Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 marca 2016 r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach II Wydział Karny w składzie:

przy udziale Prokuratora Bożeny Grochowskiej-Małek

po rozpoznaniu w dniu 30 marca 2016 r.

sprawy K. P.

oskarżonej o przestępstwa z art. 297 § 1 kk i in.

na skutek apelacji, wniesionej przez pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego

od wyroku Sądu Rejonowego w Siedlcach

z dnia 4 listopada 2015 r. sygn. akt II K 377/15

w zaskarżonej części wyrok utrzymuje w mocy; zasądza od S. w G. na rzecz Skarbu Państwa 200 złotych kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

Sygn. akt II Ka 103/16

UZASADNIENIE

W sprawie IIK 377/15 Sądu Rejonowego w Siedlcach, obok innych osób K. P. została oskarżona o to, że:

I.  w dniu 12 listopada 2014 roku w S., działając wspólnie i w porozumieniu, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadziły do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 26766,60 złotych (...) Bank SA z/s w G. w ten sposób iż obie będąc pracownikami firmy (...) z/s S. i za pośrednictwem tej firmy zawarły umowę kredytową nr (...) na dane matki K. P.– H. W., na której K. P. podrobiła podpis H. W., przedkładając przy tym poświadczające nieprawdę zaświadczenie o zatrudnieniu H. W. w firmie (...) z/s S. ul. (...) na stanowisku pracownik biurowy z całkowitym miesięcznym dochodem netto w kwocie 2500 zł mające istotne znaczenie dla uzyskania kredytu, wprowadzając przy tym bank w błąd co do tożsamości kredytobiorcy, faktu zatrudnienia kredytobiorcy, a następnie zagarnęły pieniądze w kwocie 20000 złotych przelane przez Bank na konto bankowe należące do K. P. nr (...) w (...) SA, tj. o czyn z art. 286 § 1 kk w zb. z art. 297 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk

II.  w dniu 6 listopada 2014 roku w S., w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadziła do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 40149,89 złotych (...) Bank SA z/s G., w ten sposób iż będąc pracownikiem firmy (...) z/s S. i za pośrednictwem tej firmy zawarła umowę kredytową nr (...) na dane osobowe swojej matki H. W., na której podrobiła podpis H. W. przedkładając przy tym poświadczające nieprawdę zaświadczenie o zatrudnieniu H. W. w firmie (...) z/s S. ul. (...) na stanowisku pracownik biurowy z całkowitym miesięcznym dochodem netto w kwocie 2500 zł, mające istotne znaczenie dla uzyskania kredytu, wprowadzając przy tym bank w błąd co do tożsamości kredytobiorcy, faktu zatrudnienia kredytobiorcy, a następnie zagarnęła pieniądze w kwocie 30000 złotych przelane przez Bank na konto bankowe należące do K. P. nr (...) w (...) SA, tj. o czyn z art. 286 § 1 kk w zb. z art. 297 § 1 kk w zb. z art. 270 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk

III.  w dniu 18 listopada 2014 w S., w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadziła do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 20810,21 złotych (...) Bank SA z/s G., w ten sposób iż będąc pracownikiem firmy (...) z/s S. i za pośrednictwem tej firmy zawarła umowę kredytową nr (...) na dane J. S., na której podrobiła podpis J. S., przedkładając przy tym poświadczające nieprawdę zaświadczenie o zatrudnieniu J. S. w firmie Usługi Budowlane (...) z/s (...) na stanowisku majstra z całkowitym miesięcznym dochodem netto w kwocie 2800 zł, mające istotne znaczenie dla uzyskania kredytu, wprowadzając przy tym bank w błąd co do tożsamości kredytobiorcy, faktu zatrudnienia kredytobiorcy, a następnie zagarnęła pieniądze w kwocie 15000 złotych przelane przez bank na jej konto bankowe o nr (...) w (...) SA, tj. o czyn z art. 286 § 1 kk w zb. z art. 297 § 1 kk w zb. z art. 270 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk

IV.  w dniu 20 listopada 2014 roku w S., w celu osiągnięcia korzyści majątkowej usiłowała doprowadzić do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w postaci pieniędzy w kwocie 40000 zł (...) Bank SA z/s G. w ten sposób, iż będąc pracownikiem firmy (...) z/s S. i za pośrednictwem tej firmy, sporządziła wniosek o kredyt na dane A. F., posługując się przy tym mającym istotne znaczenia dla uzyskania kredytu, poświadczającym nieprawdę zaświadczeniem o zatrudnieniu A. F. w firmie Usługi Budowlane (...) z/s S. ul. (...)na stanowisku pracownik fizyczny z całkowitym miesięcznym wynagrodzeniem w kwocie 2800 zł, usiłując w ten sposób wprowadzić w błąd w/w bank co do tożsamości kredytobiorcy, faktu jego zatrudnienia, lecz zamierzonego celu nie osiągnęła z uwagi na anulowanie wniosku o kredyt przez właściciela firmy (...) z powodu ujawnionych nieprawidłowości, tj. o czyn z art. 297 § 1 kk w zb. z art. 13 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk

V.  w dniu 11 września 2014 roku, w S., woj. (...), działając w celu uzyskania dla siebie pożyczki w kwocie 19 000 zł w (...) sp. z o.o., Oddział w S. przedłożyła wniosek o pożyczkę nr (...) oraz poświadczające nieprawdę zaświadczenie o swoim zatrudnieniu i dochodzie na umowę o pracę zawartą na czas nieokreślony w firmie (...). (...) R. S. w S.” na stanowisku „manager do marketingu” ze średnim miesięcznym wynagrodzeniem netto w kwocie 4247,43 zł, gdy w rzeczywistości nie była tam zatrudniona, działając tym samym na szkodę (...) sp. z o.o. tj. o przestępstwo określone w art. 297 § 1 kk

VI.  w dniu 09 maja 2015 roku, w S., woj. (...), działając w celu uzyskania dla siebie pożyczki w kwocie 50 505,05 zł w (...) Banku SA przedłożyła wniosek o pożyczkę oraz poświadczające nieprawdę zaświadczenie o zarobkach o istotnym znaczeniu dla uzyskania wymienionej pożyczki, w którym podała nieprawdziwe informacje, iż jest zatrudniona w restauracji (...) w S. na stanowisku menadżera ze średnim miesięcznym wynagrodzeniem brutto w ostatnich trzech miesięcy w kwocie 6 648,99 zł, w sytuacji, gdy w rzeczywistości nie była tam zatrudniona, działając tym samym na szkodę banku (...) SA, tj. o przestępstwo określone w art. 297 § 1 kk

VII.  w okresie od 24 lutego 2014 roku do 28 maja 2014 roku w S., woj. (...), działając w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w celu użycia za autentyczne podrobiła niżej wymienione wnioski o zawarcie umowy ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym A. Towarzystwo (...) SA:

- wniosek numer (...) z dnia 20.02.2014r, na nazwisko P. W.;

- wniosek numer (...) z dnia 24.02.2014r, na nazwisko B. B.;

- wniosek numer (...) z dnia 27.02.2014r, na nazwisko E. N.;

- wniosek numer (...) z dnia 25.03.2014r, na nazwisko R. Z. (1);

- wniosek numer (...) z dnia 25.03.2014r, na nazwisko R. Ś.;

- wniosek numer (...) z dnia 25.03.2014r, na nazwisko T. G.;

- wniosek numer (...) z dnia 25.03.2014r, na nazwisko M. Z. (1);

- wniosek numer (...) z dnia 27.03.2014r, na nazwisko T. B.;

- wniosek numer (...) z dnia 27.03.2014r, na nazwisko J. P.;

- wniosek numer (...) z dnia 28.03.2014r, na nazwisko D. P.;

- wniosek numer (...) z dnia 28.04.2014r, na nazwisko A. M.;

- wniosek numer (...) z dnia 28.04.2014r, na nazwisko I. P.;

-wniosek numer (...) z dnia 28.04.2014r, na nazwisko A. P.;

- wniosek numer (...) z dnia 28.04.2014r, na nazwisko Ł. Z.;

- wniosek numer (...) z dnia 29.04.2014r, na nazwisko A. K.;

- wniosek numer (...) z dnia 30.04.2014r, na nazwisko K. K.;

- wniosek numer (...) z dnia 09.05.2014r, na nazwisko D. B.;

- wniosek numer (...) z dnia 16.05.2014r, na nazwisko M. Z. (2);

- wniosek na numer (...) z dnia 19.05.2014r, na nazwisko R. Z. (2);

- wniosek numer (...) z dnia 22.05.2014r, na nazwisko M. Z. (3);

- wniosek numer (...) z dnia 27.05.2014r, na nazwisko P. N.;

- wniosek numer (...) z dnia 28.05.2014r, na nazwisko P. B.;

