Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Konin, dnia 16-05-2016 r.

Sąd Okręgowy w Koninie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący - Sędzia – SO Anna Walczak- Sarnowska

Protokolant: Starszy sekretarz sądowy Lila Andrzejewska

przy udziale

po rozpoznaniu w dniu 10-05-2016r. w Koninie

sprawy M. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

o niepodleganie ubezpieczeniom społecznym

na skutek odwołania M. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

z dnia 15-07-2015r. znak: (...)

I.  Zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że stwierdza, iż M. S. jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowemu, oraz wypadkowemu w okresie od dnia 15 grudnia 2005 r do dnia 31 stycznia 2013r.

II.  Oddala odwołanie w pozostałym zakresie.

SSO Anna Walczak – Sarnowska

Sygnatura akt III U 835/15

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. Inspektorat w K. decyzją nr (...)z dnia 15.07.2015 r. stwierdził, że M. S. jako osoba prowadzą pozarolniczą działalność gospodarczą podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu w okresie :

- od 1.11.1999 r. do 9.05.2000 r.

- od 25.10.2002 r. do 21.11.2002 r.,

- od 15.12.2005 r. do 31.01.2013 r.

i podstawa wymiaru składek wynosi :

oraz podstawa wymiaru składek na Fundusz Pracy wynosi :

W uzasadnieniu decyzji podkreślono, że organ rentowy wszczął postępowanie kontrolne w związku ze stwierdzonym brakiem zgłoszenia M. S.
do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych w okresie od 1.11.1999 r. do 9.05.2000 r., od 25.10.2002 r. do 21.11.2002 r. oraz od 15.12.2005 r. do dnia 31.01.2013 r. Organ rentowy podał, że z informacji z Urzędu Skarbowego z dnia 3.05.2015 r. wynika, że M. S. wykazywała obroty w deklaracjach VAT
za 06-11/1998, 06-10/1999, 04-10/2000, 04-10/2001, 05-09/2002, 04/2003-02/2005, 04/2005, 06-10/2005, 12/2005, 04/2015 oraz złożyła miesięczne deklaracje VAT za 06/1998-04/2015, PIT – 5 za 08-11/1998 r., 06-11/1999 r., 08-11/2001 r., 04-11/2004 r., 05-11/2006 r. PIT-4 za 06-09/2000, 04-10/2001, 05-09/2002, 04-12/2003, 01-12/2004, 01-08/2005. Wskazano również, że z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w zeznaniach podatkowych M. S. wykazywała dochody za lata 1998-2003 i 2007-2009, straty za lata 2004,2005 i 2014, natomiast za lata 2006, 2010-2013 nie wykazała przychodów z działalności gospodarczej. Organ rentowy podał, że uwzględniając rozliczenia z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w urzędzie skarbowym brak jest podstaw do uznania, że w okresie od 1.11.1999 r. do 9.05.2000 r., od 25.10.2002 r. do 21.11.2002 r. i od 15.12.2005 r. M. S. nie prowadziła pozarolniczej działalności gospodarczej i pomimo wyrejestrowania z ubezpieczeń działalność ta była nadal prowadzona.

Odwołanie od decyzji złożyła M. S. wskazując na błędne ustalenia organu rentowego co do okresu prowadzenia działalności gospodarczej od 15.12.2005 r. do 22.03.2015 r. Podała, że organ rentowy oparł się na informacjach z urzędu skarbowego, nie uwzględniając tego, że w PIT-36 nie wykazywano żadnych przychodów z działalności gospodarczej w tym okresie. Podała, że deklaracje VAT -7 były składane ze względu na kwotę podatku VAT do przeniesienia z poprzednich deklaracji. Zaznaczyła, że rzekoma działalność gospodarcza polegała na wynajmie lokali, przy czym dochody z tego tytułu były ujmowane w zeznaniach rocznych składanych do Urzędu Skarbowego pod poz. „inne przychody” gdyż lokal
był wynajmowany przez odwołującą jako osobę prywatną, a działalność gospodarcza polegała na handlu odzieżą i z uwagi na niską rentowność została zawieszona. Wskazała, że od 2007 r. do wznowienia działalności tj. 22.03.2015 r. była zgłoszona do ubezpieczeń przy działalności prowadzonej przez męża. Powyższe okoliczności zdaniem odwołującej świadczą o tym, że w okresie od 15.12.2005 r. do 22.03.2015 r. nie prowadziła fizycznie żadnej działalności gospodarczej.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie oraz zasądzenie kosztów zastępstwa sądowego według norm przepisanych, powołując
się na argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił i zważył, co następuje :

