Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 marca 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach V Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 2 marca 2016 r. w Katowicach

na rozprawie

sprawy ze skargi A. P. (P.) o wznowienie postępowania

w sprawie z powództwa A. P. (P.)

przeciwko Gminie G. i Zarządowi (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w G.

o zapłatę

zakończonej prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 14 maja 2013 r., sygn. akt V ACa 96/13

1.  oddala skargę o wznowienie postępowania;

2.  nie obciąża powódki kosztami postępowania;

3.  przyznaje radcy prawnemu J. W. od Skarbu Państwa (Sądu Apelacyjnego w Katowicach) kwotę 8.856 (osiem tysięcy osiemset pięćdziesiąt sześć) złotych w tym 1.656 złotych podatku od towarów i usług, tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce z urzędu.

Sygn. akt V A Ca 833/15

UZASADNIENIE

Skarżąca A. P. wniosła o wznowienie postępowania prawomocnie zakończonego wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 14 maja 2013r. wydanym w sprawie o sygn. V A Ca 96/13, którym oddalono jej apelację od wyroku Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 8 listopada 2012r., w sprawie z powództwa A. P. przeciwko Gminie G. i Zarządowi (...)Społecznego Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w G.. Domagała się zmiany orzeczenia Sądu drugoinstancyjnego poprzez zasądzenie solidarnie od pozwanych na jej rzecz kwoty 205000zł z ustawowymi odsetkami od dnia 13 lipca 2011r., jako podstawę wznowienia podając wykrycie nowych środków dowodowych nieznanych jej wcześniej (art. 403 § 2 kpc) w postaci pisma (...). w G. z 27 lipca 2015r. znak (...) oraz załącznika do uchwały Rady Miasta G.z 23 lipca 2015r. nr (...). Motywowała, że dopiero z tych dokumentów dowiedziała się, iż oferowano jej lokale zamienne przy ul. (...), ul.(...) oraz ul.(...), jeśli natomiast miałaby taką wiedzę wcześniej, do wznawianego procesu w ogóle by nie doszło lub jej pozew zostałby cofnięty. Przyznała, że oferowano jej jako mieszkanie zamienne lokal przy ul. (...), lecz ofertę odrzuciła będąc wprowadzona w błąd co do powierzchni mieszkania. Pełnomocnik skarżącej wniósł o przyznanie mu zwrotu kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu oświadczając, ż nie zostały one pokryte w całości ani w części.

Gmina G. wniosła o odrzucenie skargi, względnie jej oddalenie i zasądzenie na jej rzecz od skarżącej zwrotu kosztów procesu. Uzasadniała, iż powódka nie wskazała na istnienie żadnych nowych dowodów, które uzasadniałyby jej roszczenie i mogły wpłynąć na wynik sprawy, czy to odnośnie wysokości szkody, winy pozwanych, czy związku przyczynowego między czynem a szkodą. Zarzucała, że skarżąca mogła powołać wskazane w skardze okoliczności już w trakcie wznawianego postępowania.

Zarząd (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w G. wniósł o oddalenie skargi i zwrot kosztów postępowania według norm przepisanych. Motywował, iż fakty podane w skardze nie są nowe ani nowo ujawnione, bowiem skarżąca miała już wcześniej świadomość oferowania jej wspomnianych lokali zamiennych.

Sąd Apelacyjny ustalił i zważył, co następuje :

Wyrokiem z dnia 8 listopada 2012r. wydanym w sprawie o sygn. akt I C 50/12 Sąd Okręgowy w Gliwicach oddalił powództwo A. P. oraz obciążył strony poniesionymi przez nie kosztami procesu i wyrzekł o przyznaniu wynagrodzenia pełnomocnikowi powódki ustanowionemu z urzędu. Powództwo dotyczyło zapłaty odszkodowania w wysokości 205000zł z ustawowymi odsetkami od dnia 13 lipca 2011r. i skierowane było przeciwko Gminie G. i Zarządowi (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w G..

