Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powód M. M. pozwem z dnia 4 grudnia 2012 r. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) SA kwoty 59.658,00 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 13 maja 2011 roku do dnia zapłaty. Powód wniósł również o zwrot kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu powód podał, że dnia 08.12.2010 r. zawarł z pozwanym umowę cesji wierzytelności, na mocy której przelał na pozwanego wierzytelność przysługującą mu wobec J. K. (1), w wysokości 376.980,00 zł, stwierdzoną wystawioną przez powoda fakturą proforma (...) oraz umową z dnia 08.06.2010 oraz umową z dnia 08.06.2010 r. zawartą pomiędzy powodem a J. K. (1) (...) oraz wierzytelność w wysokości 59.658,00 zł stwierdzoną w/w umową z dnia 08.06.2010 r. Powód wskazał, że pozwany zobowiązał się do zapłaty za przelane wierzytelności kwoty 376.980,00 zł w terminie 7 dni od podpisania umowy oraz kwoty 59.658,00 zł w terminie 30 dni od dnia zakończenia montażu i nadzorów montażowych oraz podpisania odbioru końcowego. Powód podniósł, że przedmiotowa wierzytelność powstała na mocy umowy w ramach, której J. K. (1) zlecił powodowi prace związane z dostawą zamówionych urządzeń, montażem mechanicznym i nadzorem montażowym, uruchomieniem i szkoleniem personelu, dla linii suszącej o wydajności 1.500 kg/h. Zakres urządzeń, prac i usług określony został w załącznikach do umowy. Powód wskazał, że w dniu 17.11.2010 r. zgłosił J. K. (1) oraz pozwanemu gotowość odbioru wszystkich urządzeń, w dniu 08.12.2010 roku pozwany przejął urządzenia, zaś w dniu 12.04.2011roku doszło do uruchomienia i odbioru końcowego linii suszącej (...) i przeprowadzenia przez powoda szkolenia pracowników pozwanego. Powód podał, że w trakcie eksploatacji linii pozwany zgłosił powstanie usterek, które powód usunął. Powód podniósł, że pozwany do dnia wniesienia pozwu nie rozliczył się z powodem z ceny sprzedaży wierzytelności w kwocie 59.658,00 złotych. Powód podniósł, że na podstawie umowy cesji łączącej strony, zapłata powyższej kwoty miała nastąpić w ciągu 30 dni od zakończenia montażu i nadzorów montażowych oraz podpisaniu protokołu odbioru końcowego. Powód wskazał, że zamontował urządzenia objęte umową, a powyższe zostało potwierdzone protokołem montażowym z dnia 28.01.2011 r., z dnia 10.02.2011 r., 01.04.2011 r., ponadto w dniu 12.04.2011 r. odbył się odbiór końcowy uruchomionej linii (...), podczas którego przekazano uruchomioną linię suszenia pozwanemu, wtedy też przeprowadzone zostało szkolenie w zakresie obsługi w/w linii. Powód podał, że przedstawiciele pozwanego dokonali odbioru końcowego bez zastrzeżeń
i rozpoczęli samodzielną eksploatację linii.

Powód wskazał ponadto, że wzywał pozwanego do podpisania protokołu odbioru końcowego i dobrowolnej zapłaty kwoty objętej roszczeniem pozwu.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty wydanego przez Sąd Rejonowy w Bydgoszczy w sprawie o sygn. akt VIII GNc 1152/13 w dniu 26 lutego 2013 r. pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie na swoją rzecz zwrotu kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu sprzeciwu pozwany wskazał, że nie kwestionuje faktu zawarcia z powodem umowy przelewu. Pozwany podniósł, że pozostała do zapłaty kwota 59.658,00 złotych zostanie zapłacona w terminie 30 dni od zakończenia montażu, nadzorów montażowych i podpisania protokołów odbioru końcowego linii suszenia biomasy (...), do czego jeszcze nie doszło. Wobec powyższego pozwany podniósł zarzut przedwczesności powództwa. Pozwany podkreślił, że przedmiotowego urządzenia nie można uznać za wykonane w całości, gdyż nie zostało ono wyposażone w stosowne osłony, dodatkowo maszyny wprowadzone do obrotu lub oddawane do użytku winny być wyposażone w instrukcje zawierającą deklarację zgodności WE lub dokument przedstawiający treść deklaracji WE, zaś powód deklaracji WE nie dostarczył, ponadto zgodnie z przepisami miejsce dostępu operatora do maszyny powinno zapewnić wystarczającą przestrzeń oraz stabilne oparcie w sytuacji, gdy wejście między piecem z zbiornikiem wykorzystywane do prac kontrolnych nie posiada stabilnego i bezpiecznego podparcia stóp. Pozwany podał, że wielokrotnie wzywał powoda do wykonania określonych prac, powyższe potwierdza „Protokół serwisowy” z dnia 18 sierpnia 2011 r., w którym potwierdzone zostało wykonanie części prac i zamieszczono uwagi o konieczności wykonania kolejnych. Pozwany wskazał, że w związku z powyższym istnieją podstawy do odmowy podpisania protokołu odbioru końcowego oraz zaprzeczył, że odebrał linię suszenia biomasy (...) bez zastrzeżeń oraz dokonał jej ostatecznego odbioru.

