Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 marca 2016 roku

Sąd Okręgowy w Tarnowie – Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Kazimierz Kostrzewa

Protokolant: st. sekr. sądowy Patrycja Czarnik

po rozpoznaniu w dniu 22 marca 2016 roku w Tarnowie na rozprawie

sprawy z odwołania J. W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 8 października 2015 roku nr (...)

w sprawie J. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do emerytury

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje odwołującemu J. W. emeryturę od dnia 1 lipca 2015 roku

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. na rzecz odwołującego J. W. kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt IVU 1061/15

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 22 marca 2016 r.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. decyzją z dnia 08.10.2015 r. odmówił J. W. przyznania emerytury na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U. Nr 162 poz 1118 z zm ), ponieważ nie spełnia warunków niezbędnych do ustalenia prawa do tego świadczenia, gdyż nie udowodnił 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

J. W. w odwołaniu od decyzji domagał się jej zmiany i przyznania mu emerytury na podstawie ustawy o emeryturach i rentach z FUS, ponieważ pracował w warunkach szczególnych w okresach: od 31.07.1974 r. do 03.05.1975 r. w Przedsiębiorstwie (...) w R., od 28.06.1976 r. do 11.09.1976 w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w K., od 05.05.1978 r. do 30.06.1983 r. w Przedsiębiorstwie (...), od 01.10.1983 r. do 01.04.1992 r. w (...) Zakładzie (...) w B. i od 01.04.1992 r. do 31.10.1998 r. w firmie (...) w T.. Podniósł, że ukończył kurs operatorów koparek co potwierdza zaświadczenie z dnia 24.05.1979 r. i pracował jako operator koparki u tych pracodawców. Nie ma możliwości uzyskania świadectw wykonywania pracy w warunkach szczególnych sporne okoliczności zamierza wykazać zeznaniami świadków i dostępną dokumentacją pracowniczą. Na rozprawie w dniu 19.01.2016 r. odwołujący wniósł o zasądzenie kosztów postepowania wg. norm przepisanych.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie w związku z niespełnieniem przez odwołującego przesłanek z art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS z przyczyn podanych w uzasadnieniu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

J. W. urodzony w dniu (...) ukończył 60 lat. Odwołujący legitymuje się wymaganym okresem składkowym, nieskładkowym i uzupełniającym w wymiarze 25 lat na dzień 01.01.1999 r. W dniu 28.07.2015 r. odwołujący wystąpił z wnioskiem o ustalenie prawa do emerytury. Nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

/dowód: wniosek z dnia 28.07.2015 r. –k. 1-4 ar czII/.

J. W. w okresie od 31.07.1974 r. do 03.05.1975 r. pracował w Przedsiębiorstwie (...) w R. Oddział w M. w pełnym wymiarze czasu pracy. Początkowo był zatrudniony na stanowisku pomocnik operatora koparki, a po miesiącu pracował na stanowisku operator koparki marki K. (...) samodzielnie, ponieważ potrafił obsługiwać koparkę. W dniu 12.04.1975 r. ukończył III stopień kursu na operatora koparki jednonaczyniowej, nr uprawnienia (...).

/dowód: świadectwo pracy z dnia 03.05.1975 r. – k. 15-16 ar czII,

zeznania odwołującego –k. 36 as/.

W okresie od 28.06.1976 r. do 11.09.1976 był zatrudniony w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w K. na stanowisku operatora koparki marki S. (...), którą to prace wykonywał stale w wymiarze pełnego etatu.

/dowód: świadectwo pracy z dnia 10.09.1976 r. –k. 17 ar czII,

akta osobowe,

zeznania odwołującego –k. 36 as/.

W okresie od 05.05.1978 r. do 30.06.1983 r. odwołujący był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) W M. (...) Oddział w K. na stanowisku operator koparki w pełnym wymiarze czasu pracy. Odwołujący wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracę koparką na podłożu gąsienicowym marki K., kopał głębokie wykopy pod fundamenty budynków, szpitali, kanalizacyjne. W dniu 24.05.1979 r. odwołujący uzyskał uprawnienia maszynisty koparek kl. II.

