Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 marca 2016 r.

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Adrianna Mongiałło

Protokolant: sekr. sądowy Ewelina Cyrkot

po rozpoznaniu w dniu 22 marca 2016 r. w Legnicy

sprawy z wniosku A. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

o emeryturę

na skutek odwołania A. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

z dnia 14 kwietnia 2015 r.

znak (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt V U 508/15

UZASADNIENIE

Decyzją z 14 kwietnia 2015 r., znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił wnioskodawcy A. S. prawa do emerytury wskazując, że wnioskodawca do 1 stycznia 1999 r. nie udowodnił żadnego okresu pracy w szczególnych warunkach wobec wymaganych co najmniej 15 lat takiej pracy. Do wniosku o emeryturę wnioskodawca nie dołączył żadnego świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach, a pracodawcy nie potwierdzają faktu jej wykonywania w świadectwach pracy.

Od decyzji odwołanie złożył wnioskodawca wnosząc o jej zmianę poprzez przyznanie mu prawa do wcześniejszej emerytury. W uzasadnieniu zarzucił organowi rentowemu błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę decyzji mający wpływ na treść decyzji polegający na bezpodstawnej odmowie uznania okresów pracy od 21 grudnia 1979 r. do 30 czerwca 1983 r., od 1 lutego 1984 r. do 30 listopada 1995 r. i od 1 sierpnia 1996 r. do 30 czerwca 1998 r. jako operatora ciężkich maszyn budowlanych i drogowych jako pracy w warunkach szczególnych wymienionych w wykazie A dziale V, poz. 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o jego oddalenie, argumentując jak w zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca A. S. urodził się (...) Nie jest członkiem OFE. Na dzień 1 stycznia 1999 r. udowodnił 26 lat, 2 miesiące i 16 dni okresów składkowych.

Dnia 17 marca 2015 r. A. S. złożył wniosek o przyznanie emerytury. W wyniku rozpoznania wniosku ubezpieczonego ZUS Oddział w L. 14 kwietnia 2015 r. wydał decyzję odmawiającą wnioskodawcy prawa do emerytury, zaskarżoną w niniejszej sprawie.

/bezsporne, nadto akta emerytalne ZUS/

Wnioskodawca A. S. w dniu 29 sierpnia 1972 r. podjął zatrudnienie w (...) Przedsiębiorstwie (...) w L. na stanowisku operatora pompy do betonu. Pracował do 30 czerwca 1983r. W czasie zatrudnienia w ww. przedsiębiorstwie ubezpieczony 20 grudnia 1979 r. ukończył kurs maszynistów ciężkich maszyn budowlanych i drogowych klasy III o specjalności ładowarki jednonaczyniowe. Po uzyskaniu uprawnień do obsługi ładowarek jednonaczyniowych wnioskodawca pracował w charakterze operatora ładowarki (...). Wcześniej przyuczał się do pracy na ww. stanowisku, pracując jako pomocnik operatora. W świadectwie pracy z okresu zatrudnienia w (...)Przedsiębiorstwie (...) w L. pracodawca wskazał, iż ubezpieczony pracował na stanowisku operatora, bez wskazania, że była to praca w szczególnych warunkach.

W dniu 1 lutego 1984 r. wnioskodawca podjął zatrudnienie w Zakładach (...) w P. jako operator spycharko-ładowarki - magazynier w magazynie (...). Zakład zajmował się naprawą i produkcją sprzętu górniczego. Wnioskodawca miał podpisaną umowę o wspólnej odpowiedzialności materialnej za powierzone mienie w magazynie.

