Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

(...) lutego 2016 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi - Widzewa w Łodzi VIII Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący S.S.R. Małgorzata Sosińska-Halbina

Protokolant sekr. sąd. Izabella Bors

po rozpoznaniu w dniu 3 lutego 2016 roku w Łodzi

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w R.

przeciwko J. U.

o zapłatę

oddala powództwo.

Sygn. akt VIII C 3891/14

UZASADNIENIE

W dniu 28 lipca 2014 roku powód (...) Spółka Akcyjna w R., reprezentowany przez pełnomocnika będącego radcą prawnym, wytoczył przeciwko pozwanemu J. U. w elektronicznym postępowaniu upominawczym powództwo o zapłatę kwoty 638,03 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 29 lipca 2014 roku do dnia zapłaty oraz kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powód podniósł, że żądanie pozwu wynika z zawartej z pozwanym umowy sprzedaży energii elektrycznej. Na mocy zawartej umowy powód zobowiązał się do świadczenia usług, o których mowa wyżej, pozwany obowiązany był zaś do uiszczania kwot wynikających z wystawionych dokumentów księgowych. Powód wykonał świadczenie stosownie do treści umowy, na potwierdzenie czego wystawił faktury VAT. Pozwany nie dokonał zapłaty należnych powodowi kwot w wyznaczonych terminach. Na łączną wysokość zadłużenia składają się: 614,39 zł z tytułu kapitału oraz 23,64 zł z tytułu odsetek naliczonych od dnia następnego po dniu wymagalności kwot z poszczególnych dokumentów księgowych do dnia wytoczenia powództwa.

(pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym k. 2-3v)

W dniu 25 sierpnia 2014 roku Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie wydał w przedmiotowej sprawie nakaz zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym, którym zasądził od pozwanego na rzecz powoda dochodzoną wierzytelność wraz z kosztami procesu.

(nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym k. 4)

Powyższy nakaz zapłaty zaskarżył sprzeciwem pozwany, kwestionując żądanie pozwu.

( sprzeciw k. 4v.-6)

Postanowieniem z dnia 9 kwietnia 2014 roku Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie stwierdził skuteczne wniesienie przez pozwanego sprzeciwu i utratę mocy nakazu zapłaty w całości oraz przekazał rozpoznanie przedmiotowej sprawy do Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi.

(postanowienie k. 21)

Pozwem złożonym na urzędowym formularzu powód podtrzymał żądanie pozwu wraz z uzasadnieniem jak w pozwie złożonym w elektronicznym postępowaniu upominawczym. Jednocześnie, odpowiadając na sprzeciw pozwanego wskazał, że łączyły go z pozwanym dwie umowy sprzedaży energii elektrycznej dotyczące dwóch różnych lokali usytuowanych przy ul. (...) w Ł., tj. lokalu nr (...), przy czym podstawę żądania pozwu stanowi wyłącznie umowa dotycząca drugiego z w/w lokali. W ramach tejże umowy powód wystawił dwa dokumenty księgowe, tj. fakturę (...), obejmującą prognozowane i nieopłacone faktury (...) oraz fakturę (...) będącą rozliczeniem końcowym za okres od dnia 13 stycznia 2014 roku do dnia 24 kwietnia 2014 roku. Podstawę wystawienia tej ostatniej stanowił przy tym fakt nieprzedłużenia z pozwanym umowy dotyczącej lokalu nr (...).

(odpowiedź na sprzeciw k. 24-24v., k. 43-44, pozew k. 25-27)

Na rozprawie w dniu 15 kwietnia 2015 roku pełnomocnik powoda nie stawił się. Pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości. Oświadczył, że faktura
o nr 18R obejmuje wyłącznie prognozowane zużycie, a nadto widnieje w niej nadpłata w kwocie 900 zł. Dodał, że wartość zużycia ujęta w prognozie nie została przez niego wykorzystana, albowiem wyprowadził się z przedmiotowego lokalu w dniu 24 stycznia 2014 roku, zaś prognoza obejmowała okres do kwietnia 2014 roku.

