Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 maja 2016 roku

Sąd Rejonowy w Kłodzku Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Daria Ratymirska

Protokolant: sekr. sąd. Daria Paliwoda

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5 maja 2016 roku w Kłodzku

sprawy z powództwa W. P. (1)

przeciwko P. W. vel S.

o zapłatę kwoty 11.618,47 zł

I.  zasądza od pozwanego P. W. vel S. na rzecz M. N. (poprzednio P.) kwotę 11.618,47 zł (jedenaście tysięcy sześćset osiemnaście złotych 47/100) z odsetkami ustawowymi od dnia 20 października 2014 roku do dnia zapłaty;

II.  zasądza od pozwanego P. W. vel S. na rzecz powoda W. P. (1) kwotę 2.653,84 zł tytułem zwrotu kosztów procesu;

III.  oddala wniosek powoda o nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności.

UZASADNIENIE

Powód W. P. (1) złożył pozew przeciwko P. W. vel S. o zapłatę kwoty 11618,47 zł z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, w celu zaspokojenia należności wynikającej z tytułu wykonawczego, na podstawie którego wszczął postępowanie egzekucyjne przeciwko dłużnikowi M. N. (dawniej P.), prowadzone przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w W. A. G., w którym to postępowaniu powód wstąpił w prawa dłużniczki M. N. na podst. art. 887 w zw. z art. 902 kpc do kwoty 11.618,47 zł z odsetkami od dnia wniesienia pozwu.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa, zarzucając, że M. N. (pop. P.) złożyła oświadczenie z dnia 13.08.2014r., w którym zwolniła go z długu (k-25), a on to zwolnienie przyjął.

Sąd ustalił:

w dniu 18.07.2012r. pozwany zawarł z M. P. (obecnie N.) umowę pożyczki nr (...), zobowiązując się do spłaty kwoty 13.897,26 zł do dnia 31 sierpnia 2013r.

Dowód:

umowa pożyczki z 18.07.2013 z harmonogramem spłat (k-39-44)

Na mocy nakazu zapłaty z dnia 16 maja 2014r,., wydanego przez Sąd Okręgowy w Gdańsku w postępowaniu nakazowym, w sprawie z powództwa W. P. (1) przeciwko M. P. (obecnie N.), nakazano pozwanej zapłacić na rzecz powoda kwotę 222863,13 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 21.02.2014r. do dnia zapłaty oraz kwotę 10003 zł, tytułem kosztów procesu. Na podstawie tego tytułu, zaopatrzonego w klauzulę wykonalności, wierzyciel W. P. (2) wszczął postępowanie egzekucyjne przeciwko M. N., prowadzone przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w W. A. G., W postępowaniu tym wierzyciel dokonał zajęcia wierzytelności, przysługującej jego dłużnikowi M. N., przeciwko pozwanemu P. W. vel S., z tytułu w.w. umowy pożyczki. O zajęciu wierzytelności pozwany został zawiadomiony przez komornika w dniu 12.08.2014r.

Dowód:

nakaz zapłaty (k-45)

zajęcie wierzytelności przez komornika z 5.08.2014 (k-46);

zaświadczenie komornika z 27.08.2014 (k-46a)

W dniu 13.08.2014r. M. P. (obecnie N.) oświadczyła na piśmie, że pozwany dokonał spłaty całego zobowiązania z tytułu zaciągniętej pożyczki z lipca 2013r., do dnia 30.10.2013r.

Dowód:

oświadczenie M. P. (k-25,57)

W dniu 17.09.2014r M. P. (obecnie N.) oświadczyła na piśmie, że uchyla swoje oświadczenie z dnia 13.08.2014r.

Dowód:

oświadczenie M. P. (k-58)

Powód wezwał pozwanego do zapłaty pismem z dnia 3.09.2014r.

Dowód:

wezwanie do zapłaty z 3.09.2014 z potw. odbioru (k-55-56)

W dniu 20.10.2014r. pozwany zwrócił się do powoda (mailem) o zawarcie ugody w sprawie spłaty długu wobec M. N. (P.).

Dowód: pismo pozwanego (k-61), zeznania pozwanego (k-143v.)