/dowód: świadectwo pracy z dnia 30.06.1983 r. –k. 18 ar czII,

kserokopia uprawnienia z dnia 24.05.1979 r. nr (...) -k. 4-5 as,

akta osobowe,

zeznania świadka C. B. - k. 24v as,

zeznania odwołującego –k. 36 as/.

Odwołujący w okresie od 01.10.1983 r. do 01.04.1992 r. był zatrudniony w (...) Zakładzie (...) w B. na stanowisku operator koparki, którą wykonywał w pełnym wymiarze czasu pracy i stale.

/dowód: świadectwo pracy z dnia 01.04.1992 r. – k. 19 ar czII,

akta osobowe,

zeznania odwołującego –k. 36 as/.

Odwołujący w okresie od 01.04.1992 r. do 31.10.1998 r. pracował w Firmie (...) w T. na stanowisku operatora koparki w pełnym wymiarze czasu pracy. Firma należała do zmarłego M. K.. W firmie była jedna koparka gąsienicowa i obsługiwał ją tylko odwołujący. Odwołujący pracował przy budowie kanalizacji i oczyszczalni ścieków w O..

/dowód: świadectwo pracy z dnia 31.10.1998 r. –20 ar czII,

kserokopia legitymacji ubezpieczeniowej - k. 21-30 czII ,

kserokopia uprawnienia nr (...) -k. 4 as,

zeznania świadka J. P. –k. 24-25 as,

zeznania świadka W. K. - k. 25 as,

zeznania odwołującego –k. 36 as/.

Sąd dał wiarę zeznaniom świadka C. B., potwierdzające że odwołujący

w okresie od 05.05.1978 r. do 30.06.1983 r. w trakcie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) W M. (...) Oddział w K. pracował stale i pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku operator koparki na podłożu gąsienicowym marki K., kopał głębokie wykopy pod fundamenty budynków, szpitali, wykopy kanalizacyjne.

Sąd zaakceptował zeznania świadka J. P. i W. K. potwierdzające, że J. W. wykonywał w sposób ciągły i stale pracę w szczególnych warunkach w wymiarze pełnego etatu w Firmie (...) w T. w okresie od 01.04.1992 r. do 31.10.1998 r. na stanowisku operatora koparki w pełnym wymiarze czasu pracy. Jego praca na tym stanowisku polegała na kopaniu głębokich wykopów. Świadkowie pracowali razem z odwołującym w spornym okresie i posiadali wiedzę na temat wykonywanej przez niego pracy.

Sąd w całości dał wiarę zeznaniom świadków, którzy pracowali u tych samych pracodawców na przestrzeni spornych okresów i potwierdzili rodzaj pracy wykonywanej przez odwołującego bowiem w sposób spójny i konsekwentny wskazywały, iż w tych okresach pracował w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku operatora koparki. Depozycje te potwierdzały dowody z dokumentów.

Także zeznania odwołującego Sąd uznał za wiarygodne, ponieważ były spójne, konsekwentne i nie zawierały wewnętrznych sprzeczności. Depozycje te potwierdziły wypowiedzi świadków współpracowników odwołującego, że praca na stanowisku operatora koparki u wskazanych pracodawców była świadczona w warunkach szczególnych. Jeżeli chodzi o jego zeznania na temat zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w R. Oddział w M. gdzie jak ze świadectwa pracy wynika miał pracować na stanowisku pomocnika operatora koparki, to Sąd uznał że odwołujący mógł u tego pracodawcy faktycznie wykonywać samodzielnie obowiązki jako operator koparki skoro u tego pracodawcy uzyskał uprawnienia kl. III, ale nawet gdyby uznać że w tym okresie pracował jako pomocnik operatora koparki a nie operator koparki to i tak w pozostałych okresach: od 28.06.1976 r. do 11.09.1976 r., od 05.05.1978 r. do 30.06.1983 r., od 01.10.1983 r. do 01.04.1992 r. i od 01.04.1992 r. do 31.10.1998 r. pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy jako operator koparki

Sąd pozytywie ocenił dowody z dokumentów, w szczególności zalegających w aktach rentowych i aktach osobowych, których autentyczność oraz wiarygodność, jak również poprawność materialna i formalna nie budziły wątpliwości Sądu, zarówno treść jak i forma dokumentów nie były kwestionowane prze strony postępowania. Brak było zatem jakichkolwiek podstaw, także takich jakie należałoby uwzględnić urzędu, aby dokumentom tym odmówić właściwego im znaczenia dowodowego w tym wynikającego z art. 244 i art.245 k.p.c.

