Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 marca 2016 r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach II Wydział Karny w składzie:

przy udziale Prokuratora Andrzeja Michalczuka

po rozpoznaniu w dniu 15 marca 2016 r.

sprawy S. C. (1)

oskarżonego o przestępstwo z art. 207 §1 kk

na skutek apelacji, wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Garwolinie

z dnia 2 października 2015 r. sygn. akt II K 559/14

I.  w zaskarżonej części wyrok zmienia w ten sposób, że w opisie czynu przypisanego oskarżonemu S. C. (1) w pkt I wyroku w miejsce słów „dwukrotnie uderzył ją w twarz, w skutek czego uderzyła ona głową w ścianę” wprowadza zapis „chwycił ją ręką za szyję i twarz i uderzył jej głową o ścianę”;

II.  w pozostałej części wyrok utrzymuje w mocy;

III.  zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 20 zł tytułem wydatków za postępowanie odwoławcze.

Sygn. akt II Ka 46/16

UZASADNIENIE

S. C. (1) został oskarżony o to, że w okresie od daty dziennej bliżej nieustalonej na początku lutego 2012 r. do dnia 20 lipca 2014 r. w miejscowości J., S., gm. G., G., powiat G. woj. (...) znęcał się fizycznie i psychicznie nad swoją żoną J. C. (1) w ten sposób, że będąc pod wpływem alkoholu wszczynał awantury domowe, w trakcie których wyzywał ją słowami powszechnie uznanymi za wulgarne i obelżywe, posądzał o niewierność małżeńską naruszał nietykalność cielesną w ten sposób, że dwukrotnie uderzył głową pokrzywdzonej w ścianę w dniu 03 lutego 2013 r., zaś w dniu 20 lipca 2014 r. złapał ją za szyję podczas kierowania samochodem, czym spowodował zagro­żenie bezpieczeństwa w ruchu drogowym oraz groził dalszym użyciem wobec niej przemocy, przy czym groźba ta wzbudziła w pokrzywdzonej uzasadnioną obawę,
że będzie spełniona, tj. o przestępstwo określone w art. 207 § 1 k.k.

Wyrokiem z dnia 2 października 2015 r., sygn. akt II K 559/14, Sąd Rejonowy w Garwolinie:

I.  oskarżonego S. C. (1) w ramach zarzucanego mu czynu uznał za winnego tego, że w dniu 03 lutego 2013 r. w miejscowości J., S., gm. G., G., powiat G. woj. (...) naruszył nietykalność cielesną J. C. (1) w ten sposób, że dwukrotnie uderzył ją w twarz, wskutek czego uderzyła ona głową w ścianę, tj. czynu wy­czerpującego dyspozycję art. 217 § 1 k.k. i w odniesieniu do tego czynu na pod­stawie art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k. w zw. z art. 101 § 2 k.k. postępowanie karne umorzył wobec przedawnienia karalności;

II.  nadto oskarżonego S. C. (1) w ramach zarzucanego mu czynu uznał za winnego tego, że w dniu 20 lipca 2014 r. G., powiat G., woj. (...) naruszył nietykalność cielesną J. C. (1) w ten sposób, że złapał ją za szyję podczas kierowania samochodem i przytrzymywał, czym spowodował u niej dwa niewielkie podbiegnięcia krwawe u nasady szyi
po stronie lewej, tj. czynu wyczerpującego dyspozycję art. 217 § 1 k.k. i za ten czyn na podstawie art. 217 § 1 k.k. wymierzył mu karę 1 miesiąca pozbawienia wolności;

III.  na podstawie art. 69 § 1 i § 2 k.k. i art. 70 § 1 k.k. wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił oskarżonemu na okres 2 lat tytułem próby;

IV.  na podstawie art. 72 § 1 pkt 8 k.k. w orzeczonym okresie próby zobowiązał oskarżonego do poprawnego zachowania się wobec pokrzywdzonej J. C. (1);

V.  na podstawie art. 71 § 1 k.k. wymierzył oskarżonemu karę grzywny w wysokości 50 stawek dziennych, ustalając na podstawie art. 33 § 3 k.k. wysokość jednej stawki na kwotę 10 złotych;

VI.  na podstawie art. 63 § 1 k.k. zaliczył oskarżonemu na poczet orzeczonej kary grzyw­ny okres zatrzymania w sprawie w dniach 20- 23 lipca 2014 r., tj. cztery dni, przyjmując, iż jeden dzień rzeczywistego pozbawienia wolności jest równo­ważny dwóm dziennym stawkom grzywny;

