Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 maja 2015 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie V Wydział Cywilny - Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 27 maja 2015 roku w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa A. A. i R. A.

przeciwko (...) S.A. w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powodów

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie

z dnia 26 marca 2014 roku, sygn. akt I C 207/13

1.  oddala apelację,

2.  zasądza od A. A. i R. A. na rzecz (...) S.A. w W. kwotę 1.200 (jeden tysiąc dwieście) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego w instancji odwoławczej.

Sygn. akt V Ca 2524/14

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 26 marca 2014 r. Sąd Rejonowy dla Warszawy Śródmieścia w Warszawie oddalił powództwo A. A. i R. A. skierowane przeciko (...) Bank S.A. w W. o zapłatę kwotę 17.089,69 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 1 grudnia 2012 roku do dnia zapłaty oraz zasądzenie od strony pozwanej solidarnie na rzecz strony powodowej zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego oraz opłaty skarbowej.

Podstawą wydania powyższego rozstrzygnięcia były następujące ustalenia i rozważania:

W dniu 10 lipca 2009 roku powodowie R. A. i A. A. złożyli w (...) Bank S.A. wniosek o udzielenie kredytu (...) hipoteczny. W pkt VIII wniosku jako zabezpieczenie powodowie wskazali: hipotekę na nieruchomości, ubezpieczenie nieruchomości od ognia i innych zdarzeń losowych wraz z przelewem z praw polisy, ubezpieczenie kredytu pomostowe, ubezpieczenie niskiego wkładu.

M. P. dyrektor oddziału (...) przy ul. (...) w W. z ramienia banku kontaktował się z powodami, przedstawił im propozycję kredytową i podpisał umowę kredytową. Współpraca z powodami układała się bardzo dobrze. Podczas spotkania z powodami poinformował ich szczegółowo o ubezpieczeniach związanych z kredytem, na jaki okres są zawierane, jaka jest składka oraz co się z tym wiążę. M. P. spotkał się z R. A. celem znalezienia możliwości uniknięcia ubezpieczenia niskiego wkładu. W okresie podpisywania umowy kredytowej powodowie zgodzili się na ubezpieczenie niskiego wkładu. Gdyby powodowie się nie zgodzili na ubezpieczenie niskiego wkładu nie było by możliwości podpisania umowy chyba, że powodowie wnieśliby niski wkład własny w wysokości 20 % wartości kredytu. M. P. nie przedstawił powodom regulaminu udzielania kredytu.

(...) Bank S.A. z siedzibą w W. wydał decyzję kredytową dot. wniosku kredytowego nr (...) mPlan w stosunku do R. A. i A. A.. W § 3 decyzji jako prawne zabezpieczenie kredytu zostały wpisane min. hipoteka łączna kaucyjna, Ubezpieczenie niskiego wkładu własnego Kredytu w (...) S.A. na 36 miesięczny okres ubezpieczenia.

Powodowie złożyli wniosek o kredyt hipoteczny do kilku banków. Wybrali najkorzystniejszą ofertę (...). Podczas spotkania w siedzibie banku uczestniczyło z M. P. jeszcze trzy inne osoby. Powodowie o zabezpieczeniach rozmawiali z M. P.. Powodowie nie zostali skierowani na stronę internetową banku. Powodowie przed podpisaniem mieli możliwość zapoznania się z umową. Pracownik banku poinformował powodów, że mogą zrezygnować z ubezpieczenia niskiego wkładu ale wtedy będzie się to wiązało z wkładem własnym w wysokości 20 % kredytu.

W dniu 14 września 2009 roku doszło pomiędzy stronami niniejszego postępowania do zawarcia umowy nr (...) o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych (...) waloryzowany kursem (...).

Pozwany (...) Bank S.A. pobrał od powodów składki ubezpieczeniowe ubezpieczenia niskiego wkładu (NW) w dniu 16 września 2009 roku w kwocie 8.303,12 złotych natomiast 31 października 2012 roku w kwocie 8.786,57 złotych. Pełnomocnik powodów wezwał (...) Bank S.A. z siedzibą w W. w terminie 7 dni do zapłaty kwoty 17.089,69 złotych.