Ustalono, że powódka w dniu 14 kwietnia 2001r. nabyła od Gminy G. odrębną własność lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w G. przy ul. (...) wraz z udziałem w częściach wspólnych w budynku oraz prawie użytkowania wieczystego. Powódka w budynku tym mieszkała od 1982r. i ponadto wynajmowała w nim lokal użytkowy, w którym prowadziła zakład fotograficzny. Budynek pochodził z 1890r.; w 2006r. stwierdzono jego bardzo zły stan techniczny, konieczność jego remontu, który jednak był nieopłacalny, a następnie śmierć techniczną budynku. Zaistniała konieczność jego wyburzenia i od listopada 2006r. powódce przedstawiano liczne oferty lokali zamiennych, z których jednak żadna nie została zaakceptowana z powołaniem na nieatrakcyjne położenie lub niemożność ustalenia wysokości dopłaty. Było niespornym, iż dnia 20 września 2009r. nastąpiło zawalenie przyległego budynku przy ul. (...) i decyzją z 22 września 2009r. Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego dla Miasta G.nakazał opróżnienie budynku nr (...) i wyłączenie go z użytkowania. W związku z tym powódkę z rodziną wykwaterowano, a budynek przeznaczono do rozbiórki. Umową z dnia 17 maja 2011r., zawartą przez powódkę z Gminą G., rozwiązano umowę użytkowania wieczystego i przyznano powódce wynagrodzenie w wysokości 4105zł.

Powództwo zostało oddalone z uwagi na brak przesłanek określonych w art. 415 kc i art. 416kc. W szczególności wskazano, iż powódce w dacie zakupu lokalu znany był jego stan techniczny, konieczność wykwaterowania lokatorów wiązała się ze stwierdzeniem jego śmierci technicznej, a koszty jego naprawy przekraczałyby wartość budynku. Jeżeli natomiast chodzi o pozwanych, nie stwierdzono po ich stronie winy w powstaniu powyższych okoliczności, ani też co do zachowania budynku nr (...) w należytym stanie.

Wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 14 maja 2013r. wydanym w sprawie o sygn. V ACa 96/13 oddalono apelację powódki od powyższego wyroku, odstąpiono od obciążenia jej kosztami postępowania apelacyjnego oraz wyrzeczono w przedmiocie przyznania pełnomocnikowi powódki z urzędu wynagrodzenia ze środków Skarbu Państwa.

Sąd drugiej instancji podzielił w całości zarówno ustalenia faktyczne, jak i rozważania prawne Sądu Okręgowego. Podawał, iż pozwani nie ponosili winy w zakresie utrzymania budynków nr (...) i (...), które pochodziły sprzed 1900r., ponadto budynek nr (...) był należycie zabezpieczony przez dewastacją, zaś dom nr (...) już przed jego zawaleniem był przeznaczony do rozbiórki. Z tych przyczyn uznał, iż brak jest podstaw do obciążenia pozwanych powoływaną przez powódkę odpowiedzialności odszkodowawczą, zaś odnośnie lokalu użytkowego wskazywał, że umowa najmu została wypowiedziana jeszcze przed katastrofą budowlaną.

Powyższe ustalenia faktyczne, dokonane w oparciu o zgromadzone w aktach sprawy dokumenty oferowane przez obie strony procesu, zeznania świadków oraz przesłuchanie powódki, uzupełniono nadto o ustalenia oparte o dotychczas przeprowadzone dowody, nie stanowiące jednak podstawy szczegółowych ustaleń, o czym mowa poniżej.

Jeżeli chodzi o kwestie oferowania powódce lokali zamiennych wymienionych w skardze o wznowienie postępowania, z zebranego dotychczas w sprawie materiału dowodowego wynika, iż w istocie były one powódce proponowane.

