Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Jelenia Góra, dnia 06.02.2014 r.

Sąd Rejonowy w Jeleniej Górze I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący SSR Jaromir Antoszewski

Protokolant Mariola Olechno

po rozpoznaniu w dniu 06.02.2014 r. w Jeleniej Górze na rozprawie sprawy

z wniosku B. K.

przy udziale V. W., P. W.

- o stwierdzenie nabycia spadku po G. W.

I.  stwierdza, iż spadek po G. W., zmarłej dnia (...) roku w J., ostatnio stale zamieszkałej w J. na podstawie testamentu ustnego z dnia (...) nabyła siostra B. K. w całości;

II.  kosztami postępowania obciąża wnioskodawczynię i uczestników zgodnie z ich udziałem w sprawie.

Sygn. akt I Ns 1470/13

UZASADNIENIE

Wnioskiem z dnia 18.09.2013 r. B. K. , , reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika , w sprawie z udziałem V. W. i P. W. wystąpiła o stwierdzenia nabycia spadku po G. W., zmarłej dnia (...) w J. , na podstawie testamentu ustnego .

W uzasadnieniu wskazała , iż zmarła, ostatnio stale zamieszkała w J., w chwili śmierci była rozwiedziona i posiadała dwoje dzieci tj. V. W. i P. W.. W skład spadku po niej wchodził lokal mieszkalny. Była ona na tyle schorowana , że nie sporządziła rozporządzenia spadkowego w zwyklej formie lecz w dniu (...) dokonała ustnego rozporządzenia spadkowego w obecności trzech osób : T. B., G. Z. i L. G. , kiedy oświadczyła , że na wypadek śmierci cały swój majątek przekazuje swojej siostrze B. K.. Spadkodawczyni o d lat miała zastrzeżenia co do postępowania i sposobu życia swoich dzieci. Jako podstawę prawną wniosku podała art. 952 kc.

Uczestnicy postępowania V. W. i P. W. na rozprawie w dniu 06.02.2014 r. wnieśli o oddalenie wniosku.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Spadkodawczyni G. W. zmarła dnia (...) w J., ostatnio stale zamieszkiwała w J.. W chwili śmierci była rozwiedziona. Spadkodawczyni była raz zamężna, w związku małżeńskim ze S. W.. Miała ona dwoje dzieci tj. V. W. i P. W. ,oboje ze związku małżeńskiego. Miała ona także siostrę B. K..

( dowód : odpis skrócony aktu zgonu k.6,

odpisy skrócone aktów urodzenia k. 7,

wyjaśnienia i zapewnienia spadkowe wnioskodawcy k. 20v.,

wyjaśnienia i zapewnienia spadkowe uczestniczki k.20v.,

wyjaśnienia i zapewnienia spadkowe uczestnika k.21. ).

G. W. od kilkudziesięciu lat przyjaźniła się z T. B., G. Z. i L. G. . Odwiedzały ją one , T. B. przywoziła jej jajka i ziemniaki ze wsi.

Na swoje imieniny w dniu (...) G. W. zaprosiła telefonicznie do swojego domu przyjaciółki T. B., G. Z. i L. G. , którym zapowiedziała , że chciałaby im coś ważnego przekazać , oraz siostrę B. K. W tym dniu podczas gdy siostra przebywała w kuchni szykując kawę i ciasto, G. W. oświadczyła swoim trzem koleżankom , że chce aby w razie jej śmierci cały spadek po niej dostała jej siostra B. K.. Dokonała ona tym samym testamentem ustnym rozporządzenia spadkowego na wypadek swojej śmierci. Skarżyła się także na brak pomocy ze strony dzieci i obawiała się , że jej dzieci przepiją spadek. G. W. wtedy źle się czuła, miała niewydolność oddechową , chorowała na cukrzycę , osteoporozę i nadciśnienie , miała (...) lat.

