Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 30 lipca 2015 roku, wydanym w sprawie z powództwa J. W. przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. o zapłatę kwoty 7 147,00 złotych, Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 7 018,54 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 28 listopada 2013 roku do dnia zapłaty, oddalił powództwo w pozostałym zakresie, zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1 520,56 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu oraz nakazał ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi kwotę 14,06 zł tytułem nieuiszczonych kosztów procesu, sygn. akt XII GC 417/14 (wyrok – 121 – 121 odw., uzasadnienie - k. 122 – 125).

Apelację od powyższego orzeczenia złożył pozwany, zaskarżając je w części – w zakresie pkt 1 wyroku oraz w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach procesu stosownie do zakresu zaskarżenia.

Zaskarżonemu wyrokowi skarżący zarzucił naruszenie przepisów:

1. postępowania art. 233 § 1 k.p.c.

a) poprzez wyprowadzenie z materiału dowodowego wniosków z niego niewynikających, tj. że wskutek przedmiotowej kolizji doszło do szkody polegającej na utracie możliwości korzystania z pojazdu uzasadniającej korzystanie z pojazdu zastępczego, mimo że w sprawie nie przeprowadzono dowodu z zeznań świadka – poszkodowanego wykazującego, że spełnione były przesłanki uzasadniające zwrot kosztów najęcia pojazdu zastępczego przez poszkodowanego właściciela uszkodzonego auta, skutkiem czego Sąd bezzasadnie obciążył pozwanego obowiązkiem zwrotu kosztów wynajmu pojazdu zastępczego;

b) poprzez wyprowadzenie dalej idących wniosków niż pozwalają na to zgromadzone dowody, przez przyjęcie na podstawie dowodu z przesłuchania strony – powoda, że najem pojazdu był w przedmiotowej sprawie uzasadniony z uwagi na okoliczności dotyczące innej osoby – poszkodowanego, chociaż dowód z przesłuchania strony powodowej - wynajmującego pojazd zastępczy, mógł posłużyć tylko dla ustalenia faktu wynajęcia auta zastępczego, kosztu i czasu wynajmu, a nie okoliczności dotyczących sytuacji osobistej (życiowej) osoby trzeciej – poszkodowanego.

2. prawa materialnego art. 805 § 1 k.c. w związku z art. 361 § 1 k.c. w związku z art. 363 § 1 k.c. w związku z art. 436 § 2 k.c. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie, mimo że brak było ku temu uzasadnionych podstaw w sprawie.

Wskazując na powyższe zarzuty skarżący wniósł o zmianę skarżonego orzeczenia poprzez oddalenie powództwa w całości ewentualnie o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania oraz rozstrzygnięcie o kosztach postępowania, w tym kosztach zastępstwa procesowego przed Sądem II instancji, według norm przepisanych (apelacja - k. 129 – 131).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego jest bezzasadna.

W pierwszej kolejności rozważone zostaną zarzuty dotyczące naruszenia prawa procesowego, ponieważ ocena zasadności naruszenia prawa materialnego może być dokonana dopiero po stwierdzeniu, że ustalenia stanowiące podstawę faktyczną zaskarżonego wyroku zostały dokonane zgodnie z przepisami prawa procesowego (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 2 lipca 2004, sygn. akt II CK 409/03).

Chybiony jest zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. opisany w petitum apelacji w pkt 1 a) i b).

W sprawie niesporną była zasada odpowiedzialności pozwanego i powstały po jego stronie obowiązek wypłaty odszkodowania w związku ze szkodą zaistniałą w dniu 11 września 2013 roku. Pozwany odpowiedzialności tej nie kwestionował wypłacając odszkodowanie za szkodę całkowitą w kwocie 2 400,00 złotych (decyzja – k. 23). W rozpoznawanej sprawie, Sąd I instancji ustalając realną stawkę za najem pojazdu zastępczego, oparł się między innymi na opinii biegłego z zakresu mechaniki samochodowej, który po przeprowadzeniu analizy rynkowej, przedstawił wysokość dobowej stawki czynszowej odpowiadającej klasie pojazdu uszkodzonego i wskazał zakres stawek mieszczących się w przedziale od 190,00 do 240,00 złotych z podatkiem VAT. Zastosowana przez Sąd Rejonowy stawka 200,00 złotych z VAT mieści się we wskazanym w opinii przedziale stawek stosowanych na danym terenie.

