Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 kwietnia 2016 r.

Sąd Okręgowy w Rzeszowie VI Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Anna Harmata

Protokolant: Małgorzata Florek

po rozpoznaniu w dniu 30 marca 2016 r. w Rzeszowie

na rozprawie

sprawy z powództwa: R. M. (1)

przeciwko: (...) Spółka Jawna w R., S. K., Z. S.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanych (...) Spółka Jawna w R., S. K., Z. S. solidarnie na rzecz powoda R. M. (1) kwotę 184.690,59 zł (słownie: sto osiemdziesiąt cztery tysiące sześćset dziewięćdziesiąt złotych 59/100) z ustawowymi odsetkami od kwot:

- 14.323,53 zł od 30 stycznia 2012r. do dnia zapłaty,

- 42.768,00 zł od 30 maja 2012r.do dnia zapłaty,

- 66.960,00 zł od 4 marca 2013r. do dnia zapłaty,

- 54.432,00 zł od 2 kwietnia 2013r. do dnia zapłaty,

- 6.207,06 zł od 31 maja 2013r. do dnia zapłaty,

2.  oddala powództwo w pozostałej części,

3.  zasądza od pozwanych solidarnie na rzecz powoda kwotę 15.408,95 zł (słownie: piętnaście tysięcy czterysta osiem złotych 95/100) tytułem zwrotu kosztów procesu,

4.  zarządza ściągnąć od powoda R. M. (1) na rzecz Skarbu Państwa (Sąd Okręgowy w R.) kwotę 343,25 zł (słownie: trzysta czterdzieści trzy złote 25/100) tytułem części kosztów opinii biegłego pokrytych tymczasowo przez Skarb Państwa,

5.  zarządza ściągnąć od pozwanych (...) Spółka Jawna w R., S. K., Z. S. solidarnie na rzecz Skarbu Państwa (Sądu Okręgowego w R. kwotę 3.470,56 zł (słownie: trzy tysiące czterysta siedemdziesiąt złotych 56/100) tytułem części kosztów opinii biegłego pokrytych tymczasowo przez Skarb Państwa.

Sygn. akt VI GC 406/14

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 7 kwietnia 2016 r.

Powód R. M. (1) prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą (...) Elektryczne M. w K. wniósł o zasądzenie od pozwanych (...) Spółka Jawna w R., S. K. i Z. S. solidarnie kwoty 202.783,53 zł z ustawowymi odsetkami i kosztami procesu.

W uzasadnienia podał, że roszczenie wywodzi z umowy o roboty budowlane zawartej w dniu 8 marca 2011 r. W dniu 24 października 2011 r. strony podpisały aneks nr (...), mocą którego zwiększono zakres zadania inwestycyjnego. Łączne wynagrodzenie wykonawcy stanowiło kwotę 383.400 zł brutto. Zamawiający nie zapłacił należności wynikających z faktur na łączną kwotę brutto 202.783,53 zł. Powód dokonał cesji części swoich wierzytelności na rzecz (...) S.A. Pozwana wpłaciła na konto (...) SA kwotę 82 422, 26 zł, regulując tym samym wszelkie zobowiązania w stosunku do (...) SA, różnicy pomiędzy kwotą 96 743, 79 zł ( wskazaną w umowie cesji), a 82 422, 26 zł powód dochodzi jako reszty należności z faktury (...). Pozwany odmówił zapłaty należności twierdząc, iż dokonuje on potrącenia swojej wierzytelności w wysokości 204.125 zł tytułem kar umownych z tytułu nieterminowej realizacji przedmiotu umowy (115 dni). W ocenie powoda obciążenie go karami z tytułu nieterminowej realizacji przedmiotu umowy było nieuzasadnione. Opóźnienie w oddaniu prac było spowodowane przyczynami leżącymi wyłącznie po stronie zamawiającego, gdyż zakończenie prac powoda było uzależnione od zakończenia innych prac na budynkach. Pozwany dokonał rozliczeń finansowych z generalnym wykonawcą oraz inwestorem, od których pobrał wynagrodzenie i nie został obciążony żadnymi karami. Z ostrożności procesowej powód wniósł o jej zmiarkowanie. Naliczone kary stanowią prawie 60% należnego wynagrodzenia za wykonane przez powoda prace.

W odpowiedzi na pozew pozwani S. K. oraz (...) Spółka Jawna z siedzibą w R. wnieśli o oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanych kosztów procesu.

W uzasadnieniu wskazali, że pismem z dnia 12 marca 2013 r. dokonali potrącenia kwoty 204.125 zł tytułem niedotrzymania umownego terminu zakończenia robót. Powód nie zgłosił robót do odbioru, jak też nie wykonał całości zadania objętego umową, przez co pozwana spółka zmuszona była do ich zastępczego wykonania. Pozwana spółka dokonała zakupu materiałów i zleciła wykonanie pozostałych robót swoim pracownikom. Wartość robót oraz materiałów wyniosła 37.991,40 zł. Termin zakończenia robót został ustalony na dzień 24 grudnia 2011 r., powód wykonał je w dniu 17 kwietnia 2012 r.- 115 dni zwłoki. Jeden dzień zwłoki to 1.775 zł netto. Pozwani wskazali, iż nie jest prawdą również, że pozwana spółka nie została obciążona karami umownymi. Powód nigdy nie zgłaszał braku możliwości dotrzymania terminu, jak też nie wskazywał przeszkód uniemożliwiających wykonanie przedmiotu umowy w terminie.

