Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 stycznia 2016 roku

Sąd Rejonowy w Brzezinach I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący : Sędzia SR Joanna Rezler – Wiśniewska

Protokolant : st. sekr. sąd. Bogusława Szubert

po rozpoznaniu w dniu 19 stycznia 2016 roku w Brzezinach

na rozprawie

sprawy z powództwa W. R. i G. R.

przeciwko A. R.

o eksmisję

1. nakazuje pozwanemu A. R. opróżnienie lokalu mieszkalnego, położonego w B. przy ulicy (...) wraz z mieniem do niego należącym;

2. ustala, że powodem orzeczenia eksmisji jest stosowanie przez pozwanego przemocy nad rodziną oraz wykraczanie w sposób rażący i uporczywy przeciwko porządkowi domowemu;

3. ustala, że pozwanemu A. R. nie przysługuje uprawnienie do otrzymania lokalu socjalnego;

4. zasądza od A. R. na rzecz W. R. i G. R. solidarnie kwotę 337zł (trzysta trzydzieści siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 28 stycznia 2015r. powodowie W. R. i G. R. wnieśli o nakazanie pozwanemu A. R. opróżnienie lokalu mieszkalnego położonego w B. przy ulicy (...) wraz z osobami i mieniem, które prawa swoje od niego wywodzą oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, o nieorzekanie pozytywnie wobec pozwanego o posiadaniu uprawnienia do lokalu socjalnego. Na uzasadnienie swojego żądania powodowie podali, że ich dalsze wspólne zamieszkiwanie z synem jest niemożliwe, bo pozwany wykracza przeciwko porządkowi domowemu, hałasuje, sprowadza do domu osoby, których zachowania powodowie nie akceptują, stosuje wobec rodziców przemoc fizyczną i znęca się nad nimi psychicznie, niszczy wspólne mienie. Pozwani podnieśli, że obawiają się o własne bezpieczeństwo, gdyż pozwany zachowuje się agresywnie i grozi im.

/pozew – k. 2 – 3/

Na rozprawie dniu 27 kwietnia 2015r. pozwany nie uznał powództwa, zaprzeczył twierdzeniom powodów, stwierdził, że rzeczywistą podstawą powództwa jest to, że matka chce się go pozbyć z domu. Oświadczył, że podjął pracę w P. i w przeciągu 4 miesięcy wyprowadzi się z zajmowanego domu.

/protokół z rozprawy – k. 4 – 5/

Postanowieniem z dnia 27 kwietnia 2015r. postępowanie w sprawie zostało zawieszone na zgodny wniosek stron.

/postanowienie – k. 22/

Postanowieniem z dnia 25 sierpnia 2015r. zawieszone postępowanie w sprawie zostało podjęte na wniosek powodów, bo pozwany się nie wyprowadził.

/postanowienie – k. 33/

Pozwany nie stawił się na rozprawie w dniu 19 stycznia 2016r., nie zgłosił wniosków dowodowych.

/protokół - k. 47/

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powodowie wraz z pozwanym zamieszkują wspólnie w budynku położonym przy ulicy (...) w B.. Powodowie są rodzicami pozwanego i właścicielami przedmiotowej nieruchomości. Pozwany zamieszkiwał tam z nimi od urodzenia. Pozwany obecnie ma 41 lat.

Dom posiada dwa oddzielne wejścia i strony zamieszkuję w odrębnych pomieszczeniach. Pozwany zajmuje pomieszczenia na piętrze, a powodowie na parterze. Dzielą ze sobą jedynie korytarz.

Od około 15 lat powodom trudno jest zamieszkiwać wspólnie z synem pod jednym dachem, ale dopiero w 2015r. roku zdecydowali się wystąpić z niniejszym pozwem, gdy wszczęte zostało przeciwko A. R. postępowanie o znęcanie nad rodziną. Pozwany kradł im różne rzeczy, oszukiwał ich, obrażał, w sposób stały lekceważył i nie okazywał szacunku, niszczył sprzęty urządzenia domowego, zakłócał wypoczynek nocny, groził podpaleniem domu. Powodowie boją się spełnienia tej groźby, gdyż ich syn zażywa narkotyki i jego zachowanie jest nieprzewidywalne. Jest poza tym hazardzistą.

