Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 kwietnia 2016 r.

Sąd Okręgowy w Rzeszowie V Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 20 kwietnia 2016 r. w Rzeszowie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty w G.
przeciwko M. R.
o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej
od wyroku Sądu Rejonowego w Rzeszowie XIII Zamiejscowego Wydziału Cywilnego
z siedzibą w S.

z dnia 21 października 2015 r., sygn. akt XIII C 323/15

zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że powództwo oddala.

SSO Wojciech Misiuda SSO Adam Simoni SSR del. do SO Witold Benicki

Sygn akt V Ca 954/15

Uzasadnienie wyroku z dnia 20 kwietnia 2016 r.

Zaskarżonym wyrokiem Sąd pierwszej instancji w pkt I zasądził od pozwanej M. R. na rzecz powoda (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w G. kwotę 31.113,49 złotych (trzydzieści jeden tysięcy sto trzynaście złotych czterdzieści dziewięć groszy) z ustawowymi odsetkami od dnia 28 stycznia 2015 roku do dnia zapłaty oraz w pkt II zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 3.956,00 złotych, tytułem zwrotu kosztów procesu. Motywy rozstrzygnięcia Sąd Rejonowy wskazał w pisemnym uzasadnieniu orzeczenia zalegającym na k. 91-92.

Apelację od wyroku Sądu pierwszej instancji wniosła pozwana, która podniosła zarzut przedawnienia wierzytelności powoda, domagając się jednocześnie jego uchylenia (k.98, k. 101, k. 112).

W odpowiedzi na apelację strona powodowa wniosła o jej oddalenie oraz zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego od pozwanej na rzecz powoda według norm przepisanych (k. 116-117).

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja jest zasadna.

Zarzut przedawnienia podniesiony przez pozwaną w środku zaskarżenia okazał się skuteczny. Nie znajduje uzasadnienia twierdzenie powoda, iż pozwana podniosła jedynie, że znajduje się w trudnej sytuacji materialnej, bowiem skarżąca podniosła bez wątpienia zarzut przedawnienia w swojej apelacji.

Podnieść należy, że przedawnienie jest instytucją prawa materialnego i dyspozycja przepisu art. 207 kpc oraz art. 217 kpc nie obejmuje powyższego zarzutu. Prowadziłoby to bowiem do ograniczenia praw podmiotowych stron (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 maja 2014 r, II CSK 441/13, Lex nr 1504552).

Sąd drugiej instancji rozpoznający sprawę na skutek apelacji nie jest związany przedstawionymi w niej zarzutami dotyczącymi naruszenia prawa materialnego. Jako sąd orzekający w sprawie co do jej meritum ma obowiązek samodzielnego zastosowania prawa materialnego. Ponieważ przedawnienie jest instytucją prawa materialnego, sąd drugiej instancji ma obowiązek rozważenia kwestii przedawnienia - w razie podniesienia zarzutu przedawnienia przez tego, przeciwko komu służy roszczenie (art. 117 § 2 k.c.) - bez względu na zarzuty apelacji (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 marca 2010 r., I CSK 407/09, Lex 584187).

W dniu 28 listopada 2008 roku pozwana M. R. zawarła z (...) S.A. z siedzibą w W. umowę kredytu gotówkowego nr (...) z przeznaczeniem na cele konsumpcyjne (k.25-26), na podstawie której otrzymała określoną w umowie kwotę pieniężną, jednocześnie zobowiązała się do jej zwrotu na warunkach określonych w tej umowie. Kredytobiorca zobowiązała się dokonać całkowitej spłaty kredytu wraz z odsetkami w 72 ratach do dnia 28 każdego kolejnego miesiąca, począwszy od 28 grudnia 2008 r.

Jak wynika z akt sprawy w dniu 9 marca 2011 r. (...) S. A. wystawił bankowy tytuł egzekucyjny przeciwko pozwanej (k.31), wobec zaprzestania przez nią spłaty kredytu. Następnie pismem z dnia 14 marca 2011 r. bank złożył wniosek o nadanie klauzuli wykonalności (k.32). W dniu 26 kwietnia 2011 r. (...)S.A. zawarł umowę przelewu wierzytelności z powodem (k. 36 i nast.). Umowa cesji obejmowała m.in. wierzytelność przysługującą cedentowi wobec pozwanej z tytułu ww. umowy kredytu (k.40). Z kolei (...) S.A. w dniu 29 czerwca 2011 r. wystosował wniosek egzekucyjny na podstawie wystawionego wcześniej bankowego tytułu egzekucyjnego.

Zgodnie art. 509 § 1 kpc wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Z kolei § 2 ww. przepisu stanowi, iż wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

Skoro zatem (...) S.A. z siedzibą w W. zawarł z powodem umowę cesji w dniu 26 kwietnia 2011 r., która obejmowała m.in. wierzytelność będącą przedmiotem niniejszego postępowania to nieuprawnionym było złożenie wniosku egzekucyjnego przez bank w dniu 29 czerwca 2011 r., albowiem ze względu na następstwo prawne powoda w stosunku do wierzytelności objętej bankowym tytułem egzekucyjnym w oparciu o który wszczęto postępowanie egzekucyjne odpadła podstawa materialno-prawna dochodzonego przez bank roszczenia.

