Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 września 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach

Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 12 września 2013r. w Katowicach

sprawy z odwołania S. L. (S. L. )

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o wysokość emerytury

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gliwicach

z dnia 28 sierpnia 2012r. sygn. akt VIII U 2366/11

zmienia zaskarżony wyrok i oddala odwołanie.

/-/SSO del. E. Kocurek-Grabowska /-/SSA M. Żurecki /-/SSA I. Goik

Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt III AUa 2248/12

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gliwicach wyrokiem z dnia 28.08.2012 roku zmienił decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w Z.
z dnia 4.11.2009 roku ustalającą S. L. prawo do górniczej emerytury od dnia 8.08.2009 roku w wysokości obliczonej z zastosowaniem przelicznika 1,2 za 28 lat
i 8 miesięcy pracy górniczej wykonywanej przez ubezpieczonego na odkrywce w Kopalni (...) w B. w ten sposób, że „przeliczył ubezpieczonemu w wymiarze po 1,8 okres pracy górniczej od 24.10.1980 do 31.07.2009 w ilości 7172 dniówek pracy półtorakrotnej”.

Sąd Okręgowy wydał powyższy wyrok po ponownym rozpoznaniu sprawy, albowiem wskutek apelacji organu rentowego wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 3.11.2011 roku uchylono poprzedni wyrok Sądu Okręgowego w Gliwicach z 15.12.2010 roku zawierający tożsame jak obecne rozstrzygnięcie Sądu.

Sąd Apelacyjny uznał, że Sąd pierwszej instancji nie rozpoznał istoty sporu,
tj. ustalenia czy ubezpieczony przez cały okres zatrudnienia w (...) B. wykonywał pracę, o której mowa w art.50d ustawy z dnia 17.12.1998 roku o emeryturach i rentach z FUS, która zgodnie z art.51 ust.1 pkt 2 jest liczona przy ustalaniu wysokości górniczej emerytury przelicznikiem 1,8 za każdy rok pracy górniczej, albowiem Sąd zawężył swoje rozważania do określenia rodzaju sprzętu, który obsługiwał ubezpieczony w trakcie zatrudnienia bez ustalenia, czy ubezpieczony wykonywał pracę w miejscach gdzie odbywało się urabianie
i ładowanie urobku przy pomocy maszyn urabiających, ładujących a także czy taka praca była związana bezpośrednio z zakresem robót wymienionych zarówno w art.50c ust.1 i art.50d ust.1 ustawy o emeryturach i rentach. Ponadto Sąd Apelacyjny wskazał na konieczność ponownej oceny dowodów z zeznań przesłuchanych w sprawie świadków - współpracowników skarżącego w konfrontacji z treścią akt osobowych ubezpieczonego,
z charakterystyką jego pracy przedstawionej przez pracodawcę.

Sąd Okręgowy w uzasadnieniu wyroku z dnia 28.08.2012 roku podał, że ponownie przesłuchał ubezpieczonego, który podtrzymał w całości swoje wyjaśnienia złożone w toku poprzedniego postępowania przed Sądem pierwszej instancji uściślając je w ten sposób,
że „był operatorem spycharki wielonaczyniowej przez około 12 lat a następnie operatorem żurawi samojezdnych i wykonywał prace wyłącznie w przodku przy naprawach i remontach koparek wieloczynnościowych i zwałowarek będących podstawowymi elementami układu
k-t-z”.

Sąd wskazał również, że oparł swoje ustalenia na zeznaniach świadków: Z. Z. D. B. - bezpośrednich współpracowników skarżącego
w spornym okresie zaznaczając, że osoby te uzyskały wyroki ustalające zasadność zastosowania przelicznika 1,8 w odniesieniu do takich samych okresów pracy górniczej jak ubezpieczony.

Sąd stwierdził, że brak jest podstaw dla zakwestionowania świadectwa wykonywania pracy górniczej z dnia 26.08.2009 roku wydanego skarżącemu przez byłego pracodawcę
w oparciu o ustalenia komisji weryfikacyjnej, ponieważ zakład pracy posiada dokumenty zarobkowe z lat 1980-2007, które nie wykluczają prawdziwości twierdzeń ubezpieczonego
a w kartach ewidencyjnych istnieją zapisy dotyczące jego zatrudnienia.