Gdy pozwany przebywa w domu, unikają z nim kontaktu, starają się nie wychodzić na korytarz, bo boją się jego agresji fizycznej i słownej. Pozwany sprowadza osoby, których powodowie nie znają, razem z nimi zachowuje się głośno, bluźnią, palą papierosy, co powodom bardzo przeszkadza, powódka śpi ze stoperami w uszach.

W 2014r. pozwany dwukrotnie popchnął matkę, kopał w drzwi, wzywane było pogotowie, powódka dostała leki uspokajające. Do następnego zajścia doszło w dniu 7 grudnia 2014r., gdy powódka zwróciła uwagę konkubinie pozwanego w związku z cieknącą z kranu wodą, wówczas A. R. zareagował agresywnie, trząsł matką, jego konkubina pchnęła ją na kaloryfer. W karcie informacyjnej z dnia 10 grudnia 2014r. stwierdzono, że badanie RTG wykazało u powódki złamanie 12. kręgu.

/ dowód: zeznania powodów – k. 47 verte, opinia sądowo - lekarska – k. 30.

Powodowie zgłosili się do psychologa w Ośrodku Pomocy (...) w B. z prośbą o wsparcie psychiczne i poradnictwo psychologiczne z powodu problemów z synem A. R.. Powodowie nie mają poczucia bezpieczeństwa we własnym domu. Powód leczył się u psychiatry z powodu depresji. Powódka bardzo przeżywa tę sytuację i problemy z synem, martwi się, iż zachowanie pozwanego wpływa także negatywnie na relacje z wnukiem.

/ dowód: zeznania powodów – k. 47 verte, zaświadczenie psychologa – k. 16, pismo w sprawie niebieskiej karty – k.14 – w sprawie sygn. akt II K (...)/

Pozwany nie dba o dom, nigdy nie dokładał się do jego utrzymania, zniszczył powodom ogród, który był dla nich miejscem wypoczynku : przyprowadził groźnego psa, którego się bali, pies przekopał ogród, pozwany sprzedał altanę, a pozostałą dziurę zasypał kamieniami.

W 2014r. gdy powódka przebywała w szpitalu, pozwany zabrał rodzicom złote wyroby: łańcuszek, kolczyki, sygnet i obrączkę. Wcześniej wynosił im z domu też inne rzeczy takie jak wiertarka, butla gazowa. Pięć lat temu zabrał rodzicom oszczędności z kasetki w wysokości 10.000zł

W 2014r. pozwany zniszczył celowo rodzicom antenę satelitarną, aby nie mogli oglądać telewizji.

W okresie od 18 do 27 grudnia 2015r. powodowie wyjechali do córki, po powrocie okazało się, że pozwany wyłamał im zamek do piwnicy, pobierał ich ciepłą wodę i prąd, aby zaoszczędzić na własnym liczniku. Napisał do nich kartkę, że się włamał, bo kot miałczał w piwnicy, a kot w tym czasie był oddany pod opiekę sąsiadki.

/ dowód: zeznania powodów – k. 47 verte/

Pozwany przebywał od dnia 8 października 2014r. do dnia 29 października 2014r. na oddziale psychiatrycznym Szpitala (...) w S., gdzie leczył się po zakończeniu ciągu amfetaminowego. U pozwanego rozpoznano zaburzenia nastroju w przebiegu uzależnienia mieszanego oraz osobowość nieprawidłową dyssocjalną. Pozwany w trakcie leczenia relacjonował uzależnienie od alkoholu i amfetaminy.

/dowód: karta leczenia szpitalnego- k. 56 – 57 sygn. akt II K (...)/

Obecnie przeciwko A. R. toczy się postępowanie w tutejszym Sądzie II Wydziale Karnym o czyn z art. 207 §1 k.k. sygn. akt II K (...). Pozwany jest oskarżony o znęcanie się psychiczne nad swoimi rodzicami G. R. i W. R. w ten sposób, że w okresie od czerwca 2013r. do 22 czerwca 2014r. wszczynał im awantury domowe, podczas których ubliżał im słowami wulgarnymi powszechnie uznanymi za obelżywe, okazywał brak szacunku, upokarzał, lżył, wyszydzał, zastraszał, sprowadzał do mieszkania osoby nieakceptowane przez pokrzywdzonych, ograniczał kontakty telefoniczne z córką, groził zniszczeniem domu oraz czynił złośliwości poprzez kopanie w drzwi, wykręcał kabel z anteny telewizyjnej, a także pozbawiał dostępu do licznika prądu i części działki.

