Pełny tekst orzeczenia

WYROK CZĘŚCIOWY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Sąd Okręgowy w Gdańsku XV Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSO Weronika Klawonn

Protokolant: st. sekr. sąd. Magdalena Florian

po rozpoznaniu w dniu 18 września 2015 roku na rozprawie

sprawy z powództwa O. D.

przeciwko A. H. (1)

o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną,

1.  uznaje za bezskuteczne wobec powódki jako wierzycielki dłużnika (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G. z tytułu wierzytelności w kwocie 321000 zł. (trzysta dwadzieścia jeden tysięcy złotych) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 16 grudnia 2010 r. do dnia zapłaty oraz kosztami sądowymi w kwocie 4013 zł. (cztery tysiące trzynaści złotych) objętej tytułem egzekucyjnym w postaci nakazu zapłaty Sądu Okręgowego G. z dnia 25 lutego 2011 r. w sprawie IX GNc 88/11 następujące czynności:

- umowę sprzedaży nieruchomości płożonej w R. Gmina K., stanowiącej działkę nr (...), dla której Sąd Rejonowy wW. (...) Wydział Ksiąg Wieczystych (...) prowadzi księgę wieczystą KW Nr (...) zawartą pomiędzy dłużnikiem (...) Spółką z organiczną odpowiedzialnością w G. a pozwaną A. H. (1) w drodze złożenia przez dłużnika (...) Spółkę z organiczną odpowiedzialnością w G. oferty sprzedaży z dnia 7 grudnia 2010 r. przed notariuszem M. W. (1) w G. (rep. (...)), zmienionej ofertą złożoną przez dłużnika w dniu 24 stycznia 2011 r. przed notariuszem M. W. (1) w G. (rep.(...)) oraz ofertą złożoną przez dłużnika w dniu 15 kwietnia 2011 r. przed notariuszem M. W. (1) (rep. (...)) oraz przyjęcia oferty przez pozwaną A. H. (1) oświadczeniem złożonym przed notariuszem M. W. (1) w G. w dniu 19 maja 2015 r. (rep. (...)),

- umowę sprzedaży nieruchomości płożone w R. Gmina K., stanowiącej działkę nr (...), dla której Sąd Rejonowy w W. (...) Wydział Ksiąg Wieczystych (...) prowadzi księgę wieczystą KW Nr (...) zawartą pomiędzy dłużnikiem (...) Spółką z organiczną odpowiedzialnością w G. a pozwaną A. H. (1) w drodze złożenia przez dłużnika (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w G. oferty sprzedaży z dnia 10 grudnia 2010 r. przed notariuszem M. W. (1) w G. (rep.(...)), zmienionej ofertą złożoną przez dłużnika w dniu 15 kwietnia 2011 r. przed notariuszem M. W. (1) w G. (rep. (...)) oraz przyjęcia oferty przez pozwaną A. H. (1) oświadczeniem złożonym przed notariuszem M. W. (1) w G. w dniu 19 maja 2015 r. (rep. (...))

UZASADNIENIE

Stanowiska stron

Stanowisko powódki O. D..

Żądanie zawarte w pozwie z dnia 2 sierpnia 2013 r. (k. 3 i nast.)

Powódka O. D. pozwem skierowanym przeciwko A. H. (1) domagała się:

- uznania za bezskuteczną wobec powódki czynności z dnia 19 maja 2011 roku, rep. (...)notariusza M. W. (1) nabycia nieruchomości położonej w R., gmina K., działka nr (...), dla której Sąd Rejonowy w W. (...) Wydział Ksiąg Wieczystych (...) prowadzi księgę wieczystą KW Nr (...) (...) dokonanej w następstwie oferty sprzedaży z dnia 7 grudnia 2010 roku, (...) notariusza M. W. (1) zawartych między (...) sp. z o.o. z siedzibą w G., a pozwaną A. H. (1),

- uznania za bezskuteczną wobec powódki czynności z dnia 19 maja 2011 roku, rep.(...) notariusza M. W. (1) nabycia nieruchomości położonej w R., gmina K., działka nr (...), dla której Sąd Rejonowy w W. (...) Wydział Ksiąg Wieczystych (...) prowadzi księgę wieczystą KW Nr (...) dokonanej w następstwie oferty sprzedaży z dnia 10 grudnia 2010 roku, rep. (...) notariusza M. W. (1) zawartej między (...) sp. z o.o. z siedzibą w G., a pozwaną A. H. (1).