M. S. od 1.05.1997 r. prowadzi działalność gospodarczą działając pod nazwą Firma Handlowa (...) S. M., przy czym działalność ta podlegała okresowym zawieszeniom. Z dniem 15.12.2005 r. odwołująca dokonała wyrejestrowania z ubezpieczeń społecznych z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej z uwagi na jej zawieszenie. Zaprzestając prowadzenia działalności gospodarczej od 15.12.2005 r. w deklaracji VAT-7 za grudzień 2005 r. wykazano jeszcze nadwyżkę podatku VAT naliczonego nad należnym
do przeniesienia na następny okres rozliczeniowy w kwocie 2.130 złotych.
W kolejnych deklaracjach za okresy styczeń 2006 – sierpień 2013 r. powyższa kwota nadal figurowała do przeniesienia na następny okres rozliczeniowy. W deklaracji za miesiąc wrzesień 2013 r. nadwyżka VAT podatku naliczonego nad należnym w kwocie 2.130 zł została wykazana jako kwota do zwrotu na rachunek bankowy, który został dokonany w dniu 22.04.2014 r. W zeznaniach PIT-36 z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej odwołująca w 2005 r. wykazała stratę w kwocie 14.957,23 zł, natomiast za lata 2006-2013 wykazała zerowe stawki przychodu i dochodu, gdyż takowej działalności nie prowadziła.

Odwołująca w dniu 26.04.2006 r. zawarł z R. C. umowę
na wynajem lokalu położonego w L., którego jest właścicielem i który wcześniej służył jej do prowadzenia działalności gospodarczej. R. C. w wynajętym lokalu prowadził początkowo działalność gastronomiczną, a później służył mu on jako magazyn. Strony umowy najmu uzgodniły, że płatność czynszu w kwocie 15.000 złotych rocznie będzie się odbywała w trzech częściach. W zeznaniach podatkowych PIT-36 za lata 2006-2010 r. odwołująca uzyskiwane z tego tytułu dochody ujmowała pod pozycją przychody z najmu lub dzierżawy wykazując uzyskiwany zgodnie z zawartą umową przychód. W dniu 28.09.2010 r. odwołująca dokonała wypowiedzenia umowy najmu.

W dniu 1.02.2013 r. odwołująca zawarła umowę o pracę z U. M. prowadzącą sklep (...) U. M. i uzyskiwany z tego tytułu dochód został przez odwołujący wykazany w zeznaniu podatkowymi PIT-36 pod pozycją należności ze stosunku pracy.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach organu rentowego oraz przedłożonych do sprawy (k.3, 13-20, 32,38), zeznań odwołującej M. S. (k. 11), zeznań świadka R. C. (k. 46).

Wartość dowodowa dokumentów nie budziła wątpliwości Sądu i nie była kwestionowana przez strony. Zeznania odwołującej Sąd uznał za przekonujące, gdyż korespondowały one z treścią dokumentów znajdujących się w aktach organu rentowego oraz przedłożonych do sprawy, w tym przede wszystkim zeznaniach podatkowych. Odwołująca wyjaśniła kwestię dokonywania rozliczeń podatku VAT w deklaracjach VAT -7 co było jedynie związane z kwestią rozliczenia nadwyżki podatku powstałej jeszcze w okresie kiedy faktycznie prowadziła działalność gospodarczą. Również jej twierdzenia, że dochody które uzyskiwała w okresie od 15.12.2005 r. do 31.01.2013 r. nie były związane z działalnością gospodarczą i stanowiły dochody z tytułu zawartej umowy najmu znalazły odzwierciedlenie w zeznaniach podatkowych PIT-36 a także zeznaniach świadka R. C..

Zeznania świadka R. C. zasługiwały na uwzględnienie, gdyż okoliczności, które podawał świadek miały potwierdzenie w zawieranych z M. S. umowach najmu.

Istota sporu sprowadzała się do kwestii w jakich okresach odwołująca podlegała ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej i w konsekwencji czy winna opłacić również składki na te ubezpieczenia, albowiem organ rentowy uznał, że M. S. podlegała obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu w okresach : 1.11.1999 r. – 9.05.2000 r., 25.10.2002 r. – 21.11.2002 r., 15.12.2005 r. – 31.01.2013r. przy czym odwołująca podważała ustalenia organu rentowego jedynie co do ostatniego z powyższych okresów, wskazując, że nie prowadziła faktycznie działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt. 5 ustawy z dnia 13.10.1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j.Dz.U.2015.121) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi. Stosownie zaś do art. 12 powołanej ustawy obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

Do dnia 19 września 2008 r. ustawa systemowa stanowiła, że obowiązek ubezpieczeń osoby prowadzącej działalność gospodarczą powstaje od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności (art. 13 pkt 4), natomiast od dnia 20 września 2008 r. obowiązek ten powstaje od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej (art. 13 pkt 4 w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 10 lipca 2008 r. o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz o zmianie niektórych innych ustaw – Dz.U.2008.141.888).

Przepis art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy systemowej definiuje prowadzącego działalność gospodarczą jako osobę zajmującą się tą działalnością na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych.

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 2.07.2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz.U.2013.672) przedsiębiorca może podjąć działalność gospodarczą w dniu złożenia wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej albo po uzyskaniu wpisu do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym.

W przedmiotowej sprawie nie ulega wątpliwości, iż odwołująca dokonała wpisu do ewidencji działalności gospodarczej z datą rozpoczęcia jej wykonywania od 1.05.1997 r. Z tego tytułu odwołująca podlegała w poszczególnych okresach obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym, natomiast od dnia 15.12.2005 r. dokonała wyrejestrowania z systemu ubezpieczeń społecznych. Pomimo tej okoliczności organ rentowy opierając się na informacji z Urzędu Skarbowego w K. uznał, że w spornym okresie odwołująca nadal prowadziła działalność gospodarczą.

W pierwszej kolejności wymaga zauważyć, że o prowadzeniu działalności gospodarczej rodzącej obowiązek ubezpieczenia społecznego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 5 i art. 13 pkt 4 ustawy systemowej nie decyduje, sam w sobie, wpis do ewidencji działalności gospodarczej. Zgodnie z jednolitym stanowiskiem wyrażanym w orzecznictwie obowiązek ubezpieczenia osoby prowadzącej pozarolniczą działalność - w tym działalność gospodarczą - wynika z faktycznego prowadzenia tej działalności, a zatem o zaprzestaniu prowadzenia działalności gospodarczej, powodującej wyłączenie z tego ubezpieczenia, decyduje faktyczne zaprzestanie tej działalności. Natomiast kwestie związane z formalnym zarejestrowaniem, wyrejestrowaniem, czy zgłaszaniem przerw w tej działalności mają ewentualnie znaczenie w sferze dowodowej, nie przesądzają natomiast same w sobie o podleganiu obowiązkowi ubezpieczenia społecznego (zob. wyrok SN z 14.09.2007 r., III UK 35/07, Lex nr 483284 oraz cytowane tam orzeczenia). Nie oznacza to jednak, aby znaczenie dokonanego wpisu było całkowicie prawnie obojętne dla możliwości przyjęcia o faktycznym prowadzeniu działalności gospodarczej. Wpis rodzi bowiem domniemanie prawne
(w rozumieniu art. 234 k.p.c.), według którego osoba wpisana do ewidencji jest traktowana jako prowadząca działalność gospodarczą. Domniemanie to może zostać obalone, zatem ubezpieczony może wszelkimi środkami dowodowymi wykazywać, że nie podjął lub na trwałe zaprzestał prowadzenia działalności gospodarczej, mimo niezgłoszenia tych zdarzeń do ewidencji działalności gospodarczej (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 lutego 2009 r., II UK 207/08, LEX nr 736738).