W piśmie procesowym z dnia 22.05.2013 roku powód w całości podtrzymał dotychczasowe stanowisko w sprawie. Ponadto wskazał, że pozwany nie zgłaszał zastrzeżeń J. K. (1), który również nie zgłaszał powodowi żadnych zastrzeżeń odnośnie wykonania w/w linii. Powód podniósł również, że pozwany dokonywał potrąceń przedmiotowej wierzytelności z roszczeniami przysługującymi J. K. (1) względem pozwanego, powyższe potwierdziło istnienie i wymagalność w całości wierzytelności, która była przedmiotem cesji między pozwanym i powodem. Powód podkreślił ponadto, że linia susząca została uruchomiona i przepracowała u pozwanego co najmniej 700 godzin. Powód wskazał, że zgodnie z § 3 umowy cesji w przypadku braku zapłaty po 500 godzinach pracy urządzenia powód ma prawo zablokować urządzenie do czasu zapłaty całej należności. Powód podniósł, że w związku z brakiem zapłaty należności, dokonał blokady urządzenia, zaś pozwany wbrew zapisom umowy złamał kody zabezpieczające i eksploatuje urządzenie w dalszym ciągu. Powód wskazał, że w związku z powyższym pozwany przystępując do ciągłego używania linii dokonał jej faktycznego odbioru.

Na rozprawie w dniu 19 maja 2014 r. pełnomocnik powoda wskazał, że powód wykonał wszystkie oczekiwania pozwanego, lecz nie godzi się na udzielenie gwarancji na całą linię od daty dokonania wymaganych prac.

Wyrokiem z 26 marca 2015 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy VIII Wydział Gospodarczy zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 59.658,00 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 9 stycznia 2014 roku do dnia zapłaty, a w pozostałym zakresie powództwo oddalił. Ponadto Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 6.583,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd Rejonowy wydał wyrok w oparciu o następujące ustalenia i wnioski.

Powód na mocy umowy z dnia 8 czerwca 2010 r. zawartej z J. K. (1) zobowiązał się do wykonania usługi polegającej na dostawie zamówionych urządzeń, montażu mechanicznym i nadzoru montażowym, uruchomieniu i szkoleniu personelu, dla linii suszącej o wydajności 1.500 kg/h. Zakres urządzeń, prac i usług określony został w załącznikach do umowy. Za przedmiotową usługę powód miał otrzymać wynagrodzenie w wysokości 489.000,00 zł netto.

W dniu 8 grudnia 2010 r. powód zbył pozwanemu swoją wierzytelność przysługującą mu wobec J. K. (1), w wysokości 376.980,00 złotych, stwierdzoną wystawioną przez powoda fakturą proforma (...) oraz umową z dnia 08.06.2010 r. zawartą pomiędzy powodem a J. K. (1) (...) a także wierzytelność w wysokości 59.658,00 złotych stwierdzoną w/w umową z dnia 08.06.2010 roku. Pozwany zobowiązał się do zapłaty za przelane wierzytelności kwoty 376.980,00 złotych w terminie 7 dni od podpisania umowy oraz kwoty 59.658,00 złotych w terminie 30 dni od dnia zakończenia montażu i nadzorów montażowych oraz podpisaniu odbioru końcowego.