Sąd rozważył, co następuje:

Przedmiotem postępowania było rozstrzygnięcie czy J. W. przysługuje prawo do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 z późn. zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Stosownie do treści art. 32 ust. 1 i 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1. Za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych.

Z kolei art. 32 ust.4 stanowi, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, to jest na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz.43 z późn. zm.). Z §1 Rozporządzenia wynika, że jego treść stosuje się do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze , wymienione w §4-15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia. § 2 ust.1 rozporządzenia ustala, ze za okresy uzasadniające nabycie prawa do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu uważa się okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. §4 pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn;

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Kwestią sporną pomiędzy stronami było ustalenie, czy J. W. był zatrudniony w warunkach szczególnych w okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w R. od 31.07.1974 r. do 03.05.1975 r., w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w K. od 28.06.1976 r. do 11.09.1976 r., w Przedsiębiorstwie (...) od 05.05.1978 r. do 30.06.1983 r., w (...) Zakładzie (...) w B. od 01.10.1983 r. do 01.04.1992 r. i w firmie (...) w T. od 01.04.1992 r. do 31.10.1998 r. na stanowisku operator koparki skoro nie przedłożył świadectw wykonywania pracy w szczególnych warunkach w oparciu o świadectwa pracy, zeznania świadków oraz własne zeznania oraz dokumentację pracowniczą.

Rozporządzenie Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43) w § 2 ust. 2 zobowiązuje zakłady pracy do stwierdzenia okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wyłącznie na podstawie posiadanej dokumentacji. Natomiast w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49) określone zostały środki dowodowe, które powinny być dołączone do wniosku, stwierdzające okoliczności uzasadniające przyznanie tego świadczenia (§ 4 ust. 3). W myśl § 21 ust. 1, 4 i 5 powołanego rozporządzenia środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia są pisemne zaświadczenia zakładów pracy, wydane na podstawie posiadanych dokumentów, oraz legitymacje ubezpieczeniowe, a także inne dowody z przebiegu ubezpieczenia. W przypadku zaś ubiegania się pracownika o przyznanie emerytury lub renty z tytułu zatrudnienia w szczególnym charakterze, zaświadczenie zakładu pracy powinno stwierdzać charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których jest uzależnione przyznanie takiej emerytury lub renty. Wyjątek od zasady ustalonej w powołanym przepisie jest zawarty w § 22 wymienionego rozporządzenia, który przewiduje, że okresy zatrudnienia mogą być udowodnione zeznaniami świadków, gdy zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy.

Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 27 maja 1985 r., III UZP 5/85 wyjaśnił, że w postępowaniu o świadczenia emerytalno-rentowe dopuszczalne jest przeprowadzenie przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych dowodu z zeznań świadków na okoliczność zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, jeżeli zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy.

