Pełny tekst orzeczenia

WYROK ŁĄCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 marca 2016 roku

Sąd Rejonowy w Szczytnie w II Wydziale Karnym

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SR Andrzej Janowski

Protokolant: sekr. sąd. Katarzyna Strzelec

bez udziału Prokuratora

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 29 marca 2016 r. sprawy:

M. N. , s. D. i M. z d. R., ur. (...) w O.

skazanego prawomocnymi wyrokami:

1)  Sądu Rejonowego w Szczytnie z dnia 22.01.2015 roku sygn. II K 510/14 za czyn z art. 158 §1 k.k. popełniony w dniu 9 sierpnia 2014 r. na karę 6 miesięcy ograniczenia wolności;

2)  Sądu Rejonowego w Szczytnie z dnia 17.12.2014 roku sygn. akt II K 536/14

1) za czyn z art. 158 §1 k.k. popełniony w dniu 10 lipca 2014 r. na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności,

2) za czyn z art. 226 §1 k.k. i in. popełniony w dniu 10 lipca 2014 r. na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności,

3) łącznie na karę 1 roku i 4 miesięcy pozbawienia wolności;

3)  Sądu Rejonowego w Szczytnie z dnia 11.05.2015 roku sygn. akt II K 681/14

1) za czyn z art. 282 k.k. popełniony w dniu 18 sierpnia 2014 r. na karę 1 roku i 4 miesięcy pozbawienia wolności,

2) za czyn z art. 226 §1 k.k. i in. popełniony w dniu 18 sierpnia 2014 r. na karę 8 miesięcy pozbawienia wolności,

3) łącznie na karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności;

I. na podstawie art. 569 §1 k.p.k., art. 85 k.k. i art. 86 §1k.k., w brzmieniu przepisów obowiązującym w dacie czynów, w zw. z art. 4 §1 k.k., łączy karę ograniczenia wolności i kary pozbawienia wolności orzeczone powyższymi wyrokami Sądu Rejonowego w Szczytnie (opisanymi w pkt 1 - 3) i w ich miejsce wymierza skazanemu M. N. karę łączną 3 (trzech) lat i 3 (trzech) miesięcy pozbawienia wolności;

II. na podstawie art. 577 k.p.k. na poczet orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności zalicza okresy od 10.07.2014 roku do 12.07.2014 roku, od 18.08.2014 roku do 10.04.2015 roku oraz od 14.04.2015 roku do 15.04.2015 roku;

III. na podstawie art. 576 §1 k.p.k. w pozostałym zakresie łączone wyroki pozostawia do odrębnego wykonania;

IV. na podstawie art. 29 ust. 1 ustawy Prawo o adwokaturze zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. P. F. prowadzącego Kancelarię Adwokacką w S. kwotę 120 (sto dwadzieścia) złotych oraz podatek VAT w kwocie 27,60 złotych tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej skazanemu z urzędu;

V. na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwalnia skazanego w całości od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych.

UZASADNIENIE

Pismem z dnia 14 grudnia 2015 r. Dyrektor Zakładu Karnego w I. poinformował, że zachodzą warunki do wydania wyroku łącznego wobec skazanego M. N..

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Szczytnie z dnia 17 grudnia 2014 r., sygn. akt. II K 536/14, M. N. został skazany za czyn z art. 158 § 1 k.k. oraz za czyn z art. 226 § 1 k.k. i in., oba popełnione w dniu 10 lipca 2014 r., na kary po 10 miesięcy pozbawienia wolności, w miejsce których wymierzona została mu kara 1 roku i 4 miesięcy pozbawienia wolności.

(dowód: dane o karalności k. 6-7, odpis wyroku k.11-12)

Następnie prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Szczytnie z dnia 22.01.2015 r., sygn. akt II K 510/14 M. N. został skazany za czyn z art. 158 § 1 k.k., popełniony w dniu 09 sierpnia 2014 r., na karę 6 miesięcy ograniczenia wolności. (dowód: dane o karalności k. 6-7, odpis wyroku k.10-10v)

Nadto wyrokiem Sądu Rejonowego w Szczytnie z dnia 11 maja 2015 r., sygn. akt II K 681/14, M. N. został skazany za czyn z art. 226 § 1 k.k. i in. na karę 8 miesięcy pozbawienia wolności, oraz za czyn z art. 282 k.k., oba popełnione w dniu 18 sierpnia 2014 r., ma karę 2 lat i 7 miesięcy pozbawienia wolności – łącznie na kare 3 lat pozbawienia wolności. Wyrokiem Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 10 listopada 2015 r. w sprawie VII Ka 683/15 orzeczona wobec skazanego kara jednostkowa za czyn z art. 282 k.k. została złagodzona do 1 roku i 4 miesięcy pozbawienia wolności i wymierzono skazanemu karę łączną 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności.

