Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 marca 2016 r.

Sąd Rejonowy w Starogardzie Gdańskim Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Małgorzata Wasiniewska

Protokolant: st. sekr. sąd. Maria Strzelecka

po rozpoznaniu w dniu 22 lutego 2016 r. w Starogardzie Gdańskim

na rozprawie

sprawy z powództwa Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej im. F. S. z siedzibą w G.

przeciwko D. B., M. B. (1), M. B. (2) i K. B.

o zapłatę

1. powództwo oddala,

2. zasądza od powoda Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej im. F. S. z siedzibą w G. solidarnie na rzecz pozwanych D. B., M. B. (1), M. B. (2) i K. B. kwotę 2.400,00 zł (dwa tysiące czterysta złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego,

3. pozostałymi kosztami postępowania obciąża powoda Spółdzielczą Kasę Oszczędnościowo-Kredytową im. F. S. z siedzibą w G. i uznaje je za uiszczone.

Sygn. akt I C 164/14

UZASADNIENIE

Powód Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa im. F. S. z siedzibą w G. wniosła przeciwko pozwanym D. B., M. B. (1), M. B. (2) i K. B. pozew w postępowaniu upominawczym o zasądzenie od pozwanych solidarnie na rzecz powoda kwoty 22.938,57 złotych wraz z odsetkami umownymi naliczanymi według zmiennej stopy procentowej wynoszącej czterokrotność kredytu lombardowego NBP od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Wniosła również o zasądzenie od pozwanych solidarnie na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu. W uzasadnieniu powód podniósł, że w dniu 02 kwietnia 2008 roku udzielił A. C. (1) pożyczki w kwocie 50.000,00 złotych, której terminową spłatę poręczył M. B. (3), jednakże pożyczkobiorca nie regulował rat pożyczki w ustalonych terminach, a poręczyciel, pomimo poinformowania go o stanie spłaty pożyczki i zaległościach w spłacie, też nie uregulował względem powoda powstałych zaległości, dlatego też przedmiotowa pożyczka została wypowiedziana. Pomimo doręczenia M. B. (3) wypowiedzenia umowy pożyczki z dnia 02 kwietnia 2008 roku, poręczyciel nie uregulował swoich zobowiązań wobec pożyczkodawcy. Powód wskazał także, że poręczyciel M. B. (3) zmarł w dniu 24 lutego 2011 roku, a jego spadkobiercami, zgodnie z postanowieniem z dnia 12 lipca 2011 roku, są pozwani, czyli D. B., M. B. (1), M. B. (2) i K. B., a zatem jako spadkobiercy zmarłego poręczyciela M. B. (3), stali się oni dłużnikami solidarnymi powoda w zakresie niespłaconej pożyczki z dnia 02 kwietnia 2008 roku, zgodnie z art. 1034 § 1 kc, albowiem z informacji posiadanych przez powoda wynika, że dział spadku po M. B. (3) nie został przeprowadzony. Powód podniósł także, że wezwał pozwanych do zapłaty całej należności z tytułu niespłaconej pożyczki z dnia 02 kwietnia 2008 roku, jednakże pozwani nie zaspokoili roszczeń powoda. Na łączną kwotę dochodzoną pozwem, na dzień wniesienia pozwu, składają się następujące kwoty: 13.342,83 złote - kapitał pożyczki, 9.595,76 złotych – odsetki karne naliczone do dnia wniesienia pozwu, wynikające z zaległości w spłacie rat pożyczki oraz naliczone od kwoty całego niespłaconego kapitału pożyczki od dnia następującego po dniu wymagalności i odsetki zwykłe naliczone zgodnie z treścią umowy. W ocenie powoda, z przyczyn szczegółowo wyżej wskazanych, żądanie pozwu jest jak najbardziej zasadne.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 13 grudnia 2013 roku Sąd Rejonowy w Starogardzie Gdańskim I Wydział Cywilny orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