Ustalając stan faktyczny niniejszej sprawy Sąd Rejonowy jedynie w części dał wiarę zeznaniom powoda - dotyczącej konieczności ubezpieczenia niskiego wkładu. Natomiast w zakresie, iż powodom nie udzielono informacji o ogólnych warunkach ubezpieczenia niskiego wkładu sąd nie dał wiary ponieważ nie znajdują one potwierdzenia w pozostałym materiale dowodowym.

Okolicznością bezsporną w niniejszej sprawie było to że pomiędzy stronami niniejszego postępowania doszło do zawarcia umowy nr (...) o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych (...) waloryzowany kursem (...) natomiast kwestią sporną był zapis § 3 ust. 3 przedmiotowej umowy.

Zdaniem Sądu Rejonowego z zebranego materiału dowodowego oraz zeznań świadka M. P. wynika, że podpisanie umowy kredytowej poprzedzone jest kilkoma czynnościami. Przed przystąpieniem do zawarcia umowy kredytowej powodom zostały przedstawione informacje dotyczące danych ubezpieczeń oraz na jaki okres są zawierane. Ponadto gdyby powodowie nie zgodzili się na ubezpieczenie niskiego wkładu nie byłoby możliwości podpisania umowy, ewentualnie musieliby wnieść niski wkład własny w wysokości 20 % kredytu, co zostało przyznane również przez stronę powodową w pozwie. Pomimo, iż pracownik banku nie wręczył powodom regulaminu udzielania kredytu, to istniała możliwość odnalezienia regulaminu na stronie internetowej pozwanego bądź uzyskać informację telefoniczna przez mLinię pozwanego. Wszystkie okoliczności oraz zeznania samego powoda wskazują na to, że wiedział on o konieczności ubezpieczenia niskiego wkładu oraz czym jest to ubezpieczenie, wiedział również, że nie wyrażenie zgody na to ubezpieczenie spowoduje nieudzielenie kredytu przez bank.

Sąd Rejonowy zaznaczył także, że zgodnie z regułami dowodzenia i kontradyktoryjnością procesu w sytuacji, gdy pozwany zaprzeczył twierdzeniom pozwu powód powinien je wykazać. Strona powodowa zaś nie zgłaszała w toku procesu żadnych wniosków dowodowych celem wykazania zasadności dochodzonego roszczenia. Sąd orzekający nie jest zaś obciążony odpowiedzialnością za rezultat postępowania dowodowego, którego dysponentem są strony. Strony muszą mieć więc świadomość, że w razie nie sprostania ciężarowi dowodu, to na nich spadają wszelkie negatywne konsekwencje, związane w szczególności z uznaniem lub oddaleniem powództwa.

Wszystkie powyższe okoliczności powodują, że w ocenie Sądu meriti strona powodowa nie udowodniła słuszności powództwa. Ponieważ, jak wskazano już wyżej, Sąd nie miał obowiązku z urzędu przeprowadzać dalszych dowodów w celu wyjaśnienia wątpliwych okoliczności, powództwo należało oddalić. Strona pozwana powoływała się w pozwie, iż zapis § 3 ust. 3 umowy o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych „mplan" waloryzowanym kursem (...) nr (...) z dnia 14 września 2009 roku spełnia ustawowe przesłanki uznania go za klauzulę abuzywną gdyż kształtuje prawa i obowiązku powodów w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami oraz rażąco narusza ich interes oraz stosownie do treści art. 385 ¹ k.c. ex lege nie wiąże powodów.

By określone postanowienie umowy mogło zostać uznane za „niedozwolone postanowienie umowne" w rozumieniu przepisu art. 385 ¹ k.c, spełnione muszą zostać cztery warunki: umowa musi być zawarta z konsumentem, postanowienie umowy „nie zostało uzgodnione indywidualnie", postanowienie kształtuje prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy, postanowienie sformułowane w sposób jednoznaczny nie dotyczy „głównych świadczeń stron". Rozszerzająca funkcjonalna wykładnia powyższego przepisu prowadzi do wniosku, że abstrakcyjna ocena abuzywności postanowienia wzorca powinna uwzględniać dwa kryteria wskazane w art. 385 ¹ k.c., a mianowicie sprzeczność z dobrymi obyczajami oraz rażące naruszenie interesów konsumenta.

