Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 marca 2016 r.

Sąd Okręgowy w Krakowie Wydział II Cywilny Odwoławczy w następującym składzie:

po rozpoznaniu w dniu 8 marca 2016 r. w Krakowie

na rozprawie

sprawy z powództwa Wspólnoty Mieszkaniowej (...) przy ul. (...)

przeciwko J. H.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu Rejonowego dla Krakowa – Krowodrzy w Krakowie z dnia 9 września 2015r., sygn. akt I C 2047/15/K

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że nadaje mu brzmienie

„I. zasądza od pozwanego na rzecz strony powodowej kwotę 2462,54 zł (dwa tysiące czterysta sześćdziesiąt dwa złote pięćdziesiąt cztery grosze) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 21 października 2014 roku do dnia zapłaty;

II. oddala powództwo w pozostałej części;

III. zasądza od strony powodowej na rzecz pozwanego kwotę 290,69 (dwieście dziewięćdziesiąt złotych sześćdziesiąt dziewięć groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu.”;

2.  oddala apelację w pozostałej części;

3.  zasądza strony powodowej na rzecz pozwanego kwotę 122,88 (sto dwadzieścia dwa złote osiemdziesiąt osiem groszy) tytułem zwrotu kosztów w postępowaniu odwoławczym.

Sygn. akt II Ca 2741/15

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 11 marca 2016 r.

Wyrokiem z dnia 9 września 2015 r. Sąd Rejonowy dla Krakowa – Krowodrzy w Krakowie w punkcie I. zasądził od pozwanego J. H. na rzecz strony powodowej Wspólnoty Mieszkaniowej (...) przy ul. (...) w K. kwotę 1.800 zł; w punkcie II. w pozostałym zakresie powództwo oddalił; a w punkcie III. zasądził do strony powodowej na rzecz pozwanego kwotę 607,17 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Wyrok ten zapadł w następującym stanie faktycznym.

Postanowieniem z dnia 22 marca 2013 r. Sąd Rejonowy dla Krakowa – Krowodrzy w Krakowie przysądził własność nieruchomości stanowiącej lokal mieszkalny przy ul. (...) w K. objętej księgą wieczystą numer (...) na rzecz J. H.. Postanowienie to uprawomocniło się z dniem 10 sierpnia 2013 r. W dniu 4 lutego 2014 r. pozwany J. H. sprzedał A. G. i P. G. prawo własności przedmiotowej nieruchomości. Nikt nie zamieszkiwał w przedmiotowym lokalu w okresie, w którym właścicielem tego lokalu był pozwany.

Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił na podstawie dokumentów urzędowych. Ze względu na podstawę rozstrzygnięcia Sąd oddalił wniosek strony powodowej o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego, który nie był potrzebny dla ustalenia wysokości należności objętych pozwem. Spośród dowodów wskazanych przez stronę powodową, to Sąd I instancji dopuścił dowody zawnioskowane w pozwie, a pominął jako spóźnione dowody zawnioskowane na rozprawie w dniu 26 sierpnia 2015 r. Treść art. 207 par. 6 k.p.c. bowiem strona powodowa strona powodowa nie uprawdopodobniła, że nie powołała ich wcześniej bez własnej winy.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy zważył, że pozwany uznał powództwo do kwoty 1800 zł. Uznanie powództwa jest czynnością procesową przewidzianą w art. 213 § 2 k.p.c. Sąd I instancji przyjął, że uznanie powództwa było skuteczne, bowiem nie było ono sprzeczne z prawem ani z zasadami współżycia społecznego i nie zmierzało do obejścia prawa. Właściciel lokalu ma obowiązek uczestniczyć w kosztach zarządu związanych z utrzymaniem nieruchomości wspólnej i w tym celu powinien uiszczać zaliczki w formie bieżących opłat, stosownie do art. 13 ust. 1 i art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (t.j.: Dz. U. z 2000 r., Nr 80, poz. 903 ze zm.). Zadośćuczynienie temu obowiązkowi wymaga, aby Wspólnota, poprzez swoje organy czy za pośrednictwem zarządcy (administratora), zawiadomiła swoich członków o wysokości zaliczek oraz o sposobie ich uiszczania. W rozpatrywanej sprawie ciężar dowodu obciążał stronę powodową. W sprawie o zapłatę należności eksploatacyjnych członek spółdzielni ma uprawnienie do kwestionowania wysokości tychże opłat eksploatacyjnych. W świetle utrwalonego orzecznictwa Sądu Najwyższego, które Sąd Rejonowy podzielił, jeżeli członek spółdzielni mieszkaniowej kwestionuje obciążenie go opłatami związanymi z używaniem lokalu, to nie ma on obowiązku udowodnienia, jaka powinna być prawidłowa wysokość tych opłat, lecz obowiązek wykazania tej okoliczności spoczywa na spółdzielni mieszkaniowej (por. wyroki SN z 17.11.2004 r., IV CK 220/04 i 17.11.204 r., IV CK 215/04 oraz uchwała SN z 2.02.2007 r., III CZP 141/06). Wobec zarzutów pozwanego strona powoda nie przedstawiła istotnych dla sprawy danych tj. uchwał wspólnoty które pozwoliłyby na weryfikację załączonych do pozwu rozrachunków. Przedstawione dokumenty, w tym rozrachunki przedstawiają jedynie zbiorcze kwoty, co uniemożliwiało ich zweryfikowanie i odniesienie się do zarzutów pozwanego. Treść art. 207 par. 6 k.p.c. wyraźnie wskazuje, że Sąd pomija spóźnione twierdzenia i dowody, chyba że strona uprawdopodobni, że nie zgłosiła ich w pozwie, odpowiedzi na pozew lub dalszym piśmie przygotowawczym bez swojej winy lub że uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo że występują inne wyjątkowe okoliczności. Trzeba też zauważyć, że postępowanie uproszczone przed sądem pierwszej instancji ukierunkowane jest na sprawne rozpoznanie i rozstrzygnięcie sprawy. Powinno nastąpić na pierwszym posiedzeniu przeznaczonym na rozprawę. Jedną z gwarancji szybkiego przebiegu procesu jest zapewnienie koncentracji materiału dowodowego. Podstawowym środkiem prowadzącym do tego celu są z kolei rozwiązania zapewniające dyscyplinę procesową w przytaczaniu okoliczności faktycznych, podnoszenie i prezentowanie dowodów. Wobec powyższego w pozostałej części Sąd oddalił powództwo, jako niewykazane. O kosztach sąd orzekł w oparciu o art. 100 k.p.c.

Apelację złożyła strona powodowa, zaskarżając powyższych wyrok w zakresie punktu II. i III., zarzucając temu orzeczeniu naruszenie przepisów postępowania, a to art. 217 § 1 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. poprzez nieuzasadnione pominięcie wniosków strony powodowej o przeprowadzenie dowodu z uchwał powodowej wspólnoty, dotyczących naliczania miesięcznych zaliczek związanych z eksploatacją lokalu. W tym stanie rzeczy wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku w zakresie punktu II. i III. i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania oraz zasądzenie od pozwanego kosztów postępowania według norm przepisanych. W uzasadnieniu podniesiono, że przeprowadzenie dowodu z ww. uchwał nie spowodowałoby zwłoki w rozpoznaniu sprawy, a ponadto w chwili wnoszenia pozwu nie było konieczności ich przedstawia, bowiem ta zaistniała po wniesieniu sprzeciwu.

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o jej oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych. W uzasadnieniu podniósł, że Sąd Rejonowy słusznie pominął wnioski dowodowe strony powodowej, które były spóźnione, a strona powodowa zmierzała do spowodowania przewłoki w rozpoznaniu sprawy.

Sąd Okręgowy dokonał następujących ustaleń faktycznych:

W dniu 19 marca 2013 r. Wspólnota Mieszkaniowa budynku nr 5a przy ul. (...) w K. podjęła uchwałę nr (...), którą ustaliła wysokość zaliczki miesięcznej na pokrycie kosztów zarządu nieruchomością wspólną na 2,10 zł za m ². Zaliczka w tej wysokości obowiązywała od dnia 1 kwietnia 2013 r.