(dowód: dane o karalności k. 6-7, odpis wyroku k.13-14v, opinia o skazanym k. 20-21)

M. N. jest osadzony w zakładzie karnym od 20 sierpnia 2014 roku, przy czym przebywał kolejno w jednostkach penitencjarnych w B., O., P. i W.. Od dnia 17 listopada 2015 r. skazany odbywa karę w systemie programowego oddziaływania w Zakładzie Karnym w I.. Dotychczas skazany był karany dyscyplinarnie 23 razy, łącznie za 35 wykroczeń. Nie był regulaminowo nagradzany. Stosowano wobec niego środki przymusu bezpośredniego. Jest wrogo nastawiony do funkcjonariuszy zakładu karnego, zachowuje się w sposób arogancki, opryskliwy i wulgarny. Jest uczestnikiem grupy nieformalnej skazanych grypsujących, ściśle przestrzegającym zasad grupy. Podczas pobytu w Zakładzie Karnym we W. wdał się w utarczkę słowną z innym osadzonym, za co został ukarany dyscyplinarnie. Z uwagi na niewłaściwe układanie relacji ze współosadzonymi, oraz wyznaczony termin terapii związanej z uzależnieniem od alkoholu, osadzony nie został dotychczas zakwalifikowany do odbycia kursu zawodowego.

(dowód: opinia o skazanym k. 20-21)

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z dyspozycją art. 569 § 1 k.p.k. wydanie wyroku łącznego w stosunku do osoby prawomocnie skazanej wyrokami różnych sądów jest możliwe, gdy zachodzą warunki do orzeczenia wobec niej kary łącznej, obejmującej kary orzeczone za przestępstwa pozostające w tzw. realnym zbiegu. Zaznaczyć należy, że w związku z tym, że potrzeba orzeczenia kary łącznej nie powstała w związku z prawomocnym skazaniem po dniu 01 lipca 2015 r., w niniejszej sprawie przepisy rozdziału IX Kodeksu karnego znajdują zastosowanie w brzmieniu sprzed tej daty (art. 19 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw, Dz.U.1997.89.555 z dnia 1997.08.04).

Przesłanki orzeczenia kary łącznej określa kodeks karny w art. 85. Jak wynika z treści powołanego przepisu, sąd orzeka karę łączną, jeżeli sprawca popełnił dwa lub więcej przestępstw, zanim zapadł pierwszy wyrok, choćby nieprawomocny, co do któregokolwiek z nich i wymierzono za nie kary tego samego rodzaju albo inne podlegające łączeniu.

Uchwałą z dnia 25 lutego 2005 r., której nadano moc zasady prawnej, Sąd Najwyższy przesądził, że zawarty w art. 85 k.k. zwrot „zanim zapadł pierwszy wyrok” odnosi się do pierwszego chronologicznie wyroku, który zapadł przed popełnieniem przez sprawcę kolejnego przestępstwa (zobacz uchwała 7 sędziów SN, sygn. akt I KZP 36/04).

W niniejszej sprawie powyższe przesłanki zostały spełnione w odniesieniu do wszystkich czynów przypisanych M. N., popełnionych przez niego przed wydaniem pierwszego wyroku z dnia 17 grudnia 2014 r., zapadłego w sprawie II K 536/14. Jednocześnie we wszystkich tych sprawach orzeczone kary nadają się do połączenia. Za wyjątkiem kary orzeczonej w sprawie II K 510/14 są to kary pozbawienia wolności, z kolei wymierzona w tej sprawie kara ograniczenia wolności podlega łączeniu z karami pozbawienia wolności na podstawie art. 87 k.k.

Stosownie do tego ostatniego przepisu, w razie skazania za zbiegające się przestępstwa na kary pozbawienia wolności i ograniczenia wolności sąd wymierza karę łączną pozbawienia wolności, przyjmując, że miesiąc ograniczenia wolności równa się 15 dniom pozbawienia wolności. Tym samym orzeczona wobec skazanego w sprawie II K 510/14 kara 6 miesięcy ograniczenia wolności odpowiada 3 miesiącom kary pozbawienia wolności.

Odnosząc się w tym miejscu do wymiaru orzeczonej kary łącznej, należy wskazać, że zgodnie z dyspozycją art. 86 § 1 k.k., granice kary łącznej wyznaczają z jednej strony najwyższa z kar jednostkowych orzeczonych za poszczególne przestępstwa (1 rok i 4 miesiące pozbawienia wolności), z drugiej zaś suma orzeczonych kar jednostkowych (3 lata i 11 miesięcy pozbawienia wolności).

