Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 kwietnia 2016 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący SSO Antoni Smus

Sędziowie SSO Elżbieta Zalewska-Statuch

SSR del. Małgorzata Klęk

Protokolant sekretarz sądowy Elwira Kosieniak

po rozpoznaniu w dniu 13 kwietnia 2016 roku w Sieradzu

na rozprawie sprawy

z powództwa M. S.

przeciwko M. G. i C. K.

o wydanie nieruchomości

na skutek apelacji pozwanych C. K. i M. G.

od wyroku Sądu Rejonowego w Łasku

z dnia 21 grudnia 2015 roku, sygnatura akt I C 499/15

1.  oddala obydwie apelacje;

2.  zasądza od pozwanej M. G. na rzecz powoda M. S. kwotę 600 (sześćset) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego w postępowaniu apelacyjnym.

Sygn. akt I Ca 129/16

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 21 grudnia 2015 roku Sąd Rejonowy w Łasku nakazał pozwanym C. K. i M. G., aby wydały powodowi M. S. ogrodzoną część siedliskową nieruchomości stanowiącej działkę nr (...) wraz
z posadowionymi nań zabudowaniami, położoną w miejscowości D., gmina S., dla której Sąd Rejonowy w Łasku prowadzi księgę wieczystą (...) (pkt 1.),
w pozostałym zakresie oddalił powództwo (pkt 2.) oraz orzekł o kosztach procesu (pkt 3.).

Z powyższym orzeczeniem nie zgodziła się C. K., która zaskarżyła przedmiotowe rozstrzygnięcie w całości, zarzucając mu naruszenie art. 206, art. 209 w zw.
z art. 222 § 1 k.c. przez niewłaściwe ich zastosowanie, polegające na przyjęciu, iż powodowi jako współwłaścicielowi w 1/3 części nieruchomości – działki o nr. (...)– przysługuje prawo do całkowitego dysponowania nieruchomością wobec posiadaczy samoistnych.

Wskazując na powyższe, apelująca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa i orzeczenie o kosztach procesu.

Apelację opartą na tożsamych zarzutach i zawierającą ten sam wniosek wywiodła również M. G..

W odpowiedzi na apelację M. G. powód wniósł o oddalenie apelacji oraz
o zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania odwoławczego,
w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie należy zaznaczyć, że na podstawie art. 387 § 2 ¹ k.p.c. Sąd Okręgowy ograniczył uzasadnienie do wyjaśnienia podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa, ponieważ Sąd drugiej instancji nie przeprowadził postępowania dowodowego ani nie zmienił ustaleń faktycznych Sądu pierwszej instancji, a w apelacji nie zgłoszono zarzutów dotyczących tych ustaleń.

Należy tylko dodać, że Sąd pierwszej instancji w sposób prawidłowy przeprowadził postępowanie dowodowe, a na jego podstawie poczynił adekwatne do treści materiału dowodowego ustalenia faktyczne. Ustalenia te Sąd odwoławczy przyjmuje za własne, nie znajdując potrzeby ich ponownego szczegółowego przytaczania, z tym drobnym zastrzeżeniem, że N. S. nabyła udział w 1/3 prawa własności spornej nieruchomości z dniem 18 marca 2004 roku, a nie 18 marca 2014 roku, jak przyjął Sąd Rejonowy. Wymieniona data wynika jasno z treści postanowienia Sądu Okręgowego w Sieradzu z dnia 17 września 2014 roku wydanego w sprawie o sygn. akt I Ca 266/14, a zatem błędne ustalenie Sądu pierwszej instancji należało potraktować jako oczywistą omyłkę pisarską.

Sąd Okręgowy postanowił odnieść się do obu apelacji łącznie, biorąc pod uwagę identyczne zarzuty zgłoszone przez skarżących.

Apelujące w uzasadnieniu środka odwoławczego podkreśliły, że z uwagi na brak „prawnego ustalenia” pozostałych współwłaścicieli, powód nie może skutecznie dochodzić wydania spornej nieruchomości na podstawie art. 222 § 1 k.c.