- nakazania pozwanej A. H. (1) znoszenia egzekucji z w/w nieruchomości w celu zaspokojenia wierzytelności w łącznej kwocie 1149275 zł. należnych powódce jako wierzycielowi zbywcy nieruchomości (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. z tytułu:

⚫

faktury (...) z dnia 15 listopada 2010 r. na kwotę 321000 zł. wraz z ustawowymi odsetkami oraz kosztami postępowania sądowego w kwocie 4013 zł., zgodnie z prawomocnym nakazem zapłaty Sądu Okręgowego w Gdańsku IX Wydział Gospodarczy z dnia 25 lutego 2011 r. sygn.. akt IX GNc 88/11

⚫

faktury (...) z dnia 8 grudnia 2010 r. na kwotę 285690 zł. wraz z ustawowymi odsetkami oraz kosztami postępowania sądowego w kwocie 3572 zł., zgodnie z prawomocnym nakazem zapłaty Sądu Okręgowego w Gdańsku IX Wydział Gospodarczy z dnia 15 marca 2011 r. sygn.. akt IX GNc 88/11

⚫

faktura (...) z dnia 30 grudnia 2010 r. na kwotę 535000 zł.

przy przyjęciu, że pozwana może się zwolnić od zadośćuczynienia roszczeniu powódki przez zapłatę wyżej wskazanej kwoty.

Sprecyzowanie żądania zawarte w piśmie z dnia 3 października 2014 r. (k.489)

Powódka wniosła o uznanie za bezskuteczne w stosunku do niej transakcji dokonanych pomiędzy dłużnikiem (...) Sp. z o.o. a pozwaną A. H. (1), a polegającą na:

1)  przeniesieniu własności nieruchomości położnej w R., gmina K., działka nr (...), dla której Sąd Rejonowy w W. (...) Wydział Ksiąg Wieczystych (...) prowadzi księgę wieczystą Kw Nr (...), które nastąpiło przez złożenie przez dłużnika spółkę (...) oferty sprzedaży z dnia 7 grudnia 2010 r. rep.(...)notariusza M. W. (1) oraz przyjęcie przez A. H. (1) tejże oferty sprzedaży w dniu 19 maja 2011, rep. (...) notariusza M. W. (1),

2)  przeniesieniu własności nieruchomości położonej w R., gmina K., działak nr (...) dla której Sąd Rejonowy w W. (...) Wydział Ksiąg Wieczystych w (...) prowadzi księgę wieczystą Kw Nr (...), które nastąpiło przez złożenie przez dłużnika spółkę (...) oferty sprzedaży z dnia 10 grudnia 2010 r. rep.(...) notariusza M. W. (1) oraz przyjęcie przez A. H. (1) tejże oferty sprzedaży w dniu 19 maja 2011, rep. (...)notariusza M. W. (1),

Podstawa faktyczna żądania zawarta w uzasadnieniu pozwu.

Dnia 27 sierpnia 2010 roku w ramach prowadzonej działalności gospodarczej powódka zawarła ze spółką (...) sp. z o.o. w G. umowy o roboty budowlane , zgodnie z którą firma (...) z siedzibą w E. miała wybudować 5 domów jednorodzinnych na działkach położonych w R. nr (...) na kwotę 3 893 000 zł. Właścicielami spółki (...) oraz członkami zarządu było w tym czasie małżeństwo Z. K. i A. L. (1).

Powódka wybudowała 2 domy na działkach (...) przy ul. (...) w R. , za które zostały wystawione faktury:

- nr (...) z dnia 15 listopada 2010 roku na kwotę 321 00 zł z terminem płatności do 15 grudnia 2010 roku

- nr(...)z dnia 8 grudnia 2010 roku na kwotę 285 890 zł z terminem płatności na 8 stycznia 2011 roku.

Powódka ponadto wybudowała 3 domy odpowiednio na działkach nr (...) w R. przy ul. (...). Za te prace została wystawiona faktura nr (...) z dnia 30 grudnia 2010 roku na kwotę 535 000 zł.

Pomimo wezwań do zapłaty (...) sp. z o.o. nie dokonał płatności.

W wyniku postępowania sądowego Sąd Okręgowy w G. (...)Wydział Gospodarczy wydał dwa prawomocne nakazy zapłaty obejmujące należności za faktur (...).

- nakazem zapłaty z dnia 25 lutego 2011 Sąd Okręgowy wG.IX Wydział Gospodarczy w sprawie o sygn. akt. IX GNc 88/ 11 nakazał spółce (...) zapłacić na rzecz powódki kwotę 321 000 zł. wraz ustawowymi odsetkami od dnia 16 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty oraz kosztami procesu w kwocie 4 1013 zł

- nakazem zapłaty z dnia 15 marca 2011 roku Sąd Okręgowy w G. IX Wydział Gospodarczy w sprawie IX GNc 112/11 nakazał spółce (...) z siedzibą w G. zapłacić na rzecz powódki kwotę 285 060 zł wraz ustawowymi odsetkami od dnia 9 stycznia 2011 roku do dnia zapłaty oraz kosztami procesu w kwocie 3572 zł.

Sprawa dotycząca zapłaty należności wynikającej z faktury (...) toczy się przed Sądem Okręgowym w G. IX Wydział Gospodarczy pod sygnaturą akt IX GC 517/12

Obecnie dłużnik (...) sp. z o.o. z siedzibą w G. nie posiada żadnych nieruchomości. (...) nabyte przez pozwaną były ostatnimi w nieruchomości znajdujących się majątku dłużnika. Spółka (...) nie posiada też majątku ruchomego, ani środków na rachunkach bankowych. Prowadzone przeciwko spółce postępowania egzekucyjne są systematycznie umarzane wobec ich bezskuteczności. Spółka posiada też zadłużenie wobec banków. Komornicy nie są w stanie ustalić majątku dłużnika, majątku nie ustaliła również Prokuratura Okręgowa wG. Dłużnik nie dokonuje od 2011 roku obowiązkowych czynności w KRS, za co jest karany grzywnami. Zajmowane są też udziały poszczególnych wspólników.

