Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 lutego 2016 roku

Sąd Okręgowy w Olsztynie VI Wydział Cywilny Rodzinny w składzie:

Przewodniczący: SSO Aneta Szwedowska

Sędziowie: SO Hanna Niewiadomska

SR del do SO Andrzej Hinz (spr.)

protokolant: st. sekr. sąd. Anna Greifenberg-Krupa

po rozpoznaniu w dniu 24 lutego 2016 roku w Olsztynie

na rozprawie

sprawy z powództwa małoletniego N. P. reprezentowanego przez przedstawicielkę ustawową E. P.

przeciwko R. K.

o alimenty

na skutek apelacji małoletniego powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Lidzbarku Warmińskim

z dnia 02 listopada 2015 roku

sygn. akt III RC 13/15

I.  apelację oddala;

II.  nie obciąża powoda kosztami procesu za instancję odwoławczą.

Sygn. akt: VI RCa 28/16

UZASADNIENIE

Powód małoletni N. P. reprezentowany przez matkę E. P. domagał się zasądzenia na swoją rzecz od pozwanego alimentów w wysokości po 800,-zł miesięcznie poczynając od lutego 2015r oraz kwoty po 300,- zł tytułem wyrównania alimentów za styczeń 2015r. Domagał się również zasądzenia na jego rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

( k. 2-5)

Pozwany R. K. odpowiadając na pozew uznał żądania do kwoty po 350,- zł miesięcznie. Domagał się również zasądzenia na swoją rzecz od powoda kosztów postępowania według norm przepisanych.

( k. 19-22)

Sąd Rejonowy w Lidzbarku Warmińskim wyrokiem z dnia 2 listopada 2015r w sprawie III RC 13/15 zasądził od pozwanego na rzecz małoletniej powódki alimenty w wysokości po 550,- zł miesięcznie z ustawowymi odsetkami na wypadek opóźnienia w płatności każdej z rat, do rąk jej przedstawicielki ustawowej E. P. poczynając od dnia 1 lutego 2015r. W pozostałe części powództwo zostało oddalone. Sąd zniósł pomiędzy stronami koszty procesu. W ostatnim pkt. wyroku Sąd zasądził od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 492 tytułem zwrotu opłaty od pozwu wraz z opłatą za nadanie klauzuli wykonalności, od której małoletni powód był zwolniony z mocy ustawy.

Sąd Rejonowy ustalił, iż małoletni powód jest dzieckiem pozwanego. Małoletni urodził się (...) Rodzicie małoletniego powoda pozostawali w nieformalnym związku. Małoletni cierpi na alergię i atopowe zapalenie skóry. Małoletni nie może spożywać mleka krowiego ani produktów wyprodukowanych z jego udziałem. Małoletni pije mleko zmodyfikowane B. – jedno opakowanie kosztuje około 60 zł i wystarcza na około tydzień. Małoletni dalej się moczy, matka kupuje mu pieluchy P., dziennie zużywają ich około 13.

Małoletni powód z matką mieszkają w mieszkaniu dziadków macierzystych. Dziadkowie macierzyści powoda pracują za granicą w rytmie 8-11 tygodni pracy po czym na około 2 tygodnie wracają do domu. Dziadkowie macierzyści ponoszą koszty związane z utrzymaniem ich mieszkania. Koszty energii elektrycznej to około 200 zł miesięcznie, gazu około 60 zł na 1,5 miesiąca, dodatkowo na zimę kupują około 7 ton węgla – co kosztuje około 4.500 zł.

Matka małoletniego powoda ma (...) lat, nigdzie nie pracuje, z zawodu jest technikiem ekonomistą, nie posiada majątku ani zobowiązań finansowych. Przedstawicielka ustawowa powoda nie posiada żadnych dochodów, korzysta z pomocy społecznej. Dodatkowo pomagają jej materialnie oraz finansowo znajomi E. i J. P..

