Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 29.08.2012r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił ubezpieczonemu – H. Z. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy z tego względu, że komisja lekarska ZUS nie uznała go za niezdolnego do pracy.

W odwołaniu wniesionym do tut. Sądu ubezpieczony wniósł o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłych lekarzy sądowych w zakresie stanu zdrowia i niezdolności do pracy oraz o zmianę tej zaskarżonej decyzji i przyznanie mu prawa do renty inwalidzkiej.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ rentowy wniósł o jego oddalenie.

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

Pobierający rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy ubezpieczony – H. Z., w dniu 16.07.2012r. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. wniosek o ponowne ustalenie prawa do tego świadczenia (k-bez oznaczenia ar). Oceny niezdolności do pracy, jej stopnia oraz ustalenia daty jej powstania, trwałości lub przewidywanego okresu niezdolności do pracy, czy celowości przekwalifikowania zawodowego dokonuje w formie orzeczenia lekarz orzecznik ZUS, a po wniesieniu sprzeciwu, komisja lekarska ZUS (art. 14 ust. 1 i 2 e ustawy z 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – tekst jednolity: Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227 z późn. zm.). W związku z tym – w dniu 24.08.2012r. – wydała ona stosowne orzeczenie, w którym nie uznała powoda za niezdolnego do pracy (k-232/233 ar). Ubezpieczony w swoim odwołaniu zakwestionował takie stanowisko komisji lekarskiej ZUS, które stało się podstawą do wydania zaskarżonej decyzji (k-140 ar).

Przedmiotem sporu pomiędzy stronami okazał się być stan zdrowia H. Z. w kontekście jego zdolności, bądź niezdolności do pracy. Rzeczą Sądu było przeprowadzenie postępowania dowodowego i dlatego – postanowieniem z dnia 11 października 2012r. – Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych lekarzy sądowych o specjalnościach: internista kardiolog i specjalista medycyny pracy w celu ustalenia, czy stan zdrowia ubezpieczonego czyni go nadal całkowicie, bądź częściowo niezdolnym do pracy? Trwale, czy okresowo, – do kiedy? Czy w porównaniu z poprzednio przeprowadzonymi badaniami, stan jego zdrowia uległ takiej poprawie, że niezdolność do pracy już nie występuje? Na czym ta poprawa polega? Jeżeli tak, to czy podstawą stwierdzonej niezdolności do pracy były et same dowody, którymi dysponował organ rentowy w postępowaniu administracyjnym, czy też dokumentacja medyczna złożona po wydaniu decyzji przez ZUS? Zadaniem biegłych było również ustosunkowanie się do orzeczenia lekarza orzecznika ZUS i komisji lekarskiej ZUS (k-5).

Zespół biegłych stwierdził u powoda przewlekłą chorobę niedokrwienną serca z przebytym zawałem, leczoną angioplastyką i implantacją stentu do PTW oraz dławicę piersiową wysiłkową (k-19-20).

Dokonując oceny stanu zdrowia ubezpieczonego, biegli wyprowadzili zgodny wniosek o jego okresowej częściowej niezdolności do pracy.

Pismem z dnia 25.04.2013r. organ rentowy wniósł zastrzeżenia do tej opinii wskazując, że dokumentacja z leczenia kardiologicznego ubezpieczonego potwierdza jego wydolność umożliwiającą kontynuację zatrudnia zgodnego z kwalifikacjami, gdyż osiągnięte w próbie wysiłkowej 8,5 METs potwierdza nawet możliwości wykonywania bardzo dużych wysiłków fizycznych (k-27).

W opinii uzupełniającej z dnia 28.05.2013r. zespół biegłych podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko (k-32).

Według Sądu, opinia biegłych lekarzy sądowych, w tym również opinia uzupełniająca, zasługuje na przyjęcie jej za wiarygodny dowód właściwej kwalifikacji zdrowotnej powoda. Została sporządzona po przeprowadzeniu dokładnego wywiadu. Opisy stanu narządów i układów ubezpieczonego świadczą o tym, że badania przeprowadzono rzetelnie. Została wydane przez specjalistów z dziedzin medycyny odpowiednich do jego schorzeń, którzy przekonywująco uzasadnili swoje stanowisko, a logiczne wnioski ich opinii oparte były na starannej ocenie dokumentacji lekarskiej i wynikach badań przedmiotowych.