W dniu 17.11.2010 roku powód zgłosił gotowość do odbioru wykonanych urządzeń

W dniu 08.12.2010 roku pracownicy pozwanego odmówili podpisu protokołu odbioru.

W dniu 12.04.2011 r. odbyło się szkolenie w zakresie obsługi odbiór linii (...).

W dniu 29 listopada 2012 roku powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 59.658,00 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 13 maja 2011 roku.

W dniu 7 stycznia 2013 roku powód wezwał pozwanego do odesłania podpisanego protokołu odbioru końcowego kompletnej linii suszącej biomasy (...).

Powód nie wykonał przedmiotowej linii suszącej zgodnie z wymogami określonymi w umowie oraz zgodnie z przepisami i normami prawa.

W dniu 23.10.2013 roku strony sporządziły notatkę, przedstawiającą zakres do usunięcia niedociągnięć związanych z m. in. oznakowaniem oraz zamontowaniem osłon ruchomych elementów linii suszenia biomasy zgodnie z BHP w celu zakończenia inwestycji była uzasadnioną podstawą odmowy podpisania protokołu odbiorczego.

W dniu 12.04.2011 przeprowadzono odpowiednie szkolenie pracowników dotyczące prawidłowej eksploatacji maszyn. Do dnia 9.12.2013 roku zainstalowano barierki ochronne bębna stalowego suszarni wraz z tabliczkami ostrzegawczymi, zainstalowano podest wraz z barierką ochronną, powód dostarczył pozwanemu żądaną przez pozwanego dokumentację.

Pozwany użytkował i użytkuje linię suszącą biomasę.

Sąd ustalił, że w początkowym okresie użytkowania wady wpływały bezpośrednio na niewłaściwe funkcjonowanie i bezpieczeństwo pracowników linii suszarni biomasy. Nie jest możliwe wskazanie konkretnej daty, od której pozwany samodzielnie użytkuje linię, miało to miejsce jeszcze przed dniem 23.10.2013 roku.

Pozwany do dnia wyrokowania nie uiścił na rzecz pozwanego kwoty 59.658,00 złotych.

Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił w oparciu o dowody z dokumentów prywatnych, których prawdziwość, autentyczność i moc dowodowa nie budziły jego wątpliwości ( odpis umowy /k. 16-35 akt/, odpis umowy sprzedaży wierzytelności /k. 12-15 akt/, korespondencja e-mail z dnia 03.12.2010, 02.12.2010, 01.12.2010, 30.11.2010, 01.12.2010, 01.12.2010, 30.11.2010, 19.11.2010, 17.11.2010 /k. 44-49 akt/, formularz protokołu odbioru technicznego urządzeń (...) /k. 36-37 akt/, oświadczenie o potrącenie wierzytelności /k. 267 akt/, potwierdzenie przeprowadzenia szkolenia /k. 57 akt/, wezwanie do zapłaty z dnia 29.11.2012 /k. 92-93 akt/, wezwanie z dnia 07.01.2013 /k. 95 akt/, protokół serwisowy z dnia 18.08.2011 r. /k. 51-52 akt/, korespondencja e-mail /k. 121-126 akt/, pismo pozwanego z dnia 22.07.2011 r. /k.127 akt/, pismo pozwanego z dnia 05.08.2011 r. /k.128-129 akt/, pismo pozwanego z dnia 19.10.2011 r. /k.131-132 akt/.

Sąd uznał za wiarygodne odnośnie faktów (nie zaś ocen) w części istotnej dla postępowania zeznania świadków J. K. (2) (karty 349 verte – 350 akt), K. K. (karty 350 – 350 verte akt), T. K. (karta 372 – 373 akt), M. G. (karty 373 – 373 verte akt), Z. D. (karty 407 verte – 408 akt), Ł. C. (karty 407 – 409 akt), C. P. (karty 409 – 410 akt), H. A. (karty 469 – 470 akt) oraz stron (karty 410 – 411 akt).

Sąd zaaprobował opinię biegłego sądowego dr hab. inż. S. A. jako pełną i logiczną. Biegły przedstawił wszystkie zagadnienia dotyczące stanu technicznego urządzenia oraz obowiązków powoda – jako producenta – w zakresie przygotowania maszyny do jej prawidłowej eksploatacji.