(protokół rozprawy k. 53-54)

W piśmie procesowym z dnia 4 maja 2015 roku powód podniósł, że umowa sprzedaży energii elektrycznej zawarta dla lokalu nr (...) obowiązywała do dnia 23 kwietnia 2014 roku. Ponadto powód wyjaśnił sposób rozliczenia nadpłaty w kwocie 900 zł wskazując, że została ona przeznaczona na pokrycie części należności za okres od dnia 4 lipca 2013 roku do dnia 13 stycznia 2014 roku, która wyniosła łącznie 1.692,76 zł. W wyniku dokonanego rozliczenia, ujęta w fakturze nr (...) kwota do zapłaty wyniosła 173,31 zł.

(pismo procesowe powoda k. 56-57)

W dalszym toku postępowania strony podtrzymały pierwotne stanowiska w sprawie, przy czym strona powodowa, pomimo stosownego wezwania, nie załączyła umowy stanowiącej źródło pozwu, a obowiązującej w okresie objętym jego treścią.

(protokół rozprawy k. 59, pismo procesowe powoda k. 75-77)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 4 grudnia 2013 roku pozwany J. U., jako najemca lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w Ł. przy ul. (...), zawarł z powodem umowę kompleksową sprzedaży energii elektrycznej i świadczenia usługi dystrybucji dla odbiorców grupy taryfowej G oraz (...) nr (...). Umowa została zawarta na czas oznaczony, tj. od dnia 1 grudnia 2013 roku do dnia 5 stycznia 2014 roku. Następnie, w dniu 24 stycznia 2014 roku, strony zawarły kolejną umowę o tożsamej treści (umowa nr (...)), dotyczącą lokalu nr (...), z okresem jej obowiązywania od dnia 6 stycznia 2014 roku do dnia 31 stycznia 2014 roku .

W dniu 24 stycznia 2014 roku pozwany opuścił dotychczas zajmowany lokal mieszkalny i przeprowadził się do lokalu nr (...) położonego w tym samym budynku mieszkalnym. W związku ze zmianą miejsca zamieszkania pozwany w dniu 14 lutego 2014 roku zawarł z powodem nową umowę kompleksową sprzedaży energii elektrycznej, tym razem dla lokalu nr (...), która obowiązywać miała w okresie od dnia 24 stycznia 2014 roku do dnia 23 kwietnia 2014 roku.

(umowa z dn. 4.12.2013 r. wraz z załącznikiem k. 11-12, umowa z dn. 24.01.2014 r. wraz z załącznikiem k. 14-15, umowa z dn. 14.02.2014 r. wraz z załącznikiem k. 9-10, okoliczności bezsporne)

W dniu 14 stycznia 2014 roku powód wystawił na pozwanego fakturę VAT nr (...), w treści której z tytułu rozliczenia zużycia energii elektrycznej w lokalu mieszkalnym nr (...) za okres od dnia 4 lipca 2013 roku do dnia 13 stycznia 2014 roku, jako należność do zapłaty wskazał kwotę 174,31 zł. Kwota ta została wyliczona przy uwzględnieniu wskazanego przez usługodawcę zużycia energii elektrycznej w w/w okresie, wartości prognozy z poprzedniej faktury (...) oraz istniejącej na koncie pozwanego nadpłaty w kwocie 900 zł. Jednocześnie w treści przedmiotowej faktury powód dokonał prognozy zużycia energii elektrycznej w lokalu nr (...) w następnym okresie rozliczeniowym, przyjmując,
że to w okresie:

- od dnia 13 stycznia 2014 roku do dnia 19 lutego 2014 roku odpowiadać będzie kwocie 123,90 zł (blankiet nr 19S),

- od dnia 19 lutego 2014 roku do dnia 19 marca 2014 roku odpowiadać będzie kwocie 122,58 zł (blankiet nr 20S),

- od dnia 19 marca 2014 roku do dnia 19 kwietnia 2014 roku odpowiadać będzie kwocie 113,46 zł (blankiet nr 21S),

- od dnia 19 kwietnia 2014 roku do dnia 19 maja 2014 roku odpowiadać będzie kwocie 99,75 zł (blankiet nr 22S),

- od dnia 19 maja 2014 roku do dnia 19 czerwca 2014 roku odpowiadać będzie kwocie 98,45 zł (blankiet nr 23S).