B. K. pomagała G. W. w codziennym funkcjonowaniu. Odwiedzała ją, robiła jej zakupy, nosiła węgiel, paliła w piecu, prała , w soboty razem gotowały.

Dzieci G. W. V. W. i P. W. nadużywały alkoholu, nie odwiedzały matki, nie pomagały jej.

Pogrzeb G. W. zorganizowała B. K.. Na pogrzebie obecne były poza siostrą zmarłej jej ww. trzy przyjaciółki i sąsiedzi. Dzieci zmarłej nie przyszły.

Żadne ze spadkobierców ustawowych ani testamentowych nie zostało uznane niegodnym dziedziczenia . Spadkobiercy z ustawy oraz testamentowy zmarłej nie zawierali ze spadkodawczynią umów o zrzeczeniu się spadku ani nie składali oświadczeń o przyjęciu lub odrzuceniu spadku .

( dowód : zeznania świadka L. G. k. 21,

zeznania świadka G. Z. k. 21 v.,

zeznania świadka T. B., k. 21v.-22,

wyjaśnienia i zapewnienia spadkowe wnioskodawcy k. 20v.,

wyjaśnienia i zapewnienia spadkowe uczestniczki k.20v.,

wyjaśnienia i zapewnienia spadkowe uczestnika k.21. ).

Sąd zważył, co następuje:

Stosownie do treści art. 922 § 1 k.c. prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi czwartej kodeksu cywilnego.

Podstawą powołania do spadku może być testament, a w razie jego braku ustawa. Dziedziczenie ustawowe bowiem co do całości spadku następuje wtedy, gdy spadkodawca nie powołał spadkobiercy albo gdy żadna z osób, które powołał nie chce lub nie może być spadkobiercą (art. 926 k.c.).

W myśl art. 941 kc. na wypadek śmierci można rozrządzić majątkiem jedynie przez testament.

Zgodnie z art. 952 § 1 kc. jeżeli istnieje obawa rychłej śmierci spadkodawcy albo jeżeli wskutek szczególnych okoliczności zachowanie zwykłej formy testamentu jest niemożliwe lub bardzo utrudnione, spadkodawca może oświadczyć ostatnią wolę ustnie przy jednoczesnej obecności co najmniej trzech świadków.

§ 2. Treść testamentu ustnego może być stwierdzona w ten sposób, że jeden ze świadków albo osoba trzecia spisze oświadczenie spadkodawcy przed upływem roku od jego złożenia, z podaniem miejsca i daty oświadczenia oraz miejsca i daty sporządzenia pisma, a pismo to podpiszą spadkodawca i dwaj świadkowie albo wszyscy świadkowie.

§ 3. W wypadku gdy treść testamentu ustnego nie została w powyższy sposób stwierdzona, można ją w ciągu sześciu miesięcy od dnia otwarcia spadku stwierdzić przez zgodne zeznania świadków złożone przed sądem. Jeżeli przesłuchanie jednego ze świadków nie jest możliwe lub napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody, sąd może poprzestać na zgodnych zeznaniach dwóch świadków.

