienniku budowy o gotowości do odbioru dokonany został przez kierownika budowy Ł. K. i potwierdzony przez inspektora nadzoru R. R. w dniu 19 maja 2010 r. Wobec tego kara umowna mogła zostać naliczona ale tylko do tej daty. Wpis w dzienniku budowy potwierdzający, że roboty zakończono w tej dacie, w kontekście skwitowania wykonania robót przez inspektora nadzoru jest zdaniem Sądu wystarczający do przyjęcia, że w tej dacie powódka zaoferowała pozwanym i od tej daty pozwani zgodnie z normą art. 647 k.c. byli zobowiązani do dokonania odbioru. Fakt, że prace zawierały usterki czy wady nie odbiera zasadności tezy, że powódka wykonała swoje zadanie chociaż w sposób wadliwy. Nie uszło uwadze Sądu, że ostatecznie pozwani w dniu 28 maja 2010 r. uzyskali pozwolenie na użytkowanie co oznacza, że obiekt ten został wykonany w taki sposób, że mógł być użytkowany. Odnosząc się do argumentów powódki, które odwoływały się do zapisów umowy, w szczególności § 10 ust. 3 lit. b) i twierdzenia, że w niniejszej sprawie strona pozwana straciła uprawnienie do naliczenia kary umownej skoro sama popadła w zwłokę ze swoimi czynnościami odbiorowymi należy ocenić powyższe zarzuty jako niezasadne. Sąd doszedł do przekonania, że zgodnie z zapisami umowy w § 11 ust. 2 pozwani jako inwestor mieli obowiązek dokonywać odbioru w terminie pięciu dni roboczych od daty zawiadomienia dokonanego przez wykonawcę potwierdzonego przez inspektora nadzoru wpisem do dziennika budowy o zakończeniu robót. Dzień 19 maja 2010 r. – w którym wpis został dokonany w dzienniku budowy, przypadł na środę, przyjmując pięć dni roboczych od zawiadomienia to termin odbioru wypada w środę 26 maja 2010 r. W ocenie sądu wypełnienie przez inwestora obowiązku z § 11 ust. 2 jest spełnione gdy w terminie pięciu dni roboczych zostanie uzgodniony i wyznaczony konkretny dzień na odbiór przedmiotu umowy. Należy zaakcentować, iż okoliczności niniejszej sprawy wskazują, że odbiór został wyznaczony przez inwestora na dzień 27 maja 2010 r. i powyższe zostało uczynione w piśmie z dnia 25 maja 2010 r., które znajduje się w aktach sprawy (vide: k. 276)- zatem w terminie pięciu dni roboczych wynikających z § 11 ust. 2 umowy. Powyższe potwierdzili świadkowie Ł. K., P. B. i I. G., którzy zeznawali o odbiorze, który odbył się 26 maja 2010 r. Jednak Sąd doszedł do przekonania, że data odbioru została wyznaczona na dzień 27 maja 2010 r., na który to dzień przybyli podwykonawcy powódki, lecz nie stawiła się powódka. Istotne jest także, iż na te okoliczności wskazują nie tylko pisma przedprocesowe ale też zeznania świadków Ł. K., P. B., I. G. czy R. R.. Zdaniem Sądu, skoro w dniu 25 maja 2010 r., a więc przed 26 maja 2010 r., inwestor powiadomił wykonawcę o czynnościach odbiorowych wykonanych robót jest to wystarczające do stwierdzenia, iż inwestor spełnił swój obowiązek. Nie ma znaczenia fakt, iż na odbiór nie stawił się reprezentant powódki skoro wszyscy uczestnicy procesu budowlanego był obecni na miejscu, także podwykonawcy. W tym kontekście należy uznać, że pozwana swój obowiązek odbioru wykonała i tym samym zdaniem Sądu nie zaktualizowało się uprawnienie z § 10 ust. 3 lit. b) umowy do naliczenia kary umownej. Biorąc pod uwagę , że zwłoka w wykonaniu umowy przez powódkę wynosiła 19 dni Sąd dokonał korekty żądania i uznał, że zasadna jest kara umowna w kwocie 135 104,44 złotych (0,2% wynagrodzenia netto za każdy dzień opóźnienia od kwoty 3555382 zł, co daje kwotę 7110,76 złotych x 19 dni). W ocenie sądu zastrzeżona kara nie była wygórowana, gdyż zastosowany współczynnik jest stosowany przez uczestników procesu budowlanego w obrocie w tego typu inwestycjach. Należy podkreślić, iż pozwani prowadzą pensjonat w obiekcie także dla obcokrajowców, wobec tego dotrzymania terminu na wykonanie robót budowlanych przez okresem wiosenno-letnim było dla nich istotne.