Pozwany był dwukrotnie karany za inne przestępstwo niż znęcanie się nad rodziną. A. R. widnieje w Krajowym Rejestrze Karnym. Wyroki skazujące wydano przeciwko pozwanemu w roku 1999r. - sprawa II (...) i w roku 2013 - sprawa sygn. akt II (...).

/dowód: karta karna – 32, akt oskarżenia - k.100 – 101w sprawie sygn .akt II K (...)/

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny w oparciu o dokumenty załączone do akt niniejszej sprawy, dokumenty z akt sprawy karnej tutejszego Sądu sygn. akt II K (...), które postanowieniem z dnia 19 stycznia 2016r. zostały dopuszczone jako dowody z dokumentów w niniejszej sprawie oraz zeznania powodów, które okazały się wiarygodne. Wszystkie powołane dowody te są spójne, logiczne i wzajemnie się uzupełniają.

Sąd zważył, co następuje:

Roszczenie powodów jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie.

Podstawę prawną żądania eksmisji stanowi art. 222 §1 k.c., zgodnie z którym właściciel może żądać od osoby, która faktycznie włada jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą. W przedmiotowej sprawie mają zastosowanie także przepisy ustawy z dnia 21 czerwca 2001r. o ochronie lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2005 r., Nr 31, poz. 266, z późn. zm. – zwanej dalej ustawą o ochronie lokatorów).

Powodowie udostępnili pozwanemu do zamieszkania lokal mieszkalny znajdujący się w domu do nich należącym, w którym sami także zamieszkują. Między pozwanym a powodami nie została formalnie zawarta żadna umowa, która określałaby uprawnienie do korzystania z części nieruchomości. Charakter stosunku prawnego powstałego przez fakty dokonane między stronami najbardziej zbliżony jest do umowy użyczenia (art. 710 k.c.). Przemawia za tym nieodpłatny jego charakter, bo pozwany nie partycypował w kosztach utrzymania budynku. Łączący strony stosunek bezterminowego użyczenia został wypowiedziany przez powodów i uległ rozwiązaniu najpóźniej w dniu doręczenia pozwanemu odpisu pozwu, tj. 20 marca 2015r. Była do tego uzasadniona podstawa w postaci niedopuszczalnego zachowania pozwanego, na które powodowie mają prawo się nie godzić, bo jest ono obiektywnie wbrew zasadom współżycia społecznego, uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie, zaś stopień natężenia złej woli w zachowaniu ma postać rażącą. To daje powodom podstawę do żądania wydania im użyczonych pomieszczeń (art. 716 k.c.), aby zapewnić sobie konieczny spokój i bezpieczeństwo. Pozwanemu skutecznie wypowiedziano użyczenie kierując pozew do Sądu. Pozwany nie dotrzymał słowa, nie wyprowadził się i nie zabrał swoich rzeczy. Powyższe stanowisko Sądu co do wygaśnięcia użyczenia jest zgodne ze stanowiskiem Sądu Najwyższego wyrażonym w uzasadnieniu wyroku – Izba Cywilna z dnia 8 maja 2000r. V CKN 38/00, Legalis 83645, stanowiące, iż wypowiedzenie najmu może być dokonane także przez czynność procesową polegającą na wytoczeniu powództwa o wydanie przedmiotu najmu, zawierającego w sobie wolę wypowiedzenia umowy najmu. Stosunek użyczenia pomiędzy stronami ustał, pozwany utracił prawo do korzystania z zajmowanej nieruchomości rodziców. Pozwany nie posiada innego tytułu prawnego uprawniającego do kontynuowania korzystania z lokalu mieszkalnego udostępnionego przez powodów.

Nie ulega wątpliwości, że strony w chwili obecnej nie są w stanie przebywać razem, wspólnie zamieszkiwać nawet przy wydzielonych odrębnych pomieszczeniach i wejściach. Między stronami dochodzi bowiem do licznych konfliktów. Stan ten jest długotrwały i nie rokuje poprawy.