W odpowiedzi na pozew pozwany Z. S. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanych kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu podał, iż w całości popiera stanowisko wyrażone w odpowiedzi na pozew z dnia 7 stycznia 2015 r. Powód wykonał roboty budowlane z opóźnieniem, a niedotrzymanie terminu ich wykonania nie leżało po stronie pozwanej spółki, nadto powód był wzywany do przyspieszenia ich wykonania i nie zgłaszał do wykonywanych prac żadnych utrudnień i problemów, wobec czego zaistniały okoliczności do naliczenia kary umownej, która następnie została potrącona z wynagrodzeniem należnym powodowi w związku z zawartą umową.

W dalszym toku postępowania strony podtrzymały powyższe stanowiska.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

I Zawarcie i treść umowy pomiędzy powodem, a pozwanym (...) Spółka Jawna

W dniu 8 marca 2011 r. pomiędzy pozwanym (...) Spółka Jawna z siedzibą w R. jako zamawiającym, a powodem R. M. (1), prowadzącym działalność gospodarczą pod nazwą (...) Elektryczne M. z siedzibą w K., jako wykonawcą zawarta została umowa realizacyjna nr (...), na mocy której pozwany zlecił, a powód przyjął do wykonania instalacje elektryczne, nisko i wysoko prądowe wewnętrzne w budynkach mieszkalnych nr (...), budynków mieszkalnych nr (...) na osiedlu (...) w Ś. (działka nr (...)) wraz z uzbrojeniem i zagospodarowaniem terenu zgodnie z dokumentacją techniczną. Rozpoczęcie robót ustalono na dzień 10 marca 2011 r., zaś zakończenie realizacji budynku nr (...) do dnia 15 grudnia 2011 r. Wynagrodzenie wykonawcy za wykonanie przedmiotu umowy ustalono na kwotę 175.000 zł netto + VAT.

(dowód: umowa realizacyjna nr (...) – k. 9-16, odpis KRS pozwanego – k. 138-140, CEIDG powoda – k. 141, zeznania powoda – k. 231, zeznania Z. S. – k. 233)

W dniu 1 kwietnia 2011 r. strony aneksem nr (...) do ww. umowy zmieniły jej § 7 pkt 6, ustalając termin zapłaty za faktury na 90 dni.

(dowód: aneks nr (...) do umowy realizacyjnej nr (...) – k. 17)

W dniu 24 października 2011 r. strony podpisały aneks nr (...) do ww. umowy, mocą którego zwiększono zakres rzeczowy zadania inwestycyjnego o budynki mieszkalne nr (...) oraz kanalizację teletechniczną dla przyłączy RTV, internetu i telefonów oraz oświetlenia terenu na obiekcie budowy budynków nr (...) na osiedlu (...) w Ś.. Nie wskazano terminu ich rozpoczęcia. Wynagrodzenie wykonawcy za wykonanie tego zakresu robót ustalono jako wynagrodzenie ryczałtowe na kwotę 180.000 zł + VAT. Jednocześnie ustalono termin zakończenia wszystkich robót na dzień 24 grudnia 2011 r.

(dowód: aneks nr (...) do umowy realizacyjnej nr (...) – k. 18)

Powyższa umowa stanowiła de facto umowę podwykonawczą.

II Zawarcie i treść umowy pomiędzy Inwestorem , a I. R. sp z o.o. ( głównym wykonawcą)

W dniu 13 sierpnia 2010r. inwestor Spółdzielnia Mieszkaniowa w Ś. zawarła z I. R. sp z o.o. umowę realizacyjną nr (...).

W dniu 9 marca 2011r. w/w podmioty zawarły aneks nr (...) do tej umowy którym oznaczyły zakończenie realizacji budynków nr (...) wraz z uzbrojeniem i zagospodarowaniem terenu na 30 czerwca 2012 r. Podana zmiana terminu miała związek z demontażem w dniu 9 marca 2011 r. linii elektroenergetycznej przebiegającej nad projektowanymi budynkami nr (...).

Następnie w dniu 15 grudnia 2011 r. w/w podmioty zawarły aneks nr (...) którym termin realizacji budynków (...) oznaczono jako 31 stycznia 2012 r., podana zmiana terminu miała związek z wystąpieniem niekorzystnych warunków atmosferycznych, uniemożliwiających dotrzymanie wymogów technologii budowy. Okoliczności powyższe znalazły odzwierciedlenie w dzienniku budowy, wpisem wykonanym przez kierownika P. K. – od 15 stycznia do 15 lutego 2012 r. odnotowano wstrzymanie robót na okres jednego miesiąca.

(dowód: aneks nr (...) z dnia 9 marca 2011 r. – k. 246, aneks nr (...) – k. 247, opinia biegłego sądowego z zakresu energetyki i elektryczności – k. 407-416)

III Zawarcie i treść umowy pomiędzy I. R. sp z o.o. , a pozwanym (...) spółka jawna

W dniu 22 października 2010 r. zamawiający (...) sp. z o.o. w R. zawarł z wykonawcą (...) Spółka Jawna umowę realizacyjną nr (...)r. Aneksem do ww. umowy z dnia 3 października 2011 r. ustalono termin zakończenia prac na budynkach nr (...) na dzień 31 grudnia 2011 r.