Członkowie zarządu spółki (...) po zakończeniu przez powódkę pierwszego etapu robót celem uniknięcia płatności w bardzo krótkim czasie przenieśli na inne podmioty lub osoby cały swój majątek, m.in. na pozwaną A. H. (1) . W tym celu jesienią 2010 roku utworzyli m.in. spółkę (...) z siedzibą w G.. Jedynym udziałowcem tej spółki i członkiem jednoosobowo twego zarządu został Z. K. - udziałowiec i członek zarządu (...).

Spółka (...) przeniosła na spółkę (...) własność następujących nieruchomości:

- dnia 15 lutego 2011 roku własność działek budowlanych położonych w R. przy ul. (...), na których powódka wybudowała 3 domy oraz lokal stanowiący biuro firmy. Transakcję przeprowadzono za rzekomą kwotę 450 000 zł., podczas gdy wartość tejże nieruchomości wynosi około 2 000 000 zł. O fakcie tym powódka jako wykonawca robót budowlanych na przedmiotowych działkach nie została powiadomiona, nie przeniesiono na nabywcę praw i obowiązków wynikających z umowy o roboty budowlane, chociaż zgodnie z umową termin zakończenia inwestycji przypadał na 30 czerwca 2011 r.

Po upływie niecałego miesiąca działki te sprzedano na rzecz kolejnej osoby to jest P. K. za kwotę 200 000 zł,, przy czym zastrzeżono na rzecz spółki (...) oraz spółki (...) prawo odkupu tychże nieruchomości. Dnia 2 marca 2011 roku spółka (...) dokonała przeniesienia własności działek zabudowanych domami wielorodzinnymi położonymi w G. przy ul. (...) za kwotę 300 000 zł, podczas gdy wartość tejże nieruchomości szacuje się na około 7 000 000 zł. Następnie nieruchomości te zostały obciążone przez spółkę (...) i sprzedane na rzecz kolejnych osób, pomimo że Sąd Okręgowy w G. I Wydział Cywilny postanowieniem z dnia 18 kwietnia 2011 roku wydał zakaz zbywania i obciążeń nieruchomości.

W grudniu 2010 roku Z. K. podjął wraz z A. H. (1) oraz A. H. (2) czynności zmierzające do usunięcia z majątku spółki (...) nieruchomości, na których powódka wybudowała dwa domy w stanie surowym (t.j. działki o nr (...) położone R. przy ul. (...) ). A. H. (1) i A. H. (2) pozostają małżeństwem, ale mają rozdzielność majątkową. Przeniesienie własności tych dwóch nieruchomości było poprzedzone kilkoma ofertami sprzedaży składanymi A. H. (1) lub A. H. (2) działającemu w jej imieniu. W kolejnych ofertach zwiększano lub zmniejszano kwoty nabycia. Z. K. ostatecznie przeniósł własność nieruchomości na A. H. (1) w dniu 9 maja 2011 roku.

Sąd Okregowy w G. postanowieniem z dnia 31 maja 2011 r. w sprawie IX GCo 103/11 udzielił zabezpieczenia roszczeń powódki przez zakaz zbywania i obciążania nieruchomości w postaci działek nr (...) przez (...) Sp. z o.o., lecz nastąpiło to już po przeniesieniu własności na rzecz pozwanej. Dlatego też po ujawnieniu tego zakazu w księdze wieczystej Sąd Rejonowy w W. (...) Wydział Ksiąg Wieczystych (...)postanowieniem z dnia 11 grudnia 2-12 r. orzekł o wykreśleniu wpisów.

Cena rzekomego nabycia nieruchomości przez pozwaną wynosiła 410000 zł., a w obu aktach notarialnych jako wartość rynkową wskazano kwoty po 750000 zł. i od takich sum uiszczono wszelkie opłaty. Wskazana cena była bardzo zaniżona.

Przeniesienia własności na rzecz pozwanej dokonano pozornie lub celem zrobienia wspólnego interesu kosztem powódki. Świadczą o tym następujące okoliczności:

1) Z posiadanej przez powódkę wiedzy wynika, że brak dowodu zapłaty wpłat ceny sprzedaży za nieruchomości w formie przelewu.

2) A. H. (2) stał się udziałowcem w spółce (...), posiadając 50 % udziałów.

3) Wszelkie sprawy sądowe spółki (...) oraz A. H. (2) i A. H. (1) prowadził ten sam adwokat mecenas M. D..

4) Pomimo nabycia nieruchomości, a A. H. (1) i A. H. (2) nie podjęli żadnych czynności administracyjnoprawnych w celu dopełnienia formalności związanych z kontynuacją budowy przez okres ponad roku. Natomiast w tej sprawie nadal aktywnie działał Z. K., który podejmował w swoim imieniu czynności proceduralne związane z legalizacją budynków aż do lata 2012 r. A. H. (1) nie traktowała nieruchomości jak swoich i w ogóle się nimi nie interesowała.