Całość prognozy opiewała zatem na kwotę 558,14 zł.

(faktura k. 29, okoliczności bezsporne)

W dniu 28 kwietnia 2014 roku powód wystawił na pozwanego fakturę VAT nr (...), w treści której z tytułu rozliczenia końcowego zużycia energii elektrycznej w lokalu mieszkalnym nr (...) za okres od dnia 13 stycznia 2014 roku do dnia 24 kwietnia 2014 roku, jako należność do zapłaty wskazał kwotę 254,45 zł. Kwota ta została wyliczona przy uwzględnieniu wskazanego przez usługodawcę zużycia energii elektrycznej w w/w okresie, wartości prognozy z poprzedniej faktury (...) oraz korekty prognozy w zakresie blankietów nr 22S i 23S (powód pomniejszył prognozę, o której mowa wyżej, o wartości wynikające z tychże blankietów). Jednocześnie w treści faktury powód przypomniał o niezapłaconych fakturach nr (...).

Pozwany nie zapłacił powyższych należności, na skutek czego powód pismem z dnia 19 maja 2014 roku wezwał J. U. do zapłaty kwoty 614,39 zł z tytułu wystawionych faktur nr (...).

(faktura k. 28, wezwanie do zapłaty k. 30, okoliczności bezsporne)

Pozwany do dnia wyrokowania nie uregulował zadłużenia dochodzonego przedmiotowym powództwem.

(okoliczność bezsporna)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił bądź jako niesporny, bądź w oparciu o dowody z powołanych dokumentów, których prawdziwości nie kwestionowała żadna ze stron.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie było zasadne i nie zasługiwało na uwzględnienie.

Rozważania w niniejszej sprawie rozpocząć należy od przypomnienia, że powód przedmiotowym powództwem dochodził należności z tytułu sprzedanej pozwanemu, a dostarczonej do lokalu nr (...) położonego w Ł. przy ul. (...), energii elektrycznej, za okres od dnia 13 stycznia 2014 roku do dnia 24 kwietnia 2014 roku. Źródła żądania powoda należy zatem upatrywać w umowie sprzedaży energii elektrycznej zawartej z pozwanym oraz w dokumentach źródłowych, stanowiących podstawę wystawienia faktur VAT. Powód wyjaśnił przy tym, że zadłużenie pozwanego wynika z dwóch dokumentów księgowych, tj. faktury nr (...), w części, w jakiej przewidywała ona prognozę zużycia za okres od dnia 13 stycznia 2014 roku do dnia 23 kwietnia 2014 roku (blankiety nr 19S, 20S, 21S) oraz faktury nr (...), mającej charakter rozliczenia końcowego za okres - 13.01.2014 rok – 24.04.2014 rok.

W ocenie Sądu powód nie wykazał jednak po pierwsze, że łączył
go z pozwanym jakikolwiek stosunek prawny mogący uzasadniać żądanie pozwu obejmujące okres rozliczeniowy od dnia 1 lutego 2014 roku do dnia 24 kwietnia 2014 roku, po drugie powód nie wykazał wysokości należnego mu ekwiwalentu pieniężnego za energię sprzedaną w okresie od dnia 13 stycznia 2014 roku do dnia 31 stycznia 2014 roku.