(dowód: umowa realizacyjna nr (...) z dnia 22 października 2010 r. – k. 182-189, aneks nr (...) do umowy realizacyjnej nr (...)– k. 191)

IV Realizacja umowy pomiędzy powodem, a pozwanym (...) spółka jawna

W dniu 28 grudnia 2011r. powód zakończył i pozwany odebrał wykonanie instalacji elektrycznych wewnętrznych w budynku nr (...), co potwierdzono wpisem kierownika robót elektrycznych J. S. (1) z ramienia (...) oraz inspektora nadzoru robót elektrycznych M. M. (2). Opóźnienie w stosunku do umownego terminu zakończenia wynosiło 4 dni.

(dowód: dziennik budowy nr (...), tom II str. 7 – k. 380)

W dniu 28 grudnia 2011r. powód zakończył i pozwany odebrał wykonanie instalacji elektrycznych wewnętrznych w budynku nr (...), co potwierdzono wpisem kierownika robót elektrycznych J. S. (2) oraz inspektora nadzoru robót elektrycznych M. M. (2). Opóźnienie w stosunku do umownego terminu zakończenia wynosiło 4 dni.

(dowód: dziennik budowy nr (...), tom I str. 22 – k. 351)

W dniu 26 lutego 2012r. zakończono i pozwany odebrał roboty związane z wykonaniem instalacji elektrycznych wewnętrznych i zewnętrznych na budynku nr (...), co zostało potwierdzono wpisem kierownika robót elektrycznych J. S. (1) oraz inspektora nadzoru robót elektrycznych M. M. (2). Opóźnienie w stosunku do umownego terminu zakończenia wynosiło 63 dni.

(dowód: dziennik budowy nr (...), str. 23 – k. 406, zeznania powoda – k. 232)

W dniu 10 kwietnia 2012r. powód zakończył i pozwany odebrał roboty związane z wykonaniem instalacji elektrycznych wewnątrz budynku nr (...) oraz roboty związane z oświetleniem terenu , co potwierdzono wpisem kierownika robót elektrycznych J. S. (1) oraz inspektora nadzoru robót elektrycznych M. M. (2). Opóźnienie w stosunku do umownego terminu zakończenia wynosiło 107 dni.

W zakresie robót wykonywanych na budynku nr (...) powód nie wykonał robót w zakresie osprzętu elektrycznego, to pozwany wykonał te roboty oraz dostarczył dla nich materiał. Wartość niniejszego wyniosła 5.279,30 zł netto (5.701,64 zł brutto).

Powód nie dostarczył również materiałów dla oświetlenia zewnętrznego o łącznej wartości 15.973,43 zł netto (17.251,30 zł brutto). Materiał ten dostarczył pozwany.

(dowód: dziennik budowy nr (...), str. 22 – k. 337, zeznania powoda – k. 232, opinia uzupełniająca biegłego – k. 509-512, ustna uzupełniająca opinia biegłego – k. 558, zeznania powoda – k. 231v-233, zeznania Z. S. – k. 234)

Przekroczenie ustalonego terminu dla wykonania prac do których zobowiązał się powód nastąpiło z przyczyn od niego niezależnych. Od grudnia 2011r. do 26 lutego 2012r. trwały wzmożone prace ogólnobudowlane, które uniemożliwiły powodowi zakończenie robót elektrycznych. Tym samym przyczyną opóźnienia był brak udostępnienia frontu robót zważywszy na zakres wykonanej przez powoda pracy. Specyfiką robót elektrycznych wykończeniowych jest to , że ich wykonanie uzależnione jest od uprzedniego zakończenia wszelkich prac budowlanych w tym tynkarskich, malarskich, wykonaniem podłóg i okładzin ściennych w łazienkach , garażach , kuchniach, klatkach schodowych. Dopóki prace te nie zostaną wykonane, dopóty do wykonania i ostatecznego zakończenia prac nie można przystąpić. Dotyczyło to również ukończenia robót przez powoda przy wykonywaniu kanalizacji teletechnicznej i oświetlenia zewnętrznego, które można było zakończyć po wcześniejszym ukończeniu prac ziemnych i niwelacji terenu przy budynkach (...) osiedla (...). Posadowienie fundamentów słupów oraz ułożenie kabli elektrycznych powód mógł wykonać dopiero po ukształtowaniu docelowym terenu wokół budynków. W czasie wykonywania prac wystąpiły również niekorzystne warunki atmosferyczne, co przesuwało możliwość wykonywania prac , z uwagi na ich wstrzymanie.

(dowód: opinia biegłego sądowego z zakresu energetyki i elektryczności – k. 407-416, zeznania powoda – k. 232)

Łączne umowne wynagrodzenie powoda wykonawcy - wynosiło 383.400 zł brutto, tj. 355.000 zł netto + 28.400 zł 8% VAT. R. M. (1) wystawił faktury na łączną kwotę 378.540 zł brutto (350.500 zł netto + 28.040 zł VAT). Tak więc obciążył powoda należnością 378.540 zł, nie obciążając kwotą 4 860 zł brutto.