VII.  zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 346,95 zł tytułem kosz­tów sądowych w tym 110 zł opłaty.

Apelację od przedstawionego wyżej wyroku wywiódł obrońca S. C. (1) zaskarżając go w części w zakresie pkt I. i zarzucając mu:

1.  naruszenie przepisów prawa procesowego mające istotny wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie:

a.  art. 5 § 2 k.p.k. i art. 7 k.p.k. poprzez dowolną ocenę materiału dowodowego polegającą na przyjęciu, że oskarżony naruszył w dniu 03 lutego 2013 r. nie­tykalność cielesną J. C. (1) w ten sposób, że dwukrotnie uderzył ją w twarz, wskutek czego uderzyła ona głową w ścianę, w sytuacji gdy swobodna ocena całości materiału dowodowego w postaci zeznań J. C. (1) protokół rozprawy z dnia 4 grudnia 2014 r. k. 74 i protokół zawiadomienia
o przestępstwie k. 2v, notatki policyjnej k. 93, zeznania M. Z. (2) protokół rozprawy z dnia 2 kwietnia 2015 r. k. 142 i 142v, wyjaśnień S. C. (1) protokół rozprawy z dnia 4 grudnia 2014 r. k. 73, zeznań świadka A. O. i B. K.wskazują, że S. C. (1) w ogóle nie uderzył J. C. (1) w dniu 3 lutego 2013 r., a ewentualnie wobec nieusunięcia w postępowaniu dowodowym wąt­pliwości w zakresie przebiegu zdarzenia i zachowania oskarżonego w tym dniu należy rozstrzygnąć przedmiotowe na korzyść oskarżonego.

W następstwie tak sformułowanego zarzutu odwołujący się wniósł o zmianę za­skarżonego wyroku poprzez uniewinnienie S. C. (1) od zarzutu po­peł­nienia czynu zabronionego określonego w pkt I. zaskarżonego wyroku.

W toku rozprawy odwoławczej obrońca oskarżonego poparł apelację. Proku­rator wniósł o nieuwzględnienie apelacji i utrzymanie zaskarżonego wyroku w mocy. Oskarżycielka posiłkowa przyłączyła się do stanowiska prokuratora. Oskarżony przy­łą­czył się do stanowiska swojego obrońcy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazała się o tyle zasadna, że doprowadziła do rozstrzygnięcia o treści przyjętej w wyroku Sądu Okręgowego.

Na wstępie zaznaczyć trzeba, że skarżący nie ma racji o tyle, o ile kwestionuje do­konaną przez Sąd Rejonowy ocenę materiału dowodowego. Motywy tej oceny przed­stawione zostały w pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku i analiza przy­toczonych tam argumentów wykazuje, iż ocena ta- co do zasady- jest prawidłowa. Sąd I instancji należycie uwzględnił dyrektywy art. 7 k.p.k., a skoro tak, to Sąd Odwo­ławczy nie jest władny podważyć jego rozumowania i wysnutych na tej podstawie wnio­sków.

