Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II Ca 816/15

POSTANOWIENIE

Dnia 24 września 2015 r.

Sąd Okręgowy w Kielcach Wydział II Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Małgorzata Klesyk

Sędziowie: SSO Elżbieta Ciesielska (spr.)

SSO Rafał Adamczyk

Protokolant: starszy protokolant sądowy Agnieszka Baran

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 września 2015 r.

sprawy z wniosku M. W.

z udziałem J. B., M. H., S. W., L. Z., Ł. G., S. S., C. B., K. B. (1), H. G., D. K., J. K. (1), J. K. (2) i H. W.

o stwierdzenie zasiedzenia własności nieruchomości

na skutek apelacji uczestnika L. Z. od postanowienia Sądu Rejonowego w Ostrowcu Świętokrzyskim z dnia 7 października 2014 r., sygn. akt I Ns 934/14

postanawia: oddalić apelację.

SSO Elżbieta Ciesielska SSO Małgorzata Klesyk SSO Rafał Adamczyk

II Ca 816/15

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 7 października 2014r. sprostowanym postanowieniem z dnia 8 grudnia 2014r. Sąd Rejonowy w Ostrowcu Świętokrzyskim stwierdził, że M. W. córka I. i N. nabyła przez zasiedzenie z upływem dnia 30 września 2006r. własność nieruchomości położonej we wsi J., gmina B., stanowiącej działkę gruntu z zabudowaniami, oznaczoną w ewidencji gruntów nr(...) o powierzchni 0,0187 ha, przedstawioną na mapie sporządzonej przez geodetę uprawnionego B. W., przyjętej do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego w dniu 25 października 2012r. za nr ewidencyjnym (...), dla której nie została założona księga wieczysta ani zbiór złożonych dokumentów, a nadto orzekł, że uczestnicy ponoszą koszty związane ze swym udziałem w sprawie.

Postanowienie to zostało wydane po uprzednim uchyleniu postanowienia tegoż Sądu z dnia 14 stycznia 2010r. w zakresie jakim dotyczyło ono działki oznaczonej w ewidencji gruntów nr (...)i w tym zakresie sprawa została przekazana do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Ostrowcu Świętokrzyskim. Sąd Okręgowy uzasadniając swoje postanowienie uchylające zaskarżone orzeczenie i przekazujące sprawę w tym zakresie do ponownego rozpoznani, w części stanowiącej ocenę prawną stwierdził w szczególności, iż wbrew twierdzeniom apelującego uczestnika L. Z. brak było podstaw do zakwestionowania poczynionych przez Sąd Rejonowy ustaleń faktycznych, a zarzuty skierowane przeciwko nim pozostają gołosłowne jako nieznajdujące potwierdzenia w zgromadzonym materiale dowodowym. Uchybieniem Sądu Rejonowego skutkującym uchylenie sprawy do ponownego rozpoznania było natomiast nie podjęcie przez Sąd nawet próby ustalenia, czyją własność stanowiła nieruchomość oznaczona w ewidencji gruntów jako działka nr (...). Za niewystarczające Sąd Okręgowy uznał stwierdzenie, iż w ewidencji gruntów jako władający tą działką wpisany jest F. B. (1), od którego wnioskodawczyni nabyła nieformalnie nieruchomość, a w zasadzie przejęła jej posiadanie. Sąd Okręgowy podkreślił, iż w orzecznictwie wciąż aktualna pozostaje linia orzecznicza, którą on także aprobuje, zgodnie z którą w sprawie o zasiedzenie jest konieczne ustalenie kto jest właścicielem nieruchomości będącej przedmiotem wniosku, a zaniechanie tego ustalenia może doprowadzić do nieważności postępowania. Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 par. 4 k.p.c. w zw. z art. 13 par. 2 k.p.c. uchylił zaskarżone postanowienie zalecając Sądowi Rejonowemu przeprowadzenie postępowania dowodowego pod kątem ustalenia właściciela działki (...) przeciwko któremu biegnie zasiedzenie, ustalenia właściwego kręgu uczestników, ewentualnie skorzystania z uprawnień określonych w art. 609 par. 2 i 3 k.p.c. W dalszej kolejności polecił zbadanie Sądowi I instancji, czy ustalenie powyższe ma wpływ na pozostałe przesłanki stwierdzenia nabycia własności przez zasiedzenie. Wskazał także, iż Sąd powinien zobowiązać wnioskodawczynię do złożenia prawidłowej mapy przedstawiającej działkę (...), której dotyczy postępowanie.

