Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 marca 2016 roku

Sąd Rejonowy Lublin- Wschód w Lublinie z siedzibą w Świdniku

w III Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący: SSR Joanna Błaszczuk

przy udziale Protokolanta: Kamila Harasima

Prokuratora: Mariusza Szewczyka

po rozpoznaniu dnia 11 marca 2016 roku

sprawy:

M. K. , córki W. i I. z domu K., urodzonej dnia (...) w L.,

oskarżonej o to, że:

w dniach: 10 i 17 czerwca 2009 r., we W. powiatu (...) woj. (...), działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej i w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, doprowadziła (...) z siedzibą w W. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w ten sposób, że nie spełniając kryteriów zdolności kredytowej i nie dysponując żadnymi faktycznymi możliwościami spłaty zaciągniętego zobowiązania, a nadto składając nierzetelny pisemny dokument stwierdzający jej rzekome zatrudnienie w firmie P.T. Radio (...)” (...) w charakterze dyspozytorki za miesięcznym wynagrodzeniem 2.550 (dwa tysiące pięćset pięćdziesiąt) złotych, zawarła umowy pożyczki nr: (...) dot. kwoty 30.000 zł oraz nr: (...) dot. kwoty 36.842,10 zł, wyłudzając na szkodę w/w banku podlegające efektywnej wypłacie kwoty 30 tysięcy oraz 4.950 złotych,

tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k. w zbiegu z art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w związku z art. 12 k.k.

I.  M. K. uznaje za winną popełnienia zarzucanego jej czynu wyczerpującego dyspozycję art. 286 § 1 k.k. w zb. z art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i za to na mocy art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. wymierza oskarżonej karę 10 (dziesięciu) miesięcy pozbawienia wolności oraz na podstawie art. 33 § 2 k.k. karę grzywny w rozmiarze 40 (czterdziestu) stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 20 (dwudziestu) złotych;

II.  na podstawie art. 69 § 1 i § 2 k.k. w zw. 70 § 1 pkt 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesza oskarżonej na okres próby wynoszący 2 (dwa) lata;

III.  zwalnia oskarżoną od zapłaty kosztów sądowych, poniesionymi wydatkami obciążając Skarb Państwa.

Sygn. akt III K 208/16

UZASADNIENIE

Prokuratura Okręgowa w Lublinie w dniu 17 kwietnia 2014 roku wniosła m. in. przeciwko M. K. akt oskarżenia zarzucając jej , iż w dniach 10 i 17 czerwca 2009 r. we W. powiatu (...) woj. (...), działając w celu osiągniecia korzyści majątkowej w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, doprowadziła Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w ten sposób, że nie spełniając kryteriów zdolności kredytowej i nie dysponując żadnymi faktycznymi możliwościami spłaty zaciągniętego zobowiązania, a nadto składając nierzetelny pisemny dokument stwierdzający jej rzekome zatrudnienie w firmie P.T. Radio (...) (...)w charakterze dyspozytorki za miesięcznym wynagrodzeniem 2.550 (dwa tysiące pięćset pięćdziesiąt) złotych, zawała umowy pożyczki nr: (...) dot. kwoty 30.000 zł oraz nr: (...) dot. kwoty 36.842,10 zł, wyłudzając na szkodę w/w banku podlegające efektywnej wypłacie kwoty 30 tysięcy oraz 4.950 złotych tj. popełnienie czynu wyczerpującego dyspozycje art. 286 § 1 kk w zb. z art. 297 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 12 kk.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

M. K. jest zamieszkująca w L. panną i ma na utrzymaniu jedno dziecko - syna D. P. ur. (...), który posiada orzeczenie o niepełnosprawności. Oskarżona nie pracuje z uwagi na konieczność opieki nad chorym synem, jest zarejestrowana jako osoba bezrobotna w Miejskim Urzędzie Pracy w L.. M. K. utrzymuje się z zasiłku opiekuńczego na niepełnosprawne dziecko w kwocie 1200 złotych. Otrzymuje ponadto alimenty na syna w kwocie 400 złotych, oraz zasiłek rodzinny w kwocie 116 złotych, dodatek pielęgnacyjny w wysokości 153 złotych oraz szkolono – rehabilitacyjny w wysokości 100 złotych. Korzysta nadto z pomocy babci. Oskarżona nie posiada żadnego majątku i jej sytuacja finansowa jest bardzo trudna. Nie była dotychczas karana sądownie i posiada pozytywną opinię w środowisku.