Pozwany ma (...) lat; jest zdrowy; jest zawodowym żołnierzem. Pozwany osiąga dochody w wysokości 2.800,- zł brutto – 2.388,- zł netto. Dodatkowo otrzymuje „ trzynastą” pensję oraz „ mundurówkę” - świadczenie przeznaczone na zakup umundurowania w wysokości około 2.400 zł. Z uwagi na przeniesienie od innej jednostki niż macierzysta od kwietnia 2015r otrzymał jednorazowy ryczałt „ przeniesieniowy” w wysokości 1250,- zł. W obecnej jednostce pozwany nie wyjeżdża na ćwiczenia na poligon. Pozwany uczestniczy w szkoleniach – otrzymuje wówczas diety oraz zwrot kosztów przejazdu, w czerwcu 2015r otrzymał z tego tytułu 564,-zł. W tym samym miesiącu pozwany otrzymał gratyfikację urlopową w wysokości 1750,- zł. W tym czasie pozwany nie mógł spędzić urlopu z dzieckiem, z uwagi na odmowę matki syna. Pozwany nie posiada oszczędności ani zobowiązań finansowych.

Pozwany zamieszkuje z rodzicami – dokłada się do pokrywania kosztów utrzymania domu przekazując rodzicom co miesiąc po 200,- zł na ten cel. W ciągu tygodnia pozwany zamieszkuje w internacie na terenie jednostki wojskowej; noclegi nie są płatne, samodzielnie organizuje sobie wyżywienie.

Rodzice małoletniego powoda od stycznia 2015r pozostają w silnym konflikcie. Toczą się postępowania karne o przestępstwa z art. 207 § 1 k.k., 190 § 1 k.k. i z art. 288 § 1 k.k. oraz postępowanie o ustalenie kontaktów z małoletnim. Pozwany pomimo podejmowanych starań i prób nie może spotykać się z synem, nie może przekazywać mu prezentów – nie jest nawet wpuszczany na teren posesji dziadków macierzystych syna. Do stycznia 2015r pozwany w porozumieniu z przedstawicielką ustawową powoda przekazywał na utrzymanie syna kwoty po 500,- zł miesięcznie, a dodatkowo kupował dla dziecka ubranka i zabawki.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny Sąd Rejonowy uznał, że powództwo zasługiwało częściowo na uwzględnienie.

Przywołując treść art. 133 § 1 kro oraz art. 135 § 1 i § 2 kro Sąd Rejonowy wskazał, że kwestia istnienia obowiązku alimentacyjnego pozwanego wobec jego małoletniego syna pozostawała poza sporem. Spór dotyczył natomiast wysokości należnych małoletniemu powodowi alimentów. Sąd podkreślił, przy tym że osobiste starania o utrzymanie i wychowanie dziecka jako wkład alimentacyjny rodzica sprawującego nad dzieckiem bieżącą opiekę jest szczególnie istotne w przypadku dzieci małych oraz wymagających szczególnej opieki z powodu ich stanu zdrowia.

Sąd wyjaśnił, że ustalając stan faktyczny oparł się na dowodzie z przesłuchania stron oraz na przedłożonych przez niech dokumentach. W opinii Sądu przesłuchani w sprawie świadkowie nie posiadali wiedzy na temat kosztów utrzymania małoletniego, a dowody te miały jedynie walor przy ocenie kosztów utrzymania domu, w którym powód zamieszkuje z matką oraz przy ustaleniu rozmiaru pomocy jaką przedstawicielka ustawowa powódki otrzymuje od rodziców oraz znajomych.

Oceniając zakres usprawiedliwionych potrzeb małoletniego powoda Sąd Rejonowy wskazał, że ma on niewiele ponad rok i jest co do zasady zdrowym dzieckiem. Wprawdzie małoletni cierpi na alergię białkową oraz atopowe zapalenie skóry, ale wymaga to jedynie wyeliminowania z diety dziecka krowie mleka i zakupów zmodyfikowanego mleka. W przekonaniu Sądu Rejonowego miesięczne koszty utrzymania małoletniego są znacznie niższe od wyliczeń przedstawionych przez jego matkę, które wahały się w granicach 1.800 – 2926 zł. Sąd zakwestionował szereg pozycji wymienionych w wyliczeniach przedstawicielki ustawowej powoda, w tym ilość zużywanych pieluch, smoczków, kubków „niekapków”, środków czystości. Dodatkowo w zestawieniach ujęto wydatki dokonane na małoletniego jeszcze w 2014r, a które poniósł jego ojciec. Niezależnie od powyższego Sąd podniósł, że przedstawicielka ustawowa powoda powinna bardziej analizować swoje zakupy i planować je przez pryzmat rzeczywistych potrzeb syna, tak aby nie były one następnie marnowane. Sąd podkreślił, iż konsekwencje nieprzemyślanych decyzji matki powoda w zakresie zakupów czynionych na potrzeby dziecka nie powinny obciążać pozwanego.