Pozwani D. B., M. B. (1), M. B. (2) i K. B. wnieśli sprzeciw od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 13 grudnia 2013 roku, wnosząc o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanych kosztów procesu według norm przepisanych z uwzględnieniem stopnia zawiłości sprawy oraz niezbędnego nakładu pracy pełnomocnika procesowego. Wnieśli także o zawieszenie przedmiotowego postępowania do czasu zakończenia postępowania prowadzonego w Sądzie Rejonowym w Starogardzie Gdańskim I Wydział Cywilny, pod sygnaturą akt I Ns 340/11 w przedmiocie uzupełnienia spisu inwentarza po M. B. (3). Pozwani przyznali, że są spadkobiercami zmarłego w dniu 24 lutego 2011 roku M. B. (3) i nabyli po nim spadek z dobrodziejstwem inwentarza, a skoro tak, to ich odpowiedzialność za długi spadkowe ograniczona jest do wartości ustalonego w spisie inwentarza stanu czynnego spadku, a wartość stanu czynnego spadku po M. B. (3) będzie wynosić 10.000,00 złotych, w związku z czym ewentualna odpowiedzialność pozwanych z tytułu zobowiązań zaciągniętych przez zmarłego M. B. (3) ograniczać się będzie, co do zasady, najwyżej do kwoty 10.000,00 złotych. Pozwani podnieśli, że M. B. (2), M. B. (4) i K. B. zostali przez powoda wezwani do zapłaty dopiero w dniu 25 października 2013 roku, zaś D. B. w dniu 08 kwietnia 2013 roku i daty te mają istotne znaczenie w kontekście brzmienia art. 1032 § 1 kc, albowiem zanim pozwani dowiedzieli się o roszczeniach powoda, to dokonywali spłaty zadłużenia M. B. (3) wobec Banku Spółdzielczego w S. oddział w Z., które na dzień śmierci M. B. (3) wynosiło 30.150,00 złotych i wynikało z umowy o udzielenie konsumenckiej pożyczki hipotecznej w kwocie 80.000,00 złotych zawartej w dniu 28 grudnia 2004 roku przez M. B. (3) i D. B., a zatem różnica pomiędzy wartością stanu czynnego spadku, tj. 10.000,00 złotych, a wartością świadczeń spełnionych na zaspokojenie przez pozwanych znanych długów, jest ujemna. Ponadto pozwani nie mogą ponosić odpowiedzialności wobec powoda za niespłacone długi, o których istnieniu nie wiedzieli. Pozwani wskazali także, że gdyby nawet powyższa różnica była dodatnia, to powinno uwzględnić się fakt, że wierzycieli pozwanych spadkobierców M. B. (3) jest dwóch o tej samej kategorii zaspokojenia, a mianowicie powód oraz Bank Spółdzielczy w S. Oddział w Z.. Obaj winni być zaspokojeni w tej samej kolejności, proporcjonalnie, odpowiednio do wysokości ich wierzytelności. Niezależnie od zarzutów podniesionych wyżej, pozwani zakwestionowali żądania pozwu także co do wysokości. Nie zgodzili się ponadto z żądaniem odsetek od skapitalizowanego zadłużenia naliczanych według zmiennej stopy procentowej wynoszącej czterokrotność stopy kredytu lombardowego NBP. Podnieśli, że zmarły M. B. (3) nie był stroną umowy z powodem, a jedynie poręczycielem. Nie wyraził zgody na stosowanie wobec jego osoby regulacji wewnętrznych powoda, dotyczących sposobu naliczania odsetek w przypadku wytoczenia powództwa. Ponadto z regulacji tych nie wynika, aby dotyczyły one poręczycieli.

W odpowiedzi na sprzeciw z dnia 18 kwietnia 2014 roku (k.99-101v) powód wniósł o nieuwzględnienie zarzutów pozwanych podniesionych w sprzeciwie od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 13 grudnia 2013 roku. Jednocześnie ograniczył powództwo do kwoty 18.718,85 złotych z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP naliczanymi od dnia 05 kwietnia 2014 roku do dnia zapłaty, jednocześnie zrzekając się roszczenia w pozostałym zakresie. Podtrzymał także żądanie w zakresie kosztów postępowania, z uwzględnieniem opłaty od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 złotych. Powód dodatkowo wskazał, że przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza nie stanowi o zwolnieniu spadkobierców od długów spadkowych. Ustalenie, czy istnieje spadek (majątek) pozwalający na zaspokojenie przypadającej od dłużnika należności należy do postępowania egzekucyjnego. Powód podniósł ponadto, że różnice w kwotach uwidocznionych w wezwaniach pozwanych do zapłaty wynikają z dokonywanych zgodnie z harmonogramem ustalonym w wyroku z dnia 11 kwietnia 2012 roku – sygn. I C 223/11, wpłat przez pożyczkobiorcę A. C. (1). Wszelkie wpłaty na poczet spłaty przedmiotowego zadłużenia zostały przez powoda uwzględnione i rozliczone.

Pismem procesowym z dnia 12 sierpnia 2014 roku powód ograniczył powództwo do kwoty 15.172,30 złotych z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP naliczanymi od dnia 06 sierpnia 2014 roku do dnia zapłaty, jednocześnie zrzekając się roszczenia w pozostałym zakresie. Podtrzymał także żądanie w zakresie kosztów postępowania, z uwzględnieniem opłaty od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 złotych. (k.188-194v).

Pismem procesowym z dnia 01 października 2014 roku powód ograniczył powództwo do kwoty 14.249,48 złotych z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP naliczanymi od dnia 06 września 2014 roku do dnia zapłaty, jednocześnie zrzekając się roszczenia w pozostałym zakresie. Podtrzymał także żądanie w zakresie kosztów postępowania, z uwzględnieniem opłaty od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 złotych. (k.220).

Pismem procesowym z dnia 18 maja 2015 roku powód ograniczył powództwo do kwoty 12.392,29 złotych z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP naliczanymi od dnia 06 maja 2015 roku do dnia zapłaty, jednocześnie zrzekając się roszczenia w pozostałym zakresie. Podtrzymał także żądanie w zakresie kosztów postępowania, z uwzględnieniem opłaty od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 złotych. (k.277 - 277v).

Pismem procesowym z dnia 25 listopada 2015 roku powód ograniczył powództwo do kwoty 11.753,07 złotych z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP naliczanymi od dnia 30 lipca 2015 roku do dnia zapłaty, jednocześnie zrzekając się roszczenia w pozostałym zakresie. Podtrzymał także żądanie w zakresie kosztów postępowania, z uwzględnieniem opłaty od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 złotych. (k.362 – 365v).

Pozwani konsekwentnie podtrzymywali swoje stanowisko w sprawie. Kwestionowali zarówno zasadność, jak i wysokość żądań powoda.

