Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 marca 2013 r.

Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Śródmieścia, Wydział VIII Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSR Paweł Wiśniewski

Protokolant: Anna Hrydziuszko

po rozpoznaniu w dniu 13 marca 2013 r. we Wrocławiu

na rozprawie

sprawy z powództwa J. G.

przeciwko A. P. i W. P.

o zapłatę

I.  uchyla wyrok zaoczny z dnia 5 maja 2011 r.;

II.  umarza postępowanie w zakresie żądania zasądzenia kwoty 2.803,79 zł;

III.  w pozostałej części powództwo oddala;

IV.  zasądza od powódki na rzecz pozwanych solidarnie kwotę 3.088 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

UZASADNIENIE

Powodowie J. G. i P. O. wnieśli o zasądzenie na swoją rzecz od pozwanych A. P. i W. P. kwoty 26.807,58 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu (tj. dnia 18 lutego 2011 r.) do dnia zapłaty.

Uzasadniając swoje żądanie, podali, że byli właścicielami lokalu mieszkalnego nr (...) położonego we W. przy ul. (...). W dniu 1 listopada 2004 r. zawarli z pozwanymi umowę najmu opisanego lokalu na okres 48 miesięcy, na podstawie której pozwani byli zobowiązani do zapłaty czynszu w wysokości 1.458,33 zł miesięcznie. W listopadzie 2008 r. pozwani odmówili podpisania kolejnej umowy najmu i dokonywania opłat za korzystanie z lokalu. Powodowie podnieśli przy tym, że pomimo zawarcia z pozwanymi w sierpniu 2006 r. przedwstępnej umowy sprzedaży lokalu, nie zgodzili się na to, by pozwani korzystali z lokalu nieodpłatnie, aż do stycznia 2011 r., gdy uprawomocnił się wyrok nakazujący powodom złożenie oświadczenia woli o zawarciu umowy przyrzeczonej. Zdaniem powodów, pozwani zobowiązani byli do zapłaty na ich rzecz opłat za korzystanie z lokalu przez okres 26 miesięcy, tj. od listopada 2008 r. do grudnia 2010 r., w łącznej wysokości 37.916,58 zł stanowiącej 26-krotność czynszu najmu ustalonego w 2004 roku. Powodowie wyjaśnili również, że tytułem odsetek za opóźnienie w zapłacie opisanych należności powodom należy się kwota 6.091 zł. Ponadto powództwo obejmowało kwotę 2.000 zł, którą powódka uiściła tytułem opłat eksploatacyjnych, a do zapłaty których zobowiązani byli pozwani, zgodnie z umową z sierpnia 2006 r. Ostatecznie żądana pozwem suma została pomniejszona o kwotę 19.200 zł, co do której powodowie złożyli oświadczenie o potrąceniu z wierzytelnością pozwanych z tytułu kosztów procesu w sprawie o nakazanie złożenia oświadczenia woli.

Wyrokiem zaocznym z dnia 5 maja 2011 r. Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Śródmieścia uwzględnił powództwo w całości.

Pozwani złożyli sprzeciw od powyższego wyroku zaocznego, wnosząc o jego uchylenie i oddalenie powództwa w całości. Pozwani zaprzeczyli bowiem, że byli zobowiązani do płacenia powodom czynszu za korzystanie z lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) we W.. Na podstawie umowy z dnia 5 lipca 2004 r. strony ustaliły bowiem, że pozwani mogą mieszkać w spornym lokalu, ponosząc jedynie opłaty eksploatacyjne. Już wówczas strony porozumiały się również, że powodowie sprzedadzą lokal pozwanym po wykupieniu go od Gminy W., a na poczet ceny sprzedaży pozwani uiścili z góry kwotę 70.000 zł, a także przekazali powodom pieniądze potrzebne na wykupienie lokalu. Pozwani zarzucili, że intencją stron było zawarcie umowy użyczenia, a podpisanie umowy najmu z listopada 2004 r. podyktowane było potrzebą legitymowania się przez pozwanych tytułem prawnym do lokalu wobec dostawców mediów.

Pozwani zarzucili ponadto, że na bieżąco uiszczali wszystkie opłaty eksploatacyjne. Żądanie zasądzenia kwoty 2.000 zł uznali zatem za bezzasadne, gdyż nie dopuścili do powstania zaległości wobec Wspólnoty Mieszkaniowej.

W piśmie procesowym z dnia 18 września 2012 r. powód P. O. cofnął pozew.