Oferta dotycząca mieszkań w G. przy ul. (...) oraz przy ul. (...) była jej wiadoma, skoro sama skarżąca powołała się na nią w piśmie skierowanym do Prezydenta Miasta G. dnia 12 marca 2010r. (pismo, k. 51-52 akt V ACa 833/15) oraz w korespondencji do pozwanego z 2008r. (pisma k. 32-34 akt I A Ca 96/13), która stanowiła załączniki do pozwu A. P. w sprawie o sygn. I C 50/12, którymi skarżąca posługiwała się we wznawianym postępowaniu.

Skarżąca A. P. składała ponadto oświadczenia w charakterze strony we wznawianym postępowaniu przed Sądem Okręgowym w Gliwicach na rozprawie w dniu 8 listopada 2012r. potwierdzając, iż oferowano jej lokal zamienny w G. przy ul. (...) oraz (...), co ponadto wynikało z notatki z dnia 13 lutego 2007r., stanowiącej załącznik do pozwu A. P. w sprawie o sygn. I C 50/12, którym także skarżąca się posługiwała przed Sądem.

Lokal w(...) przy ul. (...) był skarżącej oferowany, zgodnie z twierdzeniami zawartymi w skardze, zatem wypadało uznać tę okoliczność za bezsporną. Faktu wprowadzenia w błąd co do powierzchni przez pozwaną skarżąca nie wykazała.

W wyniku postępowania dowodowego na rozprawie apelacyjnej w dniu 2 marca 2016r. w niniejszej sprawie Sąd Apelacyjny ustalił ponadto, iż pismem z 27 lipca 2015r. skierowanym do A. P.,(...)potwierdził oferowanie jej wymienionych wyżej lokali zamiennych; okoliczność ta wynikała także z treści załącznika do Uchwały (...) Rady Miasta(...) z 23 lipca 2015r.

Pozostałe wnioski dowodowe złożone przez skarżącą zostały oddalone. Jeżeli chodzi o przesłuchanie powódki i zeznania wnioskowanych w skardze o wznowienie świadków, okazały się one zbędne dla rozstrzygnięcia sprawy, albowiem dotyczyły okoliczności faktycznych już dotychczas ustalonych w oparciu o inne środki dowodowe. Pozostałe środki dowodowe wnioskowane przez skarżącą w pismach złożonych do akt sprawy okazały się być także zbędne, jako mające służyć wykazaniu okoliczności już udowodnionych, a w pozostałym zakresie nieistotnych dla rozstrzygnięcia sprawy.

Obecni na posiedzeniu pełnomocnicy nie złożyli zastrzeżeń do protokołu w trybie art. 162 kpc.

Odnośnie sytuacji materialnej i życiowej skarżącej ustalono w oparciu o oświadczenie majątkowe znajdujące się w aktach sprawy, iż prowadzi ona gospodarstwo domowe z konkubentem i niepełnosprawnym synem, utrzymując rodzinę z emerytury w wysokości 1188zł, korzysta z finansowego wsparcia rodziny oraz spłaca zadłużenie z tytułu opłat za korzystanie z lokalu mieszkalnego wobec Gminy G..

Wobec powyższego Sąd Apelacyjny uznał, że skarga A. P. o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem tutejszego Sądu z dnia 14 maja 2013r., sygn. akt V ACa 96/13 nie była uzasadniona, orzekając w granicach wyznaczonych przez jasno sprecyzowaną podstawę wznowienia.

Sąd Apelacyjny zważył, iż powódka reprezentowana przez wykwalifikowanego pełnomocnika jako podstawę prawną wznowienia określiła art. 403 § 2 kpc, powołując się na wykrycie nowych środków dowodowych nie znanych wcześniej, a pochodzących z okresu po uprawomocnieniu się wydanego przez Sąd Apelacyjny dnia 14 maja 2013r. wyroku; tym samym nie sposób było powołać się na nie wcześniej. Mogły one zatem stanowić podstawę wznowienia dotycząc okoliczności faktycznych zaistniałych już w trakcie wznawianego postępowania, o których skarżąca, jak twierdziła, nie wiedziała.

