Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 stycznia 2016r.

Sąd Okręgowy Warszawa- Praga w Warszawie Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Eliza Nowicka – Skowrońska

Protokolant: Jakub Flaga

po rozpoznaniu w dniu 21 stycznia 2016 r. w Warszawie na rozprawie

sprawy z powództwa A. S.

przeciwko (...) Sp. z o.o. w W.

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od A. S. na rzecz (...) Sp. z o.o. w W. kwotę 3.617 (trzy tysiące sześćset siedemnaście) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego,

III.  nakazuje pobrać od A. S. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie kwotę 554,14 zł (pięćset pięćdziesiąt cztery złote i czternaście groszy) tytułem zwrotu wydatków tymczasowo pokrytych przez Skarb Państwa.

Sygn. akt I C 272/14

UZASADNIENIE

W pozwie wniesionym dnia 9 marca 2014 roku (data stempla pocztowego – k. 31) powód A. S. wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. w postępowaniu upominawczym kwoty 82.690 zł za bezumowne korzystanie z nieruchomości położnej w W. przy ul. (...), stanowiącej działkę oznaczoną w ewidencji gruntów nr (...), dla której Sąd Rejonowy Warszawa-Mokotów prowadził KW nr (...) za okres dziesięciu lat wstecz od dnia wniesienia pozwu z ustawowymi odsetkami od dnia 22 listopada 2013r. do dnia zapłaty. Domagał się w/w kwoty w związku z ulokowaniem na jego terenie urządzeń przesyłowych w postaci linii niskiego napięcia i korzystaniem przez pozwanego z gruntu w zakresie służebności przesyłu bezumownie i bez jakiegokolwiek wynagrodzenia. Powód wniósł również o zasądzenie od pozwanego na jej rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że jest właścicielem przedmiotowej nieruchomości, na której terenie zostały ustawione urządzenia przesyłowe w postaci linii napowietrznych niskiego napięcia. Obliczył przy tym wielkość tzw. „pasa technologicznego” w/w przewodów wskazując, iż winien on mieć szerokość 3 m od osi linii i ustalił obszar całkowity zajętości na 73,5 m ². Obliczenia żądanego wynagrodzenia dokonał mając na uwadze stawki czynszu dzierżawnego z uwzględnieniem stopnia ingerencji urządzeń pozwanej w przysługujące mu prawo własności do przedmiotowego gruntu. Powoływał się w tym zakresie na regulację art. 225 kc w zw. z art. 224 kc i domagał się wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z jego gruntu w zakresie w jakim dopuścił się tego pozwany, tj. w zakresie odpowiadającym służebności przesyłu energii elektrycznej przewodami przebiegającymi nad działką powoda. Wskazywał nadto, iż instalacja ta obniża wartość jego gruntu, ogranicza korzystanie z niego z uwagi na konieczność znoszenia ingerencji pozwanego w przypadku dokonywania konserwacji czy napraw przedmiotowej trakcji, czy konieczności udzielenia swobodnego dostępu przez właściciela działki do linii elektroenergetycznej w obszarze ustalonego przez siebie „pasa technologicznego”. Wskazywał również na ograniczenia związane z niemożnością zagospodarowania całej powierzchni gruntu zgodnie z zamierzeniami właściciela z uwagi na znajdujące się nad nimi przewody. Powód podniósł, że pozwany korzysta z jego działek bezpodstawnie w sposób nieodpłatny, czyni to pozostając w złej wierze i zdając sobie sprawę z braku przysługujących mu w tym zakresie jakichkolwiek uprawnień, czy umowy z właścicielem, w związku z czym istnieje konieczność rekompensaty wskazanej postaci naruszenia własności. Podnosił, iż mimo wezwania pozwanego do zapłaty wstecz za okres 10 letni, kwestia ta nie została uregulowana, a przedsiębiorstwo energetyczne nie uregulowało spornej należności (k. 6 – 11).

W odpowiedz na pozew pozwany domagał się oddalenia powództwa, a nadto zwrotu kosztów procesu od przeciwnika (k. 36).