Dokonując rozważań w zakresie pierwszej z podniesionych kwestii wskazać należy, że z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy wynika, że powoda łączyły z pozwanym wyłącznie dwie umowy sprzedaży energii elektrycznej dotyczące lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w Ł. przy ul. (...). Obie te umowy zostały przy tym zawarte na czas oznaczony i obejmowały okres: od dnia 1 grudnia 2013 roku do dnia 5 stycznia 2014 roku (k. 11) oraz od dnia 6 stycznia 2014 roku do dnia 31 stycznia 2014 roku (k. 14). Co istotne, w umowach tych brak jest zapisu, w myśl którego, po upływie okresu na który umowa została zawarta, umowa podlegała przedłużeniu na czas nieoznaczony, nadto umowy te są w dużej części nieczytelne. Wbrew twierdzeniom powoda w aktach sprawy brak jest umowy, która wskazywałaby, że pozwanego łączył z pozwanym jakikolwiek stosunek zobowiązaniowy w okresie późniejszym, tj. od dnia 1 lutego 2014 roku do dnia 24 kwietnia 2014 roku dotyczący lokalu nr (...) (o który w sprawie chodzi), jedyna umowa obejmująca okres po dniu 31 stycznia 2014 roku dotyczy bowiem lokalu nr (...) (k. 9). W konsekwencji uznać należy, że powód, od początku postępowania reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika, w żaden sposób nie wykazał, że łączył go z pozwanym jakikolwiek stosunek prawny uzasadniający roszczenie pozwu w części dotyczącej omawianego okresu. Zgodnie zaś z treścią przepisu art. 6 k.c., ciężar udowodnienia twierdzenia faktycznego spoczywa na tej stronie, która z tego twierdzenia wywodzi skutki prawne. W przedmiotowej sprawie to powód winien zatem udowodnić, że pozwany był stroną umowy sprzedaży energii elektrycznej po dniu 31 stycznia 2014 roku. Stosownie bowiem do treści art. 232 k.p.c. to strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Oznacza to, że obecnie Sąd nie jest odpowiedzialny za wynik postępowania dowodowego, a ryzyko nieudowodnienia podstawy faktycznej żądania ponosi powód. Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego zadaniem sądu nie jest zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie, ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy ( por. wyrok SN z dnia 17 grudnia 1996 roku, I CKU 45/96, OSNC 1997/ 6-7/76).

Podkreślić jednak należy, że dowodzenie własnych twierdzeń nie jest obowiązkiem strony ani materialnoprawnym, ani procesowym, a tylko spoczywającym na niej ciężarem procesowym i w konsekwencji sąd nie może nakazać, czy zobowiązać do przeprowadzenia dowodu i tylko od woli strony zależy, jakie dowody sąd będzie prowadził. Jeżeli strona uważa, że do udowodnienia jej twierdzeń wystarczy określony dowód i dlatego nie przytacza innych dowodów, to jej błąd nie jest usprawiedliwiony, sama ponosi winę niezgłoszenia dalszych dowodów i nie może zarzucać nieuzasadnionego uniemożliwienia wykazania jej praw. W tym miejscu zaznaczenia wymaga, że w toku rozprawy w dniu 28 października 2015 roku pełnomocnik powoda został zobowiązany do zgłoszenia wszelkich twierdzeń odnośnie umowy, jaka miała stanowić podstawę wystawienia faktur i rachunków, na podstawie których powód dochodzi roszczenia niniejszym powództwem. Pomimo jasno sprecyzowanego wezwania pełnomocnik powoda poprzestał wyłącznie na złożeniu pisma procesowego opatrzonego datą 4 maja 2015 roku, w treści którego powtórzył dotychczasowe twierdzenia, w tym wskazał, że źródłem roszczenia objętego przedmiotowym postępowaniem jest umowa znajdująca się w aktach sprawy. W rzeczywistości ta jednak, o czym była już mowa wyżej, dotyczy okresu do dnia 31 stycznia 2014 roku.