Sąd pominął na podstawie art. 217 § 3 k.p.c. dowód z zeznań świadków J. K. (3) i P. P. (1) oraz dowód z opinii biegłego z dziedziny przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, uznając opinię biegłego sądowego S. A. za kompletną i usuwającą wszelkie wątpliwości w części, w jakiej odniósł się on do skutków w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy uchybień podnoszonych przez pozwanego, zgodnie zresztą z tezami pozwanego.

Bezspornym było w sprawie, iż strony łączyła umowa z dnia 8 grudnia 2010 roku, mocą której pozwany zobowiązał się do zapłaty na rzecz powoda w zamian za przelew wierzytelności m.in. kwoty 59.658,00 złotych.

W umowie strony zawarły warunek w zakresie zapłaty należności objętej pozwem wskazując, iż zapłata kwoty 59.658,00 zł nastąpi w terminie 30 dni od dnia zakończenia montażu i nadzorów montażowych oraz podpisania odbioru końcowego linii suszącej (...). Zgodnie z art. 89 k.c. z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych albo wynikających z właściwości czynności prawnej, powstanie lub ustanie skutków czynności prawnej można uzależnić od zdarzenia przyszłego i niepewnego. Jednocześnie – w myśl przepisu art. 353 ^{( 1)} k.c. – strony samodzielnie ustalają treść łączącego je stosunku prawnego.

Spornym w sprawie było, czy doszło do ziszczenia się warunku zawartego w powyższej regulacji, a jeżeli tak – to kiedy.

Sąd uznał, iż do grudnia 2010 r. brak było podstaw do uznania, iż doszło do ziszczenia się warunku przewidzianego umową stron. W grudniu 2010 r. powód co prawda zakończył montaż linii i realizowano nadzór, jednak nie doszło do podpisania protokołu odbioru przez stronę pozwaną. Na marginesie jedynie wskazać należy, że w umowie z dnia 8 grudnia 2010 r. strony nie zawarły zastrzeżenia, iż odbioru ma dokonać pozwany (mimo, iż zamawiającym dzieło był J. K. (1)). Jednak z faktu wezwania do odbioru pozwanego przez powoda w grudniu 2010 r. oraz pośrednio z treści umowy powoda z J. K. (1) wynikało, iż w świetle art. 65 § 2 k.c., strony zmierzały do odbioru urządzenia przez stronę pozwaną.

Dla oceny wymagalności roszczenia powoda nie miało znaczenia potrącenie dokonane między pozwanym, a J. K. (1), gdyż ono potwierdzało jedynie wymagalność wierzytelności, którą pozwany nabył od powoda, nie zaś długu wobec powoda.

Pozwany zasadnie w ocenie Sądu odmówił odbioru linii w grudniu 2011 roku, wskazując iż odmowa odbioru łączyła się ze stwierdzonymi w linii brakami bariery i osłony ochronnej, brakiem odpowiednich zabezpieczeń śrubowych, brakiem podestu, właściwych oznaczeń z zakresu przepisów BHP oraz instrukcji WE. Sąd podzielił bowiem stanowisko biegłego sądowego zawarte w uzupełniającej opinii ustnej, iż zdolność linii do użytkowania (zgodnie z jej przeznaczeniem) nie była jednoznaczna z gotowością urządzenia do jej prawidłowej eksploatacji przez zamawiającego. Możliwość eksploatacji maszyny bowiem jest ściśle związana z możliwością jej obsługi w sposób bezpieczny. W tym zakresie natomiast linia susząca nie spełniała wszystkich wymogów.

Sąd miał na uwadze, że pozwany rozpoczął suszenie biomasy na linii jeszcze w 2011 roku, jednak okoliczność ta nie miała znaczenia dla treści umowy stron. W przypadku umowy o dzieło bowiem zamawiający ma obowiązek odebrania dzieła, i zachodzi wówczas konieczność odbioru.

Jednak strony nie zawierały umowy o dzieło, a jedynie umowę o przelew wierzytelności, gdzie uzależniono wypłatę żądanej przez powoda kwoty, od konkretnego warunku – podpisania protokołu odbioru końcowego .

