Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 maja 2016 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi - Widzewa w Łodzi VIII Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący S.S.R. Małgorzata Sosińska-Halbina

Protokolant sekr. sąd. Izabella Bors

po rozpoznaniu w dniu 27 kwietnia 2016 roku w Łodzi

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą we W.

przeciwko T. K.

o zapłatę

1.  umarza postępowanie w zakresie kwoty 243,20 zł (dwieście czterdzieści trzy złote dwadzieścia groszy);

2.  oddala powództwo w pozostałym zakresie.

Sygn. akt VIII C 2841/15

UZASADNIENIE

W dniu 2 czerwca 2015 roku powód (...) Spółka Akcyjna z siedzibą we W., reprezentowany przez pełnomocnika będącego radcą prawnym, wytoczył przeciwko pozwanemu T. K. w elektronicznym postępowaniu upominawczym powództwo o zapłatę kwoty 788,93 zł
wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 2 czerwca 2015 roku do dnia zapłaty, a także wniósł o zasądzenie zwrotu kosztów sądowych oraz kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 540 zł.

W uzasadnieniu powód podniósł, że na podstawie umowy cesji z dnia 1 kwietnia 2015 roku przejął od (...) S.A. V. (...) prawa do wierzytelności wobec pozwanego z tytułu umowy ubezpieczenia zawartej dnia 26 października 2012 roku. Pozwany nie uregulował zadłużenia wynikającego z polisy (...) nr (...)-K1 w wysokości 592 zł, której przedmiotem była odpowiedzialność cywilna kierującego samochodem marki N. o nr rej. (...). Na kwotę dochodzoną pozwem składają się: nieopłacona rata składki ubezpieczeniowej w kwocie 592 zł oraz odsetki ustawowe naliczone od dnia 10 listopada 2012 roku (dzień przypadający po terminie płatności składki) do dnia poprzedzającego wniesienie pozwu w wysokości 196,93 zł.

(pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym k. 2-4)

W dniu 20 stycznia 2015 roku Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie wydał w przedmiotowej sprawie nakaz zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym, którym zasądził od pozwanego na rzecz powoda dochodzoną wierzytelność wraz z kosztami procesu.

Nakaz ten zaskarżył sprzeciwem pozwany. W uzasadnieniu T. K. wskazał, że w 2012 roku sprzedał pojazd objęty umową ubezpieczenia, o czym powiadomił ubezpieczyciela telefonicznie oraz za pośrednictwem faxu w dniu 20 listopada 2012 roku.

Postanowieniem z dnia 10 lipca 2015 roku Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie stwierdził skuteczne wniesienie sprzeciwu i utratę mocy nakazu zapłaty w całości oraz przekazał rozpoznanie sprawy do Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi.

(nakaz zapłaty k. 5, sprzeciw k. 6, postanowienie k. 12)

Na rozprawie w dniu 9 grudnia 2015 roku pełnomocnik powoda nie stawił się. Pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości.

(protokół rozprawy k. 43-44)

W piśmie procesowym z dnia 14 grudnia 2015 roku pozwany oświadczył, że uiścił na rzecz powoda kwotę 243,20 zł tytułem należności wynikającej ze spornej polisy OC za okres od daty jej wznowienia do dnia poinformowania ubezpieczyciela o fakcie sprzedaży pojazdu objętego ubezpieczeniem. Kwota ta obejmuje stawkę za ubezpieczenie za 111 dni, tj. kwotę 179,82 zł (592 zł – całość stawki; 592 zł/365 dni
= 1,62 zł; 111 dni x 1,62 zł = 179,82 zł) oraz odsetki za zwłokę wyliczone na dzień dokonania wpłaty, tj. 9 grudnia 2015 roku, tj. kwotę 63,38 zł.

(pismo procesowe pozwanego k. 45)

W odpowiedzi na sprzeciw powód podtrzymał pozew w zakresie kwoty 545,73 zł, cofając powództwo, co do kwoty 243,20 zł. W uzasadnieniu wskazał, że pozwany nie udowodnił, iż poinformował ubezpieczyciela o sprzedaży pojazdu, co skutkowało kontynuacją dotychczasowej umowy, a następnie jej wznowieniem.

(odpowiedź na sprzeciw k. 49-51, k. 60-62)

Na rozprawie w dniu 27 kwietnia 2016 roku pełnomocnik powoda nie stawił się. Pozwany oświadczył, że wyraża zgodę na cofnięcie powództwa bez zrzeczenia się roszczenia, co do kwoty 243,20 zł, w pozostałym zakresie zaś wniósł o oddalenie powództwa.