Mając na uwadze powyższe Sąd I instancji podzielił stanowisko pozwanego, który podniósł, iż strona powodowa nie przedstawiła żadnych dowodów pozwalających na przyjęcie, że zapis § 3 ust. 3 umowy o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych (...) waloryzowanym kursem (...) nr (...) z dnia 14 września 2009 roku narusza dobre obyczaje oraz jednocześnie narusza interes powodów jako konsumentów w sposób rażący. Powodowie nie przedstawili żadnych dowodów, które by pozwoliły na stwierdzenie na czym ma polegać rażący charakter naruszenia interesów powodów. W ocenie Sądu wskazana klauzula nie stanowi klauzuli abuzywnej, a świadczenie którego zwrotu domagają się powodowie znajduje podstawę w łączącej strony zgodnej z prawem umowie, której treść była z powodami uzgadniana. Z uwagi na powyższe brak jest podstaw do żądania zwrotu świadczenia.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 § 1 k.p.c.

Apelację od powyższego orzeczenia wywiodła strona powoda zaskarżając je w całości, zarzucając naruszenie art. 385 ¹ k.c., art. 233 § 1 k.p.c. oraz art. 328 § 2 k.p.c. i wniosła o jego zmianę poprzez orzeczenie zgodnie z żądaniem pozwu. Alternatywnym żądaniem apelacji był wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd I instancji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powodów nie zasługuje na uwzględnienie, bowiem podniesione w niej zarzuty pozbawione są uzasadnionych podstaw prawnych.

Sąd Okręgowy w pełni podziela i aprobuje ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd I instancji, uznając je za prawidłowo osadzone w zgromadzonym materiale dowodowym, a w konsekwencji – przyjmując za własne. Także rozważaniom prawnym Sądu Rejonowego nie można postawić zarzutu naruszenia obowiązujących przepisów czy też błędu subsumpcji. Niewątpliwie zgodzić trzeba się z Sądem meriti, że powodowie w przedmiotowej sprawie nie sprostali spoczywającemu na nich z mocy art. 6 k.c. ciężarowi dowodów. W zasadzie nie przedstawili oni bowiem żadnych dowodów pozwalających na przyjęcie, że postanowienia zawarte w § 3 ust. 3 umowy kredytowej naruszały dobre obyczaje, interes powodów jako konsumentów a także, że naruszenie interesów powodów miało charakter rażący.

Zdaniem Sądu Okręgowego powodowie, reprezentowani przez profesjonalnego pełnomocnika, zaniechali inicjatywy dowodowej, nie przedłożyli w zasadzie żadnych wniosków dowodowych, choćby osobowych, poza przesłuchaniem samego powoda. Powód nadto również nie twierdził, aby nie był zapoznany z warunkami udzielenia kredytu hipotecznego, jak i nie zdawał sobie sprawy z tego, że w sytuacji kiedy powodowie nie posiadali wymaganego wkładu własnego konieczne było przy zawieraniu tego rodzaju umowy, na warunkach określonych przez pozwanego, ubezpieczenie niskiego wkładu własnego.