Do obowiązków wnioskodawcy jako operatora spycharko-ładowarki - magazyniera należała codzienna obsługa sprzętu polegającą na: sprawdzaniu stanu technicznego sprzętu, uzupełnianiu paliwa i oleju, sprawdzaniu ciśnienia w ogumieniu, kontroli stanu akumulatora, wykonywaniu drobnych napraw, myciu i konserwacji oraz wykonywaniu prac przydzielonym sprzętem w miejscu i zakresie ustalonym przez Kierownika Magazynu oraz obowiązki magazyniera, takie jak np.: przyjmowanie od dostawców dostaw materiałów, ewidencjonowanie dostaw, opakowań oraz rozchodów, wydawanie dyspozycji dotyczących przygotowania materiałów i opakowań do wydania lub wysyłki, określanie miejsca i sposobu składowania dostarczonego materiału, sprawdzenie dokumentacji rozchodowej, wydawanie materiałów odbiorcom, dokonywanie przeglądu materiałów, sporządzanie protokołów odbioru /reklamacyjnych/, prowadzenie ewidencji depozytów.

W kwietniu 1994r. ubezpieczony uzyskał pozwolenie zakładowe na kierowanie ładowarkami (...) i(...) na powierzchni przy pracach transportowych.

Praca wnioskodawcy jako operatora ładowarki w Zakładach(...) w P. polegała przede wszystkim na załadunku, rozładunku i przewożeniu maszyn górniczych, które przywożone były do zakładu do naprawy. Po oczyszczeniu i naprawie wnioskodawca odbierał maszyny lub ich części z produkcji i przewoził do magazynu. Wnioskodawca jako operator ładowarki ładował również złom na wagony, przewoził ramy, łyżki i podzespoły wozów samojezdnych.

Ostatnim zajmowanym przez ubezpieczonego stanowiskiem w Zakładach (...) Sp. z o.o. w P. (nowa nazwa zakładu po przekształceniu) było stanowisko operatora sprzętu zmechanizowanego. Zakres czynności pozostał niezmieniony.

W ww. zakładzie ubezpieczony pracował do 30 listopada 1995 r.

W okresie od 1 sierpnia 1996 r. do 30 stycznia 1998 r. wnioskodawca był zatrudniony w Zakładzie (...) s.c. S. i W. w L. na stanowisku operatora ładowarki (...). Firma zajmowała się świadczeniem usług transportowych -przewoziła materiały sypkie, piach, śmieci, buraki cukrowe. Wnioskodawca pracował przy załadunku oraz przy wykopach pod budynki.

W dniu 18 lutego 1998 r. A. S. podjął zatrudnienie w Przedsiębiorstwie (...) S.A. w L. na stanowisku operatora ładowarki. Firma zajmowała się budownictwem mieszkaniowym, przemysłowym, budowała drogi i chodniki. Wnioskodawca pracował przy robieniu wykopów, ich zasypywaniu i równaniu terenu na budowach, które realizowała spółka. W związku z upadłością pracodawcy umowa o pracę ubezpieczonego uległa rozwiązaniu z dniem 31 grudnia 2002 r.

dowód: - akta emerytalne i kapitałowe ZUS,

- akta osobowe z okresu zatrudnienia wnioskodawcy w:

(...) Przedsiębiorstwie (...) w L.,

-Zakładach (...) sp. z o.o. w P.,

-Zakładzie (...) S. i W. W. w L.,

-Przedsiębiorstwie (...) S.A. w L.

- z eznania świadka Z. P. k. 42v, e-protokół z 17.11.2015 r. 00:05:08

- zeznania świadka K. N. k. 61v, e-protokół z 22.03.2016 r. 00:01:56

- zeznania świadka L. K. k. 61v, e-protokół z 22.03.2016 r. 00:07:44

- zeznania świadka J. K. k. 61v-62, e-protokół z 22.03.2016 r. 00:12:06

- przesłuchanie wnioskodawcy k. 42v-43, e-protokół z 17.11.2015 r. 00:10:12 oraz
e-protokół z 22.03.2016 r. 00:34:17

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie jest niezasadne.

Zgodnie z treścią przepisu art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych , ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40 ustawy, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat –dla mężczyzn oraz okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27, tj. 25 lat dla mężczyzn. Emerytura, o której mowa wyżej, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu.