Oskarżona w latach 2009-2010 pracowała bezumownie na korporacji taksówkarskiej Radio (...) jako dyspozytorka z wynagrodzeniem 6 złotych za godzinę. W/w firma formalnie należała do P. L., ale faktycznym prowadzeniem tej działalności zajmował się ojciec właścicielki – E. L.. Sama właścicielka przebywała we W..

E. L. na początku czerwca 2009 roku zwrócił się do oskarżonej z prośbą o pomoc. Chciał, aby zawarła ona umowę pożyczki zaś uzyskane w ten sposób środki pieniężne przekazała jemu. Swoją prośbę argumentował złą historią kredytową i trudną sytuacją oraz rodzinną. Tłumaczył, iż potrzebuje pilnie pieniędzy na leczenie onkologiczne chorej wnuczki N. W.. E. L. miał spłacić zaciągniętą przez oskarżoną pożyczkę po sprzedaży domu w M..

M. K. wiedziała już wcześniej o chorobie wnuczki E. L., gdyż informacja ta była powszechnie znana w firmie w jakiej pracowała. Z uwagi na to, iż sama posiada chore, niepełnosprawne dziecko uległa namowom E. L. i zgodziła się wziąć dla niego pożyczkę. E. L. nie obiecywał jej przy tym oskarżonej żadnych dodatkowych korzyści, ani finansowych, ani w postaci stałej umowy o pracę. Miał jedynie spłacać zaciągniętą przez M. K. pożyczkę.

E. L. wystawił oskarżonej, za jej zgodą, zaświadczenie o zatrudnieniu w PT Radio (...) na stanowisku dyspozytorki z miesięcznym uposażeniem 2.550 złotych. Na zaświadczeniu tym podrobił w obecności M. K. podpis swojej córki, a właścicielki firmy – P. L.. Oskarżona zaś podpisała własnoręcznie to zaświadczenie z datą 9 czerwca 2009 roku.

W dniu 10 czerwca 2009 roku E. L. zawiózł M. K. do W. do Banku (...) S.A. gdzie po przeprowadzonej weryfikacji oskarżona zawarła umowę pożyczki nr (...) na kwotę 30.000 złotych. Kwotę tą otrzymała do ręki i przekazała E. L..

W kolejnych dniach E. L. zwrócił się do oskarżonej z ponowną prośbą o wzięcie pożyczki. Wskazał przy tym, iż potrzeba mu więcej gotówki i trzeba dobrać kredyt.

W dniu 17 czerwca 2009 roku oskarżona ponownie zawarła umowę pożyczki nr (...) na kwotę 36.842,10 złotych w Banku (...) S.A we W.. Kwota 30 tysięcy została przekazana w całości na spłatę poprzedniej pożyczki, zaś M. K. otrzymała faktycznie kwotę 4950 złotych, którą także przekazała E. L..

M. K. nie spłacała pożyczki. Stan zadłużenia cały czas rósł. E. L. także nie wywiązał się z obietnic składanych oskarżonej.

Dnia 13 grudnia 2010 roku wobec M. K. został wystawiony bankowy tytuł egzekucyjny nr (...)/lu/2010. Bank (...) S.A. zwrócił się także z wnioskiem do Sądu Rejonowego w Lublinie o nadanie klauzuli wykonalności wystawionemu bankowemu tytułowi egzekucyjnemu. Klauzulę taką nadano w dniu 22 lutego 2011 roku w sprawie VIII Co 1813/11 postanowieniem Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie.

Wobec M. K. wszczęto postępowanie egzekucyjne, które następnie umorzono wobec bezskutecznej egzekucji komorniczej. Bank (...) S.A. zwrócił się w dniu 18 września 2012 roku do sądu z wnioskiem o wyjawienie majątku dłużnika M. K..