Postanowieniem z dnia 17 października 2012 r. Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Śródmieścia uchylił wyrok zaoczny z dnia 5 maja 2011 r. w części uwzględniającej powództwo powoda oraz zasądzającej na jego rzecz zwrot kosztów procesu, umarzając postępowanie z jego powództwa.

Na rozprawie w dniu 13 marca 2013 r. powódka cofnęła ze zrzeczeniem się roszczenia

pozew co do kwoty 2.803,79 zł, oświadczając, że wnosi o zasądzenie od pozwanych na jej rzecz solidarnie kwoty 24.003,79 zł, na którą składa się kwota 2.000 zł uiszczonych opłat eksploatacyjnych, a ponadto połowa z opisanej w pozwie należności głównej w wysokości 37.916,58 zł oraz skapitalizowanych odsetek w wysokości 6.091 zł. Powódka wyjaśniła, że przedstawiona do potrącenia kwota 19.200 zł została w całości wyegzekwowana na rzecz pozwanych w toku postępowania egzekucyjnego, a zatem pozwani zobowiązani są do zapłaty odszkodowania w pełnej wysokości. Powódka podała przy tym, że jako była współwłaścicielka, domaga się zasądzenia na jej rzecz połowy opisanych świadczeń.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 5 lipca 2004 r. powódka J. G.(wówczas S. O.) zawarła z pozwanymi A. P.i W. P.pisemną umowę pożyczki, na podstawie której pozwani przekazali jej kwotę 70.000 zł tytułem pożyczki, a powódka zobowiązała się sprzedać pozwanym lokal mieszkalny nr (...)przy ul. (...)we W.po wykupieniu go od Gminy W., za cenę równą cenie wykupu mieszkania (po uwzględnieniu bonifikaty), powiększonej o kwotę 70.000 zł oraz koszty zawarcia umowy wykupu lokalu od Gminy. Udzielona pożyczka miała zostać zaliczona na poczet ceny sprzedaży lub zadatku na poczet ceny.

Powódka zobowiązała się również wynająć lokal pozwanym, najpóźniej po wykupieniu go od Gminy.

Pozwani zobowiązali się ponadto do ponoszenia, począwszy od lipca 2004 r., wszelkich opłat eksploatacyjnych związanych z przedmiotowym lokalem.

(dowód: umowa pożyczki z 5 lipca 2004 r., k. 77.)

W dniu 1 listopada 2004 r. powódka J. G.(wówczas S. O.) zawarła z pozwaną A. P.pisemną umowę najmu lokalu mieszkalnego nr (...)przy ul. (...)we W.na okres 48 miesięcy, licząc od daty jej zawarcia. Zgodnie z umową, pozwana zobowiązana była do zapłaty na rzecz powódki czynszu najmu w wysokości 1.458,33 zł (§ 4 umowy).

W umowie strony ustaliły, że dla zabezpieczenia roszczeń powódki z tytułu czynszu najmu oraz naprawienia ewentualnych szkód pozwana wpłaciła kaucję w wysokości 70.000 zł.

(dowód: umowa najmu z 1 listopada 2004 r., k. 15-16.)

W dniu 9 grudnia 2004 r. powodowie J. G. i P. O. nabyli udziały w prawie własności nieruchomości lokalowej nr 22 przy ul. (...) we W. – każdy po 1/2 części.

(dowód: odpis księgi wieczystej, k. 12.)

W dniu 3 sierpnia 2006 r. powodowie J. G. i P. O. zawarli z pozwanymi A. P. i W. P. przedwstępną umowę sprzedaży w formie aktu notarialnego, na podstawie której powodowie zobowiązali się sprzedać pozwanym prawo własności nieruchomości lokalowej nr 22 przy ul. (...) we W.. Strony oświadczyły, że wartość rynkowa lokalu i cena sprzedaży wynosi kwotę 240.000 zł, która została w całości zapłacona przez pozwanych.

Powodowie wyrazili również zgodę na korzystanie przez pozwanych z opisanego lokalu, a pozwani zobowiązali się ponosić wszelkie opłaty związane z eksploatacją lokalu.

(dowód: przedwstępna umowa sprzedaży z 3 sierpnia 2008 r., k. 17-19.)

Zapłacona przez pozwanych w 2004 roku kwota 70.000 zł została przez strony zaliczona na poczet ceny sprzedaży.

(bezsporne, a ponadto zeznania świadka P. G., k. 181.)

W dniu 19 stycznia 2009 r. powódka zapłaciła na rzecz Wspólnoty Mieszkaniowej nieruchomości przy ul. (...) we W. kwotę 2.000 zł.

(dowód: potwierdzenie operacji na rachunku bankowym, k. 25.)

