Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 grudnia 2015 roku

Sąd Okręgowy w Gliwicach XII Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSO Andrzej Kieć
Protokolant:	protokolant sądowy Łukasz Rusinek

po rozpoznaniu w dniu 17 grudnia 2015 roku w Gliwicach

sprawy z powództwa J. B. (1), Ż. B. (1), małoletniej W. M. (1)

przeciwko (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W.

o zapłatę

I.

1.  zasądza od pozwanego (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. na rzecz powoda J. B. (1) kwotę 55 000 (pięćdziesiąt pięć tysięcy) złotych tytułem zadośćuczynienia, wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 30 października 2013 roku do dnia zapłaty;

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda J. B. (1) kwotę 5426,63 (pięć tysięcy czterysta dwadzieścia sześć 63/100) złotych, tytułem zwrotu kosztów procesu

3.  nakazuje pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Gliwicach, kwotę 617,53 (sześćset siedemnaście 53/100) złotych, tytułem kosztów sądowych;

II.

1.  zasądza od pozwanego (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. na rzecz powódki Ż. B. (1) kwotę 80 000 (osiemdziesiąt tysięcy) złotych tytułem zadośćuczynienia, wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 30 października 2013 roku do dnia zapłaty;

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki Ż. B. (1) kwotę 3676,63 (trzy tysiące sześćset siedemdziesiąt sześć 63/100) złotych, tytułem zwrotu kosztów procesu

3.  nakazuje pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Gliwicach, kwotę 3617,53 (trzy tysiące sześćset siedemnaście 53/100) złotych, tytułem kosztów sądowych;

III.

1.  zasądza od pozwanego (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. na rzecz powódki W. M. (1) kwotę 120 000 (sto dwadzieścia tysięcy) złotych tytułem zadośćuczynienia, wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi w następujący sposób

a.  od kwoty 100 000 (sto tysięcy) złotych od dnia 30 października 2013 roku do dnia zapłaty;

b.  od kwoty 20 000 (dwadzieścia tysięcy) złotych od dnia 26 września 2014 roku do dnia zapłaty;

2.  zasądza od pozwanego (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. na rzecz powódki W. M. (1) kwotę 13 260 (trzynaście tysięcy dwieście sześćdziesiąt) złotych tytułem skapitalizowanej renty za okres od kwietnia 2011 roku do czerwca 2014 roku, wraz z ustawowymi odsetkami liczonym w następujący sposób:

a.  od kwoty 12 580 (dwanaście tysięcy pięćset osiemdziesiąt) złotych od dnia 6 maja 2014 roku do dnia zapłaty;

b.  od kwoty 680 (sześćset osiemdziesiąt) złotych od dnia 29 czerwca 2014 roku do dnia zapłaty;

3.  zasądza od pozwanego (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. na rzecz powódki W. M. (1) rentę w wysokości 340 (trzysta czterdzieści) złotych miesięcznie, płatnej do 10-go dnia każdego miesiąca począwszy od lipca 2014 roku wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku każdorazowego opóźnienia w terminie płatności, płatnej do rąk opiekunów prawnych W. M. (1) - J. B. (1) i Ż. B. (1);

4.  oddala powództwo w pozostałym zakresie

5.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki W. M. (1) kwotę 2073,72 (dwa tysiące siedemdziesiąt trzy 72/100) złotych, tytułem zwrotu kosztów procesu;

6.  nakazuje pobrać od powódki W. M. (1) na rzecz Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Gliwicach, kwotę 766,91 (siedemset sześćdziesiąt sześć 91/100) złotych, tytułem kosztów sądowych, z zasądzonego na jej rzecz w punkcie III. 1. Roszczenia;

7.  nakazuje pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Gliwicach, kwotę 7426,61 (siedem tysięcy czterysta dwadzieścia sześć 61/100) złotych, tytułem kosztów sądowych.

SSO Andrzej Kieć

Sygn. akt XII C 114/14

UZASADNIENIE

d o wyroku z dnia 22 grudnia 2015 roku

Pozwem z dnia 29 czerwca 2014r. (data stempla pocztowego) małoletnia powódka W. M. (1), reprezentowana przez opiekunów prawnych Ż. i J. B. (1), wniosła o zasądzenie od pozwanego (...) S.A. w W. kwot:

- 120.000zł tytułem zadośćuczynienia za śmierć osoby najbliższej – matki M. M., wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwoty 100.000zł od dnia 30 października 2013 roku do dnia zapłaty i od kwoty 20.000zł od daty wniesienia powództwa do dnia zapłaty,

- 23.771,66zł tytułem skapitalizowanej renty alimentacyjnej za okres od 4 kwietnia 2011 roku – 30 czerwca 2014 roku, wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwoty 18.538zł dnia 6 maja 2014 roku do dnia zapłaty i od kwoty 5233,66zł od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty,

- comiesięcznej renty w wysokości 645zł, płatnej do dnia 10-go każdego miesiąca począwszy od lipca 2014 roku wraz z ustawowymi odsetkami na wypadek opóźnienia w zapłacie.