W uzasadnieniu pozwany podniósł, że żądanie zapłaty nie zostało udowodnione ani co do zasady, ani co do wysokości. Kwestionowano w pierwszej kolejności fakt, aby przedmiotowe przewody stanowiące własność pozwanej spółki przebiegały nad nieruchomością powoda, ani aby linia ta była posadowiona w obrębie działki numer (...). Podnoszono, iż wbrew twierdzeniom powoda, pozwana nie wykorzystuje i nie zajmuje jego nieruchomości o powierzchni 73,5 m ² na cele energetyczne. Zaprzeczano również, aby istniała potrzeba ingerencji w nieruchomość powoda z uwagi na prace naprawcze czy konserwacyjne w/w linii, gdyż działania takie mogą być i są podejmowane od strony pasa ulicznego, z którego jest do niej dostęp. Ponadto z ostrożności procesowej pozwana powoływała się na dorozumianą zgodę poprzedniego właściciela działki na przebieg linii niskiego napięcia, gdyż przewody z całą instalacją istniały już od co najmniej 1961r. i dotychczas przez okres przeszło 50 lat nikt nie domagał się formalnego uregulowania kwestii możności korzystania z gruntu w zakresie służebności przesyłu. W tym zakresie pozwana powoływała się na działanie w dobrej wierze, korzystając z gruntu znajdującego się bezpośrednio pod linią. Niezależnie od wyrażonego w dopowiedzi na pozew stanowiska, pozwana zgłosiła ewentualny zarzut zasiedzenia służebności gruntowej o treści odpowiadającej służebności przesyłu w związku z korzystaniem przez pozwanego z linii niskiego napięcia przy uwzględnieniu okresu w jakim doszło do korzystania z nieruchomości, znajdującej się pod linią oraz przy uwzględnieniu dobrej wiary pozwanego jako posiadacza służebności. Kwestionowana też była zasadność i prawidłowość obliczenia dochodzonej kwoty (k. 37 – 43).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Nieruchomość położna w W. przy ul. (...), stanowiąca działkę oznaczoną w ewidencji gruntów nr 26, dla której Sąd Rejonowy Warszawa-Mokotów prowadził KW nr (...), o powierzchni 0,0667 ha, była własnością A. S. (poświadczony za zgodność z oryginałem odpis KW – k. 15 – 18 oraz wypis i wyrys z rejestru gruntów – k. 19 - 20, okoliczność niekwestionowana przez pozwanego).

Powód pismem z dnia 22 listopada 2013r., a następnie ponownie pismem z dnia 20.12.2013r., zwrócił się do pozwanej spółki z wezwaniem do zapłaty kwoty 82.690 zł tytułem wynagrodzenia za bezumowne korzystanie przez okres 10 lat ze służebności przesyłu na nieruchomości stanowiącej jego własność w zakresie położonej na niej sieci elektroenergetycznej (k. 22, k. 23).

Przed dniem 1 stycznia 1962 roku została zbudowana przez Zakłady (...) linia energetyczna niskiego napięcia 0,4 kV, która przebiegała wzdłuż nieruchomości położonej w W. przy ul. (...), składającej się z działki nr (...) i wchodziła w skład przedsiębiorstwa państwowego Zakład (...). Służyła do zasilania budynków znajdujących się wzdłuż ulicy (...). Na początku lat 60 tych był dokonywany kapitalny remont sieci, co wskazywało o jej powstaniu około 15 – 20 lat wstecz, jednak brak było jednoznacznych dokumentów świadczących o dacie jej budowy. Linia przedmiotowa przebiega nad pasem drogowym ul. (...), poza geodezyjnymi granicami działki nr (...), należącej do powoda. Wprawdzie posadowiona była ona w obrębie ogrodzenia, jakim powód otoczył stanowiącą jego własność działkę, jednak płot został przesunięty o około 0,5 metra na zewnątrz i przewody znajdowały się poza jej granicami, nad działką nr (...) będącą fragmentem ulicy (...), a zatem na terenie nie należącym już do A. S.. Słupy pomiędzy którymi linia jest rozciągnięta posadowione są także poza nieruchomością powoda. Dostęp do linii jest nieograniczony od strony ulicy (...) i znajdującego się tam chodnika, bez konieczności ingerencji w działkę powoda, a wszelkie czynności zarówno konserwacyjne, naprawcze czy też dokonywane w ramach rutynowych oględzin są prowadzone od strony ulicy, bez naruszania własności powoda. Linia ta nie emituje hałasu, pole elektromagnetycznego przy linii niskiego napięcia jest niemierzalne, w żaden sposób nie oddziałuje ona na zewnątrz (kopia mapy projektu kapitalnego remontu sieci napowietrznej niskiego napięcia dzielnicy P. (...) – k. 55, zeznania świadka A. L. (1) – k. 161 – 162, opinia biegłego geodety wraz ze szkicem ułożenia przewodów napowietrznych niskiego napięcia na działką nr (...) – k. 205 - 206 i opinia uzupełniająca wraz z załącznikiem graficznym – k. 241 – 242, zdjęcia – k. 54, 224 – 225).