Po ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Rejonowy czyniąc ustalenia, w oparciu o które wydał zaskarżone postanowienie, na wstępie stwierdził, iż podziela i przyjmuje w całości za własne ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd przed wydaniem postanowienia uchylonego przez Sąd Okręgowy , uznanych przez ten Sąd za prawidłowe, uzupełniając je tylko w zakresie wskazanym przez Sąd II instancji. Ostatecznie ustalił , iż przedmiotowa nieruchomość zabudowana także domem mieszkalnym, oznaczona w ewidencji gruntów numerem (...) obejmująca powierzchnię 0,0187ha położona we wsi J., gmina B., stanowi część działki uprzednio zapisanej w ewidencji gruntów pod (...)na F. B. (2). Co prawda brak jest tytułu własności dla F. B. (2) w postaci dokumentu stwierdzającego nabycie przez niego prawa własności tej nieruchomości, jednak nie ulega wątpliwości , iż był on posiadaczem tej działki oraz działek sąsiednich oznaczonych numerami:(...) Od urodzenia mieszkał on w domu posadowionym na działce (...). Był też posiadaczem tej części działki (...) w czasie zakładania ewidencji gruntów dla terenu wsi J. tj. w 1970r. We wrześniu 1976r. M. W. nabyła nieformalną umową kupna-sprzedaży od F. B. (2) dwie działki : (...) o powierzchni 0,0187ha oraz działki nr (...) o powierzchni 0,0146 ha. W chwili zakupu działek przez M. W. na działce nr (...) stał i stoi nadal budynek mieszkalny. Działka ta była wówczas ogrodzona prowizorycznym płotem z tzw. plecionki, czyli starych kijów i gałązek wierzby. W 1992r. w miejsce starego płotu postawiony został płot drewniany stojący do chwili obecnej. Od strony południowej granicę posiadania pomiędzy nieruchomością oznaczoną jako działka (...) , a działką uczestnika L. Z. oznaczoną nr 408 wyznacza częściowo południowa ściana szopy drewnianej postawionej w 1984r. przez S. W., a w dalszej części słupki drewniane, o które są oparte resztki siatki i resztki dachówki. Granica posiadania wytyczona drewnianym płotem zamierzona przez K. S. w dniu 15 października 2007r. i przedstawiona na sporządzonej przez niego mapie, istnieje co najmniej od 1970r. , czyli od czasów dokonywania pomiarów w celu założenia ewidencji gruntów. M. W. , od chwili nabycia działki (...) włada nią jak właściciel i opłaca należne od niej podatki. W okresie tym nie nastąpiła żadna zmiana granic działki. Sąd ustalił nadto, że dla nieruchomości objętej wnioskiem o zasiedzenie nie została urządzona księga wieczysta ani zbiór dokumentów. Nieruchomość ta nie była także przedmiotem postępowania administracyjnego o uregulowanie własności tej nieruchomości w trybie ustawy z dnia 26 października 1971r. o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych. Sąd ustalił nadto, iż uczestnik L. Z. w styczniu 1994r. nabył od T. P. działkę oznaczoną w ewidencji nr(...) graniczącą z działką nr (...) i wpisany został jako jej właściciel w dziale II prowadzonej dla niej księgi wieczystej oznaczonej (...). Po nabyciu działki nr (...) przez L. Z. powstał spór graniczny pomiędzy działkami (...), należącą do M. W., a użytkowaną przez jej syna M. H.. Konsekwencją tego sporu było wytoczenie przez L. Z. przeciwko M. H. powództwa i zażądanie nakazania aby zaprzestał on naruszania jego prawa własności do działek (...) , oraz zakazania naruszania wskazanego powyżej prawa własności na przyszłość poprzez nakazanie mu wydania wskazanego w żądaniu pasa gruntu położonego w północnej części działki nr (...), oraz części wschodniej od drogi (...) , oraz zakazania mu wchodzenia na działkę i koszenia trawy, a także nakazanie wydania pasa gruntu na działce (...) położonego w części północnej działki. Zaznaczyć także należy , iż w celu ustalenia kręgu uczestników postępowania Sąd Rejonowy ustalił także, iż F. B. (1), od którego M. W. nabyła nieruchomość już nie żyje. Nie żyje także jego żona Z. B.. F. B. (1) miał dwoje dzieci: syna K. i córkę M. S.. O. już nie żyją. K. B. (2) zmarł w 2007r. pozostawiając żonę K. B. (1) i dwoje dzieci : J. B. i C. B. i wszyscy oni są uczestnikami postępowania. Jeśli chodzi o M. S. to zmarła ona w 2012r. i wszyscy jej spadkobiercy także są uczestnikami postępowania, a są nimi dzieci : J. K. (2), H. W. i S. S.. Z uwagi na nie ujawnienie tytułu własności F. B. (2) do przedmiotowej działki , Sąd w drodze ogłoszenia prasowego dokonanego w trybie art. 609 k.p.c. wezwał do udziału w sprawie wszystkich zainteresowanych, a w szczególności poprzedniego właściciela działki (...). Dokonując powyższych ustaleń Sąd Rejonowy omówił zgromadzony materiał dowodowy i wskazał, którym dowodom dał wiarę, a którym wiarygodności odmówił, podając przy tym motywy tak dokonanej oceny.