Zgodnie zaś z treścią przepisu art. 32 ust. 1 ustawy emerytalnej, ubezpieczonym urodzonym przed 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 . Wiek emerytalny, o którym mowa we wskazanym przepisie, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom zatrudnionym w szczególnych warunkach przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, tj. rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze . Zgodnie z § 4 tego rozporządzenia pracownik, który wykonywał pracę w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn oraz ma wymagany okres zatrudnienia 25 lat, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Jak wynika z akt sprawy wnioskodawca (...)r. ukończył 60 lat i nie jest członkiem OFE, posiada też wymagany ogólny okres zatrudnienia co najmniej 25 lat. Sporne w sprawie pozostawało natomiast, czy wnioskodawca ma wymagany okres 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Organ rentowy bowiem nie zaliczył ubezpieczonemu żadnego z okresów pracy do okresu pracy w szczególnych warunkach. Wnioskodawca w odwołaniu wskazywał, iż posiada ponad 16-letni okres pracy w takich warunkach podając, że w takich właśnie warunkach pracował w (...) Przedsiębiorstwie (...) w L. jako operator ciężkich maszyn budowlanych w okresie od 29 sierpnia 1972 r. do 30 czerwca 1983 r., w Zakładach(...) Sp. z o.o. w P. jako operator ładowarki i spycharki w okresie od 1 lutego 1984 r. do 31 listopada 1995 r. oraz w Zakładzie (...) s.c. S.i W. W. w L. jako operator ładowarki w okresie od 1 sierpnia 1996 r. do 30 stycznia 1998 r.

Zgodnie z § 2 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r., okresy pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy.

W orzecznictwie wskazuje się, że podstawowym dokumentem poświadczającym staż pracy w warunkach szczególnych jest świadectwo wykonywania pracy w takich warunkach wystawione przez uprawnionego pracodawcę lub jego następcę prawnego. Brak świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach nie świadczy jednak o tym, że ubezpieczony faktycznie pracy takiej nie realizował. W postępowaniu przed Sądem nie stosuje się bowiem ograniczeń dowodowych, jakie istnieją w postępowaniu administracyjnym przed organem rentowym. Zatem okoliczność wykonywania pracy w szczególnych warunkach może być dowodzona wszelkimi środkami dowodowymi, w tym także zeznaniami świadków.

W przedmiotowej sprawie wnioskodawca nie przedłożył żadnego świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Sąd jednakże poczynił ustalenia faktyczne w niniejszej sprawie w oparciu o dokumenty zgromadzone w aktach osobowych wnioskodawcy z okresów jego zatrudnienia w kolejnych zakładach pracy w okresie od 1972 r. do 1998 r. oraz w oparciu o zeznania przesłuchanych w sprawie świadków. Z materiału tego wynika, że jakkolwiek praca ubezpieczonego w (...) Przedsiębiorstwie (...) w L. oraz w Zakładzie (...) s.c. S. i W. W. w L., a więc w zakładach świadczących usługi w budownictwie, mogłaby zostać uznana za pracę w szczególnych warunkach to za taką nie można jednak uznać pracy wnioskodawcy w Zakładach (...) (następnie Zakładach (...) Sp. z o.o.) w P..