Pozwany, który jest uzależniony od narkotyków, nie wykazuje woli zmiany i naprawienia relacji z powodami. Zachowanie pozwanego jest naganne, rażące i uporczywe, nakierowane na uprzykrzenie życia powodom. Powyższe odbija się negatywnie na zdrowiu małżonków R., którzy funkcjonują w ciągłym stresie, obawie o własne bezpieczeństwo i zmuszeni są do korzystania z pomocy i wsparcia psychologicznego. W tym stanie rzeczy koniecznym jest przywrócenie spokojnego posiadania domu przez powodów, który powinien być dla nich azylem i miejscem w którym czuć się będą bezpiecznie.

W ocenie Sądu ziściły się przesłanki określone w art. 13 ust 1 ustawy o ochronie lokatorów. Zachodzi bowiem stan rażącego, uporczywego wykraczania przez pozwanego przeciwko porządkowi domowemu. Wskazać należy, że art. 13 ust. 1 ustawy o ochronie lokatorów normuje podstawy do wytoczenia powództwa o rozwiązanie przez sąd stosunku prawnego uprawniającego do używania lokalu i nakazanie jego opróżnienia. Stwierdzić jednak należy, że pozwany nie ma prawa do korzystania z lokalu, a po stronie powodowej powstało roszczenie o orzeczenie eksmisji wobec pozwanego.

Pozwany zachował status lokatora w rozumieniu art. 2 ust. 1 ustawy o ochronie lokatorów, zgodnie z którym przyjęto, iż przez lokatora należy rozumieć najemcę lokalu lub osobę używającą lokal na podstawie innego tytułu prawnego niż prawo własności. Pozwany korzystał z nieruchomości za przyzwoleniem rodziców. Zgoda ta stanowiła umowny tytuł do władania przez niego częścią nieruchomości, dając mu status lokatora w rozumieniu cytowanego przepisu. W związku z powyższym zachodzi konieczność rozważenia w przedmiocie ewentualnego uprawnienia do korzystania z zasobu socjalnego gminy, co odpowiada stanowisku przedstawionemu w uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 22 kwietnia 2005r. II CK 655/04, zgodnie z którym osobie korzystającej z mieszkania na podstawie użyczenia może przysługiwać w przypadku eksmisji prawo do lokalu socjalnego.

W niniejszej sprawie zaistniały bezwzględnie negatywne przesłanki do orzekania w przedmiocie posiadania uprawnienia do lokalu socjalnego. W tym miejscu wskazać należy, że sytuację prawną pozwanego kształtuje przepis art. 17 w zw. z art. 14 ustawy o ochronie lokatorów i dlatego też nie stosuje się regulacji ochronnych w postaci obowiązku orzekania o uprawnieniu pozwanego do lokalu socjalnego.

Powodem eksmisji pozwanego było wykraczanie przez niego w sposób rażący i uporczywy przeciwko porządkowi domowemu oraz stosowanie przemocy nad rodziną, co wskazał Sąd w punkcie 2 sentencji wyroku, bo taki obowiązek nakłada brzmienie art. 17 ust. 2 ustawy o ochronie lokatorów. Pozwany swym rażącym i nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie z małż. W. i G. R. – swoimi rodzicami.

Analiza powyższa została przeprowadzona z uwagi na to, że powodowie w pozwie powoływali się na negatywne zachowanie pozwanego, stosowanie przemocy w rodzinie, wykraczanie w sposób rażący, uporczywy przeciwko porządkowi domowemu, niewłaściwe zachowanie czyniące uciążliwym korzystanie z innych lokali w budynku. Powoływane były zarówno regulacje z art. 14 i art. 16 ustawy o ochronie lokatorów, jak i z art. 11 a ust 1 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie z dnia 29 lipca 2005r. (tj. z dni 24 sierpnia 2015r., Dz. U. z 2015r., poz. 1390). Przy czym pierwsza z nich wskazuje na tryb procesowy (pozew o eksmisję), a druga na postępowanie nieprocesowe (wniosek o nakazanie opuszczenia lokalu przez sprawcę przemocy w rodzinie). Pozew został wniesiony przez fachowego pełnomocnika, żądanie sformułowane jako eksmisja, tak też Sąd je rozpoznał, choć należy stwierdzić, ze pozwany swym zachowaniem wypełnił przesłanki skutkujące nakazaniem mu opuszczenia pomieszczeń powodów z obu tych podstaw.

