Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 marca 2016 r.

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Adrianna Mongiałło

Protokolant: star. sekr. sądowy Katarzyna Awsiukiewicz

po rozpoznaniu w dniu 8 marca 2016 r. w Legnicy

sprawy z wniosku A. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

o emeryturę

na skutek odwołania A. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

z dnia 2 lipca 2015 r.

znak (...)

oddala odwołanie

Sygn. akt VU 838/15

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. decyzją z 2 lipca 2015r., znak (...), odmówił przyznania A. K. prawa do emerytury określonej w art. 184 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013r., poz. 1440 ze zm., gdyż do dnia wejścia w życie tej ustawy, tj. do 01 stycznia 1999r., udowodnił 24 lata, 9 miesięcy i 2 dni okresów składkowych i nieskładkowych, wobec wymaganych co najmniej 25 lat takich okresów oraz nie udowodnił żadnego okresu pracy w warunkach szczególnych wobec wymaganych co najmniej 15 lat. Organ rentowy nie uznał przy ustalaniu ogólnego stażu pracy okresu pracy domownika w indywidualnym gospodarstwie rolnym H. i F. P. od 15 października 1976r. do 30 kwietnia 1977r. Ponadto organ rentowy nie uznał za pracę w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia w (...) Oddział w Z., gdyż w świadectwie wykonywania pracy w warunkach szczególnych wskazane stanowiska pracy są rozbieżne ze stanowiskami wymienionymi w powołanych przepisach branżowych.

W odwołaniu od powyższej decyzji wnioskodawca wniósł o jej zmianę poprzez przyznanie prawa do emerytury. Domagał się zaliczenia do ogólnego stażu ubezpieczeniowego pracy w gospodarstwie przyszłych teściów oraz zakwalifikowania okresu zatrudnienia w (...) Oddział w Z. jako okresu pracy w warunkach szczególnych przy wykonywaniu prac określonych w wykazie A Dziale I poz. 3 rozporządzenia RM z 7 lutego 1983r.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. wniósł o oddalenie odwołania, argumentując jak w zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca A. K. urodził się (...)., nie był członkiem OFE.

Niesporne jest, że udokumentował przed organem rentowym łącznie 24 lata,
9 miesięcy i 2 dni okresów składkowych i nieskładkowych.

(niesporne)

W okresie od 1 października 1971r. do 16 listopada 1983r. wnioskodawca był zameldowany na pobyt stały w D., ul. (...), tj. w miejscu zamieszkania rodziców.

W okresie od 24 października 1974r. do 4 października 1976r. odbył zasadniczą służbę wojskową.

dowód: - akta emerytalne wnioskodawcy;

- teczka dowodu osobistego wnioskodawcy z Urzędu Miasta i Gminy w G.;

- akta osobowe wnioskodawcy z okresu zatrudnienia w (...) Oddział w Z.- kwestionariusz osobowy, podanie o przyjęcie do p r acy, życiorys;

Od 1 maja 1977r. wnioskodawca podjął zatrudnienie w (...) w W. Oddział w Z., gdzie pracował do 30 czerwca 2015r., w pełnym wymiarze czasu pracy przy wydobywaniu gazu, kolejno na stanowiskach :

- od dnia 01.05.1977r. do dnia 30.09.1979r. operatora wydobycia ropy i gazu,

- od dnia 01.10.1979r. do dnia 31.05.1984r. aparatowego odsiarczania i osuszania gazu,

- od dnia 01.06.1984r. do dnia 31.03.1986r. aparatowego osuszania gazu - pomiarowego,

- od dnia 01.04.1986r. do dnia 31.12.1986r. pomiarowego - aparatowego urządzeń do oczyszczania gazu,

- od dnia 01.01.1987r. do dnia 31.12.1995r. pomiarowego - brygadzisty,

- od dnia 01.01.1996r. do dnia 3l.10.2002r. aparatowego urządzeń do oczyszczania gazu i ropy,

- od dnia 01.11.2002r. do dnia 31.12.2008r. operatora wydobycia ropy i gazu.