Analizując powyższe ustalenia w świetle przepisów art. 172 §1 i 2 k.c. w brzmieniu nadanym ustawa z dnia 28 lipca 1990r. o zmianie ustawy –Kodeks cywilny ( Dz. U. Nr 55, poz. 321 ) oraz art. 399 k.c. Sąd Rejonowy doszedł do przekonania, iż czynności faktyczne i prawne podejmowane przez M. W. jednoznacznie przemawiają za tym , iż miała ona wolę władania nieruchomością jak właściciel i wola ta była wyrażana również w taki sposób, że nikt nie kwestionował jej uprawnień do przedmiotowej nieruchomości. Stwierdził przy tym, że działka stanowiąca przedmiot zasiedzenia od strony działki (...) będącej własnością L. Z., znajdowała się w posiadaniu wnioskodawczyni do linii wyznaczonej istniejącym na gruncie płotem, przebiegającym w miejscu granicy istniejącej przynajmniej od 1970r., czyli od czasu pomiarów do ewidencji gruntów. Tym samym za nieodpowiadające prawdzie uznał twierdzenia uczestnika L. Z., że granica ta powinna przebiegać w sposób wskazany przez niego. Czyniąc takie ustalenia Sąd oparł się na dowodach zgromadzonych w sprawie tak w postaci złożonych dokumentów, zeznaniach świadków, wnioskodawczyni i uczestników oraz , opinii biegłego geodety M. W. wskazując w jakim zakresie i dlaczego dowodom tym dał wiarę, a innym odmówił wiarygodności. Stwierdził także, iż M. W. posiadała przedmiotową działkę przez 30 -letni okres niezbędny do zasiedzenia, i że okres ten upłynął z dniem 30 września 2006r. , przyjmując , iż rozpoczął swój bieg we wrześniu 1976r.

Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania Sąd Rejonowy oparł na treści art. 520par. 1 k.p.c.

Apelację od postanowienia wywiódł uczestnik L. Z. zaskarżając je w całości i zarzucając mu:

1 -naruszenie prawa materialnego w postaci art. 172 par. 1 k.c. poprzez błędna wykładnię i niewłaściwe zastosowanie w niniejszej sprawie, które to uchybienie polega na przyjęciu, ze wnioskodawczyni M. W. nabyła w całości przez zasiedzenie z dniem 3 września 2006r. własność całej nieruchomości położonej w miejscowości J., gmina B., składającej się z działki nr (...) o powierzchni 187m 2 , pomimo, iż jak wynika z zeznań uczestnika L. Z. oraz zeznań świadków, część nieruchomości od strony południowej o szerokości 0,35m i powierzchni około 5m 2 oraz części wyżej wskazanej nieruchomości znajdującej się od strony zachodnio północnej o szerokości 3,5m i długości 10.80m była w posiadaniu samoistnym poprzednika prawnego uczestnika,

2- naruszenie prawa materialnego w postaci art. 172 par. 1 k.c. poprzez uznanie, iż wnioskodawczyni w całości zasiedziała działkę nr (...) o powierzchni 187m 2 po myśli dyspozycji art. 172 k.c. pomimo. Iż uczestnik zgłaszał zastrzeżenia co do przesłanki nieprzerwanego posiadania samoistnego przedmiotowej nieruchomości, a tym samym wskazana dyspozycja co do spornej części nie została wypełniona, na co wskazują zeznania uczestnika oraz dokumenty w postaci załączonych prze niego map.