Prawomocnym wyrokiem z dnia 21 października 2010 r. Sąd Okręgowy we Wrocławiu nakazał powodom złożenie oświadczenia woli o sprzedaży pozwanym udziałów – w wysokości po 1/2 części – w prawie własności lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) we W., za cenę 240.000 zł.

(dowód: wyrok Sądu Okręgowego we Wrocławiu z 21 października 2010 r., k. 22.)

Prawomocnym wyrokiem z dnia 17 kwietnia 2012 r. Sąd Okręgowy we Wrocławiu oddalił w całości powództwo powodów przeciwko pozwanym o zapłatę kwoty 214.500 zł, która – według twierdzeń powodów – miała stanowić niezapłaconą przez pozwanych część ceny sprzedaży.

(dowód: wyrok Sądu Okręgowego we Wrocławiu z 17 kwietnia 2012 r. wraz z wyrokiem Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 11 lipca 2012 r., k. 132.)

Dokonując ustaleń faktycznych, Sąd nie brał pod uwagę treści uzasadnień wyroków wydanych w innych sprawach, które toczyły się między stronami procesu. Wynikająca z art. 365 § 1 k.p.c. wiążąca moc orzeczenia odnosi się bowiem tylko do treści jego sentencji, a nie uzasadnienia (uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 8 czerwca 2005 r., V CK 702/04, Lex nr 402284). W szczególności mocy wiążącej nie mają zatem motywy i ustalenia faktyczne zawarte w uzasadnieniu (uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2007 r., II CSK 347/07, Lex nr 345525).

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

Podstawę prawną skierowanego przeciwko pozwanym powództwa o zapłatę świadczeń za korzystanie z lokalu powódki przez okres 26 miesięcy, tj. od listopada 2008 r. do grudnia 2010 r., stanowić mógł art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego (tekst jednolity: Dz.U. z 2005 r. Nr 31, poz. 266 ze zm.), zgodnie z którym, osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego są obowiązane do dnia opróżnienia lokalu co miesiąc uiszczać odszkodowanie. Swoje roszczenie powódka wywodziła bowiem z faktu, że w wymienionym okresie pozwani nieodpłatnie korzystali z lokalu, nie mając do tego stosownego tytułu prawnego.

Z poczynionych przez Sąd ustaleń faktycznych wynika jednak, że stosunkiem prawnym, na podstawie którego pozwani korzystali z lokalu w spornym okresie był stosunek użyczenia. Przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się bowiem zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nie oznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy (art. 710 k.c.). Przyjmując, że strony łączyła umowa użyczenia lokalu, uznać należało, że pozwani powinni byli ponosić jedynie zwykłe koszty utrzymania zajmowanego lokalu (art. 713 k.c.).

Wola zawarcia umowy użyczenia lokalu została jasno wyrażona w umowie z dnia 5 lipca 2004 r., w której nie było mowy o zapłacie czynszu, a jedynie o obowiązku ponoszenia wszelkich opłat eksploatacyjnych związanych z lokalem. Nie można zaś przyjąć, że w dniu 1 listopada 2004 r. intencją stron było zawarcie umowy najmu skoro kwota 70.000 zł, która -wedle literalnego brzmienia treści umowy z tego dnia - miała stanowić kaucję na poczet czynszu najmu, faktycznie została uiszczona na poczet ceny sprzedaży.

Jako niewiarygodne Sąd ocenił zeznania świadka P. G., który twierdził, że wolą stron było zawarcie umowy najmu lokalu, na podstawie której pozwani co miesiąc zobowiązani byli do uiszczania czynszu, a jednocześnie zobowiązani byli do ponoszenia wszystkich opłat związanych z utrzymaniem lokalu. Sprzeczne z treścią przedwstępnej umowy sprzedaży były w szczególności zeznania świadka, który twierdził, że zawierając opisaną umowę strony uzgodniły, że lokal zostanie pozwanym udostępniony odpłatnie. Świadek dokonywał bowiem jedynie własnej interpretacji umowy, stwierdzając, że „było jasne”, iż skoro pozwani płacili za korzystanie z lokalu, to nadal będą za nie płacić. Świadek nie potrafił przy tym w żaden sposób wyjaśnić niespójności tego rozumowania, biorąc pod uwagę fakt, że kwota 70.000 zł, która miała być rzekomo zaliczona na poczet czynszu najmu, faktycznie została przez pozwanych uiszczona tytułem ceny sprzedaży, co świadek sam przyznał. Znamienne jest zwłaszcza, że świadek wyraźnie unikał udzielenia odpowiedzi na pytanie czy pozwani uiścili cenę sprzedaży, mówiąc o faktach niezwiązanych z zadanym pytaniem, tzn. że pełnomocnik pozwanych wezwał pozwanych do zapłaty czynszu.

Zauważyć ponadto należy, że nawet kierując się jedynie literalnym brzmieniem zawieranych przez strony umów, uznać należałoby, że co najmniej od dnia 3 sierpnia 2006 r., czyli od daty zawarcia przedwstępnej umowę sprzedaży, strony łączyła umowa użyczenia, albowiem w opisanej umowie ustalono, że pozwani będą mieli prawo korzystać z lokalu, ponosząc opłaty związane z jego eksploatacją. Opisane postanowienia umowne są zatem tożsame z tymi, które zostały zawarte w umowie z dnia 5 lipca 2004 r., a są odmienne od postanowień umowy z dnia 1 listopada 2004 r., w której nie było mowy o obowiązku ponoszenia opłat eksploatacyjnych, a jedynie o czynszu najmu. Uznać więc należałoby, że - zawierając kolejne umowy, które wskazywały na wolę nowego i odmiennego sposobu określenia zobowiązanych pozwanych – strony zmierzały do odnowienia w rozumieniu art. 506 § 1 k.c. W wyniku odnowienia dokonanego w dniu 3 sierpnia 2006 r. zobowiązanie pozwanych do zapłaty czynszu najmu wygasłoby zatem, a zastąpiłoby je zobowiązanie do ponoszenia zwykłych kosztów utrzymania lokalu.

Odnosząc się do żądania zasądzenia kwoty 2.000 zł zapłaconej przez powódkę na rzecz Wspólnoty Mieszkaniowej, stwierdzić należy, że nie budzi wątpliwości, że od lipca 2004 r. na podstawie art. 713 k.c. pozwani byli zobowiązani do ponoszenia kosztów utrzymania spornego lokalu. Powódka nie wykazała jednak, że spełniła świadczenie, do których zobowiązani byli pozwani. Nie wiadomo bowiem jakich należności (w szczególności z jakiego okresu) dotyczy dokonana wpłata. Dla dokonania stosownych ustaleń niewystarczające były przedłożone dowody w postaci kierowanych do powódki wezwań do zapłaty z listopada 2006 r. i lutego 2007 r. (k. 154-155) oraz zawiadomienia o opłatach na rzecz Wspólnoty Mieszkaniowej z czerwca 2005 r. (k. 156), albowiem z tych dowodów nie wynika jasno jakich należności dotyczą, a wymienione w nich sumy zaległych opłat są wyższe od kwoty uiszczonej przez powódkę w 2009 roku. Skoro zaś na powódce spoczywał ciężar przedstawienia twierdzeń i dowodów na poparcie powództwa (art. 210 § 1 k.p.c.), to jej podstawowym procesowym obowiązkiem było podanie okoliczności, a w dalszej kolejności przedłożenie dowodów, precyzyjnie wyjaśniających podstawę jej roszczenia.

Mając na względzie powyższe, na podstawie art. 347 k.p.c. Sąd uchylił wydany wyrok zaoczny.

Sąd uznał przy tym, że częściowe cofnięcie pozwu przez powódkę, dokonane ustnie na rozprawie w dniu 13 marca 2013 r. było dopuszczalne i procesowo skuteczne. Nie stanowiło ono bowiem zmiany powództwa w rozumieniu art. 193 k.p.c., gdyż powódka nie wystąpiła z nowym roszczeniem obok lub zamiast roszczenia pierwotnego. Stąd nie było wymagane złożenie przez nią pisma procesowego (art. 193 § 21 k.p.c.). Częściowe cofnięcie pozwu połączone ze zrzeczeniem się roszczenia są nie było w tym wypadku również sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego, ani nie zmierzało do obejścia prawa (art. 203 § 4 k.p.c.). Dlatego też na podstawie art. 355 § 1 k.p.c. Sąd umorzył postępowanie w tej części, orzekając jak w punkcie II sentencji wyroku.

W pozostałej części Sąd oddalił powództwo, orzekając na podstawie powołanych wyżej przepisów jak w punkcie III wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c., biorąc pod uwagę, że powódka, która przegrała w całości powinna zwrócić pozwanym wszystkie poniesione przez nich koszty procesu, obejmujące kwotę 2.400 zł kosztów zastępstwa przez radcę prawnego, kwotę 671 zł uiszczonej opłaty od sprzeciwu od wyroku zaocznego oraz kwotę 17 zł opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.