Wbrew wywodom obrońcy, zeznania J. C. (1) wolne są od sprzecz­ności, które uzasadniałyby ich dyskredytację. Sam apelujący nie jest w stanie wyka­zać, aby było inaczej. Analiza argumentacji podniesionej na uzasadnienie wniesionego środka odwoławczego prowadzi do wniosku, iż skarżący sprzeczności tego rodzaju doszukuje się przede wszystkim w opisie przebiegu zajścia z dnia 3 lutego 2013 r. Faktem jest, że J. C. (1), relacjonując w dniu 20 lipca 2014 r., stwierdziła,
iż zajście z lutego 2013 r. wiązało się ze złapaniem jej przez S. C. (1) za szyję i uderzeniem dwa razy jej głową o ścianę (k. 2- 2v), zaś zeznając w dniu
4 grudnia 2014 r. podała, iż oskarżony złapał ją wówczas za żuchwę i policzki i dwa razy uderzył jej głową o ścianę (k. 73v). W toku rozprawy apelacyjnej z dnia 15 marca 2016 r. wyżej wymieniona stwierdziła natomiast, że S. C. (1) złapał ją jednocześnie za szyję i żuchwę i uderzył jej głową o ścianę. Nie pamiętała ile razy została uderzona głową o ścianę. Zaznaczyła, że na pewno było jedno uderzenie, nie wie, czy było drugie; drugie uderzenie głową o ścianę mogło być efektem samoistnego odbicia się głowy. J. C. (1) zaprzeczyła przy tym, aby została uderzona przez oskarżonego w twarz. Zaznaczyła, że w rezultacie bólu zwią­za­nego z chwy­ceniem jej za żuchwę przyłożyła do twarzy słoik i być może dlatego policjant wyde­dukował, iż do rzeczonego uderzenia doszło (k. 267). W przekonaniu Sądu Odwo­ławczego, zaprezentowane różnice w relacjach J. C. (1) nie po­zwalają
na wniosek o ich niewiarygodności. Zauważyć należy, że zdarzenie z dnia 3 lu­tego 2013 r. miało dynamiczny charakter, w związku z czym różnice w jego opisie są natu­ralne. Nie bez znaczenia pozostaje przy tym fakt, iż zachodzące rozbieżności świa­dek wytłumaczyła w sposób przekonujący, albowiem odpowiadający zasadom do­świad­czenia życiowego. Pokrzywdzona relacjonując w toku rozprawy apelacyjnej wskazała na swe wątpliwości w zakresie liczby uderzeń jej głową o ścianę. W związku z tym przyjąć trzeba, że starając się zachować obiektywizm nie wyol­brzymiała ona prze­biegu zajścia. Pamiętać przy tym należy, że samo stwierdzenie, iż deskryp­cje proce­sowe świadka są w większym lub mniejszym stopniu wewnętrznie sprzeczne oraz sprzecz­ne ze sobą nie wystarczy, aby je na tej podstawie odrzucić jako niewia­rygodne. Owe sprzeczności niekoniecznie muszą mieć związek z próbą świadomego zafał­szowania przez te osoby rzeczywistości, lecz równie dobrze mogą być spowo­dowane innymi okolicznościami, w tym wynikać mogą z niedostatków ludzkiej pa­mięci ( vide wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 24 października 2012 r., II AKa 173/12, LEX nr 1236876). Inaczej niż chce tego apelujący, nie­wiarygodności oświad­czeń proce­sowych J. C. (1) nie sposób argumento­wać powoływaniem się na relacje M. Z. (2). Z zeznań złożonych przez tegoż w dniu 2 kwiet­nia 2015 r. wynika, że nie pamiętał on interwencji u pań­stwa C. (...) Złożone przezeń oświad­czenia procesowe de facto ograniczały się do potwierdzenia treści zawartych w notatce urzędowej (k. 142- 142v). Takiego spo­sobu przeprowadze­nia przesłuchania osoby sporządzającej notatkę urzędową, a w konsekwencji także pozy­ska­nych tą drogą zeznań, nie moż­na zaaprobować, albowiem de facto stanowiłyby one obejście zakazu ujętego w treści art. 174 k.p.k. i art. 393 § 1 k.p.k. zdanie ostatnie k.p.k. ( podobnie: wyrok Sądu Ape­lacyjnego w Lublinie z 10 stycznia 2006 r., II AKa 284/05, LEX nr 168024, postanowienie Sądu Najwyższego z 22 lutego 2007 r., V KK 183/06, LEX nr 274709). W związku z tym dowód z zeznań funkcjonariusza Policji nie może pro­wadzić do czynienia ustaleń faktycznych sprzecznych z zeznaniami J. C. (1), lecz może jedynie przyczyniać się do ich weryfikacji ( podobnie: wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 28 grudnia 2012 r., II AKa 389/12, LEX nr 1254584). W przedmiotowym kontekście zaakcentować należy, że w toku rozprawy apelacyjnej pokrzywdzona- jak zaznaczano już wyżej- w sposób logiczny uargu­mentowała możliwość pojawienia się we właściwej notatce urzędowej wskazania
na ude­rzenie jej przez S. C. (1) w twarz. Na uwagę zasługuje przy tym fakt, że ana­logiczne twierdzenia w tym zakresie wymieniona złożyła już na etapie postępowania pierwszoinstancyjnego (k. 72v).