Nie sposób także podzielić stanowiska skarżących, prezentowanego tak w postępowaniu przed Sądem I instancji, jak i w apelacji, że zastosowanie w sprawie niniejszej znajduje wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie – Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumenta z dnia 24 sierpnia 2012 r., sygn. akt XVII AmC 2600/11. Klauzula, którą uznano za niedozwoloną w powołanym orzeczeniu brzmiała inaczej, niż zapis kwestionowany przez powodów w sprawie niniejszej. Dotyczyła ona kwestii zwrotu niewykorzystanej części składki. Ponadto w ocenie Sądu Okręgowego należy także zwrócić uwagę na uzasadnienie Sądu Apelacyjnego który choć w sprawie VI ACa 1521/12 oddalił apelację pozwanego Banku od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie – Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumenta z dnia 24 sierpnia 2012 r., sygn. akt XVII AmC 2600/11, to jednak stwierdził, że sam fakt zawierania przez banki ubezpieczenia niskiego wkładu własnego, nie stanowi klauzuli abuzywnej, bowiem gdyby nie ono, kredytobiorca nie mógłby w ogóle otrzymać kredytu hipotecznego i zrealizować sowich planów. Sąd Apelacyjny nie zgodził się również z twierdzeniem Sądu Okręgowego, że kredytobiorca ponosi z jednej strony koszty ubezpieczenia finansowego, a z drugiej strony nie odnosi żadnych korzyści z takiej umowy – w przeciwieństwie do banku. Niewątpliwie rację ma Sąd Apelacyjny, że korzyść klienta w tego rodzaju sytuacjach jest ewidentna. Nie budzi wątpliwości, iż w innym wypadku pozwani nie uzyskaliby kredytu w takiej wysokości, jaka była im potrzebna na zakup nieruchomości. Żadnego znaczenia dla oceny tej kwestii nie ma natomiast fakt, że konsument nie jest stroną umowy ubezpieczenia, ani też że nie jest z jej tytułu uposażony.

Biorąc pod uwagę całokształt okoliczności towarzyszących zawieraniu umowy w sprawie niniejszej należy zwrócić uwagę, że umowa ta była z powodami, a w szczególności z powodem, uzgadniania, a także iż zdawali oni sobie sprawę, że w sytuacji gdy takiego ubezpieczenia umowa nie będzie zawierać, niemożliwym stanie się jej zawarcie. Wobec wysokości osiąganych przez powodów dochodów – około 10 000 zł miesięczne, uzyskany przez niech kredyt w kwocie 313 000 CHF, był niezwykle wysoki. Z analizy wniosku kredytowego wynika bowiem, że dochód, który powodowie osiągali po odjęciu kosztów utrzymania i kosztów wynikających z posiadanej jeszcze umowy leasingu samochodu, stanowił kwotę 10 000 zł. Nie jest to może co prawda argument najistotniejszy w sprawie, ale należy pamiętać, że wzięcie kredytu w tak wysokiej kwocie wiąże się z ryzykiem ponoszenia zwiększonych kosztów z tego tytułu. W tej sytuacji nie można zatem przyjąć za apelującymi, że kwestionowany przez nich zapis umowy kredytowej stanowi klauzulę abuzywną.

Nie zasługuje także na aprobatę pogląd powodów, iż zaskarżony wyrok nie poddaje się kontroli instancyjnej i nie spełnia wymaganiom określonym w art. 328 § 2 k.p.c. Odnosząc się do tej kwestii wypada przypomnieć, że zarzut naruszenia powołanego przepisu może być usprawiedliwiony tylko w tych wyjątkowych okolicznościach, w których treść uzasadnienia orzeczenia Sądu I instancji całkowicie uniemożliwia Sądowi Odwoławczemu dokonanie oceny toku wywodu, który doprowadził do wydania orzeczenia lub w przypadku zastosowania prawa materialnego do niedostatecznie jasno ustalonego stanu faktycznego. Natomiast w sprawie niniejszej pisemne motywy zaskarżonego orzeczenia, tworzą logiczny ciąg i znajdują odbicie w zgromadzonym materiale dowodowym. W najistotniejszej części uzasadnienie to odpowiada wymogom przewidzianym w art. 328 § 2 k.p.c. wskazując fakty, dowody i rozważania, na podstawie których Sąd meriti przyjął, że powództwo nie zasługuje na uwzględnienie. Należy bowiem pamiętać, że Sąd ustalając stan faktyczny sprawy zobowiązany jest jedynie wyjaśnić, którym dowodom odmówił wiary, nie musi on natomiast wymienić wszystkich dowodów, które obdarzył walorem wiarygodności.

Z tych względów Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c., a o kosztach na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. i art. 391 § 1 k.p.c. orzekł jak w sentencji.