W toku procesu powód usunął wady linii, podnoszone przez pozwanego w zakresie objętym treścią pisma z dnia 9.12.2013 r., załączając deklaracje WE dotyczące rozdzielni (karty 456 – 459 akt).

Mimo to strony nie podpisały protokołu odbioru z uwagi na rozbieżność w zakresie ustalenia daty odbioru i jej konsekwencji dla zobowiązań gwarancyjnych powoda. Jednak z treści opinii biegłego sądowego i wcześniejszych stanowisk stron wyraźnie wynika, że usunięcie w grudniu 2013 r. zgłaszanych przez pozwanego uchybień spowodowało, iż brak było podstaw do odmowy podpisania protokołu odbioru przez stronę pozwaną.

Należy zauważyć jednocześnie, iż kwestie gwarancyjne urządzenia są jedynie dodatkowymi zastrzeżeniami umownymi, niezwiązanymi z treścią umowy przelewu wierzytelności łączącej strony. Dlatego w ocenie Sądu nie powinny wpływać na rozstrzygnięcie Sądu w niniejszej sprawie. Ewentualne roszczenia z tytułu rękojmi i gwarancji pozwany winien realizować wobec osoby, z którą zawarł umowę na dostarczenie linii do suszenia biomasy – czyli J. K. (1).

Tymczasem zgodnie z przepisem art. 93 § 1 k.c. jeżeli strona, której zależy na nieziszczeniu się warunku, przeszkodzi w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego ziszczeniu się warunku, następują skutki takie, jakby warunek się ziścił. Regulacja ta, nazywana czasami karą cywilną, jest oparta na zasadach słuszności i założeniu, że nikt nie powinien uzyskiwać korzyści za pomocą działań nielojalnych i społecznie nieakceptowanych (Z. Radwański (w:) System prawa cywilnego, t. I, 1985, s. 546 i n.; M. Kuźniak, Umowne prawo odstąpienia z powodu istotnego naruszenia umowy, KPP 2004, z. 2, s. 511; J. Strzebińczyk (w:) E. Gniewek, Komentarz, 2006, s. 232; M. Pazdan (w:) K. Pietrzykowski, Komentarz, t. I, 2008, s. 448).

W ocenie Sądu zobowiązanie powoda do zaspokojenia wszelkich interesów pozwanego, wykraczających daleko poza treść łączącego strony stosunku prawnego, oparte na wstrzymaniu się z obowiązkiem zapłaty należności za przelew wierzytelności jest niezgodne z zasadami jasności i uczciwości. Zwłaszcza wobec okoliczności, iż pozwany osiągnął zamierzony efekt, związany z umową z dnia 8 grudnia 2010 roku, gdyż wykorzystał wierzytelność uzyskaną od powoda w rozliczeniach z J. K. (1).

Mając na uwadze powyższe Sąd uznał, iż od chwili usunięcia wad linii suszącej przez powoda w grudniu 2013 r. pozwany w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego przeszkadzał w ziszczeniu się warunku przewidzianego w § 3 ust. 2 umowy stron z dnia 8 grudnia 2010 roku.

Powyższe powoduje, iż zgodnie z art. 93 § 1 k.c. warunek zawarty w kontrakcie należy uznać za ziszczony, a pozwanego za zobowiązanego do zapłaty należności objętej pozwem.

Mając na uwadze powyższe, Sąd w oparciu o art. 535 k.c. w związku z art. 509 k.c. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 59.658,00 złotych.

Stosownie do treści art. 476 k.c. dłużnik dopuszcza się zwłoki, jeżeli nie spełnia świadczenia w terminie.

Sąd zważył także, iż zgodnie z art. 481 § 1 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Sąd podzielił stanowisko biegłego sądowego i uznał za datę ziszczenia warunku – datę potwierdzenia przez powoda usunięcia wad w piśmie z dnia 9 grudnia 2013 roku.

Mając na uwadze powyższe Sąd na podstawie art. 481 k.c. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę odsetek ustawowych od zasądzonej kwoty od dnia 9 stycznia 2014 roku (30 dni od daty ziszczenia się warunku - § 3 ust. 2 umowy) do dnia zapłaty, oddalając powództwo w pozostałym zakresie.