Aktem przekształcenia z dnia 12 lipca 1993 roku, sporządzonym przed T. J., notariuszem w W., przedsiębiorstwo państwowe Zakład (...) z siedzibą w W. przekształcono w (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w W., działającą następnie pod firmami m.in. (...) Spółka Akcyjna, a obecnie działającą pod firmą (...) Spółka z o.o. Aktem założycielskim z dnia 7 grudnia 2006 roku, sporządzonym przed notariuszem J. K. w kancelarii Notarialnej w W. za nr Rep A (...), (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. utworzyła (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. (kopie poświadczone za zgodność następujących dokumentów: aktu przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego w spółkę z dnia 12 lipca 1993 roku, nr Rep. A (...) – k. 94 – 106, akt notarialny z dnia 5.09.1996r. – k. 107 – 111, akt notarialny z dnia 21.04.1999r. – k. 112 – 114, odpisu pełnego z rejestru przedsiębiorców nr KRS (...) – k. 47 – 53).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie przedłożonych przez pozwaną dokumentów, których prawdziwości nie kwestionował powód, a ponadto na podstawie zeznań świadka A. L. (1) oraz opinii biegłego sądowego z zakresu geodezji M. P. (1). Wprawdzie pełnomocnik powoda kwestionował prawidłowość ustaleń dokonanych przez biegłego i wnosił o zobowiązanie biegłego do kolejnego uzupełnienia na piśmie opinii i wskazanie powierzchni strefy oddziaływania linii elektroenergetycznych niskiego napięcia oznaczonej kolorem pomarańczowym przez geodetę w opinii z dnia 25 września 2015r. oraz powierzchni strefy zajętości skrzynki pomiarowej znajdującej się na działce powoda, to jednak Sąd mając na uwadze rzetelność i jednoznaczny charakter stwierdzeń biegłego, tego wniosku nie uwzględnił i nie podzielił wątpliwości strony powodowej co do nieprzydatności opinii geodety w niniejszej sprawie, o czym szerzej w kolejnej części uzasadnienia.

Sąd uznał za rzetelną, fachową i rzeczową, a ponadto obiektywną i bezstronną opinię biegłego z zakresu geodezji M. P.. Została ona sporządzona zgodnie z zakreśloną tezą dowodową, w oparciu o wnikliwą analizę akt sprawy i własną wiedzę biegłego, uwzględniała zarówno stan prawny własności poszczególnych nieruchomości, których spór dotyczył oraz stan faktyczny na nich istniejący. Biegły geodeta w sposób jednoznaczny (co znalazło swój dosadny wyraz w treści opinii uzupełniającej – k. 241, ostatni akapit) rozstrzygnął wątpliwość, w jakim terenie i nad jaką działką przebiegają przewody linii niskiego napięcia. Sąd nie znalazł jednocześnie podstaw – a powód nie sprostał obowiązkowi skutecznego wykazania nieprawdziwości ustaleń opinii, aby twierdzeniom biegłego i jego wnioskom odmówić prawdziwości.