Powyższy stan faktyczny ustalono w oparciu o następujące dowody: wyjaśnienia oskarżonej M. K. (k.121-124), wyjaśnienia E. L. (k.59-59v), zeznania świadków: K. M. (k. 42-43), P. L. (k. 60-61) jak również w całości w oparciu o następujące dokumenty: kserokopii umowy pożyczki, pism i dokumentów z Banku (...) SA , nieprawdziwego zaświadczenia o zatrudnieniu M. K., potwierdzeń wypłat i przelewów (k. 1-2, 3-4,8-9,62, 84-88,89-102), opinii bieglej M. D. (k. 10-38), orzeczeń o niepełnosprawności D. P. (k.39-41), wywiadu kuratora (k. 57-57v) ,danych z KRK (k. 77,80), bankowego tytułu egzekucyjnego wraz z dokumentacja dotyczącą nadania klauzuli wykonalności (k.104-108),wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego wraz z dokumentami z postępowania egzekucyjnego i postanowieniem o jego umorzeniu (k. 109-113), wniosku o wyjawienie majątku (k. 114-120).

Oskarżona M. K. w złożonych w postępowaniu przygotowawczym wyjaśnieniach przyznała się do popełnienia zarzucanego jej czynu. Wyjaśniła, iż współczując E. L. w jego ciężkiej sytuacji rodzinnej związanej z chorobą wnuczki uległa jego namowom i zgodziła się wziąć pożyczkę, a w ten sposób pozyskane środki finansowe mu przekazać. Nie była przy tym szantażowana, ani nie składano jej żadnych obietnic za wzięcie tego kredytu. M. K. miała przy tym świadomość, iż wystawiane zaświadczenie o zatrudnieniu jej w firmie Radio (...) jest niezgodne z prawdą, na co jednak wyraziła zgodę. Oskarżona potwierdziła fakt bezskuteczności prowadzonej wobec niej egzekucji komorniczej z uwagi na zadłużenie w Banku (...) SA.

Także przed Sądem w trakcie przesłuchania oskarżona przyznała się do popełnienia zarzucanego jej czynu i podtrzymała w całości złożone uprzednio przed prokuratorem wyjaśniania. Nadto opisała swoja trudną sytuacje materialną i rodzinną związaną z chorobą syna. Wyraziła także wolę poddania się dobrowolnie karze za popełnione przez nią przestępstwo.

Sąd dał wiarę wyjaśnieniom oskarżonej w całości. Są one spójne logicznie i konsekwentne. Nie pozostają także w sprzeczności z innymi zebranymi w sprawie dowodami. Oskarżona przyznała się do winy, potwierdziła fakt zawarcia dwóch umów pożyczek na prośbę E. L. oraz przedłożenia w banku nieprawdziwego zaświadczenia o jej zatrudnieniu w firmie (...).

Sąd obdarzył także walorem wiarygodności wyjaśnienia E. L., które potwierdzają w szczególności fakt podrabiania podpisu P. L. na nieprawdziwych zaświadczeniach o zatrudnieniu pracowników oraz fakt „współpracy” z dyrektorem banku i podsyłania mu klientów.

Za wiarygodne Sąd uznał także zeznania świadka P. L., które potwierdzają wyjaśnienia E. L. .

Sąd obdarzył też walorem wiarygodności zeznania świadka K. M., które potwierdzają przede wszystkim fakt zawarcia prze oskarżoną umowy pożyczki oraz opisują proces weryfikacji jej zdolności kredytowej.

Zeznania pozostałych świadków nie były podstawą ustalenia stanu faktycznego i nie maja one większego znaczenia w niniejszej sprawie w zkaresie odpowiedizlanosci karnej oskarżonej.

Ustalony stan faktyczny sprawy potwierdzają także dowody nieosobowe zgromadzone i ujawnione w sprawie. Sąd obdarzając je wiarą wziął pod uwagę w szczególności to, iż zostały sporządzone w przypisanej prawem formie przez uprawnione podmioty, zgodnie z obowiązującymi przepisami. Brak było podstaw do kwestionowania ich rzetelności i autentyczności.

W tak ustalonym stanie faktycznym nie budzi wątpliwości, że M. K. dopuściła się zarzucanego jej czynu.

Przestępstwo oszustwa z art. 286 § 1 k.k. polega na podjętym w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadzeniu innej osoby do niekorzystnego rozporządzenia mieniem za pomocą wprowadzenia w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania. Przedmiotem działania sprawcy w przypadku tego przestępstwa jest osoba oszukana przez niego oraz mienie, które sprawca od niej uzyskuje.