Zgodnie z art. 17 ust 2 ustawy o ochronie lokatorów nakazując opróżnienie lokalu z powodu stosowania przemocy w rodzinie lub wykraczania w sposób rażący lub uporczywy przeciwko porządkowi domowemu, albo niewłaściwe zachowanie czyniące uciążliwym korzystanie z innych lokali w budynku albo gdy zajęcie lokalu nastąpiło bez tytułu prawnego nie stosuje się art. 14 i 16 ustawy o ochronie lokatorów.

Zgodnie z treścią ust. 1 art. 14 ustawy o ochronie lokatorów w wyroku nakazującym opróżnienie lokalu sąd orzeka o uprawnieniu do otrzymania lokalu socjalnego bądź o braku takiego uprawnienia wobec osób, których nakaz dotyczy natomiast stosownie do treści art. 16 ustawy o ochronie lokatorów, jeśli powodem eksmisji jest stosowanie przemocy w rodzinie lub wykraczanie w sposób rażący lub uporczywy przeciwko porządkowi domowemu albo niewłaściwe zachowanie czyniące uciążliwym korzystanie z innych lokali w budynku albo gdy zajęcie nastąpiło bez tytułu prawnego nie stosuje się ochrony eksmitowanych i eksmisja może zostać dokonana także w okresie od 1 listopada do 31 marca.

Ustawa nakłada na sąd obowiązek rozważenia z urzędu przesłanek uprawnienia osoby, która była lokatorem, do otrzymania lokalu socjalnego, oraz stosownego do wyniku tego badania orzeczenia w wyroku eksmisyjnym, o ile powodem opróżnienia lokalu nie są podstawy do orzeczenia eksmisji za znęcanie się (art. 17 ustawy).

Przepis art. 17 ustawy o ochronie lokatorów wyłącza możliwość przyznania uprawnienia do lokalu socjalnego oraz ochronę wskazaną w art. 16 przedmiotowej ustawy osobom, w stosunku do których orzeczono eksmisję z w/w powodów. Przepis ten ma charakter bezwzględnie obowiazujący i nie pozostawia decyzji w tym zakresie uznaniu sądu.

Ust. 5 art. 14 ustawy o ochronie lokatorów stanowi, że Sąd w wyroku nakazującym opróżnienie lokalu mieszkalnego może orzec o braku uprawnienia do otrzymania lokalu socjalnego, w szczególności jeśli nakazanie opróżnienia następuje z przyczyn, o których mowa w ust. 1 art. 13 ustawy, a który to przepis stanowi, że jeżeli lokator wykracza w sposób rażący lub uporczywy przeciwko porządkowi domowemu czyniąc uciążliwym korzystanie z lokali w budynku, inny lokator lub właściciel innego lokalu w tym budynku może wytoczyć powództwo o rozwiązanie przez sąd stosunku prawnego uprawniającego do używania lokalu i nakazanie jego opróżnienia.

Mając powyższe na uwadze Sąd nakazał pozwanemu opróżnienie lokalu mieszkalnego na podstawie art. 222 § 1 k.c w zw. z art. 13 ust. 1 ustawy o ochronie lokatorów wskazując w pkt 2 wyroku powody, dla których tak orzekł zgodnie z treścią art. 17 ust. 2 ustawy o ochronie lokatorów. Na podstawie art. 14 ust 5 w zw. z art. 17 ust. 1 ustawy o ochronie lokatorów w pkt 3 wyroku Sąd orzekł o braku uprawnienia pozwanego do otrzymania lokalu socjalnego.

Z mocy art. 98 k.p.c. i art. 105 § 2 k.p.c. zasądzono solidarnie na rzecz powodów od pozwanego jako przegrywającego proces koszty postępowania w całości. Na koszty w łącznej wysokości 337zł złożyło się: kwota 120 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika ustalone na podstawie §9 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tj. : Dz. U. z 2013r., poz. 490, zm.: Dz.U. z 2015r., poz. 617), kwota 17 zł opłaty od pełnomocnictwa oraz kwota 200zł opłaty od pozwu.