Na podstawie wydanych przez Sąd Okręgowy nakazów zapłaty na wniosek powódki na nieruchomościach będących przedmiotem umowy ustanowiono hipoteki przymusowe. Nakazy uprawomocniły się na skutek uznania roszczenia przez (...) sp. z o.o.. Sąd stwierdził prawomocność nakazów na rok 2011 r. Pełnomocnik dłużnika, a obecnie pozwanej wystąpił o stwierdzenie upadku zabezpieczenia. Sąd stwierdził upadek zabezpieczenia na podstawie obu nakazów.

Postanowieniem z dnia 11 grudnia 2012 Sąd Okręgowy w G. oddalił wniosek powódki o nadanie klauzuli wykonalności nakazowi zapłaty wydanemu w sprawie IX GC 88/11 (dotyczącym kwoty 321000 zł.) przeciwko A. H. (1). Postanowienie jest prawomocne.

Natomiast została nadana klauzula wykonalności przeciwko A. H. (1) dotycząca nakazu zapłaty IX GNc 112/11 (dotyczącym kwoty 285060 zł.). Na podstawie tego nakazu została wszczęta egzekucja z nieruchomości. Z uwagi na wniesione przez A. H. (1) zażalenie, wykonalność nakazu została wstrzymana. Postępowanie w przedmiocie klauzuli wykonalności jest prowadzone pod sygn. IX G Co292/12

Twierdzenia powódki zawarte w dalszych pismach procesowych i oświadczeniach złożonych na rozprawie.

Pismo z dnia 6 lutego 2014 r. (k. 320).

Sąd na rozprawie w dniu 13 maja 2015 r. oddalił wniosek pozwanej o zwrot pisma. Pismo to stanowiło uzupełnienie pozwu i zostało złożone przed doręczeniem odpisu pozwu pozwanej. Nie stanowi dalszego pisma przygotowawczego w rozumieniu art. 207 § 3 k.p.c.

Pozwana jako żona A. H. (2), który posiada 50% udziałów w Spółce (...) należy do kręgu osób pozostających w bliskich stosunkach z dłużnikiem w rozumieniu art. 527 § 3 k.c. zatem zachodzi domniemanie, że osoba ta wiedziała, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.

Pismo z dnia 3 października 2014 r. (k.489 i nast.)

Zarządzeniem z dnia 20 lutego 2015 r. zmienionym zarządzeniem z 26 sierpnia 2015r. Przewodniczący na mocy art. 207 § 7 k.p.c. zwrócił pismo w zakresie nie zawierającym wniosków dowodowych oraz sprecyzowania żądania pozwu.).

Twierdzenia zawarte w tym piśmie uznaje się na nieprzytoczone.

Pismo z dnia 2 stycznia 2015 r. (k. 512).

Zarządzeniem z dnia 2 stycznia 2015 r. (k. 651) zwrócono pismo powódki w zakresie nie zawierającym wniosków dowodowych).

Twierdzenia o stanie faktycznym stanowiącym podstawę żądania zawarte w tym piśmie uznaje się na nieprzytoczone.

Sąd natomiast częściowo uwzględnił zawarte w piśmie wnioski dowodowe (o czym niżej).

Pismo z dnia 22 stycznia 2015 r. (k.546).

Zarządzeniem z dnia 2 stycznia 2015 r. (k. 651) zwrócono pismo powódki w zakresie nie zawierającym wniosków dowodowych).

Twierdzenia o stanie faktycznym stanowiącym podstawę żądania zawarte w tym piśmie uznaje się na nieprzytoczone

Pismo z dnia 10 lutego 2015 r. k. 593

Zarządzeniem z dnia 2 stycznia 2015 r. (k. 651) zwrócono pismo powódki w zakresie nie zawierającym wniosków dowodowych).

Twierdzenia o stanie faktycznym stanowiącym podstawę żądania zawarte w tym piśmie uznaje się na nieprzytoczone.

Twierdzenia powódki przytoczone na rozprawie w dniu 20 lutego 2015 r. (k.606 i nast.) w trybie art. 210 k.p.c. w zw. z art. 212 k.p.c.

Dłużnik (...) sp. z o.o. działając przez Z. K. i A. L. (1) od jesieni 2010 r. podejmowali czynności zmierzające do wyzbycia się majątku. (Tożsame twierdzenia są zawarte w uzasadnieniu 1 pozwu). W tok tych czynności wpisują się oferty złożone pozwanej, które były kilkukrotnie zmieniane. (...) przeniesione na rzecz pozwanej były ostatnimi składnikami majątku dłużnika. (...) przeniesione na (...) były obciążone hipotekami na rzecz banku. W tym okresie (...) miał wielu wierzycieli. (adn.00:11:22 i dalej)

Powódka na podstawie nakazów zapłaty wydanych przeciwko (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością ustanowiła tytułem zabezpieczenia hipoteki przymusowe na nieruchomościach oferowanych pozwanej, co miało miejsce jeszcze przed przyjęciem oferty. (adn.00:20:29).