Wnioskodawca wykonywał pracę w terenie, bezpośrednio przy urządzeniach wydobywczych gazu.

dowód : - akta emerytalne wnioskodawcy;

- akta osobowe wnioskodawcy z okresu zatrudnienia w (...) Oddział w Z.;

- zeznania świadka M. G., e-protokół z 3.11.15, 00:24:17-00:39:25;

- zeznania świadka B. R., e-protokół z 3.11.15r., 00:39:25-00:55:39;

- przesłuchanie wnioskodawcy, e-protokół z 8.03.16r.,00:01:55-00:39:39;

Podejmując zatrudnienie w (...) Oddział w Z. wnioskodawca został od 1 maja 1977r. skierowany do K. na okres 3-4 miesięcy. Po powrocie ze stażu zakład pracy wynajął pracownikom stancję naprzeciwko gospodarstwa rodziców przyszłej żony - H. K.. Na stancji mieszkał wnioskodawca z czterema innymi pracownikami. Po podjęciu zatrudnienia wnioskodawca spotykał się z przyszłą żoną i pomagał w gospodarstwie jej rodziców. Około pół roku przed ślubem wnioskodawca przeprowadził się do rodziców przyszłej żony. A. K. zawarł związek małżeński z H. P. (...) H. P. urodziła się (...).

dowód : - teczka dowodu osobistego wnio skodawcy z Urzędu Miasta i G miny w G.;

- akta osobowe wnioskodawcy z okresu zatrudnienia w (...) Oddział w Z.;

- zeznania świadka M. G. gorka , e-protokół z 3.11.15, 00:24:17- 00:39:25;

- zeznania świadka B. R., e-protokół z 3.11.15r., 00:39:25-00:55:39;

- przesłuchanie wnioskodawcy, e-protokół z 8.03.16r.,00:01:55-00:39:39;

Rodzice żony wnioskodawcy - H. i F. P. w latach 1976-1977 posiadali gospodarstwo rolne o łącznej powierzchni 5,4490 ha, położone w M..
W 1976r. przyszła żona wnioskodawcy - H. P. miała 15 lat i uczęszczała do szkoły. W gospodarstwie oprócz niej mieszkali jej rodzice i starsza siostra M., która miała swój zakład krawiecki. Siostra T. była mężatką i mieszkała oddzielnie. Brat J. był żonaty i mieszkał poza domem – pomagał w gospodarstwie przy większych pracach polowych, brat J. mieszkał w Z.. Rodzice H. P. uprawiali zboża, sadzili ziemniaki, buraki cukrowe, hodowali bydło, trzodę chlewną, 2 konie, kury, kaczki.

dowód : - akta emerytalne wnioskodawcy;

- częściowo zeznania świadka H. K., e-protokół z 3.11.15r, 00:02:47-00:24:17;

- częściowo przesłuchanie wnioskodawcy, e-protokół z 8.03.16r., 00:01:55-00:39:39;

Sąd zważył co następuje.

Odwołanie jest niezasadne.

Zgodnie z art. 184 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 wskazanej ustawy, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat - dla mężczyzn oraz okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27, tj. 25 lat dla mężczyzn. Emerytura, o której mowa, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Zgodnie zaś z dyspozycją art. 32 ust. 1 ustawy emerytalnej, ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1. Wiek emerytalny, o którym mowa we wskazanym artykule, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom zatrudnionym w szczególnych warunkach przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, tj. rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.).
Z dyspozycji § 4 ust. 1 rozporządzenia wynika, że pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn, ma okres zatrudnienia 25 lat, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Przy czym, zgodnie z § 2 ust. 1 i ust. 2 rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Okresy, o których mowa powyżej, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy.

Odnosząc się do powyższego należały stwierdzić, że decyzja organu rentowego odmawiająca wnioskodawcy prawa do emerytury z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest prawidłowa. Podkreślenia wymaga bowiem, że wymienione we wskazanych wyżej przepisach przesłanki warunkujące przyznanie prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym muszą być spełnione łącznie. Brak choćby jednej z nich uniemożliwia przyznanie prawa do wskazanego świadczenia. Tymczasem A. K. nie spełnia wszystkich przesłanek warunkujących przyznanie prawa do emerytury z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, gdyż nie legitymuje się wymaganym ogólnym stażem ubezpieczeniowym w wymiarze 25 lat.

Niespornie wnioskodawca udowodnił na dzień 1 stycznia 1999r. 24 lata, 9 miesięcy i 2 dni okresów składkowych, i nieskładkowych. Organ rentowy zakwestionował także świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych wydane wnioskodawcy przez (...) Oddział w Z. wskazując, że tym samym wnioskodawca nie legitymuje się również wymaganym 15 - letnim okresem takiej pracy. W ocenie Sądu, mając na uwadze dokumenty zawarte w aktach osobowych wnioskodawcy, zapisy na świadectwie pracy w warunkach szczególnych, uzupełnione zeznaniami świadków M. G. i B. R. oraz przesłuchaniem wnioskodawcy należy przyjąć, że wnioskodawca będąc zatrudnionym w (...) Oddział w Z. wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracę przy wydobywaniu gazu ziemnego, tj. prace określone w wykazie A Dziale I poz. 3 rozporządzenia RM z 7.02.1983r. Przeprowadzone dowody są wiarygodne, spójne, korespondują ze sobą, wzajemnie się uzupełniają i jednoznacznie wskazują na rodzaj wykonywanej przez wnioskodawcę pracy, a nazwa stanowiska wpisana w dokumentach przez pracodawcę ma w tym przypadku znaczenie drugorzędne.