W ocenie Sądu powód nie wykazał również wysokości należnego mu ekwiwalentu pieniężnego za energię sprzedaną w okresie do dnia 31 stycznia 2014 roku, a więc w okresie, w którym strony łączyła umowa sprzedaży energii elektrycznej. O czym była już mowa, uzasadniając roszczenie pozwu strona powodowa przedłożyła dwie faktury VAT, pierwszą o nr 18R, mającą charakter faktury prognozowanej oraz drugą o nr 24R, będącą rozliczeniem końcowym. Faktury te są jednak nieprzydatne do ustalenia należnego powodowi świadczenia za omawiany okres rozliczeniowy, ponieważ nie wynika z nich rzeczywista ilość zużytej w nim przez pozwanego energii. Faktura nr (...) z uwagi na swój charakter wskazuje wyłącznie hipotetyczną wartość zużytej energii, co więcej, wartość ujęta w blankietach objętych żądaniem pozwu o numerach: nr 19S obejmuje okres od dnia 13 stycznia 2014 roku do dnia 19 lutego 2014 roku, 20S obejmuje okres od dnia 19 lutego 2014 roku do dnia 19 marca 2014 roku i 21S obejmuje okres od dnia 19 marca 2014 roku do dnia 19 kwietnia 2014 roku, a zatem za okres wykraczający poza okres, przez który strony łączyła stosowna umowa. Z kolei faktura nr (...) ma ogólnikowy charakter w tym sensie, że zawiera w sobie jedną kwotę należności bez rozbicia jej na poszczególne podokresy miesięczne, niemniej wystawiona jest za okres 13 stycznia 2014 roku – 24 kwietnia 2014 roku. Niezależnie od powyższych rozważań zaznaczenia wymaga, że przedłożone faktury i tak nie mogłyby dowodzić wysokości zadłużenia pozwanego, powód nie udowodnił bowiem, że zostały one wystawione za faktycznie sprzedaną na rzecz pozwanego energię elektryczną. Podstawą rozliczeń pozwanego były wskazania układu pomiarowo-rozliczeniowego, który to sposób rozliczania usługobiorców przez powodową spółkę jest wiedzą powszechnie znaną, a więc nie wymagającą żadnego dowodu (art. 228 § 1 k.p.c.). W kontekście powyższego należy przyjąć, że podstawą wystawienia faktury winny być wskazania układu pomiarowo-rozliczeniowego, czyli odczyt licznika. Sama zaś faktura VAT nie stanowi dowodu na wysokość zużycia i sprzedaży energii elektrycznej na rzecz pozwanego. W przeciwnym razie powód mógłby wystawiać faktury VAT na dowolne kwoty i w oparciu o nie dochodzić ich zapłaty w drodze powództwa cywilnego. Podobnie, w przypadku zaistnienia omyłki pisarskiej w treści faktury, powodowa spółka mogłaby skutecznie dochodzić zapłaty omyłkowo wpisanej kwoty. Tak jednak nie jest, albowiem faktura VAT, tak jak każdy dokument prywatny, stanowi jedynie dowód tego, że określona osoba złożyła oświadczenie zawarte w tym dokumencie. Dlatego też fakturę VAT, o ile nie została podpisana przez dłużnika, należy uznawać za dokument obejmujący wyłącznie oświadczenie wierzyciela. Tylko w takim zakresie dokument ten nie budzi wątpliwości Sądu. Natomiast materialna moc dowodowa tego dokumentu bez poparcia go odpowiednimi dokumentami źródłowymi, zwłaszcza w sytuacji, gdy strona pozwana zakwestionowała żądanie pozwu, jest nikła. Sąd Rejonowy podziela przy tym w pełni pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 listopada 2007 roku (II CNP 129/07, LEX nr 621237), iż nie sposób, w świetle
art. 245 k.p.c. uznać, aby faktura VAT miała inną moc dowodową, niż inne dokumenty prywatne (tak też: wyrok SA w Białymstoku z dn. 9.01.2014 r., I ACa 622/13, LEX nr 1425358, wyrok SO w Krakowie z dn. 6.12.2013 r., XII Ga 412/13, LEX nr 1715416; wyrok SO w Gdańsku z dn. 7.07.2011 r., III Ca 126/11, LEX nr 1713955). Jednocześnie przypomnienia wymaga, że treść oświadczenia zawartego w dokumencie prywatnym nie jest objęta domniemaniem zgodności z prawdą zawartych w nim twierdzeń. Zatem dokument prywatny nie jest dowodem rzeczywistego stanu rzeczy (por. wyrok SN z dnia 25 września 1985 r., IV PR 200/85, OSNC 1986, nr 5, poz. 84). Konstatacja ta ma o tyle istotne znaczenie, że nawet przy hipotetycznym założeniu, że strony łączyła jednak umowa sprzedaży energii elektrycznej w okresie od dnia 1 lutego 2014 roku do dnia 24 kwietnia 2014 roku, co zdaniem Sądu w sprawie nie zostało wykazane, przedłożone przez powoda dokumenty księgowe w postaci faktur nr (...) i tak byłyby niewystarczające do uwzględnienia powództwa, wyłącznie na podstawie faktury VAT nie sposób bowiem ustalić, że strony łączyła umowa określonej treści, jak i tego, czy i w jakim zakresie umowa ta została zrealizowana. Pozwany od samego początku kwestionował żądanie pozwu, powód winien zatem złożyć stosowne wnioski dowodowe na okoliczność faktycznie zużytej przez pozwanego energii, chociażby poprzez przeprowadzenie dowodu z dokumentu w postaci protokołu odczytu licznika energii elektrycznej, czego powód jednak nie uczynił.