Wskazać należy, że wykaz A stanowiący załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymienia prace, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego, z uwzględnieniem branż, w jakich są one wykonywane. W dziale V wykazu wymienione są prace w budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych, a wśród nich prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych (pkt 3). I takie właśnie prace, tj. operatora ładowarki czy operatora spycharki, ubezpieczony wykonywał w dwóch ww. zakładach, tj. w (...) Przedsiębiorstwie (...) w L. oraz w Zakładzie (...) s.c. S. i W. W. w L.. Wątpliwy jest jedynie okres, od kiedy faktycznie ubezpieczony pracował jako operator ładowarki w (...) Przedsiębiorstwie (...). Zawnioskowani przez ubezpieczonego świadkowie podawali, że ubezpieczony w takim charakterze pracował od początku zatrudnienia w ww. zakładzie. On sam podał, że na początku był pomocnikiem operatora, a potem pracował jako operator ładowarki bez uprawnień. Z akt osobowych wynika natomiast wyraźnie, że uprawnienia do obsługi ładowarki jednonaczyniowej ubezpieczony nabył dopiero 20 grudnia 1979r. W ocenie Sądu staż pracy na stanowisku operatora koparki liczyć zatem w tym zakładzie należy od nabycia przez wnioskodawcę uprawnień do obsługi ww. ciężkiej maszyny budowlanej. Tym samym stwierdzić należało, że ubezpieczony w warunkach szczególnych określonych w wykazie A dziale V pod poz. 3 przepracował w tym zakładzie 3 lata, 6 miesięcy i 10 dni. Cały zaś okres zatrudnienia wnioskodawcy w tym Przedsiębiorstwie wyniósł 10 lat, 10 miesięcy i 2 dni. Okres natomiast jego pracy w spółce cywilnej S. i W. W., zajmującej się również branżą budowlaną, na stanowisku operatora ładowarki wyniósł 1 rok i 6 miesięcy. Choć ubezpieczony tego nie podnosił, to wskazać też należy, że z akt osobowych z okresu jego zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) S.A. w L. wynika, że w okresie pracy w tym Przedsiębiorstwie od 18 lutego 1998 r. do końca tego roku ubezpieczony również - świadcząc pracę w charakterze operatora ładowarki - pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych - zgodnie z wykazem A dział V poz. 3, łącznie przez okres 10 miesięcy i 11 dni.

Jak wskazano wyżej, dla uznania danej pracy za pracę w szczególnych warunkach nie wystarczy samo ustalenie na jakim stanowisku /w jakim charakterze pracował ubezpieczony, ale istotne jest również określenie, w jakiej branży pracę na danym stanowisku /w danym charakterze pracownik wykonywał. Rozporządzenie bowiem do prac w szczególnych warunkach zalicza nie wszystkie prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych, lecz prace tych maszynistów wykonywane w budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych, a do takiej branży nie należał Zakład (...) w P., w którym ubezpieczony świadczył pracę w okresie od 1 lutego 1984 r. do 30 listopada 1995 r., tj. przez 11 lat i 10 miesięcy. Zakład ten, następnie przekształcony w spółkę Zakłady (...) Sp. z o.o., zajmował się naprawą i produkcją maszyn górniczych, a wnioskodawca w zakładzie tym pracował m.in. jako operator ładowarki w magazynie, którą przewoził maszyny górnicze lub ich części do naprawy, czyszczenia czy na produkcję. W żadnym razie nie była to więc branża budowlana, z którą wykonywanie pracy w szczególnych warunkach wiąże wykaz A dział V. Nie można zatem uznać, że praca ubezpieczonego w tym zakładzie we wskazanym wyżej okresie była pracą w szczególnych warunkach wymienioną w ww. wykazie w dziale V pod poz. 3. Ponieważ z przesłuchania ubezpieczonego oraz z zeznań świadków wynikało, że praca ubezpieczonego w ww. zakładzie polegała głównie na załadunku, wyładunku i przewożeniu maszyn górniczych lub ich części rozważania wymagało, czy ubezpieczony nie świadczył w tym czasie pracy w szczególnych warunkach ujętej w dziale VIII wykazu A, tj. dotyczącym prac w transporcie i łączności. W dziale tym pod poz. 1 ujęte są ciężkie prace załadunkowe i wyładunkowe oraz przeładunek materiałów sypkich, pylistych, toksycznych, żrących lub parzących w transporcie, a w pkt. 3 prace kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsienicowych. Żadnych z tych prac jednak ubezpieczony nie wykonywał, pracując w (...) Sp. z o.o. w P.. Nie można więc uznać, aby w tym czasie wykonywał prace w warunkach szczególnych w transporcie.