Przestępstwo to można popełnić jedynie z winy umyślnej, z kierunkowym zamiarem bezpośrednim. Elementy przedmiotowe oszustwa muszą być objęte nie tylko świadomością, ale i wolą sprawcy.

Zgodnie zaś z art. 297 § 1 k kk karze podlega ten kto w celu uzyskania dla siebie lub kogo innego, od banku lub jednostki organizacyjnej prowadzącej podobną działalność gospodarczą przedkłada podrobiony, przerobiony, poświadczający nieprawdę albo nierzetelny dokument albo nierzetelne, pisemne oświadczenie dotyczące okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania wsparcia finansowego.

Na podstawie powołanych wyżej dowodów ustalono, że M. K. w dniu 10 i 17 czerwca 2009 roku zawarła umowy pożyczki. Ubiegając się o kredyt przedłożyła przy tym nieprawdziwy dokument zawierający błędną informację o jej zatrudnieniu i pobieranym wynagrodzeniu. W rzeczywistości nie była ona zatrudniona i nie osiągała wskazanego dochodu. Nie miała tym samym możliwości finansowych do spłaty rat pożyczki. Swoim postępowaniem wprowadziła w błąd Bank (...) SA co do swojej zdolności kredytowej i możliwości spłaty pożyczki. W wyniku zawartych umów osiągnęła ona korzyść majątkową w postaci faktycznie jej wypłaconych środków finansowych w kwocie 30 tysięcy oraz 4950 złotych.

Oskarżona działała w zamiarze bezpośrednim przemyślanym. Złożyła wniosek o pożyczkę wraz z nieprawdziwym zaświadczeniem o zatrudnieniu, które podpisała. Następnie zawarła dwukrotnie umowę pożyczki i rozporządzała uzyskanymi pieniędzmi. Taki zespół faktycznych działań wymagał zaangażowania świadomości i woli oraz podjęcia ukierunkowanego zachowania.

W rozpoznawanej sprawie oskarżona miała możliwość skutecznego zachowania się nienaruszającego norm obowiązującego porządku prawnego, miała pełną świadomość sytuacji, w jakiej się znajdowała i dokonania jej właściwej oceny. W dacie dokonania przypisanego oskarżonej czynu nie zachodziły także żadne okoliczności wyłączające jej winę. Czyn przypisany oskarżanej cechuje znaczny stopień społecznej szkodliwości. Oskarżona dwukrotnie doprowadziła pokrzywdzonego do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w wysokości 30.000 złotych oraz 4.950 złotych. Posługiwała się przy tym nieprawdziwym oświadczeniem o zatrudnieniu. Sąd miał na względzie, iż zachowanie oskarżonej wypełniło znamiona dwóch występków.

Kara pozbawienia wolności wymierzona oskarżonej za przypisane jej przestępstwo jest adekwatna do stopnia jej winy i społecznej szkodliwości popełnionego przez nią czynu. Oskarżona przypisanego czynu dopuściła się działając z zamiarem bezpośrednim, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. Sąd wziął pod uwagę również fakt, iż oskarżona przyznała się do winy, wyraziła skruchę i nie była dotychczas karana.

Przy wymiarze kary, stosownie do treści art. 4 § 1 kk Sąd zastosował kodeks karny w brzmieniu obowiązującym w dacie dokonania przypisanego oskarżonej czynu jako, że przepisy te są dla niej względniejsze.

W tej sytuacji w ocenie Sądu, kara w wymiarze 10 miesięcy pozbawienia wolności będzie odpowiednia dla spełnienia wychowawczych i zapobiegawczych celów kary. Sąd uznał, iż właściwości i warunki osobiste oskarżonej, jej dotychczasowa niekaralność, uzasadniają przyjecie, iż dla osiągnięcia celów kary wystarczające będzie orzeczenie kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania. Z tych względów na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k. i art. 70 § 1 pkt 1 k.k., Sąd warunkowo zawiesił oskarżonej na okres 2 lat próby wykonanie kary pozbawienia wolności uznając, iż taki okres jest wystarczający dla zweryfikowania postawionej względem oskarżonej pozytywnej prognozy.