Powódka Ż. B. (1), wniosła o zasądzenie na swoją rzecz od pozwanego (...) S.A. w W. kwoty 80.000zł tytułem zadośćuczynienia za śmierć osoby najbliższej – córki M. M., wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 30 października 2013 roku do dnia zapłaty,

Powód J. B. (1), wniósł o zasądzenie na swoją rzecz od pozwanego (...) S.A. w W. kwoty 55.000zł tytułem zadośćuczynienia za śmierć osoby najbliższej – córki M. M., wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 30 października 2013 roku do dnia zapłaty.

Nadto powodowie wnieśli o zasądzenie na swoją rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Na uzasadnienie swego żądania strona powodowa podała, że w dniu 10 sierpnia 2006 roku w miejscowości P. doszło do wypadku, w którym kierujący motorem marki Y., o numerze rej. (...) M. B. (1) nieumyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym w ten sposób, że wykonując nieprawidłowo manewr wyprzedzania i skrętu w prawo, wjechał na wysepkę w wyniku czego pasażerka pojazdu M. M. została wyrzucona z pojazdu i wpadła pod wyprzedzany samochód ciężarowy marki S., w wyniku czego doznała poważnych obrażeń, które skutkowały jej śmiercią dwie godziny po przewiezieniu do szpitala. W wyniku tego zdarzenia pełnoletni powodowie stracili córkę, a małoletnia matkę.

Więź osobista w postaci więzi rodzinnych istniejących między rodzicami i dziećmi jest dobrem o szczególnym charakterze, a jej brutalne rozerwanie spowodowane śmiercią stanowi naruszenie dóbr osobistych powodów, uprawniające do wystąpienia z roszczeniem o zadośćuczynienie. Zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę jest jedynie pewnym surogatem, gdyż krzywdy tej nie da się inaczej naprawić. Zmarła i powodowie tworzyli zgodną szczęśliwą i kochającą się, prawidłowo funkcjonującą rodzinę, a więzi emocjonalne były między nimi bardzo silne. Zarówno rodzice jak i córka byli dla zmarłej bardzo ważni. Zmarła w dacie wypadku zamieszkiwała z rodzicami i prowadziła wspólnie z nimi gospodarstwo domowe (po rozpadzie jej własnego małżeństwa). Relacje między zmarła a rodzicami były bardzo zażyłe. Zmarła była przysłowiowym „oczkiem w głowie” ojca, który nie potrafił jej niczego odmówić i dzielił z córką zamiłowanie do jazdy konnej i wycieczek rekreacyjnych. Z kolei matce zmarła pomagała w wykonywaniu prac domowych (myła okna, sprzątała, gotowała). Powodowie czuli się bezpiecznie, wiedząc że mogą liczyć na córkę, gdy stan zdrowia nie pozwoli im na samodzielne funkcjonowanie. Po dowiedzeniu się o śmierci dziecka przeżyli szok i wpadli w rozpacz. Nie potrafili odnaleźć się w sytuacji, stale płakali. Konieczna była dla nich pomoc farmakologiczna. Po śmierci córki powód zapadł na choroby sercowe, a powódka zmuszona była podjąć terapię psychologiczną. Powodowie stracili energię i motywację do życia.

W chwili śmierci matki małoletnia W. miała zaledwie 3 latka i była całkowicie pod opieką matki (ojciec się nią nie interesował). Powodowie nie wiedzieli jak trzyletniemu dziecku mają przekazać informację o śmierci mamy. Małoletnia stale pytała o mamę, gdzie jest i kiedy do niej wróci. Często siadała na podłodze lub tapczanie i głową uderzała w oparcie zapytując, gdzie jest jej mama. Strata matki pogłębiła się jeszcze bardziej, gdy małoletnie poszła do przedszkola.. Widząc inne dzieci cieszące się z przychodzących po nich rodziców miała duże poczucie straty. Poprosiła nawet powodów, swoich dziadków, by móc zwracać się do nich „mamo i tato”. Z upływem lat odczuwana przez małoletnią krzywda jest coraz większa. Powódka jest często zamyślona i smutna, narzeka na brak rodzeństwa. Ma świadomość, że nie będzie miała żadnej rodziny gdy umrą dziadkowie. Często wspomina zmarła mamę, ogląda jej zdjęcia i dyplomy. Cieszy się z komentarzy, że jest do niej podobna. Małoletnia kontynuuje też zamiłowanie zmarłej do jazdy konnej.

Rozmiar krzywdy powodów uzasadnia rekompensatę pieniężną w dochodzonych kwotach.