Opierając się zatem na stwierdzeniu biegłego, iż przedmiotowe przewody nie przebiegają nad działką powoda (a jedynie znajdują się w obrębie ogrodzenia jego nieruchomości, które to w sposób faktyczny znajduje się poza granicami geodezyjnymi działki), z uwagi na niewykazanie przez powoda podstawowej okoliczności, że pozwany korzysta z jego nieruchomości, pozostałe zgłoszone przez powoda wnioski dowodowe – o przeprowadzenie kolejnych opinii biegłych z zakresu energetyki na okoliczność ustalenia zakresu tzw. „pasa technologicznego/ochronnego” (wniosek dowodowy zgłoszony w piśmie procesowym z dnia 29.09.2015r. – k. 165) i wyceny nieruchomości (wniosek dowodowy zgłoszony w pozwie – k. 6) oraz o kolejną uzupełniającą opinię geodety (wniosek dowody zgłoszony w piśmie procesowym z dnia 19.10.2015r. – k. 253) – jako zbędne i jedynie skutkujące przedłużeniem postępowania, oddalił na zasadzie art. 217 § 3 kpc (postanowienie wydane na rozprawie z dnia 21.01.2016r. – k. 268).

Zeznania świadka A. L. (1) Sąd uznał za wiarygodne, albowiem były one logiczne, konsekwentne, spójne z pozostałym zgromadzonym materiałem dowodowym oraz wzajemnie się uzupełniały i potwierdzały.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Mając na uwadze poczynione powyżej ustalenia faktyczne, w ocenie Sądu, powództwo jest bezzasadne i jako takie podlegało oddaleniu w całości.

Stosownie do art. 225 k.c. w zw. z art. 224 § 2 k.c. samoistny posiadacz w złej wierze jest obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub utratę, chyba że pogorszenie lub utrata nastąpiła bez jego winy. Samoistny posiadacz w złej wierze obowiązany jest zwrócić pobrane pożytki, których nie zużył, jak również uiścić wartość tych, które zużył. Samoistny posiadacz w złej wierze obowiązany jest nadto zwrócić wartość pożytków, których z powodu złej gospodarki nie uzyskał, oraz jest odpowiedzialny za pogorszenie i utratę rzeczy, chyba że rzecz uległaby pogorszeniu lub utracie także wtedy, gdyby znajdowała się w posiadaniu uprawnionego.

Odnosząc się jednak do podniesionej przez stronę pozwaną okoliczności, że przedmiotowe przewody – tj. linia niskiego napięcia nie przebiegają nad posesją powoda, a tym samym nie został spełniony podstawowy warunek świadczący o obowiązku pozwanej do wniesienia opłaty za bezumowne korzystanie z gruntu, uznać należało, iż pozwana spółka nie korzysta w żadnym zakresie z nieruchomości powoda. Fakt, iż urządzenia przesyłowe należące do pozwanej spółki przebiegają wzdłuż granicy działki powoda, jednak są usytuowane poza jej geodezyjnymi granicami, prowadził do przyjęcia, że żądanie powoda o wynagrodzenie za korzystanie okazało się bezzasadne. W żadnym bowiem zakresie pozwana nie naruszała własności powoda, a zatem nie zaistniały przesłanki z art. 225 kc w zw. z art. 224 kc.

Jednoznacznie bowiem wynikało z opinii biegłego geodety M. P., która została następnie uzupełniona i jednoznacznie wyjaśniała ustalenia dokonane przez niego, że przedmiotowe przewody elektryczne nie przebiegają nad działką nr (...), są odsunięte o około 0,5 m od granicy nieruchomości powoda – na zewnątrz.