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

W dniu 02 kwietnia 2008 roku A. C. (1) zawarł ze stroną powodową umowę pożyczki nr (...), na mocy której powód udzielił pożyczkobiorcy, na warunkach określonych w przedmiotowej umowie oraz regulaminie udzielania kredytów i pożyczek (...) im. (...), pożyczkę w kwocie 50.000,00 złotych na okres 72 miesięcy, do dnia 02 kwietnia 2014 roku. Pożyczka była oprocentowana według zmiennej stopy procentowej ustalonej przez Zarząd (...), wynoszącej w dniu zawarcia umowy, 13% w skali roku. Spłata pożyczki miała następować w ratach miesięcznych, płatnych bez wezwania, obejmujących ratę kapitału pożyczki i ratę odsetkową przypadające do spłaty za dany okres rozliczeniowy według planu spłaty będącego integralną częścią umowy z dnia 02 kwietnia 2008 roku.

(dowód: umowa z dnia 02.04.2008r. k.9-10, a zwłaszcza jej pkt 1,4,6,7; dyspozycja wypłaty k.110; plan spłaty pożyczki z dnia 02.04.2008r. k.111-112; regulamin udzielania kredytów i pożyczek (...) k.161-164)

W przypadku nieterminowej spłaty pożyczki należność z tego tytułu staje się w dniu następnym należnością przeterminowaną. Od niespłaconego w całości lub części kapitału pobierane są odsetki według stopy procentowej wynikającej z uchwały Zarządu (...) obowiązującej w danym okresie dla kredytów i pożyczek przeterminowanych, wynoszącej na dzień zawarcia umowy 29% w skali roku. (...) może dokonać zmiany wysokości odsetek dla kredytów i pożyczek przeterminowanych w przypadkach określonych w punkcie 4 – tym umowy pożyczki z dnia 02 kwietnia 2008 roku. (...) zastrzegł sobie prawo do jednostronnego wypowiedzenia umowy pożyczki z dnia 02 kwietnia 2008 roku w przypadku nieterminowej spłaty pożyczki lub jej raty wraz z należnymi odsetkami po upływie terminu 30 dni od daty wymagalności spłaty.

(dowód: umowa z dnia 02.04.2008r. k.9-10, a zwłaszcza jej pkt 10 i 11)

M. B. (3) oświadczył, że w związku z zawarciem umowy pożyczki z dnia 02 kwietnia 2008 roku, na mocy której A. C. (1) zobowiązany jest do zapłaty kwoty 50.000,00 złotych, poręcza za zobowiązania wynikające z tytułu tej umowy. Zobowiązał się do spłaty powyższej kwoty powiększonej o należne odsetki, opłaty, prowizje i inne koszty przysługujące (...) w związku z wykonaniem umowy na wypadek, gdyby pożyczkobiorca nie wykonał swojego zobowiązania. Poręczenie zostało udzielone bezterminowo. Jednocześnie M. B. (3) zobowiązał się do osobistego odbioru w (...) informacji o zmianie stopy procentowej. Na przedmiotowym oświadczeniu M. B. (3) złożył swój podpis. Takiego podpisu nie złożyła żona M. D. B..

(dowód: poręczenie terminowego zwrotu pożyczki k10)

W przypadku niespłacenia kredytu lub jego raty w terminie, należność z tytułu udzielonego kredytu staje się w następnym dniu należnością przeterminowaną. Od niespłaconego w całości lub części kapitału, a od dnia wniesienia powództwa od całości zadłużenia pobierane są odsetki według stopy procentowej obowiązującej w danym okresie dla należności przeterminowanych. Wysokość stopy procentowej dla należności przeterminowanych ustala w drodze uchwały Zarząd (...), z tym zastrzeżeniem, że maksymalna stopa procentowa dla należności przeterminowanych nie może przekraczać czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego NBP. (...) powiadamia pisemnie osoby będące dłużnikami Kasy z tytułu zabezpieczenia kredytu, jeżeli kredytobiorca opóźnia się z jego spłatą.

Spłatę należności z tytułu umowy kredytowej (...) zalicza przede wszystkim, w następującej kolejności na: 1) koszty windykacji, w tym opłaty za upomnienie, wezwanie do zapłaty, 2) prowizje i opłaty, 3) odsetki od kapitału przeterminowanego, a od dnia wytoczenia powództwa o zapłatę wierzytelności (...) z tytułu umowy, odsetki jak od należności przeterminowanej, od całości należności przeterminowanej, 4) wymagalne odsetki za okresy obrachunkowe, 5) kapitał przeterminowany.

(dowód: wyciąg z regulaminu udzielania kredytów i pożyczek (...) im. (...) obowiązujący od 20.02.2006r. k.11, uchwała nr 12 z dnia 25.03.2009r. k.13-13v, uchwała nr 4 z dnia 12.05.2009r. k.14, uchwała nr 3 z dnia 12.05.2009r. k.139-144; uchwała nr 3 z dnia 09.02.2010r. k.145-148; uchwała nr 2 z dnia 26.06.2008r. k.149-152; uchwała nr 1 z dnia 03.09.2009r. k. 153-160)

Pismem z dnia 11 października 2010 roku (...) wypowiedział A. C. (1) umowę pożyczki z dnia 02 kwietnia 2008 roku. Odpis przedmiotowego pisma A. C. (1) otrzymał w dniu 14 października 2011roku.