(protokół rozprawy k. 70-71)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwany T. K. był właścicielem pojazdu marki N. (...)
o nr rej. (...), który to pojazd był ubezpieczony w zakresie odpowiedzialności cywilnej w (...) S.A. V. (...). Umowa ubezpieczenia została zawarta na okres od dnia 2 sierpnia 2011 roku do dnia 1 sierpnia 2012 roku.

W dniu 31 lipca 2012 roku pozwany sprzedał przedmiotowy samochód K. M..

(dowód z przesłuchania pozwanego k. 70-71, umowa sprzedaży k. 7, okoliczności bezsporne)

W dniu 26 października 2012 roku (...) S.A. V. (...) wystawił na pozwanego „potwierdzenie zawarcia obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem pojazdu”, w treści którego wskazał, że wobec niewypowiedzenia przez pozwanego umowy ubezpieczenia, ubezpieczyciel udzielił ochrony ubezpieczeniowej na kolejny okres 12 miesięcy, tj. od dnia 2 sierpnia 2012 roku do dnia 1 sierpnia 2012 roku (polisa (...) nr (...)-K1). Do pisma ubezpieczyciel załączył blankiet wpłaty, w którym kwota do zapłaty wyniosła 592 zł. Jako termin płatności składki ubezpieczyciel wskazał dzień 9 listopada 2012 roku.

(pismo wraz z blankietem wpłaty k. 7v., okoliczności bezsporne)

Po powzięciu wiedzy na temat wznowienia polisy OC pozwany skontaktował się z ubezpieczycielem na numer telefonu podany w piśmie, o którym mowa wyżej (tj. 042 634 55 50) i poinformował go o fakcie sprzedaży pojazdu. Następnie, zgodnie z otrzymanym w rozmowie z pracownikiem ubezpieczyciela pouczeniem, pozwany przesłał pierwotnemu wierzycielowi kserokopię umowy sprzedaży za pośrednictwem faxu. I w tym przypadku T. K. posłużył się numerem wskazanym w piśmie z dnia 26 października 2012 roku (tj. 042 634 55 60).

(dowód z przesłuchania pozwanego k. 70-71, faktura VAT wraz z rachunkiem szczegółowym k. 8-8v., k. 68-69, faktura VAT wraz z załącznikiem k. 9-10)

W dniu 1 kwietnia 2015 roku (...) S.A. V. (...) zawarł z (...) S.A. we W. umowę o przelew wierzytelności. W częściowym wykazie wierzytelności do umowy cesji z dnia 1 kwietnia 2015 roku wskazano, że przedmiotem umowy objęta jest m.in. wierzytelność względem pozwanego, którego wysokość zobowiązania wynosi 592 zł.

(umowa przelewu wierzytelności z dn. 1.04.2015 r. k. 21-27, potwierdzenie wykonania operacji k. 28, częściowy wykaz wierzytelności do umowy o przelew wierzytelności z dn. 1.04.2015 r.
– plik o rozszerzeniu „.xls” na płycie CD k. 29v., okoliczności bezsporne)

W dniu 9 grudnia 2015 roku pozwany wpłacił na konto powoda kwotę 243,20 zł, na którą złożyły się: 179,82 zł z tytułu części składki za ubezpieczenie za okres od dnia 2 sierpnia 2012 roku (data rozpoczęcia ochrony ubezpieczeniowej) do dnia 20 listopada 2012 roku (data poinformowania ubezpieczyciela o sprzedaży pojazdu) oraz 63,38 zł z tytułu skapitalizowanych odsetek ustawowych naliczonych od kwoty 179,82 zł za okres od dnia 9 listopada 2012 roku (data wymagalności składki za ubezpieczenie) do dnia 9 grudnia 2015 roku.

(kalkulator odsetek ustawowych k. 46, potwierdzenie wykonania przelewu, okoliczności bezsporne)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił bądź jako bezsporny, bądź w oparciu o dowody z powołanych dokumentów, których prawdziwości ani rzetelności sporządzenia nie kwestionowała żadna ze stron procesu. Podstawę ustaleń faktycznych stanowił ponadto dowód z przesłuchania pozwanego.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo, w zakresie po modyfikacji pismem procesowym opatrzonym datą 28 grudnia 2015 roku, jako niezasadne podlega oddaleniu.

Na wstępie czynionych w niniejszej sprawie rozważań podnieść należy, że strona powodowa – na skutek wpłaty dokonanej przez pozwanego w dniu 9 grudnia 2015 roku – w piśmie procesowym opatrzonym datą 28 grudnia 2015 roku cofnęła żądanie pozwu co do kwoty 243,20 zł bez zrzeczenia się roszczenia, na co pozwany wyraził zgodę.