Ponadto twierdzenia powoda o istnieniu pewnej strefy oddziaływania – nazwanej przez niego tzw. „pasem technologicznym”, w niniejszym postępowaniu miały znaczenie marginalne i nie wnoszące nic do sprawy. Jak bowiem wynikało z dokumentów przedstawionych przez strony oraz zeznań świadka A. L., a także wiedzy posiadanej przez Sąd, linia niskiego napięcia nie wymaga ustalenia żadnego pasa ochronnego, emituje pole magnetyczne o niemierzalnej wartości. Tego rodzaju linia energetyczna w żaden sposób nie ogranicza możliwości korzystania z nieruchomości, w sąsiedztwie której przebiega, nie powoduje konieczności wydzielenia strefy ochronnej, która wyłącza możliwość korzystania z posesji, w zakresie jaki obliczył powód.

Z powyższych względów, Sąd Okręgowy nie dokonywał już szczegółowego badania kolejnych zarzutów zgłoszonych przez pozwanego, a w szczególności zarzutu zasiedzenia służebności o treści odpowiadającej służebności przesyłu.

W ocenie Sądu Okręgowego, powód nie wykazał w toku niniejszego postępowania, iż pozwana spółka korzystała z jego nieruchomości w taki sposób, jaki odpowiadałaby służebności przesyłu.

Z tej podstawowej przyczyny powództwo winno zostać oddalone jako niezasadne.

Dodatkowo na uwagę zasługiwał fakt, iż dopiero na ostatnim terminie rozprawy pełnomocnik powoda wskazywał jako okoliczność faktyczną świadczącą o zasadności roszczenia, posadowienie na budynku powoda (znajdującym się na jego działce) skrzynki energetycznej, która należy do pozwanej spółki i domaganie się tym samym wynagrodzenia z tego tytułu, jakoby pozwana spółka korzystała z nieruchomości powoda bezumownie i bez wynagrodzenia. Dodatkowym argumentem wówczas wysuniętym był fakt doprowadzenia przewodów zasilających budynek powoda do sieci energetycznej przewodami od linii znajdującej się na ulicy, poza działką do budynku, już nad nieruchomością powoda. Na wcześniejszym etapie postępowania argumenty te nie były podnoszone, zaś pozew zawierał przytoczenie okoliczności faktycznych wskazujących jedynie na zajecie „pasa technologicznego” o powierzchni 73,5 m ², obliczonego jako teren wzdłuż działki nr (...) o szerokości 3 m, po jej granicy, tak jak przebiegają przewody od słupa do słupa. Okoliczności te jako zgłoszone na końcowym etapie postępowania zostały pominięte jako spóźnione, ponadto nie mogły jednak stanowić o zasadności roszczenia, gdyż powód w ten sposób miał możliwość korzystania z energii elektrycznej, wyrażał na to zgodę i nadużyciem byłoby obciążanie dostawcy energii kosztami korzystania z działki powoda w tym zakresie.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. i z uwagi na bezzasadność powództwa Sąd obciążył powoda obowiązkiem zwrotu pozwanemu kosztów zastępstwa procesowego. Na zasądzoną od powoda na rzecz pozwanego kwotę 3.617 zł złożyły się: opłata skarbowa od złożonego pełnomocnictwa w kwocie 17 zł oraz wynagrodzenie pełnomocnika pozwanego w kwocie 3.600 zł, ustalone na podstawie § 2 ust. 1 i 2 w zw. z § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (t. j. Dz. U. z 2013 roku, poz. 490).

Na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2014 roku, poz. 1025 z późn. zm.) Sąd orzekł jak w punkcie trzecim wyroku, obciążając powoda, jako stronę przegrywającą sprawę, kosztami sądowymi w postaci nieuiszczonego wynagrodzenia biegłego w kwocie 554,14 zł wypłaconą mu tymczasowo ze środków Skarbu Państwa. Całkowite wynagrodzenie biegłego wyniosło łącznie kwotę 2.649,67 (postanowienie – k. 211 i k. 247), zaś zaliczki złożone przez powoda to 2.095,53 zł (dowody wpłaty – k. 199v. i k. 214v.). Różnica między kwotą należności dla biegłego za sporządzenie opinii, a zaliczkami wniesionymi przez powoda wynosiła 554,14 zł i tę kwotę powód winien dodatkowo ponieść.

ZARZĄDZENIE

(...)