Wskazując na powyższe uchybienia apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia w całości i oddalenie wniosku, ewentualnie o jego uchylenie w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, oraz zasądzenie od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika kosztów postępowania za obie instancje według norm przepisanych.

SĄD OKRĘGOWY ZWAŻYŁ CO NASTĘPUJE:

Apelacja jest niezasadna i jako taka podlega oddaleniu.

W ocenie Sądu Okręgowego wbrew wywodom apelacji, Sąd I instancji dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych, w tym co do zakresu samoistnego posiadania działki nr (...) przez M. W., kwestionowanego w apelacji .

Podkreślić w tym miejscu należy, iż prawidłowo, przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd I instancji stosownie do przepisu art. 386 §6 k.p.c. zastosował się do wskazań Sądu Okręgowego co do poczynienia ustaleń pod kątem właściciela działki nr (...), przeciwko któremu biegnie zasiedzenie , ustalenia właściwego kręgu uczestników , oraz uprawnienia przewidzianego w art. 609 § 2 i 3 k.p.c , jak również zobowiązania wnioskodawczyni do złożenia prawidłowej mapy, przedstawiającej działkę objętą wnioskiem o zasiedzenie. Dokonując analizy całego zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i oceniając go zgodnie z wymogami art. 233§1 k.p.c. Sąd Rejonowy omówił wyniki postępowania dowodowego i uzasadnił swoje przekonanie o wiarygodności dowodów, na których oparł swoje ustalenia, popierając je logicznymi argumentami , czemu ostatecznie dał wyraz w pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia. Jego stanowisko jest poprawne i przekonywujące, a wyciągnięte wnioski zdaniem Sądu II instancji wbrew wywodom apelacji nie naruszają przepisu art. 172 k.c. Podkreślić przy tym należy, iż poczynione przez Sąd Rejonowy ustalenia faktyczne, uznane za prawidłowe przez Sąd Okręgowy rozpoznający przedmiotową apelację i jako takie stanowiące podstawę do rozważań czynionych w odniesieniu do zarzutów apelacyjnych , odpowiadają ustaleniom poczynionym przez Sąd Rejonowy przy pierwotnym rozpoznaniu sprawy, które to ustalenia Sąd Okręgowy uznał wówczas za prawidłowe , zaś skierowane przeciwko nim zarzuty za gołosłowne jako nie znajdujące potwierdzenia w zgromadzonym materiale dowodowym. Ponieważ dowody przeprowadzone po uchyleniu sprawy do ponownego rozpoznania i poczynione zgodnie z wytycznymi dodatkowe ustalenia, nie ujawniły żadnych okoliczności skutkujących zmianą tych ustaleń, a nadto od października 2010r. nie nastąpiła zmiana stanu prawnego normującego nabycie własności w drodze zasiedzenia, to czyniąc te ustalenia, i dokonując w oparciu o nie oceny ziszczenia się przesłanek materialnoprawnych przewidzianych w przepisach art. 172 §1i 2 k.c. Sąd Rejonowy uwzględnił ocenę prawną dokonaną w tym zakresie przez Sąd Okręgowy wyrażoną w uzasadnieniu postanowienia wydanego w dniu 6 października 2010r. pod sygn. II Ca 566/10, uchylającego poprzednio wydane w sprawie postanowienie i przekazującego sprawę Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania. Zaznaczyć w tym miejscu należy , iż ta ocena prawna zgodnie z art. 386 § 6 k.p.c. jest wiążąca zarówno dla Sądu Rejonowego, któremu przekazana została przedmiotowa sprawa do ponownego rozpoznania , jak i Sądu II instancji przy ponownym rozpoznaniu tej sprawy. Mając te wszystkie okoliczności na uwadze Sąd Okręgowy rozpoznający apelację wywiedzioną od postanowienia z dnia 7 października 2014r. zaakceptował poczynione ustalenia faktyczne i przyjął je za własne. W szczególności za takie uznał niekwestionowaną przez skarżącego okoliczność, nabycia przez wnioskodawczynię we wrześniu 1976 r. przedmiotowej działki od F. B. (2) , jak i kwestionowane przez apelującego ustalenia dotyczące faktu samoistnego posiadania spornego, przygranicznego pasa gruntu oraz czasokresu jego posiadania obejmującego także okres przed 1992r. Podstawą do ich poczynienia, co wyraźnie zostało wskazane w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia były nie tylko konsekwentne i stanowcze twierdzenia wnioskodawczyni, ale także inne dowody zaoferowane w sprawie , a w szczególności zeznania świadka L. S., która zeznała , iż aktualne ogrodzenie zostało postawione dokładnie w miejscu starego płotu, jak również opinia biegłego geodety B. W., który dokonał analizy map i stwierdził , że zobrazowana w nich granica miedzy działkami (...) przebiega zgodnie z tym, jak obecnie widoczna na gruncie tj. tak jak przebiega ogrodzenie postawione pomiędzy tymi działami, i w tym miejscu istnieje przynajmniej od 1970r., czyli od czasu pomiarów do ewidencji gruntów. Na potwierdzenie swojej opinii co do przebiegu spornej granicy zasiedzenia, biegły wskazał, iż na szkicu polowym stanowiącym załącznik nr 4, sporządzanym do zakładania ewidencji gruntów pod koniec lat sześćdziesiątych, jest pokazana szerokość działek i ta wskazana szerokość odpowiada temu co jest na gruncie. Pomimo kwestionowania tych okoliczności przez apelującego w czasie trwania całego postępowania i sformułowania w odniesieniu do tych ustaleń takich samych zarzutów tak w obecnej , jak i uprzednio rozpoznawanej apelacji, w ocenie Sąd Okręgowego rozpoznającego niniejszą apelację , jak i rozpoznającego apelację , która doprowadziła do uchylenia uprzedniego orzeczenia Sądu Rejonowego wydanego w tej sprawie, nie zdołał on udowodnić, iż ustalenia poczynione przez Sąd Rejonowy są wadliwe, a wnioskodawczyni zasiedziała działkę oznaczoną nr (...) od strony jego działki oznaczonej nr (...) z wyłączeniem pasa o szerokości 0,35m od strony południowej i o szerokości 3,5 m i długości 10,80m od strony zachodnio-północnej. W szczególności wbrew wywodom apelacji , w światle materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, w tym zaoferowanego przez apelującego brak jest podstaw do poczynienia odmiennych ustaleń faktycznych od tych dokonanych przez Sąd Rejonowy co do spornego pasa , a polegających na ustaleniu zgodnie z twierdzeniem L. Z., iż pas ten do 1992r nie znajdował się w samoistnym posiadaniu M. W. lecz we władaniu poprzednika prawnego skarżącego - T. P.. Wbrew bowiem ocenie skarżącego nie zdołał on zaoferować dowodów wskazujących na niewiarygodność materiału dowodowego, w oparciu o który dokonane zostały ustalenia faktyczne aprobowane dotychczas tak przez Sąd Rejony jak i Sąd Okręgowy w tym znajdujące odzwierciedlenie w wiążącej w sprawie zgodnie z art. 386 §6 k.p.c. ocenie prawnej zawartej w uzasadnieniu postanowienia Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 6 października 2010 wydanego pod sygn. II Ca 566/10. Podkreślić w tym miejscu należy, iż czyniąc w apelacji zarzuty, co do ustaleń Sądu w tym zakresie, L. Z. nie wskazał jakie konkretne dowody, a w szczególności zeznania, których świadków, zaoferowane w sprawie miały potwierdzać jego stanowisko ( k. 524-526). Wskazując na powyższe rozważania, stwierdzić należało, iż chybiony również okazał się drugi z zarzutów sformułowanych w apelacji, opierający się na zastrzeżeniu, iż Sąd I instancji nie uwzględnił przy ocenie ziszczenia się przesłanki nieprzerwanego , samoistnego posiadania, faktu , iż wnioskodawczyni w 1992r. zagarnęła sporny pas gruntu.

Reasumując powyższe rozważania, Sąd Okręgowy stwierdził, że zarzuty apelującego uczestnika L. Z. pozbawione są uzasadnienia i dlatego stosownie do art. 385 k.p.c. oddalił apelację wywiedzioną od postanowienia wydanego w dniu 7 października 2014r., stwierdzającego nabycie przez M. W. w drodze zasiedzenia z dniem 30 września 2006r. własności nieruchomości położonej we wsi J., gmina B., stanowiącej działkę gruntu z zabudowaniami, oznaczoną w ewidencji gruntów nr (...) o powierzchni 0,0187 ha, przedstawioną na mapie sporządzonej przez geodetę uprawnionego B. W., przyjętej do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego w dniu 25 października 2012r. za nr ewidencyjnym(...)

SSO Elżbieta Ciesielska SSO Małgorzata Klesyk SSO Rafał Adamczyk

Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13