Wskazać przy tym należy, że obowiązujące przepisy (art. 207 § 6 k.p.c.) nakazują stronom postępowania przytaczanie okoliczności faktycznych i dowodów, co do zasady wraz z pierwszym pismem, w którym zajmuje stanowisko w sprawie (pozwie, odpowiedzi na pozew, sprzeciwie). Już zatem w treści pozwu powód winien niezwłocznie przedstawić wszelkie wnioski dowodowe i dowody na uzasadnienie swoich twierdzeń faktycznych (B. K., Rozważania o "braku zwłoki" jako podstawie uwzględnienia spóźnionego materiału procesowego na gruncie art. 207 § 6 oraz 217 § 2 k.p.c. Artykuł. S. P.. (...)-148). Wskazać bowiem należy, że § 2 art. 217 k.p.c. jasno wskazuje, że fakty i dowody winny być przytaczane „we właściwym czasie” pod rygorem ich pominięcia jako spóźnionych (por. Komentarz do art. 217 Kodeksu postępowania karnego: P. Telenga i inni, Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. WKP, 2012; T. Żyznowski i inni, Kodeks postępowania karnego. Komentarz. Tom I. Artykuły 1-366. Lex, 2013; B. Karolczyk, Rozważania o "braku zwłoki" jako podstawie uwzględnienia spóźnionego materiału procesowego na gruncie art. 207 § 6 oraz 217 § 2 k.p.c. Artykuł. St.Prawn. 2012/1/123-148).

Na powodzie spoczywał w przedmiotowej sprawie ciężar udowodnienia tego, że przysługuje mu wierzytelność dochodzona niniejszym pozwem, w tym, że strony łączyła w okresie od dnia 13 stycznia 2014 roku do dnia 24 kwietnia 2014 roku umowa sprzedaży energii elektrycznej, a nadto, że załączone do akt faktury VAT zostały wystawione na podstawie wskazań układu pomiarowo-rozliczeniowego odczytanych przez uprawnionego pracownika powoda, a wskazane w ich treści kwoty odpowiadają rzeczywistemu zużyciu energii przez pozwanego. Powyższe okoliczności faktyczne nie zostały przez powoda udowodnione - powód nie zdołał wykazać, że pozwany jest zobowiązany do zapłaty kwoty dochodzonej pozwem, dlatego też powództwo w przedmiotowej sprawie musiało podlegać oddaleniu w całości.