Uznając, że częściowe cofnięcie powództwa przez powoda nie jest sprzeczne z prawem ani zasadami współżycia społecznego, nie zmierza również do obejścia prawa (art. 203 § 4 k.p.c.), jak również uwzględniając fakt, iż pozwany na rozprawie w dniu 27 kwietnia 2016 roku wyraził zgodę na cofnięcie powództwa w zakresie, o którym mowa wyżej, bez zrzeczenia się roszczenia, na podstawie art. 355 § 1 k.p.c. i art. 203 § 1 k.p.c., Sąd umorzył postępowanie w sprawie w części, w której nastąpiło cofnięcie, tj. co do kwoty 243,20 zł, orzekając jak w punkcie 1 sentencji wyroku.

W sprawie znajdują zastosowanie przepisy Księgi pierwszej – części ogólnej Kodeksu cywilnego, przepisy Księgi trzeciej dotyczące umowy ubezpieczenia oraz przepisy ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, zwanej dalej ustawą, w brzmieniu obowiązującym na dzień zawarcia pierwotnej umowy ubezpieczenia (sierpień 2011 roku), a więc w brzmieniu sprzed nowelizacji dokonanej ustawą z dnia 19 sierpnia 2011 roku o zmianie ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2011, Nr 205, poz. 1210, data wejścia w życie – 11 lutego 2012 roku), zwanej dalej ustawą nowelizującą. Zgodnie bowiem z art. 6 ustawy nowelizującej, przepisy dotychczasowe miały zastosowanie do umów zawartych przed wejściem w życie ustawy nowelizującej (11 lutego 2012 roku).

Zgodnie z treścią przepisu art. 805 § 1 k.c., przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Ubezpieczyciel zobowiązany jest potwierdzić zawarcie umowy dokumentem ubezpieczenia (art. 809 § 1 k.c.).

Stosownie zaś do treści art. 23 ust. 1 i art. 26 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, posiadacz pojazdu mechanicznego jest obowiązany zawrzeć umowę obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem posiadanego przez niego pojazdu. Umowę ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych zawiera się (co do zasady) na okres 12 miesięcy.

Zgodnie z art. 28 ust. 1 ustawy, jeżeli posiadacz pojazdu mechanicznego nie później niż na jeden dzień przed upływem okresu 12 miesięcy, na który umowa ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych została zawarta, nie powiadomi na piśmie zakładu ubezpieczeń o jej wypowiedzeniu, uważa się, że została zawarta następna umowa na kolejne 12 miesięcy. Ustęp 1a wskazanego przepisu stanowi z kolei, że w razie zawarcia umowy, o której mowa w ust. 1, zakład ubezpieczeń jest obowiązany potwierdzić zawarcie umowy dokumentem ubezpieczenia w terminie 14 dni od dnia jej zawarcia.

Jednocześnie w myśl art. 31 ust. 1 ustawy według brzmienia sprzed dnia 11 lutego 2012 roku, w razie zbycia pojazdu mechanicznego, którego posiadacz zawarł umowę ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, na nabywcę pojazdu przechodzą prawa i obowiązki zbywcy wynikające z tej umowy. Umowa ubezpieczenia ulega rozwiązaniu z upływem okresu, na który została zawarta, chyba że nabywca wypowie ją przed upływem 30 dni od dnia nabycia pojazdu mechanicznego. W przypadku wypowiedzenia umowy, rozwiązuje się ona z upływem 30 dni następujących po dniu nabycia pojazdu mechanicznego. Przepisy art. 28 stosuje się odpowiednio.

Z kolei stosownie do treści art. 32 ust. 1 i 3 ustawy według brzmienia sprzed dnia 11 lutego 2012 roku, zbywca pojazdu mechanicznego jest obowiązany do przekazania nabywcy dokumentów potwierdzających zawarcie umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych oraz do powiadomienia zakładu ubezpieczeń, w terminie 30 dni od dnia zbycia pojazdu mechanicznego, o fakcie zbycia tego pojazdu i o danych osobowych nabywcy. Zbywca pojazdu mechanicznego ponosi wraz z nabywcą odpowiedzialność solidarną wobec zakładu ubezpieczeń za zapłatę składki ubezpieczeniowej należnej zakładowi ubezpieczeń za okres do dnia powiadomienia zakładu ubezpieczeń o okolicznościach, o których mowa w ust. 1.