Sąd Okręgowy wydał postanowienie o stwierdzeniu upadku zabezpieczenia wobec uprawomocnienia się nakazów zapłaty. Sąd Apelacyjny w G. na skutek zażalenia powódki uchylił postanowienie o stwierdzeniu upadku zabezpieczenia sprawie IX GNc 112/11

Nakaz zapłaty Sądu Okręgowego w G. z dnia 15 marca 2911 r. w sprawie IX GNc 112/11 został zaopatrzony w klauzulę wykonalności przeciwko pozwanej A. H. (1). Sąd uchylił klauzulę wykonalności na skutek zażalenia pozwanej. Jednakże wobec uchylenia postanowienia o stwierdzenia upadku zabezpieczenia powódka uzyskała ponownie klauzulę przeciwko A. H. (1). Postanowienie to jednak zostało zaskarżone przez pozwaną. Na podstawie tego tytułu wykonawczego prowadzona jest egzekucja. Jednak postępowanie jest zawieszone wobec zaskarżenia postanowienia o klauzuli wykonalności.

Postanowienie o stwierdzeniu upadku zabezpieczenia na postawie nakazu zapłaty IX GNc 88/11 jest prawomocne.

Czynność prawna oferty i jej przyjęcia była nieodpłatna. Nie miała miejsce żadna

pożyczka. Weksle nie stanowiły zabezpieczenia żadnej pożyczki. (00:57:57).

Pismo z dnia 4 lutego 2015 r. (k. 642)

Pismo zarządzeniem z dnia 26 sierpnia 2015 r. k. 720, zostało częściowo zwrócone w zakresie dotyczącym twierdzeń odnoszących się do świadomości pozwanej co do działania dłużnika z pokrzywdzeniem wierzyciela.

Powódka podtrzymała swoje twierdzenia zawarte w pozwie, że faktyczna wartość nieruchomości będących przedmiotem sprzedaży jest wyższa od wartości wskazanej jako wartość nabycia, względnie wartość udzielonej pożyczki. Powódka zaprzeczyła, aby pozwana udzieliła dłużnikowi jakiejkolwiek pożyczki. Bilanse spółki (...) sporządzone na 2010 r. i za 2011 r. nie wykazują zaciągnięcia zobowiązań zabezpieczonych wekslami.

Stanowisko pozwanej A. H. (1)

Odpowiedź na pozew (k. 3621 i nast.)

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa

Wywody pozwanej zawarte w odpowiedzi na pozew

Czynności prawne dłużnika powódki tj. (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością polegające na złożeniu oferty sprzedaży nieruchomości pozwanej, były czynnościami jednostronnymi. Jako takie nie doprowadziły do pokrzywdzenia powódki jako wierzycielki. Sama oferta nie powoduje bowiem zmian w sferze prawa własności. Powódka ponadto zaskarża nie czynność dłużnika (tj. złożenie oferty), lecz czynność osoby trzeciej tj. przyjęcie oferty. Skarga pauliańska natomiast może dotyczyć jedynie czynności dłużnika.

Powódka prowadzi obecnie egzekucję z nieruchomości objętych żądaniem pozwu (tj. (...) i (...)) stanowiących własność pozwanej.

W ramach powództwa ze skargi paulińskiej nie jest dopuszczalne wydanie orzeczenia nakazującego pozwanemu znoszenie egzekucji. Wyrok winien obejmować jedynie rozstrzygnięcie w przedmiocie uznania czynności prawnej za bezskuteczną. Obowiązek znoszenia egzekucji wynika wprost z art. 532 k.c.

Powódka powołując się na te same wierzytelności skierowała już kilka innych skarg pauliańskich przeciwko innym niż pozwana nabywcom nieruchomości od spółki (...).

Twierdzenia pozwanej zawarte w odpowiedzi na pozew

W grudniu 2010 roku pozwana dysponowała wolnymi środkami finansowymi pochodzącymi ze sprzedaży nieruchomości, które zamierzała zainwestować. Mąż pozwanej A. H. (2), z którym pozostaje ona sądownie orzeczonej separacji, i z którym nie posiada wspólnego majątku, zajmował się w tym okresie udzielaniem wysokooprocentowanych pożyczek. Pozwana zwróciła się do niego o pomoc w zainwestowaniu swych pieniędzy. W tym okresie A. H. (2) poznał Z. K. wspólnika i członka zarządu (...) sp. z o.o. . Z. K. zwrócił się z kolei do A. H. (2) o udzielenie na krótki czas pożyczki znacznej kwoty pieniędzy około 100 000 zł potrzebnej wówczas spółce na realizację nowych i kontynuację rozpoczętej w inwestycji. Z zapewnień Z. K. wynikać miało, że posiada liczne nieruchomości i inwestycje, które w krótkim czasie miały zostać sprzedane z zyskiem, z którego z kolei spłacona miała zostać pożyczka, o udzielenie której zwrócił się on do A. H. (2). A. H. (2) nie dysponował w tym czasie taką kwotą pieniędzy i zaproponował, aby pożyczki udzieliła spółce pozwana. Pozwana zamierzała swe pieniądze zainwestować w bezpieczny sposób, ale Z. K. nie zrobił na niej dobrego wrażenia jako osoba.