Za wykonane roboty wystawił faktury: nr (...) z dnia 29 kwietnia 2011 r. na kwotę 42.120 zł brutto, nr (...) z dnia 28 lipca 2011 r. na kwotę 43.200 zł brutto; nr (...) z dnia 31 sierpnia 2011 r. na kwotę 21.600 zł brutto, nr (...)z 31 sierpnia 2011 r. na kwotę 12.960 zł brutto, nr (...)z dnia 31 sierpnia 2011 r. na kwotę 10.800 zł brutto, nr (...) z dnia 31 października 2011 r. na kwotę 59.400 zł brutto, nr (...) z dnia 29 lutego 2012 r. na kwotę 42.768 zł brutto, nr (...) z dnia 3 grudnia 2012 r. na kwotę 66.960 zł brutto, nr (...) z dnia 31 grudnia 2012 r. na kwotę 54.432 zł brutto, nr (...)z dnia 28 lutego 2013 r. na kwotę 24.300 zł brutto.

Przed wniesieniem powództwa strony rozliczyły faktury nr (...) z dnia 29 kwietnia 2011 r. na kwotę 42.120 zł brutto, nr(...)z dnia 28 lipca 2011 r. na kwotę 43.200 zł brutto; nr (...) z dnia 31 sierpnia 2011 r. na kwotę 21.600 zł brutto, nr (...)z 31 sierpnia 2011 r. na kwotę 12.960 zł brutto, nr (...) z dnia 31 sierpnia 2011 r. na kwotę 10.800 zł brutto, oraz częściowo fakturę nr (...) – ponad kwotę 14 323, 53 zł.

(dowód: faktura VAT nr (...) – k. 19, protokół odbioru wykonanych robót budowlanych – k. 20-21, faktura VAT nr (...) – k. 22, protokół odbioru wykonanych robót budowlanych – k. 23-24, faktura VAT nr (...) – k. 25, protokół odbioru wykonanych robót budowlanych – k. 26-27, faktura VAT nr (...) – k. 28, protokół odbioru wykonanych robót budowlanych – k. 29-30, faktura VAT nr (...) – k. 31, protokół odbioru wykonanych robót budowlanych – k. 32-33, faktura VAT nr (...) – k. 34, protokół odbioru wykonanych robót budowlanych – k. 35-36, faktura VAT nr (...) – k. 37, protokół odbioru wykonanych robót budowlanych – k. 38-39, faktura VAT nr (...) – k. 40, protokół odbioru wykonanych robót budowlanych – k. 41-42, faktura VAT nr (...) – k. 43, protokół odbioru wykonanych robót budowlanych 44-45, faktura VAT nr (...) – k. 46, protokół odbioru wykonanych robót budowlanych – k. 47-48)

Pozwany nie zapłacił należności wynikających z faktur nr (...) na kwotę 14.323,53 zł, nr (...)na kwotę 42.768 zł, nr (...) na kwotę 66.960 zł, nr (...) na kwotę 54.432 zł, nr (...)na kwotę 24.300 zł.

(dowód: zeznania powoda – k. 231-233, zeznania Z. S. – k. 233-234v, zeznania S. K. – k. 234v)

W dniu 22 grudnia 2011 r. powód R. M. (1) zawarł z (...) SA w T. umowę cesji wierzytelności, na podstawie której dokonał cesji wierzytelności przysługujących mu względem (...) spółka Jawna jak wskazano: do kwoty 93 000 zł . W par. 1 podał on , iż przysługują mu w stosunku do pozwanej spółki jawnej wierzytelności wynikające z faktur nr (...), wskazując iż pozostało z nich do zapłaty odpowiednio : 5 985,79 zł, 7600 zł, , 12960 zł, 10800 zł , 59 400 zł łącznie 96 745, 79 zł . W par. 2 przeniósł na (...) SA wierzytelności z powyższych tytułów do kwoty 93 000 zł. Przyczyną dla zawarcia przedmiotowej umowy był brak środków finansowych po stronie powoda dla zapłaty za materiały dostarczone mu przez (...) SA, przyczyną i celem tej umowy było zaspokojenie wierzytelności jaką posiadała (...) SA w stosunku do powoda R. M. (1). Okoliczności te wszystkim stronom tej umowy łącznie z pozwaną spółką jawną (...) były znane, umowę tą podpisali również wspólnicy tej spółki. C. ta określająca jednocześnie przedmiot i zakres cesji wynikała wprost z par. 5, w korelacji z niniejszym pozostawał obowiązek zwrotu nadwyżki ponad kwotę wierzytelności AMPLI na rzecz powoda.

Pozwana spółka jawna z powyższego tytułu wpłaciła na rzecz (...) S.A. kwotę 82.422,26 zł powyższą wpłatą cała wierzytelność A. w stosunku do R. M. (1) została zapłacona.

(dowód: umowa cesji – k. 49-50, oświadczenie (...) S.A. z dnia 17 października 2012 r. – k. 51)

Pismem z dnia 12.03.2013r. pozwana (...) spółka jawna wezwała powoda do zapłaty kwoty : - 37 991, 40 zł tytułem robót zastępczych – wykonanie oświetlenia zewnętrznego – 96 745, 79 zł tytułem cesji trójstronnej z dnia 22.12.2011r. oraz – 204 125,00 zł tytułem kary umownej ; wystawiając z tego tytułu notę obciążeniową.

W dniu 9 lipca 2013r. pozwana spółka w zakresie : 204 125, 00 zł tytułem kary umownej oraz 32 198, 56 tytułem wartości robót zastępczych złożyła oświadczenie o potrąceniu.

(dowód: pismo pozwanego z dnia 12 marca 2013 r. – k. 52, k- 174 , oświadczenie o potrąceniu i wezwanie do zapłaty z dnia 9 lipca 2013 r. – k. 175, 176).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów powołanych powyżej w zakresie odpowiadającym poczynionym ustaleniom. Stanowiły one spójną i logiczną całość, odzwierciedlając rzeczywisty stan rzeczy. Ustalenia swe Sąd poczynił również na podstawie opinii biegłego, którą dopuścił z urzędu, stwierdzając , iż jest ona konieczna dla właściwej weryfikacji stanowisk stron. W przedmiocie dopuszczenia dowodu z opinii biegłego z urzędu żadna ze stron nie wniosła zastrzeżenia. W ocenie Sądu biegły wnikliwie i szczegółowo wypowiedział się w przedmiocie postawionej tezy dowodowej, a także co do pytań dotyczących wątpliwości stron, do których to biegły ustosunkował się w ustnej uzupełniającej opinii na rozprawie w dniu 18 stycznia 2016r. i 30 marca 2016 r. Podsumowujące omyłkowe wyliczenie matematyczne w opinii uzupełniającej z dnia 3 luty 2016r. biegły zweryfikował na rozprawie z dnia 30 marca 2016r. w opinii ustnej. Opinię biegłego w zakresie realizacji procesu inwestycyjnego, jego przebiegu i w tym kontekście oceny przyczyn niedochowania terminu umownego przez powoda jako przyczyn niezależnych od powoda należało Sąd ocenił jako pełną, logiczną i przekonywująco uzasadnioną. Biegły właściwie ocenił również wykonany przez powoda zakres robót wyłączając wartość robót w zakresie osprzętu w budynku nr (...) ( robocizna i materiały) oraz oświetlenia zewnętrznego (materiały). Sam powód bowiem przyznał w swych zeznaniach, iż nie wykonał osprzętu w budynku nr (...) jak również jeżeli chodzi o roboty oświetleniowe na zewnątrz do materiały w tym zakresie dostarczył pozwany (k- 231 i 232). Wnioski przedstawione w opinii są w ocenie Sądu przekonujące i poparte szeroką analizą merytoryczną badanego zagadnienia. Opinia jest precyzyjna i rzeczowa.

Sąd nie uwzględnił stanowiska powoda, iż umówił się on z wspólnikami pozwanej spółki, iż wartość robót w zakresie wykonania osprzętu w budynku nr (...) zostanie rozliczona w ramach wykonywanych uprzednio ( 09.10.2011) przez powoda na rzecz pozwanej robót w salonie volksvagen. Dla wykazania tej okoliczności Sąd uznał za niewystarczające jedynie zeznania powoda, dalszych dowodów na tą okoliczność powód bowiem nie przedstawił, czyniąc tym samym swoje zeznania gołosłownymi, przy zaprzeczeniu drugiej strony.

Sąd zważył, co następuje:

Pozwem objęto kwotę 202.783,53 zł stanowiącą należność z umowy zawartej pomiędzy R. M. (1), a (...) Spółka Jawna, na podstawie której powód zobowiązał się do wykonania instalacji elektrycznej nisko i wysokoprądowych wewnętrznych w budynkach nr (...), budynków mieszkalnych nr (...) wraz z uzbrojeniem i zagospodarowaniem terenu. Aneksem z dnia 24 października 2011 r. zwiększono zakres rzeczowy zadania inwestycyjnego o budynki mieszkalne nr (...) oraz kanalizację teletechniczną dla przyłączy RTV, internetu i telefonów oraz oświetlenia terenu na obiekcie budowy budynków nr (...) w osiedlu (...) w Ś.. Jednocześnie ustalono zmodyfikowany termin wykonania wszystkich prac na dzień : 24.12.2011r.

W ocenie Sądu brak było podstaw dla podzielenia argumentacji powoda, iż termin ten dotyczył jedynie zakresu prac zleconego powodowi aneksem z dnia 24.10.2011r. W par. 2 wyraźnie mowa o wszystkich pracach , wyraźnie w swej treści nawiązuje on do par. 3 pkt 1 pierwotnej umowy.

Strony ustaliły wynagrodzenie dwuzakresowo. Pierwszy zakres to roboty co instalacji w budynkach nr (...) - 175 000 zł netto ( 189 000 brutto) – par.6 pkt 1 umowy, drugi zakres to roboty w zakresie instalacji elektrycznych w budynkach nr (...) , kanalizacji teletechnicznej i oświetlenia terenu - 180 000 zł netto ( 194 400 zł brutto) – par. 2 aneksu do umowy z dnia 21.10.2011r. Łącznie : 383.400 zł brutto.

Pozwani wnosząc o oddalenie powództwa podnieśli zarzut potrącenia z tytułu kary umownej oraz niewykonania przez powoda robót w całości – wskazując rodzaj robót niewykonanych : oświetlenie terenu częściowy montaż osprzętu oraz wartość robót niewykonanych (robocizna i materiały, noclegi pracowników) na kwotę 37 991, 40 zł i wywodząc z niniejszego wykonanie przez siebie w tym zakresie robót zastępczych. W dalszym toku powód podniósł również zarzut braku legitymacji czynnej powoda w zakresie należności z faktury (...) wobec zawartej cesji wierzytelności z (...) SA.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do zarzutu braku legitymacji czynnej w zakresie kwoty 14 323, 53 zł jako dochodzonej na podstawie faktury nr (...) to brak podstaw dla jego podzielenia.

Jak wskazano w ustaleniach faktycznych przedmiotem cesji wierzytelności powoda względem pozwanej spółki była należność odpowiadająca wysokości zadłużenia powoda względem (...) SA. Taką była causa zawarcia przedmiotowej umowy, taki był cel tej umowy ( zaspokojenie wierzytelności (...) w stosunku do powoda R. M.) i to właśnie ta causa i ten cel określały przedmiot umowy cesji, zakreślając wartość cesji, wskazując, iż czyniona jest ona do kwoty wartości tejże wierzytelności, nie wyżej niż 93 000 zł. ( par. 4).

Stąd też skoro wierzytelność (...) SA zaspokajała kwota 82 422, 26 zł to pozostała kwota z faktur wymienionych w par. 1 umowy, a konkretnie z ostatniej faktury nr (...) - 14 323, 53 zł nie stanowiła już przedmiotu umowy cesji wierzytelności, tym samym to powód był uprawnionym do dochodzenia jej zapłaty.

Odnosząc się do zarzutu potrącenia kary umownej to z treści § 10 ust. 1 umowy realizacyjnej nr (...) z dnia 8 marca 2011 r. wynika, że powód zobowiązany był do zapłacenia kary umownej pozwanemu w wysokości 0,5% wartości przedmiotu umowy z tytułu nieterminowej realizacji przedmiotu umowy za każdy dzień zwłoki.

Dłużnik dopuszcza się zwłoki (tzw. opóźnienie kwalifikowane), jeżeli opóźnia się ze spełnieniem świadczenia, a opóźnienie to jest następstwem okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność. Dłużnik, chcąc zwolnić się od skutków zwłoki, winien udowodnić, że opóźnienie jest następstwem okoliczności, za które nie odpowiada i temu ciężarowi dowodu powód w niniejszej sprawie sprostał. Jak wynika z ustaleń faktycznych poczynionych powyżej przyczyną opóźnienia był nieprzygotowany front robót uniemożliwiający wykonanie przez powoda robót do których wykonania zobowiązany był umownie. Niniejsze wynika z dokumentu w postaci dziennika budowy i opinii biegłego. Okoliczności związane z zakończeniem robót oraz ich odbiorem potwierdzają wpisy do dzienników budowy obrazujące przebieg prac budowlanych dokonane przez J. S. (1), jako kierownika robót elektrycznych, który był wyznaczony przez pozwanego oraz inspektora nadzoru robót elektrycznych M. M. (2). Opóźnienie w oddaniu prac było spowodowane przyczynami nieleżącymi po stronie powoda. Powód nie mógł dotrzymać terminów umownych, gdyż zakończenie jego prac było uzależnione od zakończenia innych prac na budynkach. Specyfiką robót elektrycznych wykończeniowych (montaż osprzętu elektrycznego, opraw oświetleniowych klatek schodowych, garaży i piwnic) jest to, że ich wykonanie uzależnione jest od uprzedniego zakończenia wszelkich prac budowlanych w tym tynkarskich, malarskich, wykonaniem podłóg i okładzin ściennych w łazienkach, garażach, kuchniach, klatkach schodowych. Dopóki prace te nie zostaną wykonane, dopóty do wykonania i ostatecznego zakończenia robót elektrycznych nie można przystąpić. Dotyczy to również ukończenia robót przez powoda przy wykonaniu kanalizacji teletechnicznej i oświetlenia zewnętrznego, które można zakończyć po wcześniejszym ukończeniu prac ziemnych – uporządkowaniu i niwelacji terenu przy budynkach mieszkalnych nr (...) osiedla (...). Posadowienie fundamentów słupów oraz ułożenie kabli elektrycznych powód mógł dopiero wykonać po ukształtowaniu docelowym terenu wokół budynków. Zapisy w dziennikach budowy świadczą, że prace budowlane, które uniemożliwiały powodowi zakończenie prac trwały nawet do kwietnia 2012 r. Podkreślić należy, iż jak wynikało niezbicie z treści opinii biegłego opartej na analizie dokumentacji budowlanej badającej przebieg i etapy postępowania procesu budowlanego przesunięcie terminu zakończenia robót przez powoda w stosunku do terminu umownego było wywołane okolicznościami za które powód nie ponosi odpowiedzialności, tj. konieczność rozebrania linii elektroenergetycznych oraz wystąpienie niekorzystnych warunków atmosferycznych. Całokształt okoliczności niniejszej sprawy pozwolił Sądowi przyjąć, iż brak było podstaw dla obciążania powoda karą umowną. Powód nie mógł ukończyć swoich prac w zakreślonym umową terminie. Dodatkowo wskazać należy, iż pomiędzy inwestorem, a generalnym wykonawcą zostały zawarte aneksy, które ustalały nowy termin zakończenia realizacji wszystkich czterech budynków oraz uzbrojenia i zagospodarowania terenu. Wprowadzone zmiany spowodowane były przyczynami zewnętrznymi. Niniejsze również potwierdza, iż opóźnienie w zachowaniu terminu umownego pomiędzy powodem , a pozwaną spółką było niezależne od powoda.

Odnosząc się do zarzutu pozwanego w zakresie niewykonania umowy to istotnie umowa ta nie została wykonana w całości. Pozwany nie wykonał osprzętu w budynku nr (...) oraz nie dostarczył materiałów w zakresie oświetlenia zewnętrznego.

Fakt niewykonania tych robót właściwie był między stronami bezsporny, przez powoda został przyznany. Wprawdzie powód twierdził, iż wartość robocizny przy osprzęcie w budynku nr (...) strony miały rozliczyć z wartością robót w salonie v., jednak jak wskazano już w ustaleniach faktycznych niniejszego w sposób wystarczający nie udowodnił.

Sąd nie podzielił argumentacji powoda, iż z tego tytułu należnym jest powodowi wynagrodzenie za roboty zastępcze w kwocie 37 991, 40 zł w wysokości objętej notą z dnia 12 marca 2013r. Zgodnie z treścią par.10 ust. 7 zamawiający miał prawo wyłączyć dany zakres prac i powierzyć go innej firmie z jednoczesnym obciążeniem powoda kosztami niniejszego, w przypadku niedotrzymywania terminów częściowych przez wykonawcę. W niniejszej sprawie jednak brak było podstaw dla niniejszego , skoro niewykonywanie robót przez powoda było wynikiem braku frontu robót, a trzeba pamiętać iż uregulowanie zawarte w par. 10 pkt 7 nosiło charakter sankcji. Brak było więc podstaw dla przyjęcia przesłanek z par.10 ust.7 umowy, tym bardziej, iż wyłączenie zakresu prac związanych z osprzętem w budynku nr (...) oraz dostarczenie materiałów na koszt pozwanej spółki było wynikiem po prostu wspólnych uzgodnień stron. Ponadto brak zlecenia tych robót innej firmie. Na podstawie dołączonej do odpowiedzi na pozew dokumentacji brak również jednoznacznych podstaw dla przyjęcia , iż towar w fakturach wymieniony ( k- 177-180) istotnie posłużył wykonaniu robót do których wykonania zobowiązany był powód, a noclegi wymienione w fakturze ( k- 181) były to istotnie noclegi pracowników wykonujących prace za powoda. Kwota objęta notą nie znalazła również odzwierciedlenia w wyliczeniach biegłego.

Niezasadnym jednak i sprzeciwiającym się zasadzie ekwiwalentności świadczenia było zasądzenie powodowi wynagrodzenia za roboty których bezspornie nie wykonał.

Strony ustaliły wynagrodzenie dwuzakresowo. Pierwszy zakres to roboty co instalacji w budynkach nr (...) - 175 000 zł netto ( 189 000 brutto) – par.6 pkt 1 umowy, drugi zakres to roboty w zakresie instalacji elektrycznych w budynkach nr (...) , kanalizacji teletechnicznej i oświetlenia terenu - 180 000 zł netto ( 194 400 zł brutto) – par. 2 aneksu do umowy z dnia 21.10.2011r. Łącznie : 383.400 zł brutto. Ani w umowie ani w aneksie strony nie określiły w sposób bardziej szczegółowy wartości poszczególnych zakresów robót tj. odrębnie co do instalacji elektrycznej w poszczególnych pojedynczych budynkach, kanalizacji teletechnicznej i oświetlenia terenu. Brak był podstaw dla przyjęcia jako tych wartości kwot wpisanych przez powoda do protokołów odbioru wykonanych robót. Nie znajdowały one bowiem odzwierciedlenia w żadnym innym materiale dowodowym, protokoły zostały sporządzone jednostronnie przez powoda, nie zostały zaakceptowane przez pozwanego i nie były sporządzane na bieżąco, ale już po zakończeniu robót celem uzyskania wynagrodzenia. Ponadto przyjęte wartości dla poszczególnych robót są rozbieżne z całościową kwotą wynikającą z umowy za instalacje w budynku nr (...) , jak również za instalacje w budynku (...), kanalizację i oświetlenie terenu. Na niniejsze jako podstawę dla wartości poszczególnych zakresów w toku postępowania nie powoływał się również sam powód.

Sąd ustalił więc wartość niewykonanych robót zgodnie z opinią biegłego i tej kwoty nie zasądził, skoro powód robót tych nie wykonał.