Dowód: - uchwała nr(...) – k. 61.

W tym samym dniu podjęto uchwałę nr(...), którą ustalono wysokość zaliczki na fundusz remontowy na kwotę 3 zł za m ². Także i ta zaliczka, w tej wysokości obowiązywała od dnia 1 kwietnia 2013 r.

Dowód: - uchwała nr (...) – k. 63.

Pismem z dnia 26 czerwca 2013 r. pozwany został powiadomiony o zmianie wysokości opłat. W piśmie tym wskazano następujące pozycje: zaliczka eksploatacyjna 104,62 zł (2,10 zł/m ² x 49,82 m ²), wywóz nieczystości – 72,50 zł, woda i ścieki 225,75 zł (9,03/m ³ x 5 m ³ /osoba x 5 osób), 2,05 zł wywóz nieczystości opłata dodatkowa, 164,41 zł (3,30 zł/m ² x 49,82 m ²) – centralne ogrzewanie, 0,04 zł – abonament za wodomierz, 149,46 zł – zaliczka na fundusz remontowy.

Dowód: - powiadomienie o zmianie wysokości opłat – k. 65.

Powyższych, dodatkowych ustaleń faktycznych Sąd Okręgowy dokonał na podstawie ww. dokumentów, których żadna ze stron nie kwestionowała.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja okazała się częściowo uzasadniona.

Trafny okazał się zarzut dotyczący wadliwego pominięcia przez Sąd Rejonowy wniosków dowodowych strony powodowej, aczkolwiek nie został on prawidłowo skonstruowany, bowiem powinien wskazywać na art. 217 § 2 k.p.c., nie zaś na art. 217 § 1 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. Stosownie do art. 217 § 2 k.p.c. sąd pominie środki dowodowe, jeżeli okoliczności sporne zostały już dostatecznie wyjaśnione lub jeżeli strona powołuje dowody jedynie dla zwłoki. Powołanie dowodów w sposób mogący powodować zwłokę w postępowaniu nie może jednak prowadzić do ich pominięcia, jeżeli nie zostały w sposób dostateczny wyjaśnione istotne i sporne okoliczności, których wykazaniu służyć ma ich powołanie. Okolicznościami spornymi w tym ujęciu są nie tylko te okoliczności, co do których strony pozostają w sporze ale także okoliczności, które nie zostały wyjaśnione na korzyść strony powołującej dalsze dowody. Nie można pominąć dowodów w sytuacji gdy dotychczasowe postępowanie prowadzi do wniosków sprzecznych z twierdzeniami strony zgłaszającej nowe dowody. Dowody niewątpliwie powoływane są tylko dla zwłoki, gdy okoliczności, które mają być przy ich pomocy wykazane zostały już dostatecznie wyjaśnione albo gdy nie mogą one służyć wyjaśnieniu spornych okoliczności (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 marca 2012 r., sygn. akt IV CSK 453/11). O braku zwłoki w rozpoznaniu sprawy można mówić wówczas, kiedy uwzględnienie spóźnionego materiału procesowego nie spowoduje, że postępowanie będzie trwać dłużej, niż gdyby ten materiał został pominięty. Nie jest przy tym uzasadnione twierdzenie, że w pozwie należy wskazać wszelkie potencjalnie przydatne dowody, co powodowałoby niejako konieczność przewidywania wszystkich możliwych zarzutów sprzeciwu. W niniejszej sprawie zasadniczą kwestią sporną pomiędzy stronami była wysokość świadczenia należnego stronie powodowej, której ustalenie mogło opierać się w zasadzie wyłącznie na dokumentach zawnioskowanych jako dowody na ostatniej rozprawie przed Sądem I instancji. Wobec wniesienia sprzeciwu i zarzutów pozwanego rolą Sądu I instancji było ustalenie kwestii spornych pomiędzy stronami i przeprowadzenie zawnioskowanych dowodów. W żadnym zatem razie w niniejszej sprawie nie może być mowy o spóźnionych dowodach jakimi miałyby być dokumenty przedłożone na ostatniej rozprawie przez stronę powodową, zwłaszcza uwzględniwszy nieskomplikowaną treść tych dokumentów. Przeprowadzenie tego rodzaju dowodów z istoty swej nie może prowadzić do przewlekłości postępowania, skoro polega ono na ich ujawnieniu. Z tych przyczyn Sąd Okręgowy przeprowadził dowód z uchwał Wspólnoty nr (...) i (...) w przedmiocie zaliczek na opłatę eksploatacyjną oraz fundusz remontowy i na ich podstawie ustalił wysokość zaliczek z tego tytułu. Ponadto Sąd Rejonowy przeprowadził dowód z powiadomienia o wysokości opłat, na podstawie którego ustalił wyłącznie sposób liczenia opłat eksploatacyjnych w powodowej Wspólnocie.