W celu dokonania oceny czy odwołująca faktycznie prowadziła pozarolniczą działalność gospodarczą należy odwołać się do przepisów ustawy z 2.07.2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, która w art. 2 stanowi, że działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. W uzasadnieniu do uchwały z dnia 6.12.1991 r. (III CZP 117/91, Lex nr 3709) Sąd Najwyższy określił specyficzne właściwości działalności gospodarczej obejmujące : zawodowy (a więc stały) charakter, powtarzalność podejmowanych działań, podporządkowanie zasadzie racjonalnego gospodarowania, uczestnictwo w obrocie gospodarczym.

Odwołująca w toku niniejszego postępowania przedstawiła przekonujące dowody w postaci dokumentów oraz własnych zeznań a także zeznań świadka, które pozwoliły na obalenie domniemania, aby faktycznie prowadziła działalność gospodarczą w okresie od 15.12.2005 r. do 31.01.2013 r. Wiarygodność przeprowadzonych dowodów nie została przez pozwany organ rentowy w żaden sposób podważona. Sąd ustalił, że prowadzenie przez odwołującą działalności gospodarczej trwało do 14.12.2015 r. albowiem do tego okresu miała ona charakter ciągły i zarobkowy, gdyż odwołująca uzyskiwała określone przychody, które rozliczano w ramach zeznań podatkowych. Wskazuje, że charakter przedsięwzięcia miał charakter stały i zorganizowany. Takie cechy nie występowały już w okresie od 15.12.2005 r. do 31.01.2013 r. albowiem wówczas odwołująca nie podejmowała już czynności, które mogłyby być potraktowane jako rzeczywiste prowadzenie działalności gospodarczej. Dokumenty w postaci przedstawionych zeznań podatkowych PIT-36 i deklaracji VAT-7 pozwoliły na poczynienie ustaleń, że odwołująca nie uzyskiwała dochodów z działalności gospodarczej. W zeznaniu PIT-36 za 2005 r. wykazała stratę w kwocie 14.957,23 zł natomiast już w pozostałych latach 2006-2013 r. były wykazywane zerowe stawki przychodu i dochodu. Z kolei w deklaracji VAT-7 za grudzień 2005 r. ujęto jedynie nadwyżkę podatku VAT naliczonego nad należnym do przeniesienia na następny okres rozliczeniowy w kwocie 2.130 złotych. W deklaracjach za następne okresy od stycznia 2006 r. do sierpnia 2013 r. powyższa kwota nadal figurowała jako do przeniesienia na następny okres rozliczeniowy. Powyższe wskazuje, że chodziło w tym przypadku jedynie o kwestię rozliczenia powstałej nadwyżki dla celów podatkowych.

W zeznaniach PIT-36 za sporny okres odwołująca deklarowała dochody jedynie
z tytułu zawartej umowy najmu z R. C., które co wymaga podkreślenia nie stanowiły dla niej przychodów z działalności. Najem stanowił dla odwołującej dodatkową formę zarobkowania, lecz nie stanowił on przedmiotu prowadzonej przez nią działalności gospodarczej. Również inne okoliczności faktyczne takie jak wyrejestrowanie odwołującej z ubezpieczeń społecznych od dnia 15.12.2005 r. i późniejsze zgłoszenie odwołującej do ubezpieczeń w związku z działalnością prowadzoną przez męża, wskazują, że rzeczywiście nie prowadziła ona działalności gospodarczej we wskazanym okresie.

W ocenie Sądu powyższe okoliczności w sposób wystarczający przemawiają za uznaniem, że zaprzestanie prowadzenia działalności przez odwołującą w okresie od 15.12.2005 r. do 31.01.2013 r. rzeczywiście miało miejsce.

Podsumowując, działalność gospodarcza jest prowadzona wówczas, gdy są podejmowanie realne czynności związane z jej działalnością. Skoro zatem odwołująca, we wskazanym okresie, nie prowadziła działalności gospodarczej, jak wynika z przeprowadzonego postępowania dowodowego, to nie podlega ona obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu, na podstawie powołanych wcześniej przepisów i nie istnieje również obowiązek opłacania z tego tytułu składek na ubezpieczenia społeczne.

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w punkcie 1 wyroku. W pozostałym natomiast zakresie decyzja organu rentowego była prawidłowa, wobec czego na podstawie art. 447 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalono odwołanie.

SSO Anna Walczak – Sarnowska