(dowód: pismo z dnia 11.10.2011r. k.15 i dowód jego doręczenia A. C. k. 16-16v)

Pismem z dnia 11 października 2010 roku powód powiadomił poręczyciela M. B. (3) o wypowiedzeniu A. C. (1) umowy pożyczki z dnia 02 kwietnia 2008 roku. Wskazał, że cała niespłacona część pożyczki wraz z należnymi odsetkami zostanie postawiona w stan natychmiastowej wymagalności z upływem 30 dni od doręczenia wypowiedzenia umowy pożyczkobiorcy. Jednocześnie podał, że łączna wysokość przeterminowanego zadłużenia na dzień 13 lipca 2010 roku wynosi 2.431,57 złotych. (...) poinformował także M. B. (3), że stopa procentowa od zadłużenia przeterminowanego wynosi czterokrotność stopy kredytu lombardowego NBP w skali roku, tj. na dzień dzisiejszy 20% w skali roku. Wskazał, że uregulowanie zaległej należności wraz z odsetkami w terminie maksymalnie 30 dni od doręczenia przedmiotowego pisma spowoduje cofnięcie wypowiedzenia umowy pożyczki z dnia 02 kwietnia 2008 roku i powrót do pierwotnego planu spłaty, natomiast niedostosowanie się do powyższych postanowień spowoduje wymagalność całej spłaty pożyczki z upływem okresu wypowiedzenia i skierowanie sprawy na drogę postępowania sądowego. Odpis pisma z dnia 11 października 20110 roku powód przesłał M. B. (3) listem poleconym w dniu 11 października 2010 roku.

(dowód: pismo z dnia 11.10.2010r. k. 135 i dowód nadania go do M. B. (3) w dniu 11.10.2010r. k. 136)

W dniu 29 marca 2011 roku powód złożył pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym, którym domagał się zasądzenia solidarnie od A. C. (1) i M. B. (3) kwoty 34.122,94 złote z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP naliczanymi od dnia 29 marca 2011 roku do dnia zapłaty tytułem niespłaconej pożyczki z dnia 02 kwietnia 2008 roku.

W dniu 21 kwietnia 2011 roku Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie VI Wydział Cywilny w sprawie VI Nc-e (...) wydał nakaz zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym, którym uwzględnił żądania pozwu w całości. Pozwany A. C. (1) złożył sprzeciw od przedmiotowego nakazu zapłaty, natomiast M. B. (3) nakaz ten nie został doręczony, albowiem z adnotacji wynikało, że w/w zmarł.

Postanowieniem z dnia 25 maja 2011 roku Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie stwierdził skuteczne wniesienie sprzeciwu przez A. C. (1) od nakazu zapłaty z dnia 21 kwietnia 2011 roku i przekazał rozpoznanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Starogardzie Gdańskim, uchylił także przedmiotowy nakaz zapłaty w stosunku do M. B. (3), z uwagi na jego śmierć.

Postanowieniem z dnia 15 listopada 2011 roku Sąd Rejonowy w Starogardzie Gdańskim w sprawie I C 223/11 odrzucił pozew w stosunku do M. B. (3).

Wyrokiem z dnia 11 kwietnia 2012 roku wydanym w sprawie I C 223/11 Sąd Rejonowy w Starogardzie Gdańskim zasądził od A. C. (1) na rzecz powoda kwotę 33.218,11 złotych wraz z odsetkami umownymi naliczanymi według zmiennej stopy procentowej wynoszącej czterokrotność stopy kredytu lombardowego NBP od dnia 16 lutego 2012 roku do dnia 11 kwietnia 2012 roku, umorzył postępowanie w zakresie cofniętego powództwa i zasądzoną kwotę 33.218,11 złotych rozłożył na 31 rat miesięcznych, płatnych do 10 -ego każdego kolejnego miesiąca poczynając od miesiąca kolejnego po uprawomocnieniu się niniejszego wyroku, w kwotach po 1.100,00 złotych i ostatnia rata w kwocie 218,11 złotych wraz z ostatnią ratą płatne będą odsetki, wszystkie raty z ustawowymi odsetkami w przypadku opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat.

Wyrokiem z dnia 22 listopada 2012 roku wydanym w sprawie XVI Ca 917/12 Sąd Okręgowy w Gdańsku XVI Wydział Cywilny Odwoławczy zmienił wyrok Sądu Rejonowego w Starogardzie Gdańskim z dnia 11 kwietnia 2012 roku w ten sposób, że dodał zastrzeżenie, że zwłoka w płatności którejkolwiek z rat spowoduje natychmiastową wymagalność wszystkich pozostałych do uiszczenia rat.

(dowód: akta Sądu Rejonowego w Starogardzie Gdańskim I C 223/11: pozew k.2-5, nakaz zapłaty z dnia 21 kwietnia 2011 roku k.6, postanowienie z dnia 18 maja 2011 roku k.24, postanowienie z dnia 25 maja 2011 roku k. 25, postanowienie z dnia 15 listopada 2012 roku k. 55, wyrok z dnia 11 kwietnia 2012 roku k.142, wyrok z dnia 22 listopada 2012 roku k. 186)

M. B. (3) zmarł w dniu 24 lutego 2011 roku.

(dowód: odpis skrócony aktu zgonu M. B. (3) k.12)

Postanowieniem z dnia 12 lipca 2011 roku wydanym przez Sąd Rejonowy w Starogardzie Gdańskim I Wydział Cywilny w sprawie I Ns 299/11 spadek po M. B. (3) zmarłym w dniu 24 lutego 2011 roku w C., ostatnio stale zamieszkałym w C. na podstawie ustawy nabyła żona spadkodawcy D. B. oraz dzieci: M. B. (1), M. B. (2) i K. B., każdy z nich w 1 części, wszyscy z dobrodziejstwem inwentarza.