Poza wyjątkiem określonym w art. 88 k.k. ustawa nie przewiduje reguł co do łączenia kar, na podstawie którejkolwiek z zasad wymiaru kary łącznej. Istnieją trzy zasady wymiaru kary łącznej : zasada kumulacji, asperacji i absorpcji. System kumulacji polega na zwykłym zsumowaniu kar wymierzonych za poszczególne przestępstwa. System absorpcji polega na tym, że najsurowsza z kar pochłania pozostałe. System asperacji polega na zaostrzeniu najsurowszej z wymierzonych kar. Na tle orzecznictwa Sądu Najwyższego wykształciła się reguła, że zasada absorpcji powinna być stosowana tam, gdzie pomiędzy zbiegającymi się przestępstwami zachodzi bliski związek podmiotowy i przedmiotowy. Tam gdzie związek ten jest dalszy kara powinna być zbliżona do kumulacji kar. Wymiar kary łącznej powinien różnić się od mechanicznego dodawania kar. Priorytetową zatem zasadą kary łącznej powinna być zasada asperacji, natomiast karą łączna orzekana na zasadzie absorpcji lub kumulacji wyjątkiem.

Ustalając w niniejszej sprawie wymiar kary łącznej na poziomie 3 lat i 3 miesięcy pozbawienia wolności, Sąd zastosował zasadę asperacji.

Należało mieć przy tym na względzie stosunkową bliskość czasową i rodzajową między przestępstwami objętymi wyrokami podlegającymi połączeniu (od 10 lipca 2014 r. do 9 sierpnia 2014 r.), co nie pozwalało na proste zsumowanie orzeczonych wobec skazanego kar. Przypisane mu czyny miały charakter bądź tożsamy (znieważanie funkcjonariuszy publicznych), bądź też były to czyny z zastosowaniem przemocy, a więc przestępstwa podobne (wymuszenie rozbójnicze, dwukrotnie pobicie).

Jednakże okoliczności te nie mogły prowadzić do nadmiernego złagodzenia odpowiedzialności skazanego, wobec jednoznacznie negatywnej oceny jego zachowania w warunkach izolacji więziennej. Wymieniony był dotychczas karany aż 23 razy za 35 wykroczeń dyscyplinarnych, co wskazuje, że jest sprawcą niepoprawnym, który nie dostrzega naganności własnego postępowania. Nadto pomimo dwukrotnej karalności za czyn z art. 226 § 1 k.k. skazany zachowuje się w sposób lekceważący wobec funkcjonariuszy służby więziennej, co dodatkowo potwierdza, że przejawia bezkrytyczny stosunek do popełnionych przez siebie czynów. Względy prewencji szczególnej, jak i ogólnej w ocenie Sądu wskazują na konieczność wymierzenia skazanemu kary łącznej według zasady asperacji w większym stopniu zbliżonej do kumulacji, niż do absorpcji.

Podkreślenia wymaga, że zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego instytucja kary łącznej nie musi przynosić skazanemu wyłącznie korzyści, a z uwagi na treść art. 89 k.k., w niektórych przypadkach może tę sytuację nawet pogorszyć i nie stoją temu na przeszkodzie ani standardy konstytucyjne, ani standardy określone w ratyfikowanych umowach międzynarodowych chroniących uniwersalne prawa i wolności człowieka (zob. postanowienie. SN z 1.10.2002 r., V KK 73/02, LEX nr 56827). Instytucja kary łącznej nie jest też w żadnym razie instrumentem łagodzenia kar orzeczonych za zbiegające się przestępstwa, a fakt popełnienia wielu przestępstw nie jest okolicznością łagodzącą i nie może stanowić podstawy premiowania wielokrotnego sprawcy.

Na podstawie art. 577 k.p.k. na poczet orzeczonej kary łącznej zaliczono M. N. okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawach podlegających połączeniu, zaś na podstawie art. 576 § 1 k.p.k. w pozostałym zakresie łączone wyroki pozostawiono do odrębnego wykonania.

O kosztach za obronę z urzędu orzeczono zgodnie z art. 29 ust. 1 Prawa o adwokaturze.

Sytuacja finansowa skazanego odbywającego karę pozbawienia wolności i nie zatrudnionego, nie pozwala w ocenie Sądu na poniesienie kosztów sądowych, od których zapłaty został zwolniony, na podstawie art. 624 § 1 k.p.k.