Mając powyższe na uwadze wskazać należy, że uzasadnione było żądanie w zakresie zaliczki eksploatacyjnej w kwocie 104,62 zł miesięcznie, opłata z tytułu wywozu nieczystości w kwocie 72,50 zł, opłaty za centralne ogrzewanie w kwocie 164,41 zł oraz w zakresie opłaty za wodomierz w kwocie 0,04, co łącznie daje kwotę 341,57 zł. Ustalenia należnej z tego tytułu kwoty dokonano za okres od dnia 11 sierpnia 2013 r. (dzień po prawomocności postanowienia o przysądzeniu własności) do dnia 2 lutego 2014 r. (zbycie spornego lokalu), przy czym za sierpień dokonano naliczenia za 21 dni). Nie było natomiast zasadne żądanie zapłaty z tytułu wody i ścieków, opłaty dodatkowej za wywóz nieczystości. Świadczenia te były naliczane przy uwzględnieniu, że lokal zajmowany jest przez 5 osób. Tymczasem z niepodważonych ustaleń Sądu Rejonowego wynika, że lokal w spornym okresie nie był zamieszkiwany. Wobec nieprzedłożenia jakiejkolwiek uchwały, z której wynikałby obowiązek ponoszenia tych kosztów bez względu na liczbę zamieszkujących lokal osób, brak jest podstaw, aby obciążać nimi pozwanego. Do tak obliczonych kwot należało doliczyć odsetki ustawowe, które strona powodowa kapitalizowała na dzień wniesienia powództwa, tj. 21 października 2014 r. Odsetki te obliczono przy uwzględnieniu, że opłaty za każdy miesiąc płatne był z góry do 10 dnia każdego miesiąca.

O dalszych odsetka liczonych od dnia 21 października 2014 r. orzeczono na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c.

Konsekwencją zmiany wysokości zasądzonego świadczenia była konieczność zmiany orzeczenia o kosztach, które oparto na przepisie art. 100 k.p.c. Strona powodowa wygrała proces w 33 %. Łączne koszty procesu wyniosły 2.807 zł. Na koszty procesu złożyły się: opłata od pozwu w kwocie 373 zł, koszty zastępstwa procesowego strony powodowej 1.217 zł i koszty zastępstwa procesowego pozwanego w kwocie 1.217 zł. Pozwanego, zgodnie z podaną zasadą powinny obciążać koszty w kwocie 926,31 zł, skoro jednak faktycznie poniósł koszty w kwocie 1.217 zł, należy mu się zwrot kwoty 290,69 zł.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy, na zasadzie art. 386 § 1 k.p.c., zmienił zaskarżone orzeczenie jak w punkcie 1. sentencji, oddalając apelację w pozostałym zakresie na zasadzie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na zasadzie art. 100 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. Koszty tego postępowania wyniosły łącznie 1.380 zł, z czego pozwany poniósł koszty w wysokości 600 zł, odpowiadające wynagrodzeniu pełnomocnika po myśli § 6 pkt 4 w zw. z § 13 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu. Przy uwzględnieniu stopnia w jakim apelacja okazała się uzasadniona zasądzono na rzecz pozwanego kwotę 122,88 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.