Wyrok zaskarżył apelacją organ rentowy zarzucając rozstrzygnięciu Sądu naruszenie art.386 § 6 k.p.c. przez niewykonanie wskazań Sądu Apelacyjnego zawartych w uzasadnieniu wyroku tego Sądu z 3.11.2011 roku oraz naruszenie art.50d i art.51 ust.1 pkt 2 ustawy
o emeryturach i rentach z FUS przez „niesłuszne przyznanie prawa do przelicznika górniczego 1,8”.

Organ rentowy wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania.

W uzasadnieniu apelacji podniesiono, że Sąd Okręgowy przy ponownym rozpoznaniu sprawy ograniczył się do uzupełniającego przesłuchania skarżącego i dopuścił dowód z akt spraw sądowych występujących w sprawie świadków, którzy uzyskali korzystne dla siebie wyroki, a w zakresie oceny dokumentów źródłowych Sąd skonstatował jedynie, że posiadana przez pracodawcę dokumentacja nie przeczy twierdzeniom skarżącego, z czym nie sposób się zgodzić.

Apelujący podnosił, że poczynione w sprawie ustalenia faktyczne wskazują na to,
że ubezpieczony pracę operatora spycharki wykonywał na terenie całej odkrywki
i zwałowiska a nie wyłącznie w przodkach wydobywczych, gdzie wykonywał prace polegające na niwelacji terenu w obrębie maszyn podstawowych oraz inne prace pomocnicze nie związane bezpośrednio z urabianiem i ładowaniem urobku, co jest zgodne z zapisami
w dokumentacji pracowniczej ubezpieczonego, określającymi jego stanowisko pracy jako operatora maszyn pomocniczych, maszyn budowlanych nie figurującego w załączniku nr 3 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 23.12.1994 roku określającego stanowiska pracy, na których wykonuje się prace liczone w wymiarze półtorakrotnym.

Sąd Apelacyjny uwzględnił apelację jako uzasadnioną. Istotnie bowiem Sąd Okręgowy, ponownie rozpoznając sprawę, nie uwzględnił wiążącej oceny i wskazań, co do dalszego postępowania, wyrażonych w uzasadnieniu wyroku Sądu drugiej instancji z dnia 3.11.2011 roku, co uzasadnia zarzut z art.386 § 6 k.p.c..

Ponadto należy zgodzić się z zarzutem błędnej oceny materiału dowodowego, który
w sprawie nie dostarczył podstaw dla stanowczego ustalenia, że ubezpieczony w całym spornym okresie zatrudnienia na odkrywce (...) B. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace przodkowe w rozumieniu art.50d ust.1 pkt 1 ustawy
o emeryturach i rentach uprawniające do zastosowania przelicznika 1,8 z art.51 ust.1 pkt 2 ustawy.

Z uzasadnienia zaskarżonego wyroku wynika, że Sąd swoje pozytywne ustalenia oparł na zeznaniach świadków: Z. Z. i D. B., jako mających potwierdzenie w źródłowej dokumentacji pracowniczej ubezpieczonego. Zdaniem Sądu „ubezpieczony jako operator spycharki a następnie jako operator żurawi samojezdnych wykonywał pracę wyłącznie w przodku przy naprawach, remontach bieżących i kapitalnych koparek wieloczynnościowych i zwałowarek”.

Z takim stwierdzeniem nie można się zgodzić.

Przede wszystkim z przedstawionej przez pracodawcę w dniu 12.02.2010 roku charakterystyki stanowiska pracy ubezpieczonego, jako operatora żurawia kołowego
i operatora spycharki gąsienicowej (k.31 akt sąd.), wynika, że prace przy użyciu tego sprzętu były prowadzone na terenie całej odkrywki. Prace przy użyciu spycharek polegały na wykonywaniu zjazdów, dróg dojazdowych do takich maszyn, skarpowaniu i wykonywaniu pochylni. Natomiast prace żurawia kołowego były związane z rozbudową tzw. układu (...)
i remontem jego elementów. Przedstawiona przez pracodawcę charakterystyka pracy zasadniczo odpowiadała treści zeznań przesłuchanych w sprawie świadków z tym,
że zarówno świadek Z. Z. jak i D. B. zeznali,
że ubezpieczony sporadycznie obsługiwał żurawie kołowe i gąsienicowe (k.49,50 akt sąd.).