(dowód: postanowienie z dnia 12 lipca 2011 roku k.42)

Spadkobiercy M. B. (3) nie mieli świadomości, iż w dniu 02 kwietnia 2008 roku poręczył on spłatę pożyczki udzielonej A. C. (1) przez stronę powodową. Od roku 2007 M. B. (3) pozostawał w faktycznej separacji z żoną D. B.. Nie prowadzili wspólnego gospodarstwa domowego. Od 13 grudnia 2006 roku w małżeństwie D. i M. B. (3) został wprowadzony ustrój rozdzielności majątkowej. Żona oraz dzieci M. B. (3) nie były upoważnione do odbioru jego korespondencji. M. B. (3), dopóki żył, korespondencję odbierał osobiście ma poczcie. M. B. (3) miał zaciągnięty kredyt na prowadzenie działalności gospodarczej. Ponieważ miał problemy z jego spłatą, to w dniu 28 grudnia 2004 roku D. i M. B. (3) zaciągnęli kredyt hipoteczny w Banku Spółdzielczym w S. Oddział w Z.. Na dzień śmierci M. B. (3) do spłaty pozostała jeszcze kwota około 30.200,00 złotych bez odsetek, z odsetkami około 41.000,00 złotych.

(dowód: zeznania pozwanych D. B. k. 390v-391, M. B. (2) k. 391, M. B. (1) k. 391; umowa o konsumencką pożyczkę hipoteczną z dnia 28.12.2004 r. k.68-74; zaświadczenie z dnia 25.07.2011r. k.75, harmonogram spłat k.76-78; zaświadczenie z dnia 14.02.2014r. k.79)

W maju 2012 roku przyszło pismo od powoda adresowane do M. B. (3). Było to już po śmierci M. B. (3). Przedmiotowe pismo odebrała pozwana D. B.. Pismo to zostało przesłane listem zwykłym, nie poleconym. Ponieważ po zapoznaniu się z jego treścią, pozwana D. B. nie bardzo wiedziała o co chodzi, zadzwoniła do powoda i wówczas została poinformowana, że jej zmarły mąż M. B. (3) jest dłużnikiem powoda z tytułu poręczenia kredytu. D. B. poinformowała powoda, że M. B. (3) zmarł, przesłała akt zgonu oraz umowę o rozdzielności majątkowej, a także kserokopie postanowienia o nabyciu praw do spadku po M. B. (3)..

((dowód: zeznania pozwanych D. B. k. 390v-391, M. B. (2) k. 391, M. B. (1) k. 391)

Pismem z dnia 08 kwietnia 2013 roku pozwana D. B. została wezwana przez powoda, jako spadkobierca poręczyciela M. B. (3), do zapłaty kwoty łącznej 30.109,64 złote. Przedmiotowe pismo D. B. otrzymała w dniu 19 kwietnia 2013 roku.

(dowód: pismo z dnia 08.04.2013r. k.18 i dowód jego doręczenia k.19)

Pismami z dnia 21 października 2013 roku pozwani M. B. (2) , K. B. i M. B. (1) zostali wezwani przez powoda, jako spadkobiercy poręczyciela M. B. (3), do zapłaty, każdy, kwoty łącznej 24.304,93 złote. Przedmiotowe pisma M. B. (2), K. B. i M. B. (1) otrzymali w dniu 25 października 2013 roku. Odebrała je ich matka D. B..

(dowód: pisma z dnia 21.10.2013r. k.20,22,24 i dowody ich doręczenia k.21-21v, 23-23v, 25-25v)

Bezsporny był pomiędzy stronami fakt, że poręczyciel M. B. (3) oraz jego następcy prawni, czyli pozwani, nie zareagowali na wezwania powoda do zapłaty należności i nie zapłacili na rzecz powoda żadnej kwoty. Bezsporny był pomiędzy stronami także fakt, że pożyczkobiorca A. C. (1) dotrzymał warunków wyroku z dnia 11 kwietnia 2012 roku oraz z dnia 22 listopada 2012 roku wydanych w sprawie I C 223/11 i spłacił w terminach w wyrokach tych wskazanych całą należność wobec powoda wynikającą z umowy pożyczki z dnia 02 kwietnia 2008 roku.

Powyższy stan faktyczny, w zakresie istotnym dla rozstrzygnięcia, Sąd ustalił na podstawie dokumentów złożonych przez strony do akt sprawy, które zostały szczegółowo wskazane wyżej, a także na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach sprawy I C 223/11 Sądu Rejonowego w Starogardzie Gdańskim, albowiem nie było żadnych podstaw, aby odmówić im wiarygodności, a ponadto ich autentyczność, prawdziwość i rzetelność nie były kwestionowane przez żadną ze stron – art.244 i 245 kpc oraz 252 i 253 kpc.