W przedmiotowej sprawie bezspornym było, że pozwanego, jako zbywcę pojazdu łączyła z pierwotnym wierzycielem umowa ubezpieczenia OC, na mocy której ochroną ubezpieczeniową został objęty samochód marki N. (...) o nr rej. (...), jak również, że po zawarciu tejże umowy pozwany sprzedał w/w pojazd na rzecz K. M., co miało miejsce w dniu 31 lipca 2012 roku. Poza sporem pozostawało ponadto, że pozwany w 30-dniowym terminie od daty sprzedaży pojazdu nie powiadomił o tym fakcie ubezpieczyciela, co w myśl przywołanych przepisów uprawniało ubezpieczyciela do wystawienia kolejnej polisy OC obejmującej okres następnych 12 miesięcy (w sprawie nie zostało wykazane, że nabywca pojazdu wypowiedział umowę zawartą pierwotnie przez pozwanego). W ocenie Sądu, wbrew twierdzeniom strony powodowej, nie budziła również wątpliwości okoliczność, że pozwany w dniu 20 listopada 2012 roku za pośrednictwem faxu powiadomił ubezpieczyciela o fakcie sprzedaży pojazdu. Z dokumentów przedłożonych przez pozwanego do akt sprawy (tj. faktur VAT wraz z załącznikami wystawionych przez operatora sieci O. na nazwisko pozwanego) wynika bowiem niespornie, że w dniu 20 listopada 2012 roku T. K. skontaktował się telefonicznie z ubezpieczycielem, a następnie tego samego dnia wysłał ubezpieczycielowi za pośrednictwem faxu umowę sprzedaży pojazdu. W świetle zasad logicznego rozumowania, a także biorąc pod uwagę wskazania wiedzy oraz zeznania pozwanego złożone na rozprawie w dniu 27 kwietnia 2016 roku, które nie zostały podważone przez stronę przeciwną, brak jest podstaw do przyjęcia, iż T. K. przesłał ubezpieczycielowi inny dokument, aniżeli oznaczony powyżej. W konsekwencji za właściwy należy uznać wniosek, że z dniem 20 listopada 2012 roku pozwany przestał być odpowiedzialny solidarnie z nabywcą pojazdu za zapłatę składki ubezpieczeniowej z tytułu polisy (...) nr (...)-K1. W tym miejscu przypomnienia wymaga, że w dniu 9 grudnia 2015 roku pozwany uiścił na rzecz powoda kwotę 243,20 zł z tytułu części składki za ochronę ubezpieczeniową (179,82 zł) za okres od dnia 2 sierpnia 2012 roku (data rozpoczęcia ochrony ubezpieczeniowej) do dnia 20 listopada 2012 roku (data powiadomienia ubezpieczyciela o fakcie sprzedaży pojazdu) oraz z tytułu skapitalizowanych odsetek ustawowych naliczonych od kwoty 179,82 zł za okres od dnia 9 listopada 2012 roku (data wymagalności składki) do dnia 9 grudnia 2015 roku (data płatności dokonanej przez pozwanego) - 63,38 zł. Mając powyższe na uwadze uznać należy, że w dacie zamknięcia rozprawy (art. 316 § 1 k.p.c.), roszczenie powoda w zakresie, o którym mowa, zostało zaspokojone przez pozwanego w całości.

Uwadze Sądu nie uszła również okoliczność, iż jako podstawę dochodzonego roszczenia powód w pozwie wprost wskazał umowę ubezpieczenia OC z dnia 26 października 2012 roku, taka data zawarcia umowy widnieje również na piśmie zawierającym dane polisy (k. 16). Jednocześnie z przedłożonych przez powoda dokumentów jednoznacznie wynika, że na mocy powyższej umowy ochrona ubezpieczeniowa miała być świadczona w okresie od dnia 2 sierpnia 2012 roku do dnia 1 sierpnia 2012 roku. W świetle zasad doświadczenia życiowego oraz logicznego rozumowania zdaniem Sądu mocno wątpliwym jest, aby ubezpieczyciel udzielał pozwanemu jakiejkolwiek realnej ochrony ubezpieczeniowej za okres sprzed dnia 26 października 2012 roku, zwłaszcza jeśli uwzględnić okoliczność, że umowa ubezpieczenia nie może obejmować swoją mocą okresu sprzed daty jej zawarcia. Truizmem jest przy tym stwierdzenie, iż co do zasady żądanie zapłaty składki następuje w początkowym okresie ubezpieczenia, zazwyczaj w dniu podpisania umowy. Należy przy tym podkreślić, że powód w żaden sposób nie wykazał by pozwany zawierał z ubezpieczycielem umowę w dniu 26 października 2012 roku.