Na marginesie dodać należy, że materiał dowodowy zgromadzony w postępowaniu, w tym akta osobowe wnioskodawcy oraz zeznania świadka J. K. wykazały nadto, iż ubezpieczony pracując w Zakładach (...) w P. oprócz pracy w charakterze operatora spycharko-ładowarki wykonywał także pracę magazyniera, za co ponosił wspólną z innymi pracownikami magazynu odpowiedzialność materialną, kilkukrotnie poświadczoną podpisanymi umowami. Z zakresu jego obowiązków na stanowisku operatora spycharko-ładowarki - magazyniera wynika, że obowiązany był m.in. do przyjmowania od dostawców dostaw materiałów, ewidencjonowania dostaw, opakowań oraz rozchodów, wydawania dyspozycji dotyczących przygotowania materiałów i opakowań do wydania lub wysyłki, określania miejsca i sposobu składowania dostarczonego materiału, sprawdzenia dokumentacji rozchodowej, wydawania materiałów odbiorcom, dokonywania przeglądu materiałów, sporządzania protokołów odbioru /reklamacyjnych/, czy prowadzenia ewidencji depozytów. Wykonywał nadto bieżące drobne naprawy sprzętu, który użytkował, oraz inne czynności z tym sprzętem związane, a polegające np. na uzupełnianiu paliwa i oleju, sprawdzaniu ciśnienia w ogumieniu, kontroli stanu akumulatora, myciu i konserwacji. Okoliczność, że ubezpieczony oprócz czynności operatora spycharko-ładowarki wykonywał nadto inne czynności niezwiązane z pracą na tym stanowisku wynika dodatkowo z zeznań świadka J. K. oraz z dokumentu z 11 września 1992r. zawartego w aktach osobowych wnioskodawcy, w którym jego przełożony wnioskuje o podwyższenie mu premii regulaminowej właśnie za wykonywanie także innych czynności, tj. konserwacji i usuwania drobnych usterek ujawnionych w okresie składowania maszyn dołowych po remoncie. A zatem, jak z powyższego wynika, wykonywanie prac przydzielonym sprzętem (spycharką, ładowarką) w miejscu i w zakresie ustalonym przez Kierownika Magazynu nie odbywało się stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Przepis § 2 ust. 1 wyżej rozporządzenia Rady Ministrów
z 7 lutego 1983 r. dla uznania okresów pracy za uzasadniające prawo do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym wymaga natomiast aby w okresach tych praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wykonywana była stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Tego zaś o pracy wnioskodawcy w okresie od 1 lutego 1984 r. do 30 listopada 1995 r. przyjąć nie można.

Mając powyższe na uwadze Sąd uznał, iż praca wnioskodawcy w Zakładach (...) Sp. z o.o. w P. w okresie od 1 lutego 1984 r. do 30 listopada 1995 r. nie może być uznana za pracę w szczególnych warunkach. A skoro tak, to brak tego okresu uniemożliwia ustalenie, że ubezpieczony spełnił ustawowy warunek posiadania co najmniej 15 lat pracy w takich warunkach. Zliczenie bowiem nawet pozostałych okresów pracy wnioskodawcy, tj. w (...)Przedsiębiorstwie (...) w L. od 21 grudnia 1979 r. do 30 czerwca 1983 r. (3 lata, 6 miesięcy i 10 dni), czy nawet całego okres pracy w tym Przedsiębiorstwie, tj. 10 lat, 10 miesięcy i 2 dni; w Zakładzie(...) s.c. S. i W. W. w L. od 1 sierpnia 1996 r. do 30 stycznia 1998 r. (1 rok i 6 miesięcy) oraz w Przedsiębiorstwie (...)S.A. w L. od 18 lutego 1998 r. do 31 grudnia 1998 r. (10 miesięcy i 11 dni) nie da łącznego okresu pracy w szczególnych warunkach wynoszącego co najmniej 15 lat.

Mając na uwadze powyższe Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie jako niezasadne.