Sąd dał wiarę zeznaniom pozwanych D. B., M. B. (2) i M. B. (1) w takim zakresie, w jakim na podstawie zeznań w/w ustalił stan faktyczny przedmiotowej sprawy, albowiem były one spójne, logiczne, konsekwentne i znalazły potwierdzenie w pozostałym materiale dowodowym zebranym przez Sąd w tym postępowaniu. W pozostałym zakresie Sąd pominął w ocenie materiału dowodowego zeznania pozwanych D. B., M. B. (5) i M. B. (1), albowiem w ocenie Sądu nie miały one żadnego znaczenia dla merytorycznego rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy. Wszelkie kwestie związane ze spłatą przez spadkobierców poręczyciela M. B. (3), zobowiązań wobec Banku Spółdzielczego w S. Oddział w Z., nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia tej sprawy. Miałyby one znaczenie, ale dopiero na etapie postępowania egzekucyjnego, przy przyjęciu zastrzeżenia prawa powoływania się przez pozwanych na ograniczenia podczas egzekucji (art. 319 kpc), o co wnosili pozwani w tym postępowaniu, podobnie jak i kwestie związane ze spisem inwentarza po M. B. (3), też byłyby istotne, ale dopiero na etapie egzekucji, dlatego też Sąd oddalił wniosek pozwanych o przeprowadzenie dowodu z akt I Ns 340/11 tutejszego Sądu w przedmiocie sporządzenia spisu inwentarza po M. B. (3). Sąd oddalił również wniosek pozwanych o zawieszenie przedmiotowego postępowania do czasu zakończenia postępowania w sprawie I Ns 340/11 o uzupełnienie spisu inwentarza po M. B. (3), z przyczyn wskazanych wyżej.

W ocenie materiału dowodowego Sąd pominął również zeznania świadka A. C. (1), albowiem w kontekście wyroku Sądu Rejonowego w Starogardzie Gdańskim z dnia 12 kwietnia 2012 roku wydanego w sprawie I C 223/11 oraz wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku XVI Wydziału Cywilnego Odwoławczego z dnia 22 listopada 2012 roku, nie miały one żadnego znaczenia dla merytorycznego rozstrzygnięcia przedmiotowej sporawy. Ponadto bezspornym było, że A. C. (1) spłacił wszystkie swoje należności wobec powoda wynikające z umowy pożyczki z dnia 02 kwietnia 2008 roku, zgodnie z wyrokami z dnia 12 kwietnia 2012 roku i z dnia 22 listopada 2012 roku.

Sąd oddalił także wniosek pozwanych o przeprowadzenie dowodu z akt tutejszego Sądu I Ns 299/11 w przedmiocie nabycia praw do spadku po M. B. (3), albowiem następstwo prawne pozwanych po M. B. (3) nie było kwestionowane. Nie był także kwestionowany sposób nabycia spadku po M. B. (3). Powód dołączył do pozwu postanowienie o nabyciu praw do spadku po M. B. (3) (k.42)

Sąd pominął w dowód z przesłuchania w charakterze strony powoda oraz pozwanego K. B., albowiem w/w, pomimo prawidłowego powiadomienia o terminie rozprawy wyznaczonym na dzień 22 lutego 2016 roku, wezwania do osobistego stawiennictwa celem przeprowadzenia dowodu z przesłuchania stron i pouczenia, że w przypadku niestawiennictwa Sąd pominie dowód z ich przesłuchania, na rozprawę nie stawili się.

W ocenie materiału dowodowego Sąd pominął także statut strony powodowej, albowiem nie miał on żadnego znaczenia dla merytorycznego rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy. Pominął ponadto wszelkie rozliczenia wysokości zadłużenia przedłożone przez powoda, dotyczące zarówno A. C. (1), jak i M. B. (3), z przyczyn które szczegółowo zostaną wskazane przez Sąd w dalszej części uzasadnienia.

Niewątpliwie z dniem śmierci M. B. (3) wszelkie zobowiązania w/w wynikające z poręczenia umowy pożyczki z dnia 02 kwietnia 2008 roku obciążają solidarnie wszystkich spadkobierców ustawowych spadkodawcy. Wynikająca z art. 922 § 1 kc zasada sukcesji generalnej dotyczy praw i obowiązków spadkodawcy, które istniały w dacie otwarcia spadku, czyli w dniu 24 lutego 2011 roku (data śmierci M. B. (3)).

Pomiędzy stronami bezsporne było, że pozwani D. B., M. B. (2), M. B. (1) i K. B. są spadkobiercami poręczyciela M. B. (3). Bezsporne było także to, że dział spadku po M. B. (3) nie został przeprowadzony.

Zgodnie z art. 876 § 1 kc przez umowę poręczenia poręczyciel zobowiązuje się względem wierzyciela wykonać zobowiązanie na wypadek, gdyby dłużnik zobowiązania nie wykonał. Oświadczenie poręczyciela pod rygorem nieważności powinno być złożone na piśmie – art. 876 § 2 kc. Instytucja poręczenia ma więc na celu zabezpieczenie wierzytelności zarówno przysługującej wierzycielowi w stosunku do dłużnika głównego, jak i mogącej powstać w przyszłości. Zobowiązanie poręczyciela staje się wymagalne z chwilą wymagalności długu głównego, tj. z chwilą opóźnienia się dłużnika głównego ze spełnieniem świadczenia. O zakresie zobowiązania poręczyciela rozstrzyga każdoczesny zakres zobowiązania dłużnika – art. 879 § 1 kc. Przepis ten stanowi dobitne potwierdzenie akcesoryjnego charakteru zobowiązania wynikającego z umowy poręczenia, a zarazem nie przewiduje jakichkolwiek odstępstw od tej zasady. Zakres odpowiedzialności poręczyciela jest co do zasady taki jak dłużnika głównego, niezależnie od terminowego zawiadomienia dłużnika o zaistnieniu okoliczności określonych w art. 880 kc, który nakłada na wierzyciela obowiązek niezwłocznego zawiadomienia poręczyciela o opóźnieniu dłużnika w spełnieniu świadczenia. Zawiadomienie to ma charakter informacyjny i w żadnym wypadku nie stanowi dodatkowej przesłanki wymagalności zobowiązania poręczyciela. Obowiązek spełnienia świadczenia przez poręczyciela aktualizuje się bowiem przez sam fakt wymagalności wierzytelności zabezpieczonej, niezależnie od wywiązania się przez wierzyciela z obowiązku zawiadomienia o opóźnieniu w świadczeniu przez dłużnika głównego. Art. 881 kc statuuje zasadę odpowiedzialności poręczyciela jako współdłużnika solidarnego niezależnie od okoliczności, czy poręczenie zostało udzielone przez jedną, czy przez kilka osób, dlatego też z chwilą wymagalności długu głównego wierzyciel może według swojego wyboru żądać całości lub części świadczenia zarówno od dłużnika głównego, jak i od poręczyciela, jak również od obu tych osób łącznie. Jeżeli z umowy nie wynika nic innego, to odpowiedzialność poręczyciela obejmuje, obok zabezpieczenia świadczenia głównego, świadczenia uboczne, a także roszczenia z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania.