Zważywszy na fakt, iż oskarżona dokonując przypisanego czynu działała w celu osiągnięcia korzyści majątkowej Sąd orzekł także karę grzywny, bacząc w tym zakresie, by orzeczona liczba stawek nie przekraczała stopnia społecznej szkodliwości czynu i stopnia zawinienia. Ustalając wysokość stawki dziennej Sąd miał na uwadze, zgodnie z art. 33 § 3 kk, sytuację materialną M. K., warunki osobiste i rodzinne oraz stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe. Wymierzając grzywnę w ilości 40 stawek dziennych, przy ustaleniu wysokości jednej stawki na kwotę 10 złotych Sąd miał także na uwadze okoliczność, iż kara ta ma stanowić dla oskarżonej finansową dolegliwość za popełnione przestępstwo, akcentować nieopłacalność tego typu zachowań.

Mając na uwadze obecne brzmienie art. 415 § 1 i 2 kpk Sąd nie nałożył na oskarżoną obowiązku naprawienia szkody albowiem w stosunku do M. K. wydano bankowy tytuł egzekucyjny w dniu 13 grudnia 2010 roku. Wspominany tytuł został opatrzony w klauzulę wykonalności z dniem 22 lutego 2011 roku, a na jego podstawie prowadzono wobec dłużnika postępowanie egzekucyjne.

Nałożenie obowiązku naprawienia szkody w wypadku zaistnienia przeszkody określonej w art. 415 § 1 kpk nie jest możliwe nawet wtedy, gdyby w świetle przepisów prawa karnego materialnego jego nałożenie było obligatoryjne, ratio legis bowiem tego sprowadza się do wyeliminowania sytuacji, w której w związku z tą samą szkodą dochodzi do dwóch tytułów egzekucyjnych (zob. wyr. SN z 5.11.2008 r., V KK 150/08, KZS 2009, Nr 7-8, poz. 44; wyr. SN z 17.12.2008 r., III KK 343/08, Prok. i Pr. - wkł. 2009, Nr 5, poz. 19; wyr. SA we Wrocławiu z 1.8.2012 r., II AKA 198/12, Legalis). Zakaz w przepisie tym normowany, stanowiący tzw. klauzulę antykumulacyjną, odnosi się przy tym do każdego określonego w ustawie przypadku orzekania karnoprawnego obowiązku naprawienia szkody. Obejmuje on zarówno orzekanie o obowiązku naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem na podstawie art. 46 § 1 kk, orzekanie karnoprawnego obowiązku naprawienia szkody określonego w art. 67 § 3 kk, jak i orzekanie o zobowiązaniu oskarżonego do naprawienia szkody na podstawie art. 72 § 2 kk w wypadku warunkowego zawieszenia wykonania kary - każdorazowo przy zastrzeżeniu warunku, tożsamości zarówno przedmiotowej, jak też podmiotowej odnośnie do roszczenia stanowiącego przedmiot rozpoznania (zob. m.in. wyr. SN z 21.10.2010 r., III KK 305/10, OSNwSK 2010, Nr 1, poz. 2030; wyr. SN z 3.2.2012 r., V KK 9/12, Prok. i Pr. - wkł. 2012, Nr 7-8, poz. 12; wyr. SN z 18.1.2013 r., V KK 378/12, Legalis; wyr. SN z 21.2.2013 r., V KK 14/13, Prok. i Pr. - wkł. 2013, Nr 5, poz. 16). Zakaz ten obowiązuje niezależnie od tego, czy zasądzone w postępowaniu cywilnym roszczenie zostało wyegzekwowane (por. wyr. SN: z 6.11.2012 r., IV KK 268/12, Legalis; z 28.11.2012 r., III KK 321/12, Legalis; z 18.1.2013 r., V KK 378/12, Legalis; z 21.2.2013 r., V KK 14/13, Legalis; z 7.5.2013 r., V KK 9/12, Prok. i Pr. - wkł. 2012, Nr 7-8, poz. 12).

Na podstawie art. 624 § 1 kk, Sąd zwolnił oskarżoną od zwrotu poniesionych wydatków oraz opłaty od wymierzonych kar uznając, że ich uiszczenie w aktualnej sytuacji majątkowej oskarżonej byłoby dla niej zbyt uciążliwe.