- wniosek numer (...) z dnia 29.05.2014r, na nazwisko M. K.;

- wniosek numer (...) z dnia 29.05.2014r, na nazwisko T. P.;

w ten sposób, że na podanych wnioskach sfałszowała podpis wyżej wymienionych osób, tj. o przestępstwo określone w art. 270 § 1 kk w zw. z art. 12 kk

Wyrokiem z dnia 4 listopada 2015 r. Sąd Rejonowy w Siedlcach:

I.  oskarżoną K. P. uznał za winną dokonania zarzucanych jej czynów wyczerpujących dyspozycję: czyn z pkt I, II i III a/o - art. 286 § 1 kk w zb. z art. 297 § 1 kk w z. z art. 270 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk; czyn z pkt IV a/o - art. 297 § 1 kk w zb. z art. 13 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk; czyn z pkt V i VI a/o – art. 297 § 1 kk; czyn z pkt VII a/o - art. 270 § 1 kk w zw. z art. 12 kk i za czyny te wymierzył jej następujące kary:

-

za czyny I, II i III a/o, przyjmując iż zostały one popełnione w warunkach ciągu przestępstw w rozumieniu art. 91 § 1 kk w brzmieniu ustalonym w tekście pierwotnym kodeksu karnego, na podstawie art. 286 § 1 kk w zw. z art. 11 § 3 kk w zw. z art. 91 § 1 kk w brzmieniu ustalonym w tekście pierwotnym kodeksu karnego w zw. z art. 4 § 1 kk karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz na podstawie art. 33 § 2 kk w zw. z art. 91 § 1 kk grzywnę w wysokości 200 stawek dziennych ustalając wysokość stawki na 10 złotych; na podstawie art. 46 § 1 kk w brzmieniu ustalonym ustawą z dnia 5 listopada 2009r. o zmianie ustawy - Kodeks karny, ustawy - Kodeks postępowania karnego, ustawy - Kodeks karny wykonawczy, ustawy - Kodeks karny skarbowy oraz niektórych innych ustaw w zw. z art. 4 § 1 kk orzekł wobec oskarżonej środki karne w postaci obowiązku naprawienia szkody: za czyn z pkt I w części na rzecz pokrzywdzonego (...) Bank SA (następcy prawnego (...) Bank SA) poprzez zapłatę solidarnie z B. P. kwoty 13.383,30 złotych, za czyn z pkt II w całości na rzecz pokrzywdzonego (...) Bank SA (następcy prawnego (...) Bank SA) poprzez zapłatę kwoty 40.149,89 złotych; za czyn z pkt III w całości na rzecz pokrzywdzonego (...) Bank SA (następcy prawnego (...) Bank SA) poprzez zapłatę kwoty 20.810,21 złotych;

-

za czyn z pkt IV a/o na podstawie art. 14 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 11 § 3 kk karę 8 pozbawienia wolności oraz na podstawie art. 33 § 2 kk grzywnę w wysokości 100 stawek dziennych ustalając wysokość stawki na 10 złotych;

-

za czyny V i VI a/o przyjmując, iż zostały one popełnione w warunkach ciągu przestępstw w rozumieniu art. 91 § 1 kk w brzmieniu ustalonym w tekście pierwotnym kodeksu karnego, na podstawie art. 297 § 1 kk w zw. z art. 91 § 1 kk w brzmieniu ustalonym w tekście pierwotnym kodeksu karnego w zw. z art. 4 § 1 kk wymierzył karę 8 miesięcy pozbawienia wolności;

-

za czyn VII a/o na podstawie art. 270 § 1 kk karę 8 miesięcy pozbawienia wolności; na podstawie art. 91 § 2 kk orzeczone wobec oskarżonej za przestępstwa i ciągi przestępstw kary pozbawienia wolności połączył i wymierzył jej karę łączną 2 lat pozbawienia wolności;

-

na podstawie art. 91 § 2 kk orzeczone wobec oskarżonej grzywny połączył i wymierzył łączną karę grzywny 250 stawek dziennych ustalając wysokość stawki na 10 złotych; na podstawie art. 69 § 1 i § 2 kk w brzmieniu ustalonym w tekście pierwotnym kodeksu karnego w zw. z art. 4 § 1 kk i art. 70 § 1 pkt 1 kk w brzmieniu ustalonym w tekście pierwotnym kodeksu karnego w zw. z art. 4 § 1 kk wykonanie orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności warunkowo zawiesił na okres 5 lat próby;

II.  zasądził od oskarżonej na rzecz Skarbu Państwa kwotę 800 złotych tytułem opłaty oraz 70 złotych tytułem wydatków postępowania;

Apelację od tego wyroku w części dot. K. P. oraz w odniesieniu do czynu V z a.o., w zakresie nie orzeczenia środka karnego obowiązku naprawienia szkody wniósł pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego.

Pełnomocnik wyrokowi zarzucił:

1)  obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 399 § 1 kpk poprzez zaniechanie przy rozpoznaniu zarzutu z punktu V części wstępnej wyroku stawianego oskarżonej K. P., czynu z art. 297 § 1 kk, wydanie rozstrzygnięcia co do odpowiedzialności karnej tej oskarżonej z art. 286 § 1 kk pomimo, iż z dokonanych przez Sąd I instancji ustaleń faktycznych wynika, że zachowanie oskarżonej wypełniło znamiona art. 297 § 1 kk w zb. z art. 286 § 1 kk, co w konsekwencji doprowadził o do:

2)  obrazy przepisów prawa materialnego tj. art. 46 § 1 ustawy Kodeks Karny z dnia 6 czerwca 1997 r. (Dz. U. z 19097 r. Nr 88, poz. 5530 zwanej dalej kk, polegającej na nienałożeniu na oskarżoną K. P. obowiązku naprawienia szkody pomimo złożenia przez pokrzywdzoną wniosku o jego orzeczenie.

Podnosząc te zarzuty skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w części co do pkt I w zakresie czynu opisanego w pkt V części wstępnej wyroku wobec oskarżonej K. P. i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Siedlcach.

Wyrok w odniesieniu do innych oskarżonych oraz do pozostałej części rozstrzygnięcia odnoszącej się do oskarżonej K. P. uprawomocnił się w I instancji.

Na rozprawie apelacyjnej prokurator wniósł o nieuwzględnienie apelacji i utrzymanie zaskarżonego wyroku w mocy. Pozostali uczestnicy postępowania nie stawili się, będąc o terminie zawiadomiony prawidłowo.

Sąd Okręgowy w Siedlcach zważył, co następuje.

Apelacja pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego zarzucająca Sądowi meriti obrazę przepisów prawa procesowego – art. 399§1 k.p.k. i w konsekwencji obrazę art. 46§1 k.k. oraz wniosek w niej zawarty o uchylenie wyroku w odniesieniu do czynu V i przekazanie w tej części sprawy do ponownego rozpoznania, jako niezasadna na uwzględnienie nie zasługuje. Stwierdzić, bowiem należy, iż sąd I instancji trafnie ustalił w sprawie stan faktyczny oraz dokonał jego prawidłowej oceny pod względem prawnym. Również dokonana przez sąd rejonowy ocena dowodów nie zawiera błędów zarówno logicznych jak i prawnych. Powyższe okoliczności nie pozwoliły również na uznanie, żeby sąd bezzasadnie odstąpił od wymierzenia oskarżonej środka karnego obowiązku wyrównania szkody.

Wprawdzie apelacja pełnomocnika zarzuca obrazę przepisów prawa procesowego, która miała doprowadzić do przyjęcia wadliwej kwalifikacji prawnej czynu przypisanej oskarżonej w punkcie V a.o., to stwierdzić jednak należy, iż co do zasadny skarżący nie kwestionuje ustaleń faktycznych sądu I instancji jak i dokonanej w tej części oceny dowodów. Dlatego też nie ma potrzeby odnoszenia się do tych kwestii.

Istota sporu w sprawie niniejszej sprowadza się do rozstrzygnięcia, czy opisane w zarzucie V a.o. zachowanie oskarżonej, w realiach sprawy niniejszej pozwalało również na uznanie ją winną przestępstwa z art. 286§1 k.k., a w konsekwencji orzeczenie środka karnego obowiązku naprawienia szkody na rzecz pokrzywdzonego S.z siedzibą w G..

Ma racje skarżący, gdy stwierdza, że przedmiotem oceny sądu jest zdarzenie historyczne. Jednakże, jak słusznie zauważa sąd I instancji, to zdarzenie historyczne w przypadku procesu karnego jest zawsze ograniczone ramami aktu oskarżenia wniesionego przez prokuratora.