Zakres odpowiedzialności M. B. (3), jako poręczyciela terminowego zwrotu pożyczki przez A. C. (1), wyznaczało oświadczenie złożone przez M. B. (3) w dniu 02 kwietnia 2008 roku – k.10. M. B. (3) poręczył za zobowiązania A. C. (1) wynikające z umowy pożyczki z dnia 02 kwietnia 2008 roku zawartej pomiędzy powodem i A. C. (1). M. B. (3) zobowiązał się do zapłaty kwoty 50.000,00 złotych powiększonej o należne odsetki, opłaty, prowizje i inne koszty przysługujące (...), w związku z wykonaniem umowy, na wypadek, gdyby pożyczkobiorca A. C. (1) nie wykonał swojego zobowiązania. Poręczenie zostało udzielone bezterminowo. W przypadku zmiennej stopy procentowej informację o zmianie oprocentowania M. B. (3) zobowiązał się odbierać osobiście w (...) – poręczenie k.10.

Bezspornym było, że A. C. (1) miał zaległości w spłacie pożyczki z dnia 02 kwietnia 2008 roku, dlatego też, ostatecznie, pismem z dnia 11 października 2010 roku, które pożyczkobiorca otrzymał w dniu 14 października 2010 roku (k.15, 16-16v), (...) wypowiedział A. C. (1) umowę pożyczki z dnia 02 kwietnia 2008 roku. Jednocześnie zawiadomił poręczyciela M. B. (3), pismem z dnia 11 października 2010 roku, o wypowiedzeniu umowy pożyczki A. C. (1) i wezwał M. B. (3) do zapłaty i poinformował, że niewykonanie powyższego spowoduje skierowanie sprawy na drogę postępowania sądowego. Odpis pisma z dnia 11 października 2010 roku został przesłany przez powoda M. B. (3) w dniu 11 października 2010 roku listem poleconym (k.135, 136).

Bezspornym było także to, że zarówno A. C. (3), jak i M. B. (3) nie spełnili żądań powoda wskazanych w pismach z dnia 11 października 2010 roku, dlatego też doszło do rozwiązania umowy pożyczki z dnia 02 kwietnia 2008 roku zawartej pomiędzy A. C. (1) i powodem, a ponadto (...) wystąpił przeciwko w/w na drogę postępowania sądowego. Ostatecznie A. C. (1) spłacił wobec powoda wszystkie swoje zobowiązania wynikające z umowy pożyczki z dnia 02 kwietnia 2008 roku, zgodnie z wyrokiem Sądu Rejonowego w Starogardzie Gdańskim z dnia 11 kwietnia 2012 roku wydanego w sprawie I C 223/11 (bezsporne).

Jeżeli poręczyciel odpowiada za dług przyszły do wysokości z góry oznaczonej (art.878 § 1 kc), to kwota ta obejmuje również należności uboczne (odsetki, koszty itp.), ale tylko w granicach ustalonego pułapu odpowiedzialności. Gdy jednak poręczyciel po wezwaniu do zapłaty przez wierzyciela (art.476 kc w zw. z art. 880 kc) dopuszcza się zwłoki w spełnieniu wymaganego świadczenia, to wynikające stąd odsetki stanowią wyłącznie jego zobowiązanie i mogą wykraczać poza ustalone granice odpowiedzialności – porównaj wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 16 lipca 1996 roku I ACr 593/96, Wokanda 1997/2/44.

Bezspornym było, że M. B. (3) został wezwany do zapłaty przez powoda pismem z dnia 11 października 2010 roku i na wezwanie to nie zareagował, a zatem dopuścił się zwłoki w spełnieniu wymaganego świadczenia, dlatego też wynikające stąd odsetki, zdaniem Sądu, stanowią wyłącznie jego zobowiązanie i mogą wykraczać poza ustalone granice odpowiedzialności. Po śmierci M. B. (3) zobowiązanie to przeszło na pozwanych, jako spadkobierców poręczyciela.

Podnieść należy, że roszczenie powinno być udowodnione, zarówno co do zasady, jak i co do wysokości. Ciężar dowodu w tym postępowaniu spoczywał na powodzie (art.6 kc). Pozwani zakwestionowali zasadność i wysokość żądań powoda. Kwestionowali zasadność i wysokość żądań powoda, aż do zamknięcia rozprawy.