W oparciu o zasadę art. 100 k.p.c. in fine Sąd orzekł o kosztach procesu. Uznając, że powód uległ w nieznacznej części żądania, Sąd obciążył pozwanego obowiązkiem zwrotu na rzecz powoda opłaty od pozwu w kwocie 2.983,00 zł, wynagrodzenia pełnomocnika procesowego w kwocie 3.600,00 zł (wynagrodzenie przyznano według norm przepisanych zgodnie z § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu).

Apelację od wyroku wniósł pozwany, który zaskarżył rozstrzygnięcie w części, w której Sąd Rejonowy zasądził należności od niego na rzecz powoda, tj. co do pkt I i III.

Pozwany zarzucił naruszenie przepisów prawa materialnego, tj:

- art. 89 KC poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i w efekcie uznanie iż doszło do spełnienia się warunku zastrzeżonego przez strony w sytuacji gdy protokół końcowy nie został podpisany;

- art. 93§ 1 i § 2 KC poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i w efekcie uznanie iż pozwany w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego doprowadził do nie ziszczenia się warunku zastrzeżonego w zawartej pomiędzy stronami umowy w sytuacji gdy stroną, która nie wyrażała woli podpisania protokołu odbioru końcowego w grudniu 2013 r. była strona powodowa, nie zaś jak stwierdził sąd strona pozwana;

- art. 481 KC poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i uznanie iż pozwany opóźnił się w spełnieniu świadczenia pieniężnego w sytuacji gdy świadczenie to nie było i nie jest jeszcze wymagalne.

Ponadto zarzucił naruszenie przepisów postępowania mających wpływ na treść wydanego wyroku:

- art. 233 KPC poprzez brak wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego i pominięcie części zeznań świadka C. P. jako podstawy ustalenia stanu faktycznego w części dotyczącej odmowy wystawienia przez powoda deklaracji zgodności maszynowej WE pomimo iż okoliczność ta ma istotne znaczenie dla sprawy, z zeznań tych jednoznacznie wynika iż powód nie dostarczył pozwanemu dokumentacji niezbędnej do użytkowania urządzeń,

- art. 102 KPC poprzez jego błędne nie zastosowanie w sytuacji gdy ze względu na postawę powoda oraz okoliczności sprawy zachodzi podstawa do odstąpienia od zasądzenia kosztów od pozwanego.

Skarżący wniósł o zmianę wyroku w zaskarżonej części poprzez oddalenie powództwa również w tej części, a także o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu za obie instancje.

Pozwany w uzasadnieniu wskazał, że dopiero w trakcie procesu, w związku z zarzutami pozwanego, powód przyznał, iż w rzeczywistości montaż nie został dokończony i w grudniu 2013 r. zainstalował barierki ochronne bębna stalowego suszarni wraz z tabliczkami ostrzegawczymi, podest wraz z barierką ochronną, natomiast nie dostarczył odpowiedniej deklaracji WE, tj. deklaracji na dzień odbioru urządzeń sporządzonej w grudniu 2013 roku. Ponadto powód odmówił podpisania protokołu odbioru końcowego, wskazując iż protokół odbioru końcowego powinien zawierać datę z kwietnia 2011 r. W ocenie pozwanego, zachowanie się powoda było niezgodne z zasadami współżycia społecznego i powodowało konieczność zastosowania w tym szczególnym przypadku art. 102 kpc.

Powód w odpowiedzi na apelację wniósł o jej oddalenie oraz o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego kosztów instancji odwoławczej.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja pozwanego okazała się bezzasadna.

Sąd Rejonowy dokonał w sprawie właściwych ustaleń faktycznych oraz prawidłowej analizy prawnej zgłoszonych przez strony żądań oraz zarzutów.

Pozwany, jak wynikało z uzasadnienia apelacji, nie kwestionował nawet w zasadniczej części ustalonego stanu faktycznego, z tym zastrzeżeniem, że uważał, iż był on niepełny, gdyż Sąd nie uwzględnił okoliczności związanych z odmową podpisania odbioru końcowego przez powoda w grudniu 2013 r., które powinny mieć wpływ na rozstrzygniecie w zakresie kosztów procesu.