Sąd miał na uwadze, iż między stronami było ustalone wynagrodzenie ryczałtowe, ale brak było jakichkolwiek podstaw dla zastosowania tych mierników ryczałtu dla ustalenia konkretnej wartości oświetlenia zewnętrznego w zakresie materiałów oraz wartości materiału i robocizny w zakresie osprzętu na budynku nr (...). W takiej sytuacji, Sąd zobligowany był do określenia tych wartości na podstawie oszacowania przez biegłego, co uczynił przyjmując wartość materiałów oświetlenia zewnętrznego na kwotę 17.251,30 zł brutto i wartości robocizny i materiałów z zakresie osprzętu w budynku nr (...) na kwotę 5.701,64 zł brutto. Wyliczenia przyjętego przez biegłego metodą kosztorysową powód nie kwestionował, wskazując wprost w piśmie z dnia 23 marca 2016r. , iż pozwany nie może czynić zarzutu biegłemu , że tenże nieprawidłowo zastosował metodę kosztorysowania k- 553. Trzeba również dodać , iż żadna ze stron nie zaproponowała innej metody wyliczenia wartości robót niewykonanych przez powoda , żadna też nie wniosła o uzupełnienie opinii biegłego poprzez określenie czy wyliczenie tej wartości w sposób odmienny.

Sąd podsumowując dokonał następującego wyliczenia :

383.400 zł ( kwota wynagrodzenia należnego z umowy) - 175.756,47 zł (kwota rozliczona nie objęta żądaniem pozwu) - 17.251,30 zł ( wartość materiałów oświetlenia zewnętrznego) - 5.701,64 zł (wartości robocizny i materiałów z zakresie osprzętu w budynku nr (...)). Różnica dawała kwotę zasądzoną pozwem , a to 184 690, 59 zł.

Powyższe rozliczenie jako zastosowane wyjściowo od pełnej kwoty z umowy uwzględnia odliczenie wartości wyliczonej przez biegłego w całości.

Uwzględniając natomiast okoliczność, iż powód wystawił faktury na łączna kwotę 378 540 zł ( łączna wartość faktur)

Należało dokonać następującego rozliczenia:

378 540 łączna kwota faktur - 175.756,47 zł kwota rozliczona nie objęta żądaniem pozwu - ((17.251, 30 + 5 701, 64 zł ))– 4860 zł ) tj. wartość obniżenia wyliczona przez biegłego, ale przy uwzględnieniu, iż z tej kwoty powód sam uwzględnił już i nie wystawił faktury na kwotę 4860 zł = 184 690, 59 zł.

Jak wynika z powyższego oba rozliczenia dają ten sam wynik.

Sąd nie podzielił argumentacji strony pozwanej, że nieuwzględnienie przez powoda w fakturach kwoty 4.860 zł wynikało z odliczenia kosztów obsługi zaplecza i ubezpieczenia. Nieuwzględniona kwota nie stanowiła określonych w § 6 pkt 5 i 8 umowy, kosztu obsługi zaplecza i ubezpieczenia. Po pierwsze zaprzeczył temu powód, po drugie brak było podstaw umownych dla nieujmowania tej kwoty w fakturach przez powoda, na koszty te pozwana spółka winna była wystawić fakturę i dopiero należność ze swojej faktury była uprawniona potrącić z należnością ( fakturą) powoda. Brak w niniejszej sprawie wykazania, iż faktycznie faktura na koszt obsługi zaplecza budowy i ubezpieczenia została po pierwsze wystawiona, a po drugie potrącona. Toteż twierdzenia pozwanego w tym zakresie nie znajdowały odzwierciedlenia w rzeczywistym stanie rzeczy.

Reasumując powyższe, żądanie powoda zapłaty wynagrodzenia za wykonane roboty budowlane należało w przeważającej mierze uznać za uzasadnione, wobec czego orzeczono jak w sentencji co do kwoty 184 690, 59 zł na mocy art. 647 k.c od pozwanej spółki (...) spółka Jawna w R., a od pozwanych S. K. i Z. S. jako od wspólników spółki jawnej na zasadzie art. 22 par.2 i 31 par. 2 ksh. O odsetkach za opóźnienie w zapłacie orzeczono stosowanie do art. 481 § 1 k.c. jak w pkt 1 wyroku. W pozostałym zakresie Sąd powództwo oddalił (pkt 2 wyroku). Orzekając o kosztach procesu orzekł na zasadzie art. 100 kpc. Powód wnosił o zasądzenie kwoty 202 783, 53 zł, wygrał co do kwoty 184.690,59 zł tj. 91%. , tym samym winien ponieść 9% kosztów procesu.

Powód w toku procesu poniósł koszty w wysokości 17 645 zł na które złożyły się : koszt opłaty od pozwu w wysokości 10.140 zł oraz koszt dojazdu na rozprawę w wysokości 288 zł, zastępstwa procesowego wraz z należną opłatą skarbową od pełnomocnictwa w łącznej wysokości 7.217 zł, Łącznie koszty powoda wyniosły 17.645 zł. Pozwani w toku procesu ponieśli koszty zastępstwa procesowego wysokości 7.200 zł. Stąd koszty procesu łącznie wyniosły 24.845 zł. Skoro powód winien ponieść 9% kosztów procesu tj. 2 236,05 zł , a poniósł 17 645 zł różnica podlegała zasądzeniu solidarnie od pozwanych w kwocie 15 408, 95 zł , o czym orzeczono w pkt 3 wyroku.

Ponieważ koszty opinii biegłego poniósł tymczasowo ze środków Skarbu Państwa) - 3813,81 zł , Sąd na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, nakazał ściągnąć od powoda i pozwanych kwotę 343, 25 zł i 3470, 56 zł, zgodnie z powyższą proporcją.