Pozwany dokonał płatności na rachunek M. N. (pop. P.) w dniach: 25.10.2013r. (500 zł), 13.11.2013r. (500 zł), 13.01.2014r. (1500 zł), 12.05.2014r.(700 zł), 13.06.2014r. (600 zł), 14.07.2014r. (50 zł), 19.07.2014r. (50 zł), 24.07.2014r. (200 zł), łącznie w kwocie 4100 zł.

Dowód:

polecenia przelewu (k-47 i nast.), zeznania pozwanego (k-143v.).

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 887 § 1 kpc, mocy samego zajęcia wierzyciel może wykonywać wszelkie prawa i roszczenia dłużnika. Na żądanie wierzyciela komornik wydaje mu odpowiednie zaświadczenie. Wierzyciel wnoszący powództwo przeciwko dłużnikowi zajętej wierzytelności powinien przypozwać dłużnika, przeciwko któremu toczy się postępowanie egzekucyjne (art. 887 § 2 w zw. z art. 902 kpc).

Powód, jako wierzyciel, który z mocy zajęcia wszedł we wszystkie prawa i roszczenia dłużnika M. N. (pop. P.), był uprawniony do podjęcia wszelkich czynności zmierzających do zaspokojenia wynikających z tytułu wykonawczego należności, w tym, w ramach uprawnień procesowych mógł dochodzić roszczeń przysługujących dłużnikowi egzekwowanemu wobec podłużnika (tu: pozwanego P. W. vel S.). Skutkiem zajęcia wierzytelności jest tzw. podstawienie wierzyciela egzekwującego w prawa dłużnika egzekwowanego, które jednak nie oznacza wstąpienia w prawa dłużnika, tj. nabycia tych praw, tylko powoduje, że wierzyciel ma możliwość wykonywania uprawnień przysługujących dłużnikowi, niezależnie od woli dłużnika. Artykuł 887 kpc stanowi podstawę działań wierzyciela, zmierzających do dochodzenia w procesie przysługujących dłużnikowi należności. Na skutek zajęcia wierzytelności dłużnika egzekwowanego, wierzyciel wstępuje w prawa dłużnika i może wykonywać przysługujące mu roszczenia, a w szczególności może wnieść powództwo przeciwko dłużnikowi dłużnika egzekwowanego. Wierzyciel jako powód dochodzi wówczas roszczeń na rzecz swojego dłużnika.

Zgodnie z powszechnie przyjętym poglądem, powództwo wytoczone przez wierzyciela egzekwującego przeciwko dłużnikowi zajętej wierzytelności, stanowi przypadek substytucji procesowej (podstawienia procesowego). Wytaczając powództwo przeciwko trzeciodłużnikowi, wierzyciel może żądać w pozwie wypłaty należności do rąk dłużnika. Z istoty substytucji wynika, że powód (wierzyciel egzekwujący) nie może domagać się w takim procesie od pozwanego poddłużnika zasądzenia roszczenia (z tytułu zajętej wierzytelności) do swoich rąk, lecz może żądać zasądzenia takiego roszczenia wyłącznie na rzecz dłużnika egzekwowanego. Powołany przepis stanowi podstawę legitymacji czynnej wierzyciela w procesie przeciwko dłużnikowi zajętej wierzytelności. Wierzyciel dokonuje w tym procesie czynności w imieniu własnym, ale ich konsekwencje dotyczą praw i obowiązków dłużnika egzekwowanego.