Zmarła z wykształcenia była technikiem usług kosmetycznych. W dacie wypadku zatrudniona była w salonie urody z zarobkiem 900zł brutto miesięcznie. Dodatkowo świadczyła usługi kosmetyczne u siebie w domu (weekendy i godziny wieczorne). Łącznie zarabiała ok. 2000zł netto miesięcznie. Ciągle podnosiła swoje kwalifikacje. Od byłego męża otrzymywała alimenty w wysokości 500zł miesięcznie (200zł na siebie i 300zł na córkę). Gdyby nie zdarzenie w wyniku którego zginęła matka małoletniej powódki, osiągane przez nią dochody w połowie przeznaczone byłyby na pokrycie kosztów utrzymania powódki. Aktualnie małoletnia powódka otrzymuje alimenty w kwocie 400zł miesięcznie i 460zł tytułem pokrycia kosztów utrzymania dziecka przebywającego w rodzinie zastępczej. Małoletnia nie otrzymuje renty rodzinnej z ZUS, albowiem zmarła nie posiadała wymaganego do przyznania renty okresu składkowego i nieskładkowego. Przyjmując, że zmarła osiągałaby dochody na poziomie przeciętnego wynagrodzenia (ok. 2600zł netto) i otrzymywałaby alimenty na małoletnią (400zł), jej łączny miesięczny dochód wynosiłby ok. 3000zł. Połowa tej kwoty mogłaby być przeznaczona na zaspokojenie potrzeb małoletniej. W związku z tym niewyrównany uszczerbek majątkowy wynosi 645zł miesięcznie, co uzasadnia przyznanie małoletniej renty alimentacyjnej. W tej sytuacji powództwo zasługuje na uwzględnienie.

W odpowiedzi na pozew (k.209), pozwana wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie od strony powodowej na swoją rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu pozwana podała, co do zasady nie kwestionuje swej odpowiedzialności za następstwa wypadku, jakiemu uległa matka i córka powodów, lecz kwestionuje zasadność i wysokość żądań powodów odnośnie zadośćuczynienia i renty alimentacyjnej. Żądania te są w ocenie pozwanego rażąco wygórowane i niewykazane. W tej sytuacji powództwo winno zostać oddalone. Pozwany kwestionował również możliwość dochodzenia zadośćuczynienia za śmierć osoby bliskiej w oparciu o art. 448 kc (co do krzywd powstałych przed 2.08.2008r. tj przed dodaniem do kodeksu cywilnego art. 446 par. 4 kc. Pozwany wskazał nadto, iż powódce W. M. (1) wypłacił już w 2007r. kwotę 30.000 zł tytułem odszkodowania za śmierć matki.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 10 sierpnia 2006 roku w miejscowości P. doszło do wypadku, w którym kierujący motorem marki Y., o numerze rej. (...) M. B. (1) nieumyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym w ten sposób, że wykonując nieprawidłowo manewr wyprzedzania i skrętu w prawo, wjechał na wysepkę w wyniku czego pasażerka pojazdu M. M. została wyrzucona z pojazdu i wpadła pod wyprzedzany samochód ciężarowy marki S., w wyniku czego doznała poważnych obrażeń. Doznane obrażenia skutkowały jej śmiercią dwie godziny po przewiezieniu do szpitala. W wyniku tego zdarzenia pełnoletni powodowie stracili córkę, a małoletnia matkę.

W sprawie wypadku przeciwko sprawcy M. B. (1) toczyło się postępowanie karne przed Sądem Rejonowym w Gliwicach. Wyrokiem skazującym z dnia 24 października 2007 roku wydanym w sprawie III K 1580/06, uznano oskarżonego z winnego nieumyślnego popełnienia przestępstwa z art.177§2kk i skazano na karę półtora roku pozbawienia wolności, z warunkowym zawieszeniem wykonania orzeczonej kary na okres 3 lat. Sprawca wypadku objęty był ochroną ubezpieczenia w zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów u pozwanego.

Pismem z dnia 17 września 2013 roku powodowie zgłosili pozwanego swoje roszczenia w zakresie zadośćuczynienia za krzywdę jakiej doznali wskutek śmierci córki i matki. Pismem z dnia 29 października 2013 roku pozwany odmówił przyznania zadośćuczynienia, wskazując w uzasadnieniu, że dochodzenie zadośćuczynienia przez członków rodziny zmarłego na podstawie art.448kc w zw. z art.24kc wykracza poza zakres odpowiedzialności ubezpieczyciela z umowy obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadacza pojazdu mechanicznego.

Pismem z dnia 4 kwietnia 2014 roku powodowie wnieśli o wypłatę dla małoletniej powódki renty alimentacyjnej. Żądanie to także spotkało się z decyzją odmowną pozwanego z dnia 5 maja 2014 roku.