W konsekwencji Sąd Rejonowy uwzględniając wiek dziecka oraz jego stan zdrowia doszedł do wniosku, że na zaspokojenie jego usprawiedliwionych potrzeb wystarcza kwota rzędu 850-900 zł miesięcznie. Sąd uwzględnił fakt, iż matka powoda spełnia swój obowiązek alimentacyjny głównie poprzez osobiste starania o utrzymanie i wychowanie dziecka, albowiem z uwagi na konieczność opieki nad dzieckiem jej możliwości zarobkowe są ograniczone. Sąd Rejonowy zaznaczył przy tym, że to w wyniku postawy przedstawicielki ustawowej powoda pozwany nie tylko nie może utrzymywać kontaktów z synem, ale również nie może przyczyniać się do zaspokajania potrzeb syna przez przekazywanie mu prezentów. Sąd wskazał przy tym, że niezależnie od obaw żywionych przez matkę powoda przez kontaktami ojca z synem to mogła ona odbierać przynoszone przez ojca dla dziecka prezenty.

Biorąc pod uwagę wszystkie podniesione okoliczności Sąd Rejonowy uznał, że alimenty w wysokości po 550,- zł miesięcznie będą adekwatne do usprawiedliwionych potrzeb małoletniego powoda oraz odpowiada możliwościom zarobkowym pozwanego. Sąd zasądził alimenty poczynając od lutego 2015r Oddalając żądania zasądzenia wyrównujący alimentów za styczeń 2015r Sąd wskazał, że pozwany przekazał w tym miesiącu na utrzymanie dziecka kwotę 500,- zł, a dodatkowo zakupił mu ubranka i zabawki.

Uzasadniając rozstrzygnięcie o kosztach procesu Sąd Rejonowy wskazał na zasadę wyrażoną w art. 100 k.p.c., natomiast w przypadku kosztów sądowych reguły z art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 98 k.p.c.

( k. 272 – 276 )

Od powyższego wyroku apelację wniósł powód zaskarżając go w pkt. I, II i III. Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił niewyjaśnienie wszystkich okoliczności faktycznych sprawy istotnych dla jej rozstrzygnięcia, a dotyczących kosztów utrzymania stron, zakresu usprawiedliwionych potrzeb powoda, kosztów jego leczenia, możliwości finansowych pozwanego. Dodatkowo podniósł zarzut błędów w ustalenia faktycznych poczynionych przez Sąd Rejonowy poprzez dowolne i niezasadne przyjęcie, że pozwany winien łożyć na utrzymanie syna jedynie po 550,- zł miesięcznie; że pozwany uzyskuje jedynie wynagrodzenie w wysokości 2.800,- zł brutto; że kwota ta jest adekwatna do potrzeb związanych z utrzymaniem i wychowaniem małoletniego powoda, że obecnie potrzeby dziecka są w sposób prawidłowy realizowane.

W oparciu o powyższe zarzuty wniósł o zmianę wyroku Sądu Rejonowego w Lidzbarku Warmiński w pkt. I, II i III poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz małoletniego powoda alimentów w kwotach po 800,-zł miesięcznie oraz kwoty 300,- zł tytułem wyrównania za styczeń 2015r oraz poprzez zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

Ewentualnie domagał się uchylenia zaskarżonego wyroku w całości i przekazania sprawy Sądowi Rejonowemu w Lidzbarku Warmińskim do ponownego rozpoznania.

( k. 282-288)

Odpowiadając na apelację powoda pozwany wniósł o jej oddalenie w całości oraz zasądzenie od na swoją rzecz od powoda kosztów postępowania według norm przepisanych..

( k. 301-302)

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Apelacja powoda nie zasługuje na uwzględnienie.

Podniesione przez powoda w apelacji zarzuty nie są trafne. Sąd Okręgowy w całej rozciągłości podziela i przyjmuje za własną dokonaną przez Sąd Rejonowy ocenę zebranego materiału dowodowego, poczynione na tej podstawie prawidłowe ustalenia faktyczne oraz wyciągnięte wnioski.

W szczególności Sąd Okręgowy w pełni podziela stanowisko Sądu Rejonowego, iż zakres rzeczywistych usprawiedliwionych potrzeb małoletniego powoda nie wymaga tak znacznych nakładów jak to wyliczała jego przedstawicielka ustawowa, a które przekraczałyby kwotę 2.000,- zł. Należy podkreślić za Sądem Rejonowym, iż małoletni co do zasady jest, zdrowym, (...) letnim chłopcem, a jego potrzeby są typowe dla dzieci w tym wieku. Uczulenie małoletniego na białko oraz atopowe zapalenie skóry, są typowymi dolegliwościami i nie wymagają znacznych nakładów finansowych, a z czasem wraz z wzrostem dziecka i urozmaicaniem jego diety powinny one nawet maleć. Zdaniem Sądu Okręgowego Sąd I instancji trafnie ocenił, iż na zaspokojenie obecnych usprawiedliwionych potrzeb małoletniego w zupełności wystarczy kwota rzędu 850-900 zł miesięcznie, a nawet kwota ta mogłaby być niższa.

W następnej kolejności podnieść należy, iż Sąd Rejonowy uwzględniając osobiste starania przedstawicielki ustawowej powoda o jego utrzymanie i wychowanie prawidłowo obciążył w większym stopniu obowiązkiem zapewnienia środków jego na utrzymanie pozwanego. Biorąc pod uwagę wiek pozwanego, który ma obecnie już(...) roku Sąd trafnie przyjął, że jego matka również powinna przyczyniać się już do zaspokajania jego potrzeb w sposób finansowych. Dodatkowo z wzrostem powoda jego matka w coraz mniejszym stopniu będzie mogła na poczet swojego obowiązku alimentacyjnego zaliczać osobiste starania o jego utrzymanie.

Jednocześnie Sąd I Instancji trafnie wskazał na postawę przedstawicielki ustawowej powoda, która od pewnego czasu uniemożliwia ojcu kontakty z dzieckiem, a nawet nie chce przyjmować od niego prezentów dla dziecka, przez co nie dopuszcza aby pozwany realizował swój obowiązek alimentacyjny wobec syna w inny sposób, niż jednie przez przekazywanie środków finansowych do dyspozycji jego matki. Pozwany jako ojciec został sprowadzony do roli dostarczyciela pieniędzy na utrzymanie dziecka. Taka postawa przedstawicielki powinna znaleźć i prawidłowo znalazła odzwierciedlenie w wysokości alimentów zasądzonych na powoda, albowiem dowodzi ona, słuszności założenia, że koszty utrzymania małoletniego nie mogą być w całości przerzucone na barki jego ojca.

Sąd Okręgowy nie podzielił również tych zarzutów apelacji, które dotyczyły oceny możliwości zarobkowych pozwanego. W ocenie Sądu brak jest podstaw, aby kwestionować wysokość osiąganych przez pozwanego zarobków zaś doliczanie do comiesięcznych stałych dochodów pozwanego części dodatków jakie otrzymuje pozwany z tytułu pełnionej służby jest nieuprawnione. Niezależnie od powyższego wskazać należy, iż alimenty służą zaspokajaniu usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego i tylko uprawnionego. Stąd też nawet, jeżeli obecne dochody pozwanego pozwalają mu na płacenie wyższych alimentów, to może to nastąpić dopiero wówczas, gdy będzie to uzasadnione zwiększonymi, usprawiedliwionymi potrzebami jego syna, na co prawidłowo wskazał Sąd Rejonowy.

Zdaniem Sądu Okręgowego Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy i uzasadniony okolicznościami sprawy zasądził alimenty poczynając od lutego 2015r, albowiem we wcześniejszym okresie pozwany dobrowolnie wywiązywał się z obowiązku łożenia na utrzymanie syna.

W konsekwencji na podstawie art. 385 k.p.c. Sąd Okręgowy oddalił apelację powoda uznając ją za niezasadną. O kosztach postępowania za instancję odwoławczą orzeczono na podstawie art. 102 k.p.c.