Pozwana zapoznała się ze stanem posiadania spółki i oceniła go pozytywnie, Zażądała jednak odpowiedniego zabezpieczenia pożyczonych spółce kwot. Z. K. się na to zgodził. Zabezpieczeniem zwrotu pożyczki miała być złożona pożyczkodawcy przez spółkę oferta nabycia nieruchomości oraz weksel własny spółki, z których pożyczkodawca miałby prawo skorzystać na wypadek, gdyby spółka nie spłaciła pożyczki w terminie. Pozwana zgodziła się na propozycję, a ponieważ nie miała ona doświadczenia w tego rodzaju transakcjach, poprosiła o pomoc męża, udzielając mu w tym celu odpowiedniego pełnomocnictwa. W dniach 7 i 10 grudnia 2010 roku pozwana udzieliła (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością pożyczek po 150 000 zł, a spółka zobowiązała się do zwrotu tej kwoty z omówionymi odsetkami. Kwoty należności głównych i odsetek stanowić miały element ceny zawartej w składanych i ofertach sprzedaży nieruchomości. Kwota się z udzielonych pożyczek została początkowo zwiększona. Ta pożyczka została następnie spłacona w części, co znalazło odzwierciedlenie w treści oferty sprzedaży nieruchomości i ustalonej w niej ceny sprzedaży. Ta początkowo bowiem miała wynosić 210 000 zł, a następnie 300 000 zł, a ostatecznie 245 000 zł. Pożyczka jednak pozwanej nie została zwrócona w całości i w umówionym terminie. Druga z pożyczek została spłacona w części i okoliczność ta znalazła odzwierciedlenie w treści oferty sprzedaży nieruchomości ustalonej w niej ceny sprzedaży. Początkowo bowiem wynosić miała ona 200 000 zł, a ostatecznie 165 000 zł. Także ta pożyczka nie została pozwanej zwrócona w umówionym terminie. Pozwana skorzystała zatem z zaoferowanego zabezpieczenia.

Dla uzyskania zwrotu zainwestowanych pieniędzy pozwana przyjęła w formie aktu notarialnego z dnia 19 maja 2011 roku ofertę sprzedaży nieruchomości złożonej przez spółkę w dniu 7 grudnia dotyczącą nieruchomości objętej księgą wieczystą numer (...) za cenę 210 000 zł. W związku z powyższą ofertą w dniu 15 kwietnia 2011 roku spółka (...) wystawiła weksel własny na rzecz pozwanej, lecz nie na jej zlecenie na sumę 245 000 zł z terminem płatności w dniu 16 maja 2011 r. Weksel ten został oprotestowany w dniu 18 maja 2011.

Pozwana na formie aktu notarialnego z dnia 19 maja 2011 roku przyjęła ofertę sprzedaży nieruchomości złożoną jej przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w dniu 10 grudnia 2010 roku dotyczącą nieruchomości (...) na cenę 210 000 zł. W związku z ofertą z dnia 10 grudnia 2010 roku (...) spółka z o wystawiła weksel własny na rzecz pozwanej, lecz nie na jej zlecenie na 210 000 zł z terminem płatności w dniu 11 kwietnia 2014 roku. Zaś w dniu 15 kwietnia 2011 roku kolejny weksel na sumę 165 000 zł z terminem płatności w dniu 16 maja 2011 roku. Do drugiego z weksli w dniu 18 maja 2011 roku został sporządzony protest.

Okazało się w międzyczasie, że nieruchomości będące przedmiotem zabezpieczenia zostały zabudowane przez powódkę bez pozwolenia na budowę, a dodatkowo w chwili przyjmowania przez pozwaną ofert zostało obciążone hipotekami przymusowymi na rzecz powódki w kwotach po 321 000 zł i 285 810 zł każda z nich.

Na dzień składania ofert sprzedaży pozwanej (...) spółka z o. o. posiada co najmniej kilka innych nieruchomości położonych w R.. Przy czym każda z tych nieruchomości przedstawiała wartość co najmniej równą wartości nieruchomości, które były przedmiotem czynności prawnej objętej żądaniem uznania jej względem powódki na bezskuteczne w niniejszym postępowaniu,

Wg wiedzy pozwanej w dniu 15 lutego 2011 roku i w dniu 2 marca 2011 roku (...) wniosła większość posiadanych przez siebie nieruchomości aportem do (...) sp. z o.o. W ocenie pozwanej to te właśnie czynności można traktować jako zdziałane przez dłużnika z pokrzywdzeniem wierzycieli. Pozwana nie miała wiedzy o dokonywaniu tych czynności.