W toku postępowania ujawniono jednak, iż w istocie swej dotyczyły one okoliczności faktycznych znanych już skarżącej, a nawet wynikających z dokumentów, którymi sama powódka posługiwała się w poprzednim postępowaniu, chociaż pozwani konkretne oświadczenia w tej mierze złożyli dopiero w ramach wspomnianych dokumentów załączonych do skargi.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego okoliczności faktyczne przywoływane w skardze i stwierdzone w oparciu o powyższe środki dowodowe w postaci ofert lokali zamiennych składanych powódce, zdaniem Sądu Apelacyjnego pozostawały bez wpływu na wynik sprawy, a sama skarżąca już korzystała z innych dowodów na ich wykazanie w poprzednim postępowaniu. Podobnie złożenie powyższych oświadczeń w formie pisma oraz załącznika do uchwały, nie stanowiły wartości jako podstawa zmiany pierwotnie wydanego wyroku w sprawie.

Uznać wypadało bowiem, że fakt przedstawiania skarżącej wskazanych w skardze o wznowienie ofert lokali zamiennych, stanowiący samodzielną podstawę wznowienia, nie miał znaczenia dla treści zapadłego w sprawie rozstrzygnięcia. Był on bowiem irrelewantny dla kwestii odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanych wobec powódki na zasadzie art. 415 kc i art. 416 kc, czy też art. 434 kc; nie mógł bowiem spowodować przypisania pozwanym winy za stan budynków nr(...) i (...)czy też potwierdzić wad w budowie oraz, co za tym idzie: ich odpowiedzialności odszkodowawczej za wyburzenie budynku przy ul. (...) nr (...) w G. oraz utratę lokalu mieszkalnego w nim położonego przez powódkę. Taka bowiem była treść dochodzonego w sprawie przez powódkę roszczenia.

Sąd Apelacyjny uznał ponadto, że zagadnienia pozostające w sferze motywacyjnej skarżącej, wpływ tych okoliczności na ewentualne jej decyzje o cofnięciu złożonego pozwu czy zupełnym odstąpieniu od zainicjowania postępowania sądowego, na które skarżąca się powoływała, nie mogły skutkować uwzględnieniem jej skargi (zob. szerzej na ten temat: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 kwietnia 2015r., V CZ 12/15).

Skorzystanie zatem przez skarżącą z powyższej argumentacji w skardze przywołanej, nie mogło spowodować oczekiwanej przez nią zmiany dotychczasowego prawomocnego orzeczenia zapadłego w sprawie.

Z tych to przyczyn oddalono skargę o wznowienie postępowania na zasadzie art. 412 § 2 kpc.

Sąd Apelacyjny nie obciążył skarżącej kosztami postępowania na mocy art. 102 kpc w związku z art. 108 § 1 kpc, mając na uwadze jej trudną sytuację materialną i życiową, wyżej przedstawioną, stanowiącą szczególnie uzasadniony wypadek pozwalający na zastosowanie tego dobrodziejstwa. Uznał Sąd, iż utrzymanie trzyosobowej rodziny z emerytury w wysokości 1188zł nie pozwala jej na uiszczenie kosztów procesu należnych przeciwnikom. Wnosząca skargę nadto była subiektywnie przekonana o słuszności swoich twierdzeń, powołując się na poczucie pokrzywdzenia związane z utratą stanowiącego jej własność i centrum życiowe lokalu mieszkalnego.

Przyznano pełnomocnikowi skarżącej ustanowionemu z urzędu ze środków Skarbu Państwa wynagrodzenie za reprezentację jej interesów w niniejszym postępowaniu, obliczone zgodnie z § 15 pkt 1 w związku z § 6 pkt 7 oraz § 3 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, ustalając jego wysokość wraz z podatkiem VAT.

SSO (del.) Lucyna Morys – Magiera SSA Iwona Wilk SSA Lucjan Modrzyk