Trzeba zatem wyjaśnić, że wystarczającym dla udzielenia ochrony prawnej roszczeniu powoda jest bezsporne ustalenie, iż jest on współwłaścicielem (w 1/3 części) nieruchomości położonej w miejscowości D., gmina S., składającej się m.in. z działki o nr (...). W tym kontekście należy zaakceptować trafne rozważania Sądu Rejonowego poczynione na tle art. 209 k.c., dotyczącego tzw. czynności zachowawczych.

Pogłębiając rozważania Sądu pierwszej instancji, należy podkreślić, że funkcją czynności zachowawczych jest ochrona wspólnego prawa do przedmiotu współwłasności. Ich wyodrębnienie jest spowodowane właśnie rolą, którą spełniają, i celem, do którego zmierzają. One to przemawiają za przyznaniem każdemu współwłaścicielowi uprawnienia do samodzielnego podejmowania czynności faktycznych i prawnych w celu zachowania
i ochrony wspólnego prawa, bez konieczności uzyskiwania zgody większości (art. 201 k.c.). W tym sensie art. 209 k.c. jest przepisem szczególnym w stosunku do art. 201 lub wyjątkiem od zasady określonej w art. 201 k.c. (zob. orzeczenia SN: z 25 czerwca 1971 r., III CRN 137/71, LexPolonica nr 309178, Gaz. Sąd. i Pen. 1972, nr 3, s. 2; z 5 czerwca 1985 r., III CZP 35/85, LexPolonica nr 302526, OSNCP 1986, nr 4, poz. 47, oraz z 8 listopada 1989 r., III CZP 68/89, LexPolonica nr 296519, OSNCP 1990, nr 6, poz. 70).

Należy podkreślić, że w orzecznictwie i literaturze przyjmuje się, że powództwo windykacyjne, jako zmierzające do najdalej idącej ochrony przedmiotu współwłasności przed osobami trzecimi, jest najbardziej typowym przykładem czynności zachowawczej jednego współwłaściciela na korzyść wszystkich współuprawnionych (zob. uchwała składu 7 sędziów SN z 25 września 1960 r., 1 CO 16/60, OSN 1961, nr 11, poz. 31; S. Rudnicki, komentarz do art. 209 k.c., Lex/el.).

Trzeba zaakcentować, że skoro czynności zachowawcze mają chronić rzecz pozostającą we współwłasności, a do ich dokonania legitymowany jest samodzielnie każdy ze współwłaścicieli, wówczas zbędne jest ustalanie przez Sąd rozpoznający sprawę z powództwa windykacyjnego kręgu pozostałych współwłaścicieli. W ocenie Sądu odwoławczego poszukiwanie innych współwłaścicieli doprowadzić mogłoby do niepotrzebnej zwłoki,
a przez to także do wypaczenia funkcji art. 209 k.c., który ma zapobiegać m.in. korzystaniu
z rzeczy przez osoby trzecie.

Jeśli chodzi o ewentualne korzystanie z przedmiotowej nieruchomości przez powoda ponad przypadający mu udział, to trzeba zaznaczyć, iż jest to okoliczność, która ma znaczenie w stosunkach między współwłaścicielami, natomiast jest nieistotna w relacjach pomiędzy współwłaścicielem a osobami trzecimi, którymi są w niniejszej sprawie pozwane. Tymczasem władanie nieruchomością przez skarżące jest nie do pogodzenia z ochroną prawa własności powoda, który z mocy art. 140 w zw. z art. 206 k.c. może korzystać z rzeczy, której jest współwłaścicielem, z wyłączeniem innych osób.

Dlatego też należało uznać, że Sąd Rejonowy prawidłowo zastosował art. 222 § 1 k.c. oraz że nie naruszył art. 206 ani art. 209 k.c.

Z przytoczonych względów Sąd Okręgowy oddalił obydwie apelacje na podstawie art. 385 k.p.c., o czym orzekł w punkcie 1. sentencji wyroku.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd orzekł w punkcie 2. na podstawie art. 98
§ 1 i 3 w zw. z art. 99 zw. z art. 391 § 1 k.p.c., a więc zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, który M. G. przegrała w całości, także w instancji odwoławczej.

Sąd Okręgowy zasądził zatem od wymienionej pozwanej na rzecz powoda kwotę 600 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego w postępowaniu apelacyjnym, którą to sumę Sąd ustalił w oparciu o § 2 pkt 3) w zw. z § 7 pkt 3) i § 10 ust. 1 pkt 1) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 r., poz. 1804).

/