Stan faktyczny w niniejszej sprawie był w ocenie sądu jednoznaczny. Okoliczności faktyczne wymienione w dokumentach , dotyczące kręgu osób dziedziczących z ustawy , pokrewieństwa wnioskodawczyni i spadkodawczyni , daty i miejsca śmierci spadkodawczyni zostały potwierdzone w wyjaśnieniach i zapewnieniach spadkowych wnioskodawczyni oraz uczestników, złożonych stosownie do treści art. 671 kpc. Poza odebraniem zapewnień spadkowych i przesłuchaniem wnioskodawczyni oraz uczestników Sąd dopuścił dowód m.in. z zeznań świadków T. B., G. Z. i L. G. . Ze zgodnych zeznań tych świadków wiadomo, iż spadkodawczyni , która źle się czuła , cierpiała na niewydolność oddechową , cukrzycę , nadciśnienie i osteoporozę jasno oświadczyła, że chce aby w razie jej śmierci cały spadek po niej dostała jej siostra B. K.. Mówiła też , że nie chce aby spadek dostały dzieci , które nie interesują się nią i spadek by przepiły. Sąd dał wiarę tym zeznaniom jako tożsamym , kategorycznym i logicznym wobec faktu , iż to właśnie siostra spadkodawczyni opiekowała się nią, odwiedzała, robiła zakupy, prała , gotowała . Zeznania te zgodne są również z wyjaśnieniami wnioskodawczyni oraz znalazły po części potwierdzenie w przesłuchaniu uczestników, którzy przyznali, że nie tylko nie byli na ostatnich imieninach matki ale nawet na jej pogrzebie. Uczestnik przyznał również , że wg. jego wiedzy matce pomagała ciocia , ale sam odwiedzał matkę , a nawet spał u niej – ostatni raz dwa lata temu. Sąd za niewiarygodne uznał twierdzenia uczestników , iż odwiedzali matkę i jej pomagali. Uczestnicy mają problem alkoholowy, są oczywiście zainteresowani w treści rozstrzygnięcia , co determinuje sposób składania przez nich wyjaśnień , a wyjaśnienia ich nie tylko nie znajdują potwierdzenia w jakimkolwiek innym materiale dowodowym lecz wręcz sprzeczne są z zeznaniami świadków, osób trzecich , nie podsiadających żadnego interesu w sposobnie rozstrzygnięcia sprawy przez sąd. Uczestnicy przy tym kwestionowali wniosek o dziedziczenie na podstawie testamentu ustnego ale opierali się tu jedynie na braku wcześniejszej wiedzy o istnieniu testamentu i swoim subiektywnym przekonaniu, iż matka nie sporządziłaby takiej treści testamentu .

W świetle powyższych okoliczności sąd w myśl art. 952 §1 i §2 kc. stwierdził w oparciu o zgodne zeznania trzech przesłuchanych w sprawie świadków, iż G. W. ustnym testamentem z dnia (...) do dziedziczenia całości spadku po sobie powołała siostrę B. K.. Brak było podstaw do uznania nieważności testamentu zarówno w kontekście osób świadków jak i innych przesłanek. Trzeba tu nadmienić ,iż dla spełnienia przesłanki obawy rychłej śmierci wystarczające jest nawet subiektywne przekonanie spadkodawcy oparte na uzasadniających je okolicznościach, co uzasadniały tu zgodnie zaprezentowane problemy zdrowotne spadkodawczyni z oddychaniem , nadciśnieniem , cukrzycą, a także fakt jej śmierci niedługo po dokonaniu rozporządzenia spadkowego ( vide : uchwała Sądu Najwyższego z dnia 07.01.1992r , sygn. akt III CZP 135/91 , opubl. OSP 1993 nr 1 poz. 4, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12.04.2002r , sygn. akt I CKN 1457/99 , niepubl. ) . Dla zachowania przy tym terminu sześciomiesięcznego dla stwierdzenia treści testamentu ustnego przez zgodne zeznania świadków wystarczające jest , gdy w tym terminie wpłynął do sądu wniosek o stwierdzenie nabycia spadku na podstawie testamentu ustnego z danymi świadków oświadczenia ostatniej woli ( tak też Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 03.10.1969r , sygn. akt III CZP 75/69 , niepubl. ).

Sąd uznał jednocześnie, iż uczestnicy nie podważyli w żaden sposób testamentu ustnego spadkodawczyni. Wewnętrzne przekonanie uczestników nie mogło stanowić o nieważności testamentu, który spełniał wszystkie wymogi formalne. Skutkowało to rozstrzygnięciem jak w pkt. I postanowienia.

W pkt. II postanowienia sąd na podstawie art. 520 §1 kpc. obciążył wnioskodawczynię i uczestników kosztami postępowania zgodnie z ich udziałem w sprawie.