Wierzyciel, wytaczając powództwo, ma obowiązek przypozwać dłużnika w sposób określony w art. 84-85 kpc. Wówczas dłużnik może przystąpić do procesu jako interwenient uboczny samoistny. Wierzyciel (tu: W. P. (1)), wnoszący powództwo przeciwko dłużnikowi zajętej wierzytelności (tu: P. W. vel S.) miał obowiązek – zgodnie z powołanym przepisem art. 887§2 kpc - złożenia wniosku o „przypozwanie dłużnika" (tu: M. N., poprzednio P.). Przypozwanie jest czynnością procesową, uregulowaną w art. 84 kpc. Po doręczeniu dłużniczce pisma wierzyciela przez sąd mogła ona zgłosić przystąpienie do sprawy jako interwenient uboczny po stronie powoda (art. 81 k.p.c.). W wyniku zobowiązania Sądu na rozprawie w dniu 25.08.2015r. - pismem z dnia 14.09.2015r., powód wniósł o zawiadomienie M. N. (dłużnika egzekwowanego) o toczącym się postępowaniu i wezwanie jej do wzięcia udziału w sprawie (k-80). Wskazany adres okazał się nieaktualny, miejsce pobytu dłużniczki nieznane i w konsekwencji zawiadomienie jej nie było możliwe (również za pośrednictwem komornika). Sąd wezwał powoda do wskazania aktualnego adresu przypozwanej dłużniczki, pod rygorem zawieszenia postępowania. Pismem z dnia 10.02.2016 (k-117) powód cofnął wniosek o przypozwanie M. N.. Należało zgodzić się ze stanowiskiem powoda, że powinność przypozwania dłużnika, wynikająca z powołanego przepisu, nie ma charakteru ciężaru procesowego, gdyż nie można tego na wierzycielu wymusić. Nieprzypozwanie nie powoduje bezpośrednio ujemnych skutków procesowych dla wierzyciela. Sąd powinien, w ramach uprawnień wynikających z art. 5 kpc – zwrócić uwagę pozwanemu na „niezbędność przypozwania”. Jeśli jednak powód nie złoży pisma przypozywającego – albo, jak w niniejszej sprawie złoży oświadczenie o cofnięciu takiego wniosku – to sąd nie ma obowiązku dokonania przypozwania z urzędu. Gdyby ustawodawca chciał w takich procesach zapewnić udział dłużnika egzekwowanego (i zarazem wierzyciela zajętej wierzytelności), to przyjąłby – wzorem uregulowania z art. 15 ustawy z dn. 21.06.2001r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kc – konstrukcję zawiadomienia z urzędu, do którego miałyby odpowiednie zastosowanie przepisy o przypozwaniu.