Powyższe jest jednak niewystarczające do przyznania spornego świadczenia.
W ocenie Sądu wnioskodawca nie legitymuje się bowiem wymaganym ogólnym stażem ubezpieczeniowym w wymiarze 25 lat. Wnioskodawca nie udowodnił bowiem zaoferowanymi środkami dowodowymi, że w okresie od 15 października 1976r. do 30 kwietnia 1977r. pracował w gospodarstwie rolnym rodziców przyszłej żony, w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt. 3 ustawy emerytalnej.

Zgodnie z treścią art. 10 ust. 1 pkt. 3 ustawy emerytalnej, przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczeniu jej wysokości uwzględnia się również przypadające przed dniem 1 stycznia 1983r. okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia, jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art. 5-7, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu. Zgodnie z § 24 rozporządzenia Rady Ministrów z 11 października 2011r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno - rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. 2011.237.1412) środkiem dowodowym stwierdzającym okresy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy, mogą być zeznania świadków.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem sądowym i stanowiskiem doktryny, przy ustalaniu prawa do świadczeń emerytalno-rentowych okresów pracy w gospodarstwie rolnym sprzed objęcia rolników obowiązkiem opłacania składki na rolnicze ubezpieczenie społeczne domowników (tj. przed dniem 1 stycznia 1983r.), przesądza wystąpienie dwóch okoliczności: wykonywanie czynności rolniczych powinno odbywać się zgodnie z warunkami określonymi w definicji legalnej "domownika" z art. 6 pkt 2 ustawy z 1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników oraz czynności te muszą być wykonywane w wymiarze nie niższym niż połowa ustawowego czasu pracy, tj. minimum 4 godziny dziennie bądź domownik był co najmniej dyspozycyjny w tym zakresie co oznacza jego gotowość do wykonywania pracy w powyższym wymiarze. Okolicznością wyłączającą przyjęcie stałości świadczenia prac w gospodarstwie domowym jest również wykonywanie przez domownika prac o charakterze dorywczym, okazjonalnie i w wymiarze niższym od połowy pełnego wymiaru czasu pracy, które to czynności należy kwalifikować jako doraźną pomoc w wykonywaniu typowych obowiązków domowych jako członków rodziny rolnika.

Przez pojęcie domownika ( art. 6 pkt. 2 ustawy ) rozumie się natomiast osobę bliską rolnikowi, która:

a)ukończyła 16 lat,

b)pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa rolnego albo w bliskim sąsiedztwie,

c)stale pracuje w tym gospodarstwie rolnym i nie jest związana z rolnikiem stosunkiem pracy.

W przedmiotowej sprawie stanowisko organu rentowego jest, w ocenie Sądu, prawidłowe. W okresie od października 1976r. do kwietnia 1977r. A. K. nie był osobą bliską rolnikowi w rozumieniu ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników. Wprawdzie powyższa ustawa nie definiuje pojęcia osoby bliskiej, jednak wykładnia językowa wskazuje, że chodzi tu o relacje natury osobistej, więzy pokrewieństwa bądź osoby pozostające w faktycznie bliskich stosunkach uczuciowych. Domownik musi być osobą bliską rolnikowi czyli osobą, która stale zamieszkuje w gospodarstwie rolnika, czerpie z tego gospodarstwa pewne pożytki, która ma w tym gospodarstwie swoje źródło utrzymania, mieszkania, tam jest jej centrum życiowe.