Wbrew lakonicznym tezom skarżącego, wystarczającej podstawy dla odmó­wienia wiary depozycjom J. C. (1) w części poświęconej zajściu z dnia
3 lu­tego 2013 r. nie stanowią także zeznania A. O. i B. K.. Za­znaczyć w tym miejscu należy, iż pierwszy z wymienionych świad­ków, nawiązując do zastosowania przemocy przez S. C. (1) w domu w miejscowości J. (...), podał, że J. C. (1) mówiła o popychaniu jej przez ówcze­snego męża (k. 34v, 109), a także zaznaczył, iż ogólnie nie zaobserwował u tejże obrażeń wska­zujących na występowanie przemocy domowej (k. 109v). B. K. zrela­cjonował natomiast, że podczas bytności u S. C. (1) i J. C. (1) nie zauważył, aby pierwszy z wymienionych zachowywał się agresywnie, zaś o zajściu związanym z zastosowaniem przemocy dowiedział się od mieszkańców wsi (k. 167v- 168). Stwierdzenia takiej treści nie mogą zostać po­czytane za przeczące wiary­godności informacji przekazanych w przedmiotowej materii przez J. C. (1). Wskazują jedynie na incydentalny charakter zdarzenia z dnia 3 lutego 2013 r., który to charakter znalazł wyraz w prawnej ocenie zachowań przypisanych oskarżonemu.

Zatem ocena materiału dowodowego poczyniona przez Sąd Rejonowy nie nosi cech dowolności. Nie zmienia tego konstatacja obrońcy o konsekwencji wyjaśnień oskar­żonego nieprzyznającego się do uderzenia głową pokrzywdzonej o ścianę. Skutku zamierzo­nego przez apelującego odnieść nie mogła także teza o braku logiki
w wezwaniu funkcjonariuszy Policji w dniu 3 lutego 2013 r. i jednoczesnym niewy­stąpieniu z żądaniem zatrzymania S. C. (1), pomimo sygnali­zowa­nego zastosowania przemocy i znajdowania się przezeń w stanie wskazującym na spo­ży­cie alkoholu. Jak wynika z niekwestionowanych zapatrywań Sądu I instancji, kon­flikty pomiędzy S. C. (1) i J. C. (1) nie miały charak­teru jednostkowego i łączyły się z przejawianiem agresji przez każdą ze stron. Charakter relacji panujących pomiędzy wymienionymi nie pozwala zatem na uznanie za dy­rek­tywę oceny wiarygodności zeznań pokrzywdzonej prawidłowości podniesionej przez obroń­cę.

Zestawienie informacji płynących ze zgromadzonych w sprawie i uznanych
za wia­rygodne środków dowodowych z treścią zrekonstruowanego stanu faktycznego doprowadziło natomiast Sąd Okręgowy do prze­ko­nania, iż w postępowaniu pierwszo­instancyjnym doszło do błędu w ustaleniach faktycznych (błędu dowolności) w zakre­sie zajścia z dnia 3 lutego 2013 r. Inaczej niż chce tego Sąd Rejonowy, brak jest podstaw dla tezy, iż we wskazanej dacie oskarżony S. C. (1) dwukrotnie uderzył J. C. (1) w twarz, wskutek czego uderzyła ona głową o ścianę. Zaprezentowane wyżej relacje pokrzywdzonej nakazują przyjęcie, że w inkry­mi­nowanym czasie oskarżony chwycił wyżej wymienioną ręką za szyję i twarz i uderzył jej głową o ścianę. Zważyć przy tym trzeba, że skoro pokrzywdzona wyraziła zaprezentowaną wyżej niepewność co do liczby wykonanych przez oskarżonego uderzeń jej głową o ścianę, to skonstatować trzeba, iż w przedmiotowej materii zaistniały wątpliwości, których nie usunięto w postępowaniu dowodowym, a zatem wątpliwości, które rozstrzyga się na korzyść oskarżonego (art. 5 § 2 k.p.k.). W tym sta­nie rzeczy Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, iż konieczną jest zmiana opisu czynu przypisanego oskarżonemu S. C. (1) w pkt. I. wyroku przez wprowadzenie w miejsce słów „dwukrotnie uderzył ją w twarz, w skutek czego uderzyła ona głową o ścianę” zapisu „chwycił ją ręką za szyję i twarz i uderzył jej głową o ścianę”.

Z tych wszystkich przyczyn i przy braku przesłanek z art. 439 § 1 k.p.k. Sąd Okręgowy orzekł, jak w wyroku.

Na podstawie art. 636 § 1 k.p.k. w zw. z art. 632a k.p.k. Sąd Okręgowy zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 20 zł tytułem wydatków za postę­powanie odwoławcze (art. 618 § 1 pkt 1 k.p.k. w zw. z § 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2003 r. w sprawie wysokości i sposobu obliczania wydatków Skarbu Państwa w postępowaniu karnym- tekst jedn. Dz. U. z 2013 r., poz. 663).