Odnosząc się do zarzutu pozwanego, iż dłużnicza M. N. zwolniła go długu, należy wskazać, że dołączone przez pozwanego „oświadczenie” z dnia 13.08.2014r., jak na k- 25, dotyczy długu, który miał być spłacony do 30.10.2013r. Pomiędzy treścią oświadczenia, na które powoływał się pozwany, a z którego wynika, że miał spłacić cały dług wobec M. N. do 30.08.2013r., a jego czynnościami w okresie od 25.10.2013r. do 24.07.2014r., kiedy to dokonywał wpłat za pośrednictwem rachunku bankowego, na co wskazują potwierdzenia przelewów, zachodziły istotne wątpliwości, które zostały usunięte po przesłuchaniu pozwanego na rozprawie. Z zeznań pozwanego jasno wynika, że w.w. oświadczenie M. N. (k-25) zawiera nieprawdziwe informacje co do spłaty długu przez pozwanego. Potwierdza to zresztą późniejsze oświadczenie dłużniczki o uchyleniu oświadczenia z dnia 13.08.2014r. (k-58). Wbrew zatem treści oświadczenia dłużniczki M. N., na które powoływał się w niniejszej sprawie pozwany – domagając się oddalenia powództwa - pozwany nie dokonał spłaty całego długu na rzecz M. N. w okresie do 30.08.2013r. Zarazem nieuzasadnione było stanowisko pozwanego, że oświadczenie o spłacie długu (k-25) jest tożsame ze zwolnieniem z długu. Z treści oświadczenia, na które powoływał się pozwany (k-25) nie wynika w żaden sposób, aby M. N. zrzekła się przysługującej jej wierzytelności z tytułu zawartej umowy pożyczki (art. 508 kc), a jedynie, że potwierdziła spłatę zobowiązania przez pozwanego, co jednak – jak ustalono – nie było zgodne ze stanem faktycznym. Okoliczność, że pozwany „tak to zrozumiał” nie zasługuje na uwzględnienie. Przeczy temu ponadto fakt, że w dniu 20.10.2014r. zwracał się do powoda z prośbą o zawarcie ugody (k-61), co, jak podnosił powód, potwierdza istnienie zobowiązania. Późniejsze oświadczenie M. N. z dnia 17.09.2014r. (k-58) wskazuje zarazem, że jej oświadczenie z dnia 13.08.2014r. (k-25) nie zostało złożone w celu zwolnienia pozwanego z długu, a zatem nie może być tu mowy o wygaśnięciu zobowiązania. Mając nadto na uwadze, że pozwany został zawiadomiony o zajęciu przez powoda wierzytelności, przysługującej M. N., w dniu 12.08.2014r., ewentualne zwolnienie go z długu przez M. N. po tej dacie, a więc 13.08.2014r., było bezskuteczne. Zgodnie z art. 900 § 1 kpc, zajęcie wierzytelności jest dokonane z chwilą doręczenia wezwania dłużnikowi zajętej wierzytelności (…) Od tej chwili dłużnikowi nie wolno było rozporządzać zajętą wierzytelnością, a ewentualne rozporządzenia były nieważne w stosunku do wierzyciela egzekwującego (art. 885 w zw. z art. 902 kpc). Nawet zatem, gdyby zwolnienie z długu, dokonane przez M. N. względem pozwanego, miało miejsce, byłoby ono bezskuteczne wobec powoda. Zarzut pozwanego nie zasługiwał zatem na uwzględnienie. W konsekwencji, na podstawie powołanych przepisów oraz art. 471 kc, art. 720 § 1 kc i art. 481 § 1 i 2 kc, zasądzono od pozwanego na rzecz M. N. – dłużnika powoda kwotę 11.618,47 zł z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu, tj. 20.10.2014r. do dnia zapłaty, uwzględniając dotychczas dokonane przez pozwanego częściowe wpłaty na rzecz M. N. (zgodnie z potwierdzeniami przelewów, dołączonymi do akt), które miały miejsce po terminie płatności, wynikającym z zawartej umowy pożyczki, przy czym powód wzywał pozwanego do dobrowolnej zapłaty przed skierowaniem sprawy na drogę postępowania sądowego (k-55).

Sąd oddalił wniosek pozwanego, złożony na rozprawie w dniu 5 maja 2016r. o odroczenie rozprawy, w celu złożenia przez pełnomocnika pisma procesowego, zawierającego stanowisko pozwanego w sprawie, nie zachodziły bowiem żadne z przesłanek uzasadniających odroczenie rozprawy, przewidziane w art. 214 § 1 kpc. Zarazem termin do złożenia przez pozwanego pisma procesowego, w którym mógł powołać wszelkie wnioski, twierdzenia i zarzuty, pod rygorem pominięcia w dalszym toku postępowania, minął w dniu 8 maja 2015r. (k-23). Wraz z wezwaniem do uzupełnienia sprzeciwu i złożenia pisma procesowego j.w. pozwany został pouczony o treści przepisów wymienionych w art. 210 § 2 ¹ kpc, w tym art. 207 § 6 kpc (k-21-23).

Orzeczenie o kosztach w pkt II wyroku oparto na przepisie art. 98 § 1 i 3 kpc. Pozwany, jako przegrywający sprawę, powinien zwrócić powodowi koszty procesu, w skład których wchodzi opłata sądowa od pozwu (146 zł), wynagrodzenie pełnomocnika, będącego adwokatem w stawce minimalnej (2400 zł - § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu [Dz.U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.]), opłata skarbowa od pełnomocnictwa (17 zł) i zaliczka, uiszczona na poczet wynagrodzenia komornika za czynności związane z doręczeniem dokumentów sądowych M. N. (90,84 zł – k-112).

Orzeczenie w pkt III wyroku oparto na przepisie art. 333 § 3 kpc. Okoliczność, że pozwany próbował zwolnić się z odpowiedzialności za dochodzone w pozwie roszczenie oraz obawa powoda, że pozwany wyzbędzie się lub ukryje swoje składniki majątku do czasu uprawomocnienia się wyroku (k-142), nie stanowi podstawy do nadania wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności, przewidzianej w powołanym przepisie.