W tym miejscu należy przypomnieć, że naprawienie szkody (a więc i odszkodowanie) powinno obejmować wszystkie straty, które poszkodowany poniósł wskutek zaistnienia szkody (art. 361 § 2 k.c.). Powszechnie przyjmuje się, że naprawienie szkody polegającej na uszkodzeniu pojazdu polega przede wszystkim na zapłaceniu kwoty koniecznej do przywrócenia samochodu do stanu poprzedniego. Poszkodowany dokonał wyboru sposobu naprawienia szkody, polegającego na wypłacie kwoty odszkodowania, po uznaniu przez pozwanego szkody za całkowitą. Pozwany zatem, w myśl art. 363 § 1 k.c. i art. 361 § 2 k.c., zobowiązany jest do zwrotu ekonomicznie uzasadnionych wydatków, które były niezbędne do korzystania przez poszkodowanego z pojazdu zastępczego. Podstawową funkcją odszkodowania bowiem jest kompensacja, co oznacza, że odszkodowanie winno przywrócić w majątku poszkodowanego stan naruszony zdarzeniem wyrządzającym szkodę. Cel ten realizuje naprawienie szkody uwzględniające indywidualną sytuację poszkodowanego. Wysokość odszkodowania winna ściśle odpowiadać rozmiarom wyrządzonej szkody. Odszkodowanie zatem nie może być wyższe lub niższe od szkody poniesionej przez poszkodowanego. Szkoda jest bowiem uszczerbkiem w prawnie chronionych dobrach wyrażającym się w różnicy między stanem dóbr, jaki istniał i jaki mógłby następnie wytworzyć się w normalnej kolei rzeczy, a stanem, jaki powstał na skutek zdarzenia wywołującego zmianę w dotychczasowym stanie rzeczy, z którym to ustawodawca wiąże powstanie odpowiedzialności odszkodowawczej. Oceny, czy poniesienie określonych kosztów mieści się w ramach szkody i normalnego związku przyczynowego należy dokonywać na podstawie indywidualnej sytuacji poszkodowanego i konkretnych okoliczności sprawy (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 20 lutego 2002 roku, V CKN 1273/00).

W rozpoznawanej sprawie prawidłowo Sąd Rejonowy przyznał powodowi zwrot kosztów za wynajem pojazdu zastępczego za okres 42 dni. W dniu 11 września 2013 roku doszło do zdarzenia w wyniku którego zniszczeniu uległ pojazd marki V. (...) nr rej. (...). Od tego dnia zatem przysługiwało poszkodowanemu prawo do wynajęcia pojazdu zastępczego, bowiem w tym dniu pozbawiony został możliwości korzystania z samochodu. Poszkodowany wynajmował pojazd zastępczy od dnia 11 września 2013 roku do dnia 24 października 2013 roku, tj. od dnia kolizji komunikacyjnej do wypłaty odszkodowania, która nastąpiła w dniu 22 października 2013 roku. Zasadne zatem było przyjęcie przez Sąd Rejonowy, iż okres dwóch dni, jaki upłynął od wypłaty kwoty odszkodowania do oddania pojazdu zastępczego poszkodowany mógł wykorzystać na zorganizowanie innego pojazdu. Tym bardziej, że w niniejszej sprawie szkoda została rozliczona jako całkowita.

Nie można zgodzić się ze stanowiskiem pozwanego, że konieczny okres najmu pojazdu zastępczego ograniczony jest czasem powzięcia przez poszkodowanego informacji o sposobie likwidacji szkody. Poszkodowany bowiem realną możliwość nabycia nowego pojazdu w miejsce uszkodzonego nabywa dopiero z dniem wypłaty odszkodowania i ewentualnie do tej daty można doliczyć kilka dni na nabycie nowego pojazdu. Ustalenie czasu niezbędnego na zakup nowego pojazdu ma charakter obiektywny i jest niezależne od posiadania przez poszkodowanego środków pieniężnych – w tym pochodzących z wypłaty odszkodowania poszkodowanemu obejmującego różnicę wartości pojazdu sprzed i po zdarzeniu szkodzącym - na zakup nowego auta. Na ustalenie czasu niezbędnego na nabycie pojazdu istotne znaczenie ma data zawiadomienia poszkodowanego o sposobie likwidacji szkody poprzez zapłatę różnicy pomiędzy wartością pojazdu sprzed i po zdarzeniu szkodzącym (uchwała SN z 22 listopada 2013 roku, sygn. akt III CZP 76/13, opubl. Legalis). Nie bez znaczenia jest jednak również wejście poszkodowanego w posiadanie środków pieniężnych potrzebnych na dokonanie zakupu samochodu.