W świetle dotychczasowych rozważań jedynie na marginesie podniesienia wymaga, że w ocenie Sądu powództwo w żaden sposób nie zostało również udowodnione, co do wysokości. Powód nie przedłożył bowiem żadnych dokumentów, z których treści wynikałoby, w jaki sposób została ustalona wysokość składki obciążającej pozwanego. W szczególności do akt sprawy nie została załączona umowa ubezpieczenia OC łącząca T. K. z (...) S.A. V. (...), zarówno ta mająca pierwotny charakter, jak i druga, zawarta – stosownie do twierdzeń powoda – w trybie art. 28 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych w brzmieniu obowiązującym na dzień 2 sierpnia 2012 roku (data rzekomego objęcia pozwanego ochroną ubezpieczeniową). Powód poprzestał wyłącznie na złożeniu pisma (...) S.A. V. (...) opatrzonego datą 26 października 2012 roku zatytułowanego „potwierdzenie zawarcia obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem pojazdu”, jednakże tego rodzaju dokument nie może stanowić dowodu na istnienie zobowiązania pozwanego (tak co do zasady jak i co do wysokości). Jest to tzw. dokument prywatny, którego formalna moc dowodowa, jak stanowi art. 245 k.p.c., ogranicza się do domniemania, że autor dokumentu złożył oświadczenie nim objęte. Tylko w takim zakresie dokument ten nie budzi wątpliwości Sądu. Natomiast materialna moc dowodowa tego dokumentu bez poparcia go odpowiednimi dokumentami źródłowymi (tj. stosowną umową ubezpieczenia) jest nikła. W tożsamy sposób należało ocenić blankiet do zapłaty wypełniony na kwotę 592 zł, stanowiący integralną część omawianego dokumentu, blankiet ten nie dowodzi bowiem wysokości stawki z tytułu ubezpieczenia OC należnej ubezpieczycielowi, wobec braku umowy niemożliwą jest bowiem weryfikacja prawidłowości jej wyliczenia. Odmienna ocena oznaczałaby, że ubezpieczyciel mógłby wystawiać dokumenty księgowe na dowolne kwoty i w oparciu o nie dochodzić ich zapłaty w drodze powództwa cywilnego. Podobnie, w przypadku zaistnienia omyłki pisarskiej w treści blankietu, jego wystawca mógłby skutecznie dochodzić zapłaty omyłkowo wpisanej kwoty. Tak jednak nie jest, albowiem blankiet do zapłaty, tak jak każdy dokument prywatny, stanowi jedynie dowód tego, że określona osoba złożyła oświadczenie zawarte w tym dokumencie. Dlatego też dokumenty tego rodzaju (podobnie jak faktury, czy też noty obciążeniowe), o ile nie zostały podpisane przez dłużnika, należy uznawać za dokumenty obejmujące wyłącznie oświadczenie wierzyciela. Tylko w takim zakresie dokument przedstawiony przez powoda nie budzi wątpliwości Sądu. Sąd Rejonowy podziela przy tym w pełni pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 listopada 2007 roku ( II CNP 129/07, LEX nr 621237), iż nie sposób, w świetle art. 245 k.p.c. uznać, aby faktura VAT miała inną moc dowodową, niż inne dokumenty prywatne (tak też: wyrok SA w Białymstoku z dn. 9.01.2014 r., I ACa 622/13, LEX nr 1425358, wyrok SO w Krakowie z dn. 6.12.2013 r., XII Ga 412/13, LEX nr 1715416; wyrok SO w Gdańsku z dn. 7.07.2011 r., III Ca 126/11, LEX nr 1713955). Co prawda przytoczone stanowisko judykatury dotyczy faktury VAT, to jednak zdaniem Sądu per analogiam należy je również odnieść do wystawionych przez wierzycieli blankietów do zapłaty z uwagi na ich charakter. Wątpliwości w omawianym zakresie nie rozwiewa również pismo z danymi polisy (k. 16) i jego treść nie wskazuje bowiem w oparciu o jakie przesłanki (m.in. przy zastosowaniu jakich zniżek i zwyżek) została wyliczona składka za ubezpieczenie. W tym miejscu podkreślenia wymaga, co jest wiedzą powszechną, że na wysokość składki za ubezpieczenie ma wpływ szereg czynników, nie tylko w postaci przyznanych ubezpieczonemu zniżek/zwyżek, ale także dotyczących sposobu użytkowania pojazdu, zastosowanych w nim zabezpieczeń, miejsca jego parkowania itp.

Mając powyższe na uwadze Sąd oddalił powództwo w zakresie, w jakim nie zostało ono cofnięte przez powoda.