W związku z tym nie można zaaprobować przyjętego przez Sąd Okręgowy stwierdzenia,
że praca ubezpieczonego polegała na naprawach i remontach maszyn urabiających, ładujących i transportujących w przodkach jako mieszczących się w zakresie rodzaju prac wymienionych w przepisie art.50d ust.1 pkt 1 ustawy.

Nie sposób również zgodzić się z konstatacją Sądu, że dokumentacja pracownicza ubezpieczonego potwierdza przyjęte ustalenie wykonywania stale pracy przodkowej.

Z akt osobowych ubezpieczonego wynika, że był on zatrudniony na stanowiskach operatora maszyn budowlanych i sprzętu technologicznego takich jak ładowarki, spycharki, koparki jednonaczyniowe. W 1988 roku ubezpieczony uzyskał uprawnienie do obsługi żurawi gąsienicowych.

Nietrafne jest stwierdzenie Sądu, że charakter przodkowej pracy górniczej ubezpieczonego potwierdza dokumentacja zarobkowa i dotycząca ewidencji czasu pracy. Pracodawca nie prowadził ewidencji dniówek przodkowych, czego wyrazem było powołanie w 2006 roku komisji weryfikacyjnej, która dokonała zmiany nazewnictwa stanowisk pracy ubezpieczonego z operatora maszyn budowlanych i sprzętu technologicznego na operatora spycharek i maszyn wieloczynnościowych.

W tym miejscu należy przypomnieć, że z treści art.50d ust.1 ustawy o emeryturach
i rentach wynika, że nie każda praca wykonywana na odkrywce, nawet w obrębie przodków eksploatacyjnych na stanowiskach określonych w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23.12.1994 roku, powinna być kwalifikowana jako zaliczana w wymiarze półtorakrotnym, albowiem wykładnia przepisów załącznika nr 3 do tego rozporządzenia dokonywana w oderwaniu od unormowania ustawowego prowadziłaby do sytuacji, w której każdą pracę górnika kopalni odkrywkowej pełnioną na terenie wyrobiska należałoby uwzględniać w takim korzystnym wymiarze.

Innymi słowy - istotnym dla uznania racji ubezpieczonego nie jest wyłącznie ustalenie jakim rodzajem sprzętu operował, lecz jednoznaczne określenie jakie czynności były przez niego wykonywane.

Jako prace wymienione w załączniku nr 3 do rozporządzenia MPiPS z dnia 23.12.1994 roku mogą być uznane tylko takie czynności wykonywane przez górnika, które bezpośrednio są związane z robotami prowadzonymi w przodkach przy urabianiu i ładowaniu urobku oraz przy montażu, likwidacji i transporcie obudów, maszyn urabiających, ładujących i transportujących w przodkach oraz inne prace przodkowe, tj. takie które należy wiązać
z bezpośrednim i zasadniczym procesem produkcyjnym zakładu górniczego polegającym na urobku i wydobywaniu kopalin (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11.02.2010 I UK 236/09, z dnia 22.04.2011 I UK 360/10).

Odnosząc powyższe do ustaleń faktycznych w sprawie należało przyjąć, że czynności ubezpieczonego, polegające na przygotowywaniu terenu pod wydobycie węgla (niwelacja terenu, wykonywanie dróg dojazdowych, umacnianie skarpy, odwadnianie terenu), nie mieściły się w ustawowym pojęciu prac przodkowych uprawniających do zastosowania spornego w sprawie przelicznika, lecz przelicznika 1,2 jako prace na stanowiskach wymienionych w poz.22 zał. Nr 2 do rozporządzenia z 23.12.1994 roku w sprawie określenia niektórych stanowisk pracy górniczej zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury lub renty (Dz.U. z 1995 nr 2 poz.8) - co odzwierciedla prawidłowa dokumentacja pracownicza ubezpieczonego.

Wobec powyższego Sąd Apelacyjny orzekł o zmianie wyroku i oddaleniu odwołania zgodnie z art.386 § 1 k.p.c.

/-/SSO del. E. Kocurek-Grabowska /-/SSA M. Żurecki /-/SSA I. Goik

Sędzia Przewodniczący Sędzia

JM