Pozwana, przyjmując ofertę nabycia nieruchomości nie miała świadomości, że dłużnik działa z pokrzywdzeniem wierzycieli i przy zachowaniu należytej staranności nie mogła się o tym, dowiedzieć. Udzielając pożyczki i przyjmując oferty nabycia spornych nieruchomości pozwana w ogóle nie miała świadomości istnienia (...) sp. z o.o., nie widziała o dokonywaniu przez członków zarządu (...) spółki z odpowiedzialnością rozporządzeń majątkiem tej spółki. Część transakcji (...) sp. z o.o. była dokonywana już po uzyskaniu przez powódkę przeciwko tej spółce stosownych nakazów zapłaty. Powódka powinna była ustanowić stosowne zabezpieczenie na podstawie tych tytułów.

Pozwanej nie łączyła ich nie łączy żadna bliska relacja ani ze Z. K. ani A. L. (1) - członkami zarządu (...) sp. z o.o.. Transakcje, które są przedmiotem niniejszej sprawy były jedynymi dokonanymi pomiędzy spółką (...) a pozwaną.

Pozwana poznała Z. K. i jego żonę A. L. (2) przez swego męża, który sam poznał ich na krótko przed przedstawieniem ich pozwanej. Pomiędzy grudniem 2010 r. a majem 2011 roku pozwana nie miała żadnych złych informacji o prowadzonych przez nich interesach. A. H. (2) stał się wspólnikiem i członkiem zarządu (...) dużo późniejszym okresie (31 sierpnia 2011) niż dokonywane transakcji. Nabywając udziały spółki oraz wchodząc w skład zarządu A. H. (2) chciał przede wszystkim uzyskać wpływ na działalność (...) sp. z o.o. po to, aby zapewnić sobie zwrot udzielonej spółce pożyczki. Z kolei Z. K. dopuszczając A. H. (2) do pełnienia tych funkcji dawał wyraz temu, że nie ma przed nim nic do ukrycia i zamierza wywiązać się z podjętych przez spółkę zobowiązań.

Wierzytelności powódki, których ochrony w niniejszym postępowaniu się domaga, stały się wymagalne odpowiednio 15 grudnia 2010 roku i 10 grudnia 2011 roku, podczas gdy przedmiotowe oferty sprzedaży nieruchomości zostały złożone z dniach 8 i 10 grudnia 2010 roku.

Żądanie powódki pozostaje sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Wierzytelność objęta nakazami zapłaty dotyczy wykonania prac budowlanych na rzecz (...) sp. z o.o.. Prace te zostały wykonane wadliwie. Do uprawomocnienia się nakazów doszło na skutek cofnięcia zarzutów przez Z. K. członka zarządu (...) sp. z o.o. Czynność ta była konsekwencją nieformalnych jego ustaleń z powódką co do wzajemnych rozliczeń. Przedmiotowe nieruchomości zostały nabyte przez (...) sp. z o.o. dopiero w dniu 20 września 2010.

Powódka nie dochowała elementarnej ostrożności przy zawieraniu i realizacji kontraktu głównego. A brak zabezpieczenia tej należności nie tylko na etapie negocjacji kontraktu, ale na etapie sądowego dochodzenia roszczenia powoduje, że powódka próbuje przerzucić koszt swoich zaniechań na inne osoby w tym na pozwaną.

Twierdzenia strony pozwanej zgłaszane w kolejnych pismach przygotowawczych oraz na rozprawie:

Twierdzenia na rozprawie w dniu 20 lutego 2015 r. (k. 606 v)

Pozwana zakwestionowała istnienie wierzytelności powódki wobec (...) Sp. z o.o. W sprawach, w których wydano nakaz zapłaty, wniesiono zarzuty, które następnie zostały cofnięte. Roboty budowlane prowadzone przez powódkę były prowadzone nielegalnie. Istnieje koniczność rozbiórki obiektów.

Pozwana przyznała, że zostały złożone pozwanej oferty nabycia nieruchomości. W okresie, kiedy były składne oferty, (...) nie podejmowała jeszcze działań zmierzających do wyzbycia się majątku. Pozwana w grudniu 2010 r. nie miała intencji nabycia nieruchomości. Złożenie ofert sprzedaży nieruchomości jako zabezpieczenie spłaty pożyczki. Pozwana udzieliła pożyczki spółce (...), posługując się swoim mężem. Prawdopodobnie umowa pożyczki nie została zawarta w formie pisemnej. Drugą formą zabezpieczenia pożyczki były weksle. Zarówno weksle, jak i oferta w okresie pomiędzy grudniem a majem 2011 r. były zmieniane.

Pozwana zaprzeczyła, aby w grudniu 2010 r. spółka (...) była niewypłacalna.

Pozwana zaprzeczyła, aby pozwana pozostawała w stosunku bliskości w członkami zarządu lub (...) spółki (...). Nabycie nieruchomości przez pozwaną nie było elementem działań dłużnika zmierzających do pokrzywdzenia wierzycieli.