W ocenie Sądu, w okolicznościach przedmiotowej sprawy, żądania powoda były zasadne, natomiast powód nie udowodnił wysokości swojego żądania. Wprawdzie powód przedłożył szczegółowe rozliczenia wpłat dokonanych przez A. C. (1) i rozliczenia odsetek (43-45, 103-106, 107-109, 188-194v, 196-200, 222-226, 279-283, 305-308, 362-365v 367-371), jednakże z uwagi na skomplikowany charakter tych rozliczeń (różne terminy wpłaty, spłata w ratach, różny rodzaj odsetek, ich wysokość oraz terminy ich naliczania) Sąd nie był w stanie zweryfikować prawidłowości rozliczeń przedłożonych przez powoda, nie posiada bowiem wiadomości specjalnych w tym zakresie (skomplikowane rozliczenia księgowe, zwłaszcza w kontekście wyroku Sądu Rejonowego w Starogardzie Gdańskim z dnia 12 kwietnia 2012 roku I C 223/11 wydanego w stosunku do dłużnika głównego A. C. (1)). Podnieść także należy, że powód nie udowodnił, w jakim dniu M. B. (3) odebrał pismo z dnia 11 października 2010 roku, aby można było ustalić datę, od której dopuścił się on zwłoki w spełnieniu wymaganego świadczenia. Zdaniem Sądu w przedmiotowej sprawie winien zostać przeprowadzony dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu księgowości, czy też rachunkowości, który dokonałby szczegółowych rozliczeń i ustalił na tej podstawie kwotę odsetek należnych powodowi. Sąd jednakże nie miał żadnych podstaw, aby taki dowód przeprowadzić z urzędu. Dopuszczenie dowodu z urzędu jest co do zasady prawem, a nie obowiązkiem Sądu. Istotą procesu kontradyktoryjnego jest wskazywanie przez strony dowodów dla wykazania swoich twierdzeń. Poza wyjątkami szczególnymi, bierność powoda, nie zobowiązuje Sądu do przeprowadzenia dowodu z urzędu. Art. 232 kpc nakłada na strony obowiązek wskazywania dowodów dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że działanie Sądu z urzędu może prowadzić do naruszenia prawa do bezstronnego sądu i odpowiadającego mu obowiązku przestrzegania zasady równego traktowania stron – art. 32 ust. 1 i art. 45 ust. 1 Konstytucji RP (porównaj wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 grudnia 2000 roku, V CKN 175/2000). Sąd orzekający w sprawie, biorąc pod uwagę konstytucyjną zasadę sprawiedliwości społecznej nie ma obowiązku podejmowania określonych czynności z urzędu, niejako wyręczając stronę (porównaj wyrok Sądu Najwyższego z dnia 03 września 2003 roku, II CKN 425/01).

W przedmiotowej sprawie nie wystąpiły wyjątkowe, szczególne okoliczności uzasadniające dopuszczenie przez Sąd z urzędu dowodu z opinii biegłego z zakresu księgowości, czy też rachunkowości. Brak jest podstaw do działania Sądu z urzędu, gdy strona reprezentowana jest przez profesjonalnego pełnomocnika, a spór dotyczy typowych sporów z tytułu niespłaconej umowy pożyczki. Sąd jest bezstronnym gospodarzem procesu i nie może działać na rzecz żadnej ze stron. Dopuszczenie przez Sąd w tej sprawie z urzędu dowodu z opinii biegłego sądowego byłoby działaniem na korzyść jednej ze stron, nie znajdującym uzasadnienia w świetle naczelnej zasady postępowania cywilnego, jaką jest kontradyktoryjność procesu i równość stron postępowania.

Reasumując powyższe Sąd, na mocy wyżej powołanych przepisów, orzekł jak w punkcie 1-szym wyroku.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na mocy art. 98 k.p.c., mając na uwadze zasadę odpowiedzialności stron za wynik procesu oraz na mocy § 2.1, 2.2, 3.1, 4.1, 6 pkt 5, rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu – tekst jednolity Dz. U. z 2013 roku, poz.490 oraz na mocy § 21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych – Dz. U. z 05 listopada 2015 roku, poz. 1804 – punkt 2-gi i 3–ci wyroku. Jednocześnie Sąd nie znalazł żadnych podstaw, aby zasądzić na rzecz pozwanych koszty zastępstwa procesowego w potrójnej wysokości, koszty te Sąd ustalił w stawce minimalnej, czyli w kwocie 2.400,00 złotych, gdyż niezbędny nakład pracy pełnomocnika, a także charakter sprawy i wkład pracy pełnomocnika w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia był w ocenie Sądu typowy ( § 2 ust. 1 i 2 wskazanego wyżej Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku a contrario).

Sąd jednakże pomylił się przy wydaniu wyroku, albowiem strona powodowa sukcesywnie cofała pozew i zrzekała się roszczenia w zakresie wskazanym w pismach z dnia 18 kwietnia 2014 roku k.99, z dnia 12 sierpnia 2014 roku k.188, z dnia 01 października 2014 roku k.220, z dnia 18 maja 2015 roku k.277 oraz z dnia 25 listopada 2015 roku k.362, a zatem Sąd powinien umorzyć postępowanie w zakresie cofniętego powództwa, czyli co do łącznej kwoty 11.185,50 złotych, a to z mocy art. 203 § 1 kpc w zw. z art. 355 § 1 kpc, natomiast w pozostałym zakresie, czyli co do kwoty 11.753,07 złotych, powództwo winno być oddalone. Powyższa omyłka nie miała wpływu na orzeczenie o kosztach postępowania. Przedmiotową omyłkę Sąd dostrzegł dopiero na etapie sporządzania pisemnego uzasadnienia wyroku z dnia 01 marca 2016 roku.