Pogląd ten został rozwinięty w znowelizowanym art. 473 kpc, który stanowi, że w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych nie stosuje się przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu ze świadków i z przesłuchania stron. W postępowaniu przed tymi sądami okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń mogą być udowadniane wszelkimi dostępnymi środkami dowodowymi (por. wyr. SN z dnia 02.02.1996 r. II URN 3/95 OSNP 1996/16/239). Skoro więc w niniejszej sprawie odwołujący nie dysponował świadectwem wykonywania pracy w szczególnych warunkach, zasadnym stało się ustalenie okoliczności w jakich odwołujący świadczył pracę na podstawie zeznań świadków, jego zeznań oraz dowodów z dokumentów. W oparciu o nie Sąd ustalił, iż odwołujący był zatrudniony w szczególnych warunkach na stanowisku operatora koparki, ponieważ w dniu 12.04.1975 r. ukończył III stopień kursu na operatora koparki jednonaczyniowej, nr uprawnienia (...). i po tym dniu pracował samodzielnie jako operator ciężkiego sprzętu. Jego praca na tym stanowisku polegała na kopaniu wykopów pod fundamenty budynków przemysłowych oraz użyteczności publicznej czyli bloków, biur co robił stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Odwołujący w okresie od 28.06.1976 r. do 11.09.1976 był zatrudniony w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w K. na stanowisku operatora koparki marki S. (...), którą to prace wykonywał stale w wymiarze pełnego etatu. W okresie od 05.05.1978 r. do 30.06.1983 r. był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) W M. (...) Oddział w K. na stanowisku operator koparki w pełnym wymiarze czasu pracy. Odwołujący wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracę koparką na podłożu gąsienicowym marki K., kopał głębokie wykopy pod fundamenty budynków, szpitali, kanalizacyjne. W dniu 24.05.1979 r. odwołujący uzyskał uprawnienia maszynisty koparek kl. II. co również potwierdza , że przez cały okres pracował jako operator koparki skoro zdobywał kolejne uprawnienia zawodowe. Następnie odwołujący był zatrudniony w (...) Zakładzie (...) w B. 01.10.1983 r. do 01.04.1992 r. na stanowisku operator koparki, którą wykonywał w pełnym wymiarze czasu pracy i stale. Odwołujący w okresie od 01.04.1992 r. do 31.10.1998 r. pracował w Firmie (...) w T. na stanowisku operatora koparki w pełnym wymiarze czasu pracy. W tej firmie była jedna koparka gąsienicowa i obsługiwał ją tylko odwołujący. Odwołujący pracował przy budowie kanalizacji i oczyszczalni ścieków w O.. Praca na stanowisku operatora koparki została zaliczona zgodnie z wykazem A dział V pkt. 3 będącym załącznikiem do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, do prac w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego. Po uwzględnieniu wyżej wskazanych okresów wykonywania pracy w szczególnych warunkach odwołujący legitymuje się wymaganym okresem pracy w warunkach szkodliwych określonych w wykazie A w wymiarze co najmniej 15 lat.

Biorąc powyższe ustalenia pod uwagę odwołujący spełnia przesłanki do przyznania emerytury w obniżonym wieku emerytalnym w związku z wykonywaniem pracy w szczególnych warunkach, wynikające z treści art. 32 w zw. z art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, a w szczególności § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. 1983 r. nr 8, poz. 43 z póź. zm.). J. W. osiągnął bowiem wiek 60 lat (...)posiada wymagany okres zatrudnienia 25 lat okresów składkowych, nieskładkowych i uzupełniających, a przede wszystkim spełnia kwestionowaną dotąd przez organ rentowy przesłankę w postaci co najmniej 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, ponieważ po uznaniu mu spornych okresów pracy w warunkach szczególnych tj. od 28.06.1976 r. do 11.09.1976 r., od 05.05.1978 r. do 30.06.1983 r., od 01.10.1983 r. do 01.04.1992 r. i od 01.04.1992 r. do 31.10.1998 r., kiedy stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracował jako maszynista ciężkiego sprzętu tj. operator koparki odwołujący legitymuje się ponad 15-letnim okresem pracy w warunkach szczególnych. Odwołujący w dniu 28.07.2015 r. wystąpił z wnioskiem o przyznanie emerytury i od dnia 01.07.2015 r. Sąd przyznał mu prawo do emerytury zgodnie z art. 129 ust. 1 powołanej ustawy.

Mając na względzie powyższe orzeczono w pkt. I wyroku na podstawie powołanych przepisów prawa materialnego i art.477 ¹⁴ §2 k.p.c.

Odwołujący był reprezentowany przez pełnomocnika z wyboru, który wniósł o zasądzenie kosztów procesu wg. norm przepisanych. Na podstawie art. 98 k.p.c. i stosownie do treści §11 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu ( Dz.U. z 2013 r. poz. 490 ze zm.) Sąd w pkt. II wyroku zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. na rzecz odwołującego kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.