Więź osobista w postaci więzi rodzinnych istniejących między rodzicami i dziećmi jest dobrem o szczególnym charakterze. Śmierć M. M. doprowadziła do zerwania silnej więzi emocjonalnej powodów ze zmarłą i długotrwałego rozstroju zdrowia psychicznego. Następstwem przebytej traumy u powódki Ż. B. (1) są zaburzenia stresowe pourazowe. Powód spełnia kryteria rozpoznania zaburzeń stresowych pourazowych i schorzeń psychosomatycznych. U małoletniej doszło do rozwoju zaburzeń psychicznych w postaci lęku separacyjnego. Skutki traumatycznych doświadczeń powodów są odczuwane od czasu zdarzenia do chwili obecnej. Utrzymujące się objawy zaburzeń psychicznych, a zwłaszcza takie symptomy jak lęk, wzmożona pobudliwość emocjonalna, antycypowanie zagrożenia, irracjonalne zamartwianie się, natręctwa myślowe dotyczące traumatycznych wspomnień, zakłócają funkcjonowanie powodów w sferze osobistej rodzinnej i społecznej. Relacje między powodami a M. M. były prawidłowe. Powodów łączyły ze zmarłą silne więzi emocjonalne. Trzypokoleniowa rodzina mieszkała wspólnie, dzieląc wszystkie radości i trudności życiowe. Sposób przeżywania przez powodów żałoby odbiegał od normy. Typowy proces żałoby, któremu towarzyszą silne emocje (rozpacz, żal, gniew, smutek) oraz dezorganizacja funkcjonowania trwały około roku. Pomyślne zakończenie procesu złą oby utrudnia patologiczna identyfikacja powodów ze zmarłą, której przejawem jest odgrywanie ról niezgodnych z faktami biologicznymi (małoletnia zwraca się do dziadków „mamo i tato”).

Zmarła i powodowie tworzyli zgodną szczęśliwą i kochającą się, prawidłowo funkcjonującą rodzinę, a więzi emocjonalne były między nimi bardzo silne. Zarówno rodzice jak i córka byli dla zmarłej bardzo ważni. Zmarła w dacie wypadku zamieszkiwała z rodzicami i prowadziła wspólnie z nimi gospodarstwo domowe (po rozpadzie jej własnego małżeństwa). Relacje między zmarłą a rodzicami były bardzo zażyłe. Zmarła była przysłowiowym „oczkiem w głowie” ojca, który nie potrafił jej niczego odmówić i dzielił z córką zamiłowanie do jazdy konnej i wycieczek rekreacyjnych. Z kolei matce zmarła pomagała w wykonywaniu prac domowych (myła okna, sprzątała, gotowała). Powodowie czuli się bezpiecznie, wiedząc że mogą liczyć na córkę, gdy stan zdrowia nie pozwoli im na samodzielne funkcjonowanie. Po dowiedzeniu się o śmierci dziecka przeżyli szok i wpadli w rozpacz. Nie potrafili odnaleźć się w sytuacji, stale płakali Po śmierci córki powódka Ż. B. (1) zmuszona była podjąć terapię psychologiczną. Powodowie stracili energię i motywację do życia. Do dzisiaj powód po kryjomu płacze po córce. Wszyscy powodowi często chodzą na grób zmarłej.

W chwili śmierci matki małoletnia W. miała zaledwie 3 latka i była całkowicie pod opieką matki (ojciec się nią nie interesował). Powodowie nie wiedzieli jak trzyletniemu dziecku mają przekazać informację o śmierci mamy. Małoletnia stale pytała o mamę, gdzie jest i kiedy do niej wróci. Z upływem lat odczuwana przez małoletnią krzywda jest coraz większa. Powódka jest często zamyślona i smutna. Ma świadomość, że nie będzie miała żadnej rodziny gdy umrą dziadkowie. Często wspomina zmarła mamę, ogląda jej zdjęcia i dyplomy. Cieszy się z komentarzy, że jest do niej podobna. Małoletnia kontynuuje też zamiłowanie zmarłej do jazdy konnej. Do powodów zwraca się „mamo, tato”.

W toku likwidacji szkody w 2007 roku na rzecz małoletniej powódki pozwany wypłacił odszkodowanie w wysokości 30.000zł.

Po śmierci M. M., wychowywaniem małoletniej powódki zajmowali się powodowie. Zostali oni ustanowienie rodziną zastępczą a kilka lat temu (ok. 3,4 lata temu) opiekunami prawnymi.

Zmarła M. M. z wykształcenia była kosmetyczką. Ukończyła Liceum zawodowe i Policealne Studium kosmetyczne. W dacie wypadku zatrudniona była w salonie urody z zarobkiem formalnie 900zł brutto miesięcznie. Formalnie pracowała na niepełny etat, faktycznie na pełny. Dodatkowo świadczyła usługi kosmetyczne u siebie w domu (weekendy i godziny wieczorne). Łącznie zarabiała ok. 2000zł netto miesięcznie. Od byłego męża otrzymywała alimenty w wysokości 500zł miesięcznie (200zł na siebie i 300zł na córkę). Aktualnie małoletnia powódka W. M. (1) otrzymuje alimenty w kwocie 400zł miesięcznie i 660zł tytułem z tytułu pokrycia kosztów utrzymania dziecka przebywającego w rodzinie zastępczej (kwota ta obowiązuje od roku, wcześniej było to 460zł). Małoletnia nie otrzymuje renty rodzinnej z ZUS, albowiem zmarła nie posiadała wymaganego do przyznania renty okresu składkowego i nieskładkowego. W chwili śmierci córki powód prowadził działalność gospodarczą zakresie usług transportowych, z której uzyskiwał ok. 3000-4000zł netto miesięcznie. Powódka Ż. B. (1) nie pracowała zawodowo, zajmowała się domem..

Zmarła sukcesywnie podnosiła swoje kwalifikacje, brała udział w różnego rodzaju kursach.. Dokładała się rodzicom do utrzymania kwotą 300 zł. Powód kupił córce samochód na raty, raty zmarła spłacała w wysokości 500 zł miesięcznie (kredyt zaciągnięty na trzy lata) .

dowody z: odpisu skróconego aktu zgonu M. M. (k.26) akt, zgłoszenia szkody z 17 września 2013 roku wraz z dowodem nadania (k.27-29), pisma pozwanego z 29 października 2013 roku (k.30), pisma powódki z 4 kwietnia 2014 roku wraz z dowodem nadania (k.31-34), pisma pozwanego z 5 maja 2014 roku (k.35), dokumentacji medycznej (k.36-45), odpisów dowodów osobistych powodów (k.46), odpisu skróconego aktu urodzenia małoletniej powódki (k.47), fotografii (k.48-57), laurek (k.58), ze świadectw szkolnych (k.59-66), indeksu (k.67-76), dyplomu (k.77), zaświadczenia z 27 kwietnia 2007 roku (k.78), umowy o pracę z 1 listopada 2004 roku (k.79), świadectwa pracy z 31 marca 2005 roku (k.80-81), umowy o pracę z 1 czerwca 2005 roku (k.82), świadectwa pracy z 4 października 2005 roku (k.83), umowy o pracę z 10 października 2005 roku (k.84-85), świadectwa pracy z 15 listopada 2005 roku (k.86-88), umowy o pracę z 1 sierpnia 2006 roku (k.89), umowy o pracę z 19 kwietnia 2006 roku (k.90), świadectwa pracy z 16 sierpnia 2006 roku (k.91), deklaracji podatkowych (k.92-97), karty przychodów pracownika (k.98), informacji o składkach ZUS (k.99), odpisów wyroków zaocznych Sądu Rejonowego Zabrze z 13 lutego 2004 roku i 12 kwietnia 2011 roku (k.100 i k. 114), certyfikatów i dyplomów (k.101-113), zeznania świadków: B. W., G. B., M. B. (2) (e-protokół z dnia 31.03.2015r k.296), przesłuchanie powodów Ż. B. (1) i J. B. (1) (e-protokół z dnia 02.06.2015r k.313), pisemna opinia biegłego z zakresu psychologii W. Ł. (k.322-335).

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił w oparciu o powołane powyżej dowody. Sąd dał wiarę dowodom z dokumentów jako nie kwestionowanym przez strony postępowania. Sąd całej rozciągłości dał wiarę zeznaniom przedstawicieli ustawowych małoletniej powódki i równocześnie powodom Ż. i J. małżeństwu B. oraz zeznaniom powołanych świadków. Zeznania te były wiarygodne albowiem wzajemnie się potwierdzały, były logiczne i konsekwentne – tym samym zasługiwały na uwzględnienie. Sąd dal także wiarę opinii biegłego z zakresu psychologii. Opinia ta jest rzetelna, jednoznaczna, kompleksowa i oparta o badanie powodów, a zatem zasługuje na uwzględnienie. Opinia ta nie zostały przez strony przekonująco zakwestionowana, jej moc dowodowa zatem nie została obniżona.

Sąd pominął dowód z przesłuchania strony pozwanej, wobec zrzeczenia się tego dowodu przez stronę pozwaną.

Sąd zważył, co następuje:

Na podstawie przeprowadzonego postępowania dowodowego sąd uznał, iż roszczenia powodów są w zakresie żądania zadośćuczynienia są w pełni zasadne.

Roszczenia swe powodowie opierali na zdarzeniu, które miało miejsce w sierpniu 2006r. a zatem przed wejściem w życie przepisu art. 446 § 4kc, co nastąpiło z dniem 3 sierpnia 2008r. Sąd podzielił argumentację przedstawioną przez powodów w pozwie i piśmie procesowym opatrzonym data 13.10.2014r. /k.251-256/ (aktualnie dominującą w orzecznictwie), iż roszczenie powodowie mogli opierać na art. 24 § 1kc w zw z art. 448 kc. Wskutek śmierci M. M. zostały bowiem naruszone dobra osobiste powodów w postaci prawa do życia rodzinnego. Niewątpliwie śmierć córki i matki powodów, miała wpływ na przyszłe życie osobiste powodów. Wskutek zgonu M. M. życie powodów uległa całkowitej zmianie; utracili oni prawo do życia w pełnej rodzinie, powodowie Ż. i J. B. (1) pełnią faktycznie role rodziców małoletniej powódki.

Wejście w życie przepisu art. 446 § 4kc uzupełniło jedynie stan prawny w przedmiocie możliwości zasądzenia zadośćuczynienia za śmierć osoby bliskiej.

Powodowie domagali się zasądzenia zadośćuczynienia za śmierć osoby bliskiej w kwocie 55.000 zł dla J. B. (1), 80.000zł dla Ż. B. (1) i 120.000zł dla małoletniej W. M. (1). Od sprawcy wypadku powód J. B. (1) otrzymał nawiązkę w wysokości 25.000zł. . Sąd uznał, iż wysokość zadośćuczynienia żądana przez powodów jest uzasadniona i nie jest wygórowana.

O rozmiarze należnego zadośćuczynienia decyduje rozmiar doznanej krzywdy, albowiem zadośćuczynienie ma na celu naprawienie szkody niemajątkowej, wyrażającej się doznaną krzywdą w postaci cierpień psychicznych. Niedający się ściśle wymierzyć charakter krzywdy sprawia, że ustalenie jej rozmiaru, a tym samym wysokości zadośćuczynienia zależy od oceny sądu. Przepisy prawa co prawda nie określają kryteriów, jakimi sąd winien kierować się ustalając wysokość zadośćuczynienia, ale niewątpliwie ocena sądu winna się opierać na całokształcie okoliczności sprawy. Z kolei przy ustalaniu rozmiaru cierpień powinny być uwzględniane zobiektywizowane kryteria oceny, odniesione do indywidualnych okoliczności danego wypadku. Oceniając rozmiar doznanej krzywdy trzeba wziąć pod uwagę całokształt okoliczności, a w tym: stopień cierpień psychicznych, intensywność tych cierpień i czas ich trwania, nieodwracalność następstw wypadku, bezradność życiową oraz innego podobnego rodzaju czynniki.

Z uwagi na fakt, że zadośćuczynienie pełni funkcję kompensacyjną, przyznana suma pieniężna ma stanowić przybliżony ekwiwalent poniesionej szkody niemajątkowej. Powinna zatem wynagrodzić doznane cierpienia psychiczne oraz ułatwić przezwyciężanie ujemnych przeżyć, aby w ten sposób przynajmniej częściowo przywrócona została równowaga zachwiana na skutek popełnienia czynu niedozwolonego (tak SN w wyroku z dnia 9 listopada 2007 roku, VCSK 245/07, LEX nr 369691).

Zadośćuczynienie, choć niewątpliwie zawiera w sobie funkcję represyjną, nie jest karą, lecz sposobem naprawienia krzywdy. W przypadku przedmiotowej sprawy chodzi tu o krzywdę ujmowaną jako cierpienie psychiczne, czyli negatywne uczucia przeżywane w związku ze stratą osoby bliskiej. Celem zadośćuczynienia jest przede wszystkim złagodzenie tych cierpień. Winno ono mieć charakter całościowy i obejmować wszystkie cierpienia psychiczne, zarówno już doznane, jak i te, które zapewne wystąpią w przyszłości (a więc prognozy na przyszłość). Przy ocenie więc "odpowiedniej sumy" należy brać pod uwagę wszystkie okoliczności danego wypadku, mające wpływ na rozmiar doznanej krzywdy (por. wyrok SN z 3 lutego 2000 r. I CKN 969/98 LEX nr 50824).

Na skutek wypadku, śmierć poniosła córka powodów J. i Ż. małżeństwa B. i matka małoletniej W. M. (1), dla której była ona jedną z najważniejszych osób w życiu. Zmarła i powodowie tworzyli zgodną szczęśliwą i kochającą się, prawidłowo funkcjonującą rodzinę, a więzi emocjonalne były między nimi bardzo silne. Zarówno rodzice jak i córka byli dla zmarłej bardzo ważni. Zmarła w dacie wypadku zamieszkiwała z rodzicami i prowadziła wspólnie z nimi gospodarstwo domowe (po rozpadzie jej własnego małżeństwa). Relacje między zmarłą a rodzicami były bardzo zażyłe. Po dowiedzeniu się o śmierci dziecka przeżyli szok i wpadli w rozpacz. Nie potrafili odnaleźć się w sytuacji, stale płakali. Powodowie stracili energię i motywację do życia.

W chwili śmierci matki małoletnia W. miała zaledwie 3 latka i była całkowicie pod opieką matki. Małoletnia stale pytała o mamę. Z upływem lat odczuwana przez małoletnią krzywda jest coraz większa. Powódka jest często zamyślona i smutna. Często wspomina zmarła mamę, ogląda jej zdjęcia i dyplomy. Cieszy się z komentarzy, że jest do niej podobna. Małoletnia kontynuuje też zamiłowanie zmarłej do jazdy konnej. W sposób bezpowrotny zatem zniknęła możliwość wspólnego spędzania czasu, rozwijania pasji, rodzinnych wyjazdów, przeżywania rodzinnych uroczystości np. I komunii św.. Rodzina często wspólnie spędzała czas, wspólnie uprawiali sporty np. jazda konna, jeździli na wycieczki. Śmierć M. M. doprowadziła do znacznego zakłócenia funkcjonowania w sferze osobistej, rodzinnej i społecznej. Odczucia powodów były tym silniejsze, że śmierć miała miejsce nagle, nieoczekiwanie. Niewątpliwie śmierć córki i matki powodów, miała wpływ na przyszłe życie osobiste powodów. Wskutek zgonu M. M. życie powodów uległa całkowitej zmianie; utracili oni prawo do życia w pełnej rodzinie. Powodowie Ż. i J. B. (1) pełnią faktycznie role rodziców małoletniej powódki, będąc wpierw jej rodziną zastępczą a obecnie opiekunami prawnymi. Małoletnia powódka zwraca się do nich „mamo, tato”.

Wysokość zasądzonego zadośćuczynienia dla wszystkich z powodów nie jest wygórowana, znajduje odbicie w rozmiarze ich krzywdy, jak i nie jest oderwana od poziomu życia społeczeństwa. Zasądzona kwota pozwoli na chociażby częściowe złagodzenie ich cierpień.

Z uwagi na powyższe orzeczono jak punkcie I.1, II.1, III.1 wyroku na podstawie art. 24 § 1kc w zw z art. 448 kc.

O odsetkach orzeczono w stosunku powodów J. i Ż. B. (1) zgodnie z żądaniem, tak również w odniesieniu do małoletniej powódki odnośnie kwoty 100.000 zł. Roszczenie powodowie zgłosili pismem z dnia 17 września 2013r., pozwany odmówił wypłaty roszczenia pismem z dnia 29 października 2013r.; pozwany miał przy tym 30 dni na likwidację szkody zgodnie z art.. 14 ust.1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych (…) - roszczenie zatem w dniu 30 października 2013r. było wymagalne. Pozwany miał możliwość oceny zgłoszonego żądania, brak wypłaty w ustawowym terminie spowodował niemożność korzystania przez powodów ze środków finansowych, stąd żądanie odsetkowe było uzasadnione. Odnośnie żądania powódki W. M. (1) dotyczącego dalszej kwoty zadośćuczynienia w wysokości 20.000 zł, sąd kwotę tę zasądził od dnia następnego po doręczeniu odpisu pozwu (k.260), uznając, iż z tym dniem stało się wymagalne.

W myśl art. 446 § 2kc, osoba, względem której ciążył na zmarłym obowiązek alimentacyjny, może żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody renty obliczonej stosownie do potrzeb poszkodowanego oraz do możliwości zarobkowych i majątkowych zmarłego przez czas prawdopodobnego trwania obowiązku alimentacyjnego.

Na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego sąd uznał, iż małoletniej powódce należna jest od pozwanego renta, lecz w innej wysokości niż żądana.

Zmarła M. M. z wykształcenia była kosmetyczką. Ukończyła Liceum zawodowe i Policealne Studium kosmetyczne. W dacie wypadku zatrudniona była w salonie urody z zarobkiem formalnie 900zł brutto miesięcznie. Formalnie pracowała na niepełny etat, faktycznie na pełny. Dodatkowo świadczyła usługi kosmetyczne u siebie w domu (weekendy i godziny wieczorne). Łącznie zarabiała ok. 2000zł netto miesięcznie. Od byłego męża otrzymywała alimenty w wysokości 500zł miesięcznie (200zł na siebie i 300zł na córkę). Aktualnie małoletnia powódka W. M. (1) otrzymuje alimenty w kwocie 400zł miesięcznie i 660zł tytułem z tytułu pokrycia kosztów utrzymania dziecka przebywającego w rodzinie zastępczej (kwota ta obowiązuje od roku, wcześniej było to 460zł). Małoletnia nie otrzymuje renty rodzinnej z ZUS, albowiem zmarła nie posiadała wymaganego do przyznania renty okresu składkowego i nieskładkowego. Zmarła sukcesywnie podnosiła swoje kwalifikacje, brała udział w różnego rodzaju kursach.

Zmarła osiągała dochód w wysokości 2000 zł. netto. Dodatkowo otrzymywała alimenty. Jakkolwiek kwota dochodów nie została wykazana dokumentami, sąd uznał w oparciu o zgromadzony materiał dowodowy i zasady doświadczenia życiowego, iż jest w pełni wiarygodna. Kwotę 2000 zł zmarła zarabiała na początku swej drogi zawodowej. Systematycznie się dokształcała i ukończyła szereg kursów (k.101-113). Z wysokim stopniem prawdopodobieństwa można zatem uznać, iż jej dochody z czasem ulegałyby zwiększeniu, co najmniej o 20%. Tak zatem potencjalny dochód powódki w ostatnich latach można oszacować na kwotę 2400 zł netto, plus alimenty na córkę 400zł. Zarówno zatem i na zmarła i na małoletnią powódkę średnio przypadałoby 1400 zł. miesięcznie. Małoletnia powódka otrzymuje od ojca alimenty w wysokości 400 zł, jej opiekunowie otrzymują na nią zasiłek w wysokości 660 zł miesięcznie, zatem uszczerbek w jej sytuacji materialnej wynosi 340 zł miesięcznie. Taką też kwotę miesięcznej renty sąd zasądził na rzecz powódki. Tak wyliczona kwota jest stosowna do potrzeb poszkodowanego oraz do możliwości zarobkowych i majątkowych zmarłego przez czas prawdopodobnego trwania obowiązku alimentacyjnego. Zasadności naliczenia wyższej renty powódka nie wykazała. Z uwagi na to orzeczono jak w punkcie III.3 wyroku na podstawie art. 446 § 2kc.

Za okres od kwietnia 2011r. do czerwca 2014r. skapitalizowana renta wynosi 13.260 zł (39 miesięcy x 340 zł). Taką kwotę sąd zasądził w punkcie III.2 wyroku. Odsetki od skapitalizowanej renty za okres od kwietnia 2011r. do kwietnia 2014r. tj od kwoty 12.580 zł zasądzono od dnia 6 maja 2014r., według wymagalności wynikającej z wezwania do zapłaty z dnia 4.04.2014r i odmowy pozwanego z dnia 5 maja 2014r (k.31-35). Odsetki za okres maj, czerwiec 2014r. tj od kwoty 680 zł zasądzono zgodnie z żądaniem od dnia wniesienia pozwu wniesienia pozwu (stempel pocztowy k.189).

O zwrocie kosztów procesu w relacji powód J. B. (1) – pozwany oraz w relacji powódka Ż. B. (1) – pozwany, orzeczono jak w punktach I.2 oraz II.2 wyroku na podstawie art. 98 kpc, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu (według spisu kosztów k.355). Na koszty powoda w wysokości 5.426,63 zł wskazane w spisie kosztów a będące zasadnymi, składają się: opłata od pozwu, wydatki oraz koszt zastępstwa procesowego według taryfy, przy uwzględnieniu żądania ze spisu kosztów (7200 zł: 3 tj. 2400 za każdego powoda). Na koszty powódki Ż. B. (1) w wysokości 3.676,63 zł wskazane w spisie kosztów a będące zasadnymi, składają się: opłata od pozwu, wydatki oraz koszt zastępstwa procesowego według taryfy, przy uwzględnieniu żądania ze spisu kosztów (7200 zł: 3 tj. 2400 za każdego powoda).

O zwrocie kosztów procesu w relacji powódka W. M. – pozwany orzeczono jak w punktach III.5 wyroku na podstawie art. 100 kpc, zgodnie z zasadą proporcjonalnego rozdziału kosztów, zależnie od stopnia utrzymania się z żądaniem. Powódka utrzymała się z żądaniem 90,64%. Koszty wyniosły łącznie 6.259,63 zł, z czego na powódkę przypadło 2659,63zł (wydatki oraz koszt zastępstwa procesowego według taryfy, przy uwzględnieniu żądania ze spisu kosztów (7200 zł: 3 tj. 2400 za każdego powoda), a na pozwanego 3600 zł (koszty zastępstwa procesowego wg taryfy).

Powódka Ż. B. (1) uiścił jedynie część opłaty od pozwu w wysokości 1000 zł, wskutek częściowego zwolnienia od kosztów, do uiszczenia więc pozostało z tytułu opłaty 3000 zł. Małoletnia powódka była zwolniona od kosztów, do uiszczenia więc pozostało z tytułu opłaty od pozwu 7576 zł. Wydatki na biegłych wyniosły 2452,60 zł a zaliczki pokryły tylko kwotę 600 zł Do pobrania na rzecz Skarbu Państwa pozostawała zatem kwota 3000 zł oraz 7576 zł tytułu opłaty oraz kwota 1852,60 zł z tytułu wydatków. Na jednego powoda brakujące wydatki to 617,53 zł (1852,60 :3). Biorąc pod uwagę stopień utrzymania się przez strony z żądaniem, należało orzec jak punktach I.3, II.3, III.6, 7 wyroku, na podstawie art. 113 ust. 1, 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

SSO Andrzej Kieć