Zdziwienie budzi zarzut nieprzeprowadzenia przez Sąd Rejonowy postępowania dowodowego na wskazane w apelacji okoliczności (opisane w uzasadnieniu apelacji) albowiem poszkodowany w dniu 16 września 2013 roku złożył oświadczenie (k. 14), iż w związku z brakiem możliwości wykorzystania innego nieodpłatnego środka transportu w miejsce uszkodzonego samochodu oraz niemożliwością zaspokojenia swoich potrzeb życiowych jak i braku możliwości korzystania ze swojego pojazdu w dotychczasowym zakresie w dniu 11 września 2013 roku wynajął samochód zastępczy. Ponadto z uwagi na zasadę rozkładu ciężaru dowodu (art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c.) to na pozwanym ciążył obowiązek wykazania, że poszkodowany miał środki na zakup nowego pojazdu oraz że wynajęty pojazd nie był wykorzystywany do zaspokajania potrzeb życiowych. Obowiązkowi powyższemu skarżący nie sprostał. O ile bowiem poszkodowany zobowiązany być wykazać uszkodzenie własnego samochodu oraz okres wynajmu samochodu zastępczego, to na zakładzie ubezpieczeń spoczywał ciężar udowodnienia zarzutów, że wynajem samochody był zbędny, albo powinien być zakończony wcześniej. W istocie więc to pozwany powinien przedstawić Sądowi Rejonowemu wnioski dowodowe zmierzające do wykazania, że sytuacja osobista poszkodowanego uzasadniała krótszy okres wynajmu lub nawet umożliwiała obejście się bez samochodu.

Poszkodowany od dnia 11 września 2013 roku uprawniony był przypuszczać, że odszkodowanie zostanie mu wypłacone szybko. Dopiero pismem z dnia 21 października 2013 roku pozwany ubezpieczyciel wskazał, iż szkoda ma charakter całkowitej i z tego tytułu zostanie wypłacone odszkodowanie w kwocie 2 400,00 złotych. Należy w tym miejscu wskazać, że trudno wymagać od poszkodowanego by zaangażował własne środki do zakupu nowego pojazdu wcześniej przed uzyskaniem odszkodowania. Brak jest również podstaw do żądania, aby poszkodowany w ramach ograniczenia rozmiaru szkody zaciągnął kredyt na zakup nowego samochodu. Bez znaczenia przy tym pozostaje porównanie wartości samochodu uszkodzonego do sumy kosztów wynajmu samochodu zastępczego. Można bowiem postawić tezę, że skoro poszkodowany używał samochodu o wartości niewielkiej (ok. 3000 zł), to nie stać go było na zakup auta droższego, a więc również nie posiadał on środków pieniężnych na zakup kolejnego samochodu przed wypłatą odszkodowania. Tylko zatem niezwykła rozwlekłość postępowania likwidacyjnego doprowadziła do kumulacji szkody. Poniesione przez poszkodowanego wydatki związane z wynajmem samochodu zastępczego w okresie likwidacji szkody przez pozwanego niewątpliwie są wydatkami poniesionymi w następstwie zdarzenia szkodzącego, które by nie powstały bez tego zdarzenia.

W kontekście prawidłowych ustaleń Sądu Rejonowego nie znajduje również usprawiedliwienia zarzut naruszenia prawa materialnego art. 805 § 1 k.c. w związku z art. 361 § 1 k.c. w związku z art. 363 § 1 k.c. w związku z art. 436 § 2 k.c. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie, mimo że brak było ku temu uzasadnionych podstaw w sprawie.

Sąd Okręgowy nie dostrzegł żadnych uchybień kwestionowanego wyroku, które winny być uwzględnione w toku kontroli instancyjnej z urzędu. W tym stanie rzeczy, wobec bezzasadności wskazanych zarzutów sformułowanych przez apelującego Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację.