Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 września 2013 r.

Sąd Okręgowy w Gdańsku

VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSR del. Elżbieta Trybulec-Czernek

Protokolant: st. sekr. sądowy Barbara Urmańska

po rozpoznaniu w dniu 12 września 2013 r. w Gdańsku

sprawy H. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania H. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

z dnia 28 lutego 2013 r. nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje H. P. prawo do emerytury od dnia 1 lutego 2013 roku i stwierdza, że pozwany nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

/na oryginale właściwy podpis/

Sygn. akt VIII U 536/13

Artykuł I.U Z A S A D N I E N I E

Decyzją z dnia 28 lutego 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił ubezpieczonemu H. P. prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach, bowiem nie udowodnił on 15 lat pracy w szczególnych warunkach oraz nie rozwiązał stosunku pracy.

W odwołaniu od powyższej decyzji ubezpieczony H. P. wniósł o przyznanie mu prawa do emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach. W uzasadnieniu wskazał, iż legitymuje się wymaganym 15-letnim okresem zatrudnienia w szczególnych warunkach.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji. W uzasadnieniu Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie uwzględnił jako pracy w szczególnych warunkach zatrudnienia w okresie:

- od 15 kwietnia 1985 roku do 31 października 1987 roku z tytułu zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) w S. (...) Elektrowni (...);

- od 19 lutego 1990 roku do 30 września 1993 roku (z wyłączeniem okresów zasiłków chorobowych) z tytułu zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) w S. (...) w Ż.;

- od 1 października 1993 roku do 30 grudnia 1997 roku (z wyłączeniem okresów zasiłków chorobowych) z tytułu zatrudnienia w (...) s.c. w G.,

albowiem z wystawionych świadectw nie wynika, aby były one wystawione przez następców prawnych ww. spółek jak również zawierają one braki formalne.

Ponadto Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie uwzględnił okresu od 1 stycznia 1998 roku do 31 grudnia 1998 roku (z wyłączeniem okresów zasiłków chorobowych) z tytułu zatrudnienia w Zakładzie (...) w G., ponieważ wystawione świadectwo nie spełnia wymogów formalnych.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

H. P. urodził się w dniu (...). Nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego. Na dzień 1 stycznia 1999 roku miała udowodnionych 28 lat, 6 miesięcy i 25 dni okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 8 lat, 7 miesięcy i 16 dni stażu pracy w szczególnych warunkach.

/okoliczności bezsporne/

W okresie od 15 kwietnia 1985 roku do dnia 17 lutego 1990 roku ubezpieczony był zatrudniony, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, w (...) Przedsiębiorstwie (...) w S. (...) Elektrowni (...). W tym czasie w okresie od 15 kwietnia 1985 roku do dnia 31 października 1987 roku zatrudniony był w charakterze operatora koparki zaś w okresie od 1 listopada 1987 roku do dnia 17 lutego 1990 roku w charakterze mechanika.

W okresie od 19 lutego 1990 roku do 30 września 1993 roku H. P. zatrudniony był w (...) Przedsiębiorstwie (...) w S. (...) w Ż. na stanowisku operatora koparki i sprzętu ciężkiego.

W okresie od 1 października 1993 roku do 30 grudnia 1997 roku (z wyłączeniem okresów zasiłków chorobowych) z tytułu zatrudnienia w (...) s.c. w G. na stanowisku operatora koparki i sprzętu ciężkiego.

W okresie od 1 stycznia 1998 roku do 31 grudnia 1998 roku (z wyłączeniem okresów zasiłków chorobowych) ubezpieczony był w Zakładzie (...) w G. w charakterze operatora koparki i sprzętu ciężkiego.

Ubezpieczony pracując na stanowisku operatora koparki stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace polegające na wykonywaniu wykopów i kopaniu rowów przy użyciu koparki K-406. Ubezpieczony sporadycznie obsługiwał również ładowarkę Ł-34, która jest sprzętem większym i cięższym od koparki K-406.

/dowody: umowa o pracę koperta k. 32; pismo z dnia 9 listopada 1987 roku koperta k. 32; świadectwo pracy z dnia 17 lutego 1990 roku koperta k. 32; świadectwo wykonywania racy w szczególnych warunkach koperta k. 32; świadectwo pracy z dnia 30 marca 1999 roku koperta k. 32; zeznania świadka M. K. 00:03:26 – 00:10:14 płyta CD k. 36; zeznania świadka T. M. 00:12:09 – 00:16:22 k. 36; dowód z przesłuchania w charakterze strony 00:17:50 – 00:25:00 k. 36;świadectwo k. 7 akt ubezpieczeniowych; świadectwo k. 8 akt ubezpieczeniowych; świadectwo k. 11 akt ubezpieczeniowych /

W dniu 12 lutego 2013 roku złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. wniosek o przyznanie prawa do emerytury.

Ubezpieczony nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

W toku postępowania przed organem rentowym ubezpieczony udowodnił 28 lat, 6 miesięcy i 25 dni okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 8 lat, 7 miesięcy i 16 dni stażu pracy w szczególnych warunkach.

Decyzją z dnia 28 lutego 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił ubezpieczonemu H. P. prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach, bowiem nie udowodnił on 15 lat pracy w szczególnych warunkach oraz nie rozwiązał stosunku pracy.

/okoliczności bezsporne/

Stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dokumenty zawarte w aktach sprawy, w tym w aktach ubezpieczeniowych, aktach osobowych, których wiarygodność nie była kwestionowana w trakcie postępowania przez żadną ze stron, zatem również Sąd uznał je za miarodajne dla dokonania ustaleń. Sąd uznał za wiarygodne zeznania świadków M. K. i T. M. oraz ubezpieczonego przesłuchanego w charakterze strony, bowiem były one zgodne, spójne oraz wzajemnie się uzupełniały, a ponadto zgodne były z dokumentami zebranymi w aktach osobowych ubezpieczonego.

Sąd zważył, co następuje:

Artykuł III.Odwołanie ubezpieczonego H. P. jako zasadne podlegało uwzględnieniu.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie jest prawo do emerytury określonej w przepisie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2009, Nr 535 poz. 1227 ze zm.), zgodnie z którym ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat - dla mężczyzn, 60 dla kobiet, okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat dla mężczyzn, 20 dla kobiet oraz nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Ubezpieczony swoje prawo do emerytury w obniżonym do 60 lat wieku emerytalnym wiąże z wykonywaniem pracy w warunkach szczególnych, a zatem stosownie do art. 32 ust. 4 ustawy emerytalnej wymaganym jest, aby wykazał on na dzień 1 stycznia 1999 roku 15-letni okres pracy w szczególnych warunkach, o którym mowa w § 4 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43, ze zm.), t.j. pracy wymienionej w wykazie A tegoż rozporządzenia.

Wskazać należy, iż zgodnie z przepisem § 2 ust. 1 ww. rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Okresy pracy natomiast, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy ( § 2 ust. 2).

Trzeba zwrócić uwagę, że zgodnie z utartą praktyką i orzecznictwem, w postępowaniu przed sądem okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przewidziane rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze mogą być ustalane także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia z zakładu pracy (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1984 r., III UZP 6/84 oraz uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 września 1984 r. III UZP 48/84), a więc wszelkimi dopuszczalnymi przez prawo środkami dowodowymi.

Bezspornym jest, iż ubezpieczony ukończył 60 rok życia, udokumentował okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze powyżej 25 lat, nie jest członkiem OFE.

Bezspornie zatem, ubezpieczony, poza 15-letnim stażem pracy w warunkach szczególnych przebytym do dnia 1 stycznia 1999 roku, spełnia wszystkie pozostałe wymienione w art. 184 ust. 1 i 2 ustawy emerytalnej warunki do przyznania dochodzonego świadczenia.

Wobec powyższego, przedmiotem sporu pozostawało jedynie ustalenie, czy za zatrudnienie w szczególnych warunkach może zostać uznany sporny między stronami okres.

Sąd uznał zatem za zasadne ustalić charakter pracy ubezpieczonego w spornym okresie. Zaznaczyć należy, iż prawo do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach przysługuje wówczas, gdy ubiegający się o prawo wykonywał prace w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku. Decydujące znaczenie ma rodzaj i wymiar wykonywanej pracy, a nie przedłożenie odpowiedniego świadectwa pracy w szczególnych warunkach, ze wskazaniem stanowiska pracy określonego w wykazie prac w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego. Jak zauważył Sąd Najwyższy - określanie dla celów emerytalnych stanowisk pracy jako „pracy wykonywanej w szczególnych warunkach” w rozumieniu wykazów stanowiących załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) nie należy do kompetencji pracodawcy (vide: wyrok z dnia 22 czerwca 2005r., sygn. akt I UK 351/04, OSNP 2006/5-6/90).

Sąd w związku z tym przeprowadził na tę okoliczność postępowanie dowodowe z dokumentów z akt ubezpieczeniowych, osobowych, zeznań świadków oraz ubezpieczonego przesłuchanego w charakterze strony.

W sądowym postępowaniu odwoławczym, jak już wskazano, okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze mogą być ustalane także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1984 r., III UZP 6/84, Lex Polonica, uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 września 1984 r., III UZP 48/84, Lex Polonica). Powtórzyć należy, iż decydujące znaczenie ma rodzaj i wymiar wykonywanej pracy, a nie przedłożone świadectwo pracy w szczególnych warunkach, określające stanowisko pracy, ponieważ o zaliczeniu danego rodzaju pracy do wykonywanej w szczególnych warunkach decyduje nie nazwa zajmowanego stanowiska, ale charakter wykonywa­nych czynności.

Po przeprowadzonym postępowaniu dowodowym Sąd stwierdził, iż ubezpieczony wykonywał pracę w warunkach szczególnych w spornych okresach. Fakt wykonywania przez ubezpieczonego pracy w szczególnych warunkach znajduje potwierdzenie w zebranym w sprawie materiale dowodowym. Niewątpliwie fakt ten potwierdziły zeznania świadków M. K. i T. M. – współpracowników ubezpieczonego ze spornego okresu zatrudnienia – którzy zgodnie zeznali, iż ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę operatora ciężkiego sprzętu w postaci koparki oraz okazjonalnie ładowarki, która jest większa i cięższa od koparki. Zdaniem Sądu, przesłuchani w sprawie świadkowie posiadają odpowiednią wiedzę na temat charakteru wykonywanej przez ubezpieczonego pracy, byli zatrudnieni wraz z nim w tym samym okresie, w tym samym zakładzie pracy. Zatem wysnuć należy z powyższego wniosek, iż przesłuchani świadkowie najlepiej zorientowani są co do charakteru i specyfiki pracy ubezpieczonego w spornym okresie. Sąd nie znalazł jakichkolwiek podstaw, by kwestionować ich wiarygodność w zakresie ustaleń dotyczących charakteru pracy ubezpieczonego w spornym okresie. Treść zeznań świadków zgodna była z treścią zeznań ubezpieczonego przesłuchanego w charakterze strony. Nadto, jak już zostało wskazane, treść zeznań świadków oraz ubezpieczonego znalazła potwierdzenie w treści dokumentacji pracowniczej ubezpieczonego.

Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego, Sąd doszedł do przekonania, że okres zatrudnienia ubezpieczonego od 15 kwietnia 1985 roku do 31 października 1987 roku,

od 19 lutego 1990 roku do 30 września 1993 roku (z wyłączeniem okresów zasiłków chorobowych), od 1 października 1993 roku do 30 grudnia 1997 roku (z wyłączeniem okresów zasiłków chorobowych) oraz od 1 stycznia 1998 roku do 31 grudnia 1998 roku (z wyłączeniem okresów zasiłków chorobowych) winien zostać potraktowany jako okres pracy w szczególnych warunkach. W tym okresie ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę w szczególnych warunkach, tj. pracę wymienioną w wykazie A, dziale V, poz. 3 cytowanego rozporządzenia, tj. prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych.

Uwzględnienie ww. spornego okresu zatrudnienia wskazuje, iż staż pracy ubezpieczonego w warunkach szczególnych jest dłuższy niż wymagany ustawą, a zatem, zgodnie z przepisem § 4 cytowanego rozporządzenia, oznacza spełnienie tego wymogu do przyznania ubezpieczonemu świadczenia emerytalnego w wieku obniżonym. W ocenie Sądu, ubezpieczony spełnił wszystkie przesłanki dla nabycia emerytury w obniżonym wieku, ponieważ ukończył 60 rok życia, udokumentował okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze powyżej 25 lat oraz nie jest członkiem OFE, a także spełnił przesłankę co najmniej 15 lat zatrudnienia w szczególnych warunkach.

Z wyżej przytoczonych względów, Sąd, na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. w związku z cytowanymi wyżej przepisami zmienił decyzję organu rentowego i przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach od dnia 1 lutego 2013 roku.

Działając na podstawie przepisu art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych Sąd stwierdził, że pozwany organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, bowiem poczynienie wiążących ustaleń co do charakteru zatrudnienia ubezpieczonego w spornych okresach, mających wpływ na prawo do wnioskowanego świadczenia, nastąpiło na etapie postępowania sądowego (dowód z zeznań świadków, z dokumentów w aktach osobowych na okoliczność charakteru pracy ubezpieczonego w spornych okresach).

Sędzia SO Elżbieta Trybulec – Czernek