Przypomnieć w tym miejscu wypada, iż w zakresie związania sądu ramami aktu oskarżenia wypowiadał się zarówno Sąd Najwyższy jak i sądy powszechne. I tak np. w wyroku z 30 września 2014 r., SN w sprawie II KK 234/14 (OSNKW 2015/2/14), stwierdził:

„Istnieje korelacja między opisem zdarzenia i jego oceną prawną wskazaną przez oskarżyciela. Komplet znamion typu czynu zabronionego odzwierciedla typowe sposoby ich realizacji (a więc w pewnym sensie determinuje zakres zdarzeń historycznych, które spełniają zgeneralizowany opis zachowania karalnego). To od przyjętej w akcie oskarżenia hipotezy kwalifikacji prawnej i szczegółowości przedstawienia zdarzenia mającego realizować tę hipotezę zależy możliwość modyfikacji opisu czynu przez sąd w fazie jurysdykcyjnej procesu; zatem im bardziej precyzyjnie zdarzenie poddane przez prokuratora osądowi zostało opisane, tym mniejsze są możliwości sądu w przyjęciu odmiennej jego oceny i dokonania ewentualnych zmian.”

Podobnie Sąd Apelacyjny w Lublinie w wyroku z 3 marca 2013 r., II Aka 167/13 (LEX 1386169);

„Sąd nie jest związany ani opisem, ani też zaproponowaną przez oskarżyciela kwalifikacją prawną czynu. Ma natomiast obowiązek respektować granice skargi, które określa zakres oskarżenia, rozumiany jako wskazane tam pewne zdarzenie historyczne.”

Czy wreszcie Sąd Okręgowy w Kielcach w wyroku z 9 lipca 2013 r., sygn. IX Ka 228/13 (LEX 1717689);

„ Zgodnie z art. 399 § 1 k.p.k. zmiana kwalifikacji prawnej czynu według innego przepisu prawnego może nastąpić jedynie w granicach oskarżenia. Dopuszczalne jest zatem inne określenie czynu i przyjęcie innej niż w zarzucie kwalifikacji prawnej nowo przypisanego czynu , jednakże nowo opisany czyn musi mieścić się w granicach wyznaczonych wyłącznie przez takie zdarzenie faktyczne, jakie oskarżyciel ujął w opisie zarzucanego oskarżonemu czynu.

W pełni podzielając przywołane wyżej orzecznictwo należało dojść do wniosku, iż zasadnie sąd rejonowy uznał, że ramy aktu oskarżenia nie pozwalają na przypisanie oskarżonej dokonanie innego przestępstwa, poza czynem z art. 297§1 k.k.. W opisie czynu oskarżonej, który został wskazany w punkcie V a.o., brak jest elementów odnoszących się do ewentualnego wprowadzenia w błąd lub wyzyskania błędu albo niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania przez pokrzywdzonego. Wprawdzie oskarżona posługiwała się podrobionymi dokumentami, jednakże tego typu zachowanie mieści się w znamionach czynu z art. 297 k.k..

Mając powyższe na uwadze należało uznać, iż w realiach sprawy niniejszej, wobec opisu czynu oskarżonej z punktu V aktu oskarżenia, który ma jednoznacznie zawężony charter, nie można było rozszerzyć zachowania oskarżonej o takie znamiona, które pozwalałyby na przypisanie jej również przestępstwa z art. 286§1 k.k..

Dalszą konsekwencją było również, co zostało podkreślone w uzasadnieniu wyroku przez sąd I instancji, niemożliwość orzeczenia środka karnego obowiązku naprawienia szkody. Przestępstwo określone w art. 297 k.k., ma charakter formalny. Wyrządzenie ewentualnej szkody nie należy do jego znamion. Podnieść też należy, co wynika z ustaleń sądu rejonowego, a czego nie kwestionuje w swojej apelacji skarżący, iż oskarżona regularnie spłaca zaciągnięty kredyt. Nie ma więc na obecnym etapie postępowania możliwości przyjęcia, iż oskarżona swoim zachowaniem wyrządziła szkodę materialną w mieniu pokrzywdzonego.

Popierając więc w całości argumentację Sądu Rejonowego w Siedlcach zawartą w uzasadnieniu wyroku a odnoszącą się do kwalifikacji prawnej czynu oskarżonej opisanej w punkcie V aktu oskarżenia oraz rozstrzygnięcia co do środka karnego w tej części, oraz mając na uwadze cyt. wyżej orzecznictwo, nie było podstaw do uwzględnienia apelacji pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego.

Orzeczenie o kosztach uzasadniają przepisy art. 636 k.p.k..

Z tych wszystkich względów Sąd Okręgowy w Siedlcach orzekł jak w wyroku.