Jej mocy dowodowej nie odebrały kolejne zastrzeżenia pozwanego z 26.06.2013r., który zdyskredytował drugą z opinii z tego względu, że próba wysiłkowa dodatnia bez zmian w EKG jest próbą wątpliwą. Próba została przerwana z powodu zmęczenia przy 8 METs, podczas gdy wydatek energetyczny związany z pracą, to ok. 3-4 METs (k-37).

Zarówno lekarz orzecznik ZUS, komisja lekarska ZUS, jak i zespół biegłych lekarzy sądowych dokonali oceny własnej stanu zdrowia, przy czym ci ostatni dostrzegli znacznie większy stopień nasilenia dolegliwości w przebiegu istniejących u powoda schorzeń.

Podkreślenia wymaga, że opinia biegłych, tak jak każdy inny dowód, podlega ocenie sądu orzekającego, tak, co do jej zupełności i zgodności z wymaganiami formalnymi, jak i co do jej mocy przekonywującej. Jeżeli jeden z tych punktów widzenia nie nasunie Sądowi zastrzeżeń, to może stanowić uzasadnioną podstawę do dokonania ustaleń faktycznych i rozstrzygnięcia sprawy (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 maja 1974r. I CR 100/74 niepublikowany). Sąd jest powołany do kontrolowania logicznego biegu przesłanek opinii i do sprawdzenia jej wyników w oparciu o materiał dowodowy sprawy. Skoro jednak biegły wydaje opinię o takich dziedzinach życia, które wymagają wiadomości szczególnych, Sąd nie może postąpić z opinią biegłego w ten sposób, aby zastąpić pewne wnioski z tej opinii swoimi ustaleniami, opartymi nie na konkretnych faktach, lecz na rozumowaniu, które w oderwaniu od wiadomości fachowych może z łatwością przekształcić się w dowolność. Dlatego też opinia biegłych, może być analizowana i oceniana jedynie w zakresie jej fachowości, rzetelności i poprawności wnioskowania, a nie z pozycji wartościowania poglądów. Odmienne ustalenia mogą być w tej mierze dokonywane tylko na podstawie opinii innych biegłych, jeżeli ich opinia jest bardziej przekonywująca (vide: wyrok Sądu Najwyższego z 13 października 1987r. II URN 228/87 PiZS 1988/7/62).

Trzeba zaznaczyć, iż przyjęcie opinii biegłego może nastąpić tylko przy spełnieniu podstawowych warunków, takich jak jasność, wewnętrzna niesprzeczność oraz naukowe i logiczne uzasadnienie, ścisły związek z realiami danej sprawy, a także nie naruszanie reguł proceduralnych przy jej uzyskiwaniu.

Przenosząc te rozważania na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, że kwestionowane przez pozwanego opinie biegłych lekarzy sądowych spełniają wszystkie powyższe kryteria.

Sąd nie znalazł podstaw do podważenia wniosków biegłych i dlatego przyjął ich opinie za podstawę rozstrzygnięcia. Przy ich wydawaniu, biegli mieli na uwadze wszystkie niezbędne dane, których istnienie i ocena wynika zarówno z treści art. 13 ust. 1 cyt. ustawy o emeryturach i rentach z FUS, jak i z treści § 5 rozporządzania MPiPS z 8.08.1997r. w sprawie orzekania o niezdolności do pracy dla celów rentowych (Dz. U. Nr 99, poz. 612). Analiza tych danych pozwoliła biegłym lekarzom sądowym na uznanie powoda za częściowo niezdolnego do pracy w rozumieniu art. 12 ust. 1 i 3 cyt. ustawy.

Z powyższych względów, Sąd nie uwzględnił wniosku organu rentowego o dopuszczenie dowodu z opinii drugiego zespołu biegłych z 26.06.2013r. W tym miejscu wskazać należy, że o ewentualnym dopuszczeniu dowodu z opinii innego biegłego tej samej specjalności medycznej lub opinii uzupełniającej nie może decydować wyłącznie wniosek strony, lecz zawarte w tym wniosku uwagi i argumenty, podważające miarodajność dotychczasowej opinii lub, co najmniej miarodajność tę poddające w wątpliwość. W przeciwnym wypadku wniosek taki musi być uznany za zmierzający wyłącznie do nieuzasadnionej zwłoki w postępowaniu, co winno skutkować jego pominięciem – art. 217 § 2 kpc (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 5 czerwca 2002r. III AUa 811/02 OSA 2003/9/35).

Sąd uznał, że wniosek organu rentowego z dnia 26.06.2013r. miał taki właśnie charakter, gdyż nie zawierał żadnego uzasadnienia dla tezy w nim zawartej, a mianowicie, że wydatek energetyczny związany z pracą kamieniarza, to ok. 3-4 METs. Zasadność tego wniosku wątpliwa jest również z tego powodu, że na etapie postępowania wyjaśniającego, ubezpieczony nie był konsultowany ani przez kardiologa, ani przez specjalistę medycyny pracy.

Przepis art. 107 cyt. ustawy o emeryturach i rentach z FUS stanowi, że prawo do świadczeń uzależnionych od niezdolności do pracy ulega zmianie, jeżeli w wyniku badania lekarskiego ustalono brak tej niezdolności lub jej ponowne powstanie. Skoro biegli lekarze sądowi stwierdzili, że w stanie zdrowia ubezpieczonego nie nastąpiła poprawa skutkująca odzyskaniem zdolności do pracy, to należało uznać, że prawo do spornego świadczenia nadal mu przysługuje.

W tym stanie rzeczy, Sąd uznał odwołanie H. Z. za uzasadnione i – na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc – orzekł, jak w pkt 1 sentencji.

W pkt 2 sentencji wyroku Sąd – zgodnie z treścią art. 118 1a cyt. ustawy o emeryturach i rentach z FUS – z urzędu orzekł w przedmiocie odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Analiza porównawcza części medycznej akt rentowych z treścią opinii biegłych lekarzy sądowych pozwoliła Sądowi na wniosek, że zespół biegłych lekarzy sądowych dysponował nowym dowodem leczenia ubezpieczonego, a mianowicie wynikiem próby wysiłkowej z lutego 2013r.

W ocenie Sądu, nie jest to jednak okoliczność mająca wpływ na rozstrzygnięcie o odpowiedzialności organu rentowego, albowiem dokument ten nie miał strategicznego wpływu ani na opinię biegłych lekarzy sądowych, i – co ważniejsze – na zmianę stanowiska lekarzy z komisji lekarskiej ZUS. Oznacza to, że mamy do czynienia jedynie z odmienną oceną stanu zdrowia ubezpieczonego.

Cyt. przepis art. 118 ust. 1 ustawy z 17.12.1998r. określa moment, od jakiego organ rentowy musi wydać decyzję w sprawie o świadczenie. Jest nim wyjaśnienie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji. Może nim być wpływ orzeczenia organu odwoławczego, ale tylko wówczas, gdy organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie tej ostatniej, niezbędnej do wydania decyzji okoliczności.

H. Z. spełniał wszystkie warunki niezbędne do przyznania mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy i dlatego – w ocenie Sądu – konsekwencje wydania decyzji z przekroczeniem w/w terminu pozwany musi ponieść.

Zgodnie z art. 14 ust. 1 i 2e cyt. ustawy o emeryturach i rentach z FUS, oceny niezdolności do pracy dokonuje lekarz orzecznik ZUS, a po złożeniu sprzeciwu, komisja lekarska ZUS w formie orzeczenia, które stanowi podstawę do wydania decyzji w sprawie świadczeń, do których prawo uzależnione jest od stwierdzenia niezdolności do pracy (ust. 3).

Nieprawidłowe działanie komisji lekarskiej ZUS, wyrażające się w nietrafnym orzeczeniu o zdolności powoda do pracy zawodowej, jest okolicznością, za którą Zakład ponosi odpowiedzialność, skoro jedynie z tej przyczyny doszło do odmowy przyznania mu prawa do dochodzonego świadczenia.

SSO Ewa Krakowska-Krawczak