Stanowisko pozwanego stanowiło polemikę z twierdzeniami powoda, który podawał, w tym również w odpowiedzi na apelację, że to pozwany odmawiał podpisania protokołu końcowego, gdyż uzależniał swój podpis od wystawienia nowej gwarancji na całość urządzenia, które już od co najmniej dwóch lat użytkował, w tym na elementy, które sam zmodyfikował bez zgody powoda.

Konflikt stron w tym względzie nie powinien w ocenie Sądu mieć wpływu na spełnienie obowiązku zapłaty za wykonaną linię do suszenia biomasy, co warunkowało zgodnie z umową podpisanie protokołu odbioru. Słusznie wskazał Sąd Rejonowy, iż kwestie związane z gwarancją urządzenia stanowiły dodatkowe zastrzeżenia umowne, nie związane z treścią umowy przelewu wierzytelności łączącej strony i nie miały wpływu na rozstrzygnięcie niniejszej sprawy.

Jak zostało ustalone przez powołanego w sprawie biegłego sądowego S. A., którego opinia nie była przez pozwanego w apelacji podważana, od chwili usunięcia wszystkich niedociągnięć w dniu 9 grudnia 2013 r., głównie związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa użytkowania urządzenia, nie ma żadnych podstaw do odmowy podpisania protokołu odbiorczego. Sąd Rejonowy dokonując ustaleń na podstawie wniosków opinii wymienionego biegłego prawidłowo uznał zatem, że zapłata należała się powodowi w terminie 30 dni od podanej w opinii daty 9 grudnia 2013 r., tj. od dnia 9 stycznia 2014 roku (§ 3 ust. 2 umowy).

Słusznie uznał Sąd Rejonowy, że zastosowanie miał w tej sytuacji przepis art. 93 § 1 kc, zgodnie z którym jeżeli strona, której zależy na nieziszczeniu się warunku, przeszkodzi w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego ziszczeniu się warunku, następują skutki takie, jakby warunek się ziścił. Przyjęcie ustalenia odnośnie możliwości podpisania protokołu odbioru końcowego, zastąpiło w rozpoznawanej sprawie ziszczenie się zastrzeżonego w umowie warunku, skoro pozwany do dnia dzisiejszego, pomimo braku jakichkolwiek przeszkód natury faktycznej czy prawnej, nie podpisał tego dokumentu. Przeszkody stawiane obecnie przeciwko ziszczeniu się warunku słusznie uznał Sąd Rejonowy za sprzeczne z zasadami uczciwości
i dobrej wiary i mające na celu uniknięcie zapłaty za eksploatowaną od 2011 r. i od grudnia 2013 r. zgodną z wymogami bezpieczeństwa maszynę.

Tym samym nieuzasadniony okazał się zarzut naruszenia przepisu art. 89 kc, gdyż brak spełnienia warunku został uzupełniony w drodze przyjęcia fikcji prawnej, polegającej na uznaniu, że zdarzenie, od którego uzależnione zostało powstanie skutków czynności prawnej już w tym wypadku nastąpiło. Dodatkowo zaznaczyć należy w tym miejscu, że warunek w znaczeniu nadanym mu przez przepis art. 89 kc, stanowi zdarzenie w sensie obiektywnym przyszłe i niepewne, w związku z czym pod pojęciem warunku nie można rozumieć zdarzeń zależnych od woli stron oraz ich decyzji (tak Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyroku z 30.11.2012 r., sygn. akt I ACa 1146/12). Od chwili ziszczenia się wszelkich przesłanek umożliwiających dokonanie odbioru, czyli od podanej wyżej daty 9 grudnia 2013 r., nie było już żadnych przeszkód w dokonaniu formalnych czynności warunkujących zapłatę powodowi. Uzależnianie tego faktu od dodatkowych okoliczności (wystawienia nowej gwarancji) nie było związane z treścią zastrzeżonego warunku i było zależne jednostronnie od pozwanego, stąd nie mogło odnieść skutku prawnego.

Prawidłowo ustalona data, w której nastąpić powinien odbiór urządzenia, powodowała bezzasadność zarzutu naruszenia art. 481 kc dotyczącego wymagalności odsetek ustawowych od należności dochodzonej przez powoda.