Całkowicie niewiarygodne są w ocenie Sądu, zeznania wnioskodawcy, jakoby w tym okresie stale pracował w gospodarstwie rolnym przyszłych teściów jedynie za wyżywienie i zamieszkanie, a rodzice wysyłali mu dodatkowo pieniądze. Wnioskodawca na potwierdzenie swojego stanowiska przedstawił jedynie zeznania świadka - żony H. K., która w oczywisty sposób jest zainteresowana pozytywnym ustaleniem tej przesłanki ustawowej. Ubezpieczony nie posiada żadnych dokumentów potwierdzających zamieszkanie w M. po odbyciu zasadniczej służby wojskowej. Wnioskodawca przed organem rentowym i w toku postępowania twierdził, że był zameldowany tymczasowo u przyszłych teściów w M.. Po nadesłaniu teczki dowodu osobistego przez Urząd Miasta i Gminy w G. zeznał natomiast, że w okresie gdy mieszkał w M. był jednak zameldowany u rodziców w D.. Także w podaniu o przyjęcie do pracy, kwestionariuszu osobowym i życiorysie, które składał bezpośrednio przed zatrudnieniem, wnioskodawca wskazuje jako miejsce zamieszkania D.. Nie wspomina nigdzie, że mieszka w M., ani że po odbyciu służby wojskowej podjął pracę w rolnictwie, nie wskazuje M. jako adresu do korespondencji. Niewiarygodne są w ocenie Sądu, twierdzenia ubezpieczonego, że już w spornym okresie spotykał się z przyszłą żoną. Wnioskodawca nie pamiętał bowiem nawet, że żona w 1977r. przerwała naukę ani z jakiego powodu to miało miejsce. H. K. wskazywała, że wnioskodawca wykonywał w spornym okresie wszystkie prace polowe, w tym orkę i siew, podczas gdy wnioskodawca zeznał, że nie orał, a wiosną pomagał w polu mało, gdyż głównie zajmował się zwierzętami. Ponadto zarówno świadek, jak i wnioskodawca wymieniali podczas zeznań wszystkie tradycyjne prace rolnicze, nie zwracając uwagi na porę roku, której sporny okres dotyczy. Wskazywali więc, że wnioskodawca pracował w polu przy zbiorze ziemniaków, buraków, bronował pole, przygotowywał pod zasiew, kosił trawę, zbierał siano, słomę, zwoził plony z pola. Wskazać należy, że wnioskodawca mieszkał w województwie (...), a przyszła żona miała w 1976r. 15 lat. Ślub zaś wzięli dopiero w 1981r. Nie ma żadnego dowodu aby fatycznie przyjąć - jak twierdzi wnioskodawca - że ich rodzice się znali i ustalili, że wnioskodawca będzie do czasu podjęcia zatrudnienia mieszkał u państwa P.. Wskazać także należy na rozbieżności pomiędzy przesłuchaniem wnioskodawcy a zeznaniami świadka H. K. oraz świadków M. G. i B. R.. H. K. twierdziła, że po podjęciu zatrudnienia wnioskodawca jeszcze przez okres 3-4 miesięcy mieszkał u jej rodziców, natomiast ubezpieczony zeznał, że od razu po zawarciu umowy o pracę został skierowany do K. ( co faktycznie wynika ze skierowania do pracy i umowy o pracę ), skąd wrócił po 3-4 miesiącach, a zakład pracy wynajął dla pracowników stancję, na której mieszkał z czterema kolegami, w tym ze świadkiem M. G.. Stancja znajdowała się naprzeciwko gospodarstwa państwa P.. Świadek M. G. podał natomiast, że wnioskodawca raczej nie znał żony przed ślubem, a w gospodarstwie zaczął pomagać „jak wszedł w rodzinę” i chodził do przyszłej żony, jak już mieszkali na stancji, tj. po 1977r. Przed ślubem wyprowadził się do narzeczonej. Trudno w ocenie Sądu przyjąć, że koledzy ze stancji, z którymi wnioskodawca nie tylko mieszkał, ale i pracował nie wiedzieli, że pracował i mieszkał on wcześniej u przyszłych teściów i spotyka się z dziewczyną. Obaj świadkowie wiedzieli natomiast, że wnioskodawca pochodzi z (...).

Wskazując na powyższe uznać należy, że wnioskodawca nie przedstawił wiarygodnych, spójnych dowodów pozwalających na zaliczenie okresu od 15 października 1976 r. do 30 kwietnia 1977 r. do pracy w gospodarstwie rolnym w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt. 3 ustawy. Poza przesłuchaniem wnioskodawcy i zeznaniami żony wnioskodawcy brak jest jakichkolwiek innych jednoznacznych, konkretnych dowodów pozwalających na określenie okresu i rozmiaru pracy wnioskodawcy w gospodarstwie rolnym rodziców żony. Należy bowiem podkreślić, że skoro okres pracy w gospodarstwie rolnym może być wykazany przy pomocy zeznań świadków, to muszą to być zeznania precyzyjne i konkretne, pozwalające zweryfikować korzystne dla siebie twierdzenia wnioskodawcy, który z oczywistych względów jest zainteresowany w pozytywnym dla siebie rozstrzygnięciu.

W ocenie Sądu brak jest więc dowodów potwierdzających pracę wnioskodawcy w gospodarstwie rolnym przyszłych teściów w spornym okresie. Tym samym wnioskodawca nie spełnia wszystkich przesłanek do przyznania świadczenia emerytalnego w obniżonym wieku, określonych w art. 184 w zw. z art. 32 ustawy emerytalnej. Nie posiada bowiem wymaganego okresu składkowego, nieskładkowego i uzupełniającego w wymiarze 25 lat.

Opierając się zatem na powyższych ustaleniach i rozważaniach Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie jako pozbawione uzasadnionych podstaw.