Przechodząc do rozważań dotyczących skuteczności podniesionego w apelacji zarzutu przedawnienia, Sąd Okręgowy w pierwszej kolejności pragnie zauważyć, że zgodnie z treścią art. 118 kc, jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata. Z uwagi na to, iż roszczenie będące przedmiotem niniejszego postępowania, ma swe źródło w umowie kredytu, a udzielanie kredytów jest jedną z czynności bankowych, będącą przedmiotem działalności gospodarczej banków, to w przedmiotowej sprawie ma zastosowanie 3-letni termin przedawnienia.

Brzmienie art. 120 § 1 kc z kolei stanowi, iż bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie. (...) S.A. w dniu 9 marca 2011 r. wystawił bankowy tytuł egzekucyjny, zatem należy przyjąć, że w tym dniu roszczenie stało się wymagalne.

Stosownie do treści art. 123 § 1 pkt 1 kc bieg przedawnienia przerywa się przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia.

Wniosek o nadanie klauzuli wykonalności opatrzony datą 14 marca 2011 r. (k.32), nie zawiera prezentaty z której wynikałoby kiedy wpłynął on do Sądu, ponadto brak w aktach sprawy ewentualnego dowodu nadania ww. pisma. Z racji tego brak możliwości ustalenia kiedy przedmiotowy wniosek wpłynął do Sądu, a co za tym idzie kiedy nastąpiło przerwanie biegu przedawnienia.

Przerwany wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności bieg trzyletniego terminu przedawnienia rozpoczyna się na nowo z chwilą wydania w tym postępowaniu postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2008 r., V CSK 386/07, nie publ.). Z postanowienia Komornika Sądowego w Sądzie Rejonowym w Rzeszowie B. R. (k.35), wynika, iż klauzula wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu została nadana w dniu 17 maja 2011 r., więc teoretycznie od tego dnia należałoby liczyć na nowo termin przedawnienia roszczenia.

Mając na względzie fakt, iż powód w dniu 26 kwietnia 2011 nabył wierzytelność objętą ww. bankowym tytułem egzekucyjnym, to bank jako cedent powinien cofnąć wniosek o nadanie klauzuli wykonalności, natomiast samo postępowanie powinno być umorzone jako bezprzedmiotowe, ponieważ powód jako następca prawny banku i tak nie byłby uprawniony do prowadzenia egzekucji na podstawie tego tytułu wykonawczego. Ponadto bank mając świadomość, iż przedmiotowa wierzytelność - z uwagi na zawarcie umowy cesji z powodem - już mu nie przysługuje, nie powinien w ogóle inicjować postępowania egzekucyjnego. Na marginesie Sąd Okręgowy pragnie zauważyć, iż takie zachowanie banku charakteryzowało się daleko idącą nielojalnością procesową, co z uwagi na profesjonalny charakter jego działalności należy uznać za zachowanie niepożądane.

Z uwagi na powyższe niezasadnym jest liczenie na nowo biegu terminu przedawnienia od dnia nadania klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu, bowiem nastąpiło to po nabyciu przez powoda przedmiotowej wierzytelności. Brak również materiału dowodowego, który pozwoliłby na precyzyjne ustalenie w jakim dniu złożono wniosek o nadanie klauzuli wykonalności.

Jeżeli zatem wniosek o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu został wniesiony do Sądu przed zawarciem umowy cesji, doprowadzając do przerwania biegu terminu przedawnienia, natomiast sama klauzula wykonalności została nadana po czynności prawnej skutkującej nabyciem wierzytelności przez powoda, to należy uznać iż właśnie dzień zawarcia umowy cesji wyznacza na nowo bieg terminu przedawnienia.

Ze względu na to miarodajnym jest obliczanie na nowo biegu terminu przedawnienia od dnia 26 kwietnia 2011 r., tj. od dnia zawarcia umowy przelewu wierzytelności. W tym miejscu Sąd Okręgowy pragnie zauważyć, że gdyby nadanie klauzuli wykonalności nastąpiło przed zawarciem umowy cesji to należałoby liczyć na nowo bieg terminu przedawnienia od dnia w którym Sąd nadał klauzulę.

Skoro zatem bieg 3 – letniego terminu przedawnienia zaczął biec na nowo w dniu 26 kwietnia 2011 r., to upłynął w dniu 26 kwietnia 2014 r. Pozew w niniejszej sprawie wpłynął do Sądu w dniu 28 stycznia 2015 r., zatem po upływie terminu przedawnienia.

Na marginesie Sąd Okręgowy pragnie zauważyć, że nawet gdyby liczyć na nowo termin przedawnienia od dnia nadania klauzuli wykonalności tj. 17 maja 2011 r., to i tak dochodzone roszczenie uległoby przedawnieniu w dniu 17 maja 2014 r., zatem również po wniesieniu pozwu.

Mając na uwadze powyższe rozważania Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że oddalił powództwo stosownie do treści art. 386 § 1 kpc.

SSO Wojciech Misiuda SSO Adam Simoni SSR del. do SO Witold Benicki

ZARZĄDZENIE

(...)

(...)

SSO Adam Simoni