Przytoczone powyżej rozważania powodują, że nie mógł odnieść zamierzonego skutku także zarzut pozwanego naruszenia art. 233 § 1 kpc, poprzez brak wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego i pominięcie części zeznań świadka C. P..

Podkreślić należy, że strona pozwana zarzucała naruszenie art. 233 § 1 kpc odnosząc się zasadniczo do nieuwzględnienia zeznań świadka P. w części, w której zeznał, iż powód nie dostarczył deklaracji zgodności maszynowej WE, a w konsekwencji nie dostarczył pozwanemu dokumentacji niezbędnej do użytkowania urządzeń. Faktycznie świadek, pełniący funkcję inspektora BHP i PPOŻ w pozwanej spółce w swoich zeznaniach wskazywał na szereg usterek maszyny, jednak opisywał on jej stan w czasie dokonywanych rozruchów, przed grudniem 2013 r. Wskazał jednocześnie wyraźnie, że większość wskazywanych uchybień zostało w grudniu 2013 r. usuniętych. W ocenie Sądu Okręgowego z zeznań tego świadka nie wynikało, by po dacie 9 grudnia 2013 r., istniały jeszcze jakiekolwiek braki w dokumentacji, uniemożliwiające zgodną z prawem pracę urządzenia (zeznania na k. 409-409 verte akt).

Zgodnie z utrwalonym stanowiskiem prezentowanym w orzecznictwie, jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadził wnioski logicznie poprawne i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego, to taka ocena dowodów nie narusza zasady swobodnej oceny dowodów przewidzianej w art. 233 kpc. Ocena zeznań należy do Sądu I instancji i nie ulega w zasadzie kontroli odwoławczej, jeżeli jest zgodna z okolicznościami sprawy i nie wykazuje błędu logicznego w rozumowaniu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 września 2002 r. IV CKN 1316/2000, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 2000 r. I CKN 1169/99, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 maja 2000 r. IV CKN 1097/2000). Sąd Okręgowy w całości podziela ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego. Nie dopatrzył się w szczególności pominięcia jakichkolwiek uchybień w ocenie zeznań świadków, w tym w szczególności C. P., mających wpływ na prawidłowe przyjęcie tezy o braku podstaw do odmowy odbioru maszyny.

Należy zważyć, że pozwany zgłaszając na rozprawie w dniu 17 lutego 2015 r. (k. 470 akt) zastrzeżenie wobec postanowienia Sądu dotyczącego pominięcia jego wniosku o powołanie dodatkowego biegłego z dziedziny BHP, nie uzasadnił swojego stanowiska, co powodowało, iż zgodnie z art. 162 kpc nie przysługiwało mu prawo powoływania się na uchybienie w dalszym toku postępowania. Pozwany faktycznie nie podtrzymał już tego zarzutu w apelacji. Zresztą w ocenie Sądu Okręgowego, decyzja o pominięciu kolejnej opinii biegłego była słuszna wobec zgromadzenia przez Sąd pierwszej instancji wystarczającego materiału dowodowego do rozstrzygnięcia sprawy.

Nieuprawniony w ocenie Sądu Okręgowego był również zarzut naruszenia art. 102 kpc poprzez jego niezastosowanie. Nie sposób uznać, iż pozwany powinien zostać zwolniony z obowiązku poniesienia kosztów procesu w związku z przegraniem sprawy. Zobowiązanie powoda zostało w sposób prawidłowy wykonane (oddalenie części roszczenia dotyczącego odsetek świadczyło o uwzględnieniu przez Sąd opóźnienia powoda), natomiast słusznie oceniony jako nielojalny względem powoda brak podjęcia przez pozwanego czynności warunkujących zapłatę za użytkowaną linię do suszenia biomasy, stanowił o zastosowaniu ogólnego przepisu art. 98 kpc, uzależniającego orzeczenie o kosztach procesu od wyniku sprawy.

Z powyższych względów apelację należało oddalić na podstawie art. 385 kpc.

O kosztach postępowania odwoławczego, na które składały się w niniejszej sprawie koszty zastępstwa procesowego powoda przez radcę prawnego, Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 99 kpc w zw. z § 6 pkt 6 i § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. z 2013 r. Nr 490 ze zm.).

SSO Wiesław Łukaszewski SSO Wojciech Wołoszyk SSR del. Ewa Gatz-Rubelowska