Strona pozwana sformułowała także zarzut obniżenia wynagrodzenia z powodu ujawnionych wad w wykonanych robotach.

Jeżeli roboty budowlane zostały wykonane wadliwie, inwestor może realizować uprawnienia wynikające z rękojmi (art. 637 i art. 638 k.c. w brzmieniu przed zmianą przepisów dokonaną ustawą z dnia 30 maja 2014 roku (Dz.U poz. 827) na mocy art. 51. ustawy zmieniającej w związku z art. 656 k.c.) lub roszczenia odszkodowawcze na zasadach ogólnych (art. 471 k.c.) (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3.10.2000 r., sygn. akt I CKN 301/00). Wadliwe wykonanie robót budowlanych, może przyjąć również postać nienależytego wykonania zobowiązania. Jeżeli zatem wierzyciel poniósł na skutek takiego nienależytego wykonania zobowiązania szkodę, dłużnik obciążony jest obowiązkiem jej naprawienia. Zgodnie treścią art. 471 k.c. dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. W niniejszej sprawie pozwani od początku wskazywali na wady robót wykonanych przez powódkę. Strona powodowa ustosunkowując się do żądania obniżenia wynagrodzenia z uwagi na stwierdzone wady stolarki okiennej i obróbek blacharskich przez pozwanych na kwotę 146.373 złotych oraz 6369 złotych wskazała, iż nie uznaje owych potrąceń, pozostawiając tę kwestię ocenie biegłego sądowego.

Po przeprowadzeniu dowodu z opinii biegłego sądowego Sąd uwzględnił potrącenie z tytułu obniżenia wynagrodzenia za wady, które w toku niniejszego procesu strona pozwana określiła na łączną kwotę 152 742 złotych. Choć z opinii biegłego sądowego J. W., wynika, iż konieczność usunięcia tych wad oszacowana została na kwotę znacznie wyższą, to wobec braku wniosków procesowych pozwanych, sąd uwzględnił jedynie zgłoszoną do potrącenia kwotę 152742 złotych. Należy wskazać, że obniżenie wynagrodzenia za wady obróbki blacharskiej zostało przez pozwanych określone na kwotę 6 369 zł zaś stolarki okiennej i drzwiowej na kwotę 146 373,00 zł. Podkreślenia wymaga, że kwestia wad stanowiła spór praktycznie od początku kiedy to roboty zostały oddane, co też wynika z korespondencji przedprocesowej znajdującej się w aktach niniejszej sprawy np. pisma pozwanych z początku czerwca 2010 r. i lipca 2010 r. w których to pozwani wskazywali na wady stolarki okiennej i drzwiowej oraz w zakresie prac blacharskich. Powyższe zostało potwierdzone w toku procesu przez biegłego sądowego. Sąd uwzględnił tę opinię bowiem nie znalazł podstaw do jej kwestionowania. Tym bardziej, że zarzuty powódki co do treści tej opinii, dotyczą kwestii drugorzędnych. Należy podkreślić, iż stwierdzony przez biegłego sądowego , a także potwierdzony zeznaniami świadków strony pozwanej charakter wadliwości stolarki okiennej i obróbek blacharskich jest istotny. Jak wynika z opinii biegłego sądowego zamontowana stolarka nie spełnia wymogów dla niej przewidzianych. Do otwarcia skrzydła należy użyć dużej siły fizycznej ponieważ zastosowane mechanizmy nadmiernie obciążają skrzydło zamiast ułatwiać jego podniesienie. Poza tym skrzydło nie utrzymuje się w miejscu żądanym lecz samoistnie opada, zaś próby regulacji nie przyniosły żadnej poprawy. Ramy skrzydeł i ościeżnic zostały zamontowane bez zachowania poziomu progów ram okiennych. Przy całkowitym zamknięciu skrzydeł występują szczeliny, przez które nadmiernie napływa powietrze. Brak jest możliwości wyeliminowania tych szpar pomiędzy progami ościeżnic a ramami skrzydeł nawet poprzez dociśnięcie skrzydeł. Stolarka posiada wypaczenia nawet do 10 mmm na wysokości skrzydeł okiennych i drzwiowych. Nienależyte zamontowanie ram okiennych doprowadziło do zniszczenia połączeń słupków z progami i nadprożami. Tego typu wady są na tyle istotne, że nie można dokonać ich remontu, uszczelnić. Z tego względu biegły sądowy J. W. kwalifikował ją w całości do wymiany. Występują także mniej istotne wady w postaci: braku jednolitej kolorystyki ościeżnic i ram skrzydeł, przebarwienia powłok malarskich, widoczne uzupełnienia ramiaków elementami naprawczymi, łuszczenie się farby, łuszczenie się silikonu przy listwach mocujących szyby, uszkodzenie krawędzi ościeżnicy drzwi wejściowych oraz skrzydła drzwiowego na poziomie zamka, brak szczelności głównych drzwi wejściowych, brak przylegania szczotek do posadzki, rozklejone ościeżnice okien, brak szczelności ogniowej skrzydeł drzwiowych, uszkodzenia mechaniczne skrzydeł drzwi wejściowych zamontowanych w ościeżnicy, która jest wadliwie zamontowana w otworze. Nadto drzwi balkonowe w pokojach są nieszczelne, wypaczone co powoduje zamakanie podłóg i ich niszczenie. Występuje też brak płynności w zamykaniu i otwieraniu skrzydeł, a podczas ich uchylania występują trzaski i skrzypienia. Koszt wymiany stolarki wyliczony przez biegłego sądowego wynosi 352 678,00 zł netto powiększony o koszt demontażu stolarki w wysokości 15 % wartości tabelarycznej i o podatek VAT oraz wskaźnika korygującego ceny z poziomu 2010 na poziom 2015 w wysokości 0,979, czyli łącznie ten koszt wynosi 405 579,79 zł. Wymianie stolarki towarzyszą roboty malarskie i murarskie. Koszt wymiany stolarki z robotami towarzyszącymi wynosi 403 381,00 zł netto, (w tym roboty murarskie – 6 454,00 zł netto) 496 158,63 zł brutto. Także obróbki blacharskie posiadają wady istotne w postaci: nieszczelności połączeń wykonanych poprzez nakładki luźne (niemocowane, nielutowane), zbyt wąskich lub za krótkich nakładek, braku połączeń kapinosów elementów poziomych z elementami ukośnymi i pionowymi, nieszczelności obróbek łączenia poszczególnych połaci dachowych nad krawężnicami, brak spadu na elementach opierzeń okien i drzwi mansardowych, zastoin wodnych, braku spadków, zwłaszcza na gzymsie okapowy, wklęśnięcia opierzeni tego gzymsu, nienależytego zakończenia rąbków stojących na krawędzi okapów dachowych, wklęśnięć na rąbkach stojących, niewłaściwego materiału, braku spadu na wszystkich odcinkach rynien zamontowanych przy okapach połaci dachowych, braku spadków podłużnych i poprzecznych rynienek odwadniających powierzchnie balkonowe, braku wylewek na rurach spustowych odprowadzających wody opadowe i roztopowe na gzyms okapowy, braku należytych otworów w rynnach odprowadzających wody do sztucerów, braku szczelności pomiędzy obróbkami blacharskimi a innymi elementami wykończeniowymi np. obwiedniami okiennymi i drzwiowymi, pękających lut na połączeniach obróbek mansard, nienależytego wykonania lutowania elementów opierzeni, za wąskich i za szerokich elementów opierzeń, różnych odległości kapinosów od elementu ochranianego obróbką, przeciwspadków obróbek i opierzeni powodujących zacieki na elewacji, braku mocowania obróbek mansard powodujących rozszczelnianie detali architektonicznych, niewykształconych spadków podokienników lub przeciwspadków powodujących utrzymywanie się wody na nich, braku szczelności wokół przewodów wentylacyjnych przechodzących przez połacie dachowe powodujących gnicie mat izolacji termicznej tych połaci oraz elementów konstrukcji drewnianej. Wady występują w 100 % wykonanych robót blacharskich. Wszystkie obróbki blacharskie wymagają całkowitego przełożenia oraz naprawy połączeń. Połacie dachowe na skośnych płaszczyznach we wgłębieniach zatrzymują wody opadowe i roztopowe. Koszt usunięcia wad obróbek blacharskich wynosi 184 044,90 zł brutto (149 630,00 zł netto).

Biorąc powyższe pod uwagę zasadnie pozwani domagają się obniżenia wynagrodzenia z powodu wad stolarki okiennej oraz obróbek blacharskich o kwotę 152 742 złotych.

Odnosząc się do zarzutu potrącenia kwoty 177769,10 złotych z tytułu naliczonych kar umownych z tytułu zwłoki w usunięciu wad w okresie gwarancji, wskazać należy, że do dnia dzisiejszego powódka nie usunęła usterek co znalazło potwierdzenie w opinii biegłego sądowego. Ponadto w aktach sprawy znajdują się dowody, z których wynika, że powódka deklarowała usunięcie tych wad, czego jednak nie uczyniła. Zarzuty powódki odnośnie tego potrącenia odnosiły się do braku – w jej ocenie – wskazania przez pozwanych sposobu wyliczenia tej kary. Wskazać trzeba, że kara umowna została naliczona notą księgową z dnia 2 lipca 2013 r. Zarzuty powódki nie są zasadne, gdyż zakres wadliwych robót był znany, nie ma też wątpliwości, że wady stolarki okiennej i drzwiowej, obróbki blacharskiej nie zostały usunięte. Stolarka okienna – jak wynika z opinii biegłego sądowego – jest nietypowa w pomieszczeniu reprezentacyjnym na parterze i nie spełnia podstawowych parametrów, między innymi ujawniono w niej liczne wypaczenia. Biegły sądowy tę stolarkę zaliczył do wymiany w całości, podobnie zresztą jak wady w zakresie obróbek blacharskich. Wartość całej stolarki według tabeli elementów obejmuje kwotę 352 678,00 zł, zakres robót blacharskich to kwota 343 688,00 zł co wynika z zestawień robót. Łącznie wartość prac w zakresie stolarki okiennej i obróbek blacharskich w całości zakwalifikowane przez biegłego sądowego do wymiany zamykają się kwotą 699 366,00 złotych brutto. Sąd dokonał wyliczenia gdzie 0,5 % dziennie z tej kwoty daje 3 481,83 zł za dzień. Kara umowna naliczona została notą księgową z dnia 2 lipca 2013 r. Powódka pierwotnie zobowiązała się usunąć usterki stolarki do dnia 30 września 2010 r. zaś dekarskie do dnia 30 czerwca 2010 r., czyli cały ten okres od daty kiedy zobowiązała się usunąć wady do daty naliczenia kary umownej określonej w nocie księgowej, przekracza już kwotę kary umownej zgłoszonej do potrącenia tj. 177 769,10 zł. Wobec tego Sąd nie znalazł podstaw by tę kwotę zakwestionować.

Jeśli chodzi o dalsze potrącenie Sąd uwzględnił zgłoszone zarzuty dotyczące robót niewykonanych, w pełni aprobując wskazaną w treści opinii biegłego wartość 262 283,97 złotych brutto (213 239 złotych netto). Należy wskazać, że także sama strona powodowa wskazał, że wartość prac przez nią niewykonanych wyniosła kwotę 217 813,42 złotych netto. Biorąc pod uwagę mieszany charakter wynagrodzenia oraz konieczność zastosowania reguł kosztorysowego rozliczania stron, od umówionego wynagrodzenia należy odjąć wartość robót nie wykonanych przez powódkę.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd uznał, że te koszty zgłoszone do potrącenia przekraczają kwotę wynikającą z ostatecznie - po dokonanych potrąceniach - dochodzoną przez powódkę, zatem takie potrącenie spowodowało wygaśniecie należności ubocznej tj. odsetek dochodzonych od kwoty 555 116,76 zł. Wobec tego Sąd oddalił powództwo w całości w zakresie części, która nie została objęta cofnięciem pozwu, zaś w części wynikającej z cofnięcia pozwu umorzył postępowanie stosownie do art. 355 k.p.c. O kosztach postępowania orzeczono w oparciu o normę art. 98 k.p.c. w związku z art. 108 k.p.c.

Stan faktyczny został ustalony w oparciu o dowody pisemne załączone przez strony postępowania do składanych przez nie pism procesowych. Treść dokumentów prywatnych nie była kwestionowana przez żadną ze stron, to zaś pozwala uznać nie tylko to, że osoby, które je podpisały, złożyły oświadczenia zawarte w tych dokumentach (art. 245 k.p.c.), ale też że treść tych dokumentów odzwierciedla rzeczywisty stan rzeczy. Sąd nie znalazł podstaw do kwestionowania ich prawdziwości dlatego też uznał, że powyższe dowody z dokumentów stanowią podstawę do czynienia w oparciu o nie ustaleń faktycznych w istotnych dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy kwestiach. Sąd uwzględnił również zeznania świadków w części i w jakiej korelują z dowodami z dokumentów

Sąd także oparł swoje rozstrzygniecie w oparciu o przeprowadzony dowód z opinii biegłego J. W.. Dowód ten jak i inne środki dowodowe, podlega ocenie sądu na podstawie i w granicach wyznaczonych przez art. 233 § 1 k.p.c. Opinia biegłego może być zatem kwestionowana przez strony, sąd nie jest nią związany i może ją oceniać na równi z innymi środkami dowodowymi w ramach swobodnej oceny dowodów.

Kodeks postępowania cywilnego nie ustanawia wprawdzie hierarchii ważności środków dowodowych, nie ulega jednak wątpliwości, iż z uwagi na swoją specyfikę ( chodzi o wiadomości specjalne, którymi sąd nie dysponuje) opinia biegłego nie jest przedmiotem oceny z punktu widzenia jej wiarygodności jak przy zeznaniach świadków czy przesłuchaniu stron, ale w drodze pozytywnego lub negatywnego uznania wartości zawartego w niej rozumowania; kontrola sądu dokonywana jest zatem z punktu widzenia zasad logicznego rozumowania, źródeł poznania i stopnia zaufania do wiedzy biegłego, a ocena opinii pod względem fachowości, rzetelności i logiczności z możliwością pominięcia oczywistych omyłek czy błędów. Zdaniem Sądu Okręgowego opinia biegłego sądowego J. W. zasługuje w całości na aprobatę. Biegły w sposób wyczerpujący odpowiedział na pytania Sądu oraz wyjaśnił i uzasadnił wnioski wynikające z opinii. Powyższe biegły dokonał na podstawie oględzin obiektu budowlanego oraz analizy materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszej sprawie. Nie było potrzeby powołanie innego biegłego sądowego. Nietrafnie także strona powodowa odwoływała się do opinii wydanej przez biegłego B. S. w sprawie VIII GC 182/11, gdyż obejmowała ona kwestię oceny poprawności wykonania przez podwykonawcę powódki J. K. robót w zakresie elewacji na budynku. W niniejszej sprawie, choć biegły J. W. odmiennie ocenił prawidłowość prac na elewacji aniżeli uczynił to biegły B. S., nie ma to w sprawie istotnego znaczenia, skoro zarzuty pozwanych odnoszące się do obniżenia wynagrodzenia z tytułu wad dotyczyły jedynie prac w zakresie stolarki i robót blacharskich.

VIII GC 299/13

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)