Sąd postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 13 maja 2015 r. oddalił wniosek pozwanej zawarty w pkt 6 pisma z dnia 4 marca 2015 r. (K. 611 i nast.) o wyrażenie zgodny na złożenie pisma przygotowawczego zawierającego twierdzenia co do istnienia i wysokości wierzytelności powódki wobec dłużnika, braku stanu wypłacalności spółki (...) w chwili złożenia przez nią pozwanej oferty nabycia nieruchomości, braku pokrzywdzenia wierzycieli w kontekście ceny nieruchomości nabytych przez pozwaną. W ocenie Sądu twierdzenia te mogły zostać bez przeszkód przedstawione przez pozwaną w odpowiedzi na pozew. Ponadto na rozprawie w dniu 20 lutego 2015 r. Przewodniczący zwracał się do pełnomocników z zapytaniem, czy widzą potrzebę złożenia pisma przygotowawczego w trybie art. 207 § 3 k.pc. Pełnomocnik pozwanej takiej konieczności nie zgłosił. W tej sytuacji umożliwienie przytaczania nowych twierdzeń po zakreśleniu ram postępowania dowodowego uznać należy za sprzeczne za zasadą koncentracji materiału procesowego.

Sąd postanowieniem z dnia 13 maja 2015 r. oddalił częściowo również zawarty w piśmie z dnia 4 marca 2015 r. wniosek pozwanej o wyrażenie zgody na złożenie pisma przygotowawczego, w którym pozwana miała się ustosunkować do twierdzeń i dowodów zawartych w piśmie powódki z dnia 2 i 20 stycznia oraz 10 lutego 2015 r. Te pisma powódki zostały bowiem częściowo zwrócone, a zawarte w nich twierdzenia pominięte.

Pismo z dnia 12 czerwca 2015 r. (k.660)

Przewodniczący zarządzeniem z dnia 26 sierpnia 2015 r. zwrócił pismo pozwanej w zakresie zawierającym stanowisko wobec twierdzeń i wniosków pozwanej zawartych w piśmie z dnia 3 października 2014 r. (zwrot dotyczy twierdzeń zawartych w pierwszej części pkt II pisma z 12 czerwca 2015 r. k. 667 – 668) . Przewodniczący natomiast wyraził zgodę na złożenie pisma z 12 czerwca 2015 r. w zakresie kwestii nieodpłatności czynności prawnej. K. 688 i dalej).

Pozwana wskazała, że w październiku 2010 wolny od obciążeń i przyszłych kar grunt stanowiący działkę nr (...) wyceniony został na kwotę 292134 zł., grunt z budową w trakcie na kwotę 478266 zł., a po zakończeniu budowy na kwotę 804617 zł.

Pismo z dnia 9 września 2015r. k. 725

Pismo to nie zawiera twierdzeń o stanie faktycznym, a jedynie wnioski dowodowe i argumenty procesowe.

Podstawa faktyczna wyroku

Powódka O. D. zawarła z (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w dniu 27 sierpnia 2010 umowę o roboty budowlane. Zgodnie z tą umową powódka w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej miała wybudować 5 domów jednorodzinnych na działkach położonych w R. za łączną kwotę 3 893 000 zł. Właścicielami spółki (...) oraz członkami jej zarządu w tym czasie było małżeństwo Z. K. i A. L. (1). Osoby te były znane powódce wcześniej i utrzymywały z nią kontakty towarzyskie. Spółka (...) prowadziła także inwestycje w G. W..

(Dowód: umowa o roboty budowlane z dnia 27 sierpnia 2010 k. 19 i nast., wydrik z KRS k. 41)

Kilka dni później tj. 3 września 2010r . Z. K. założył spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością pod firmą (...). (KRS (...))

(vide wydruk KRS k. 76)

Po zakończeniu części prac objętych umową powódka wystawiła następujące faktury VAT:

⚫

faktura (...) z dnia 15 listopada 2010 r. – 321000 zł.

⚫

faktura (...) z dnia 8 grudnia 2010 r. – 285690 zł.

⚫

faktura (...)/ z dnia 30 grudnia 2010 r. na kwotą 535000 zł.

(Dowód: faktury VAt k. 32. 33, 34)

Kiedy upłynął termin płatności faktur, właściciele spółki zerwali kontakty z powódką. Ta sytuacja jednoznacznie wskazywała na to, że nie zamierzają oni uiścić należności. Wcześniej powódka nie poznała symptomów trudnej sytuacji finansowej spółki. W tym okresie bowiem spółka prowadziła inwestycje w G. W. oraz w R.. Spółka posiadała także liczne nieruchomości.

(Dowód: zeznania powódki złożone na rozprawie w dniu 26 sierpnia 2015 r. )

Pozwana A. H. (1) była w związku małżeńskim z A. H. (2). Małżonkowie pozostawali w separacji. Poza tym w dniu 12 stycznia 2010 r. przed notariuszem M. W. (1) małżonkowie H. zawarli małżeńską umowę majątkową, którą wprowadzili w swym związku ustrój rozdzielności majątkowej. A. H. (2) zajmował się udzielaniem pożyczek na wysoki procent. M.. W. T. prowadził sprawy małżonków H., w tym także sprawę o separację. Jego klientem był również Z. K. oraz spółka (...). Spółka (...) starała się o kredyt i potrzebowała gotówki w krótkim czasie. M.. W. T. skojarzył Z. K. z A. H. (2).

(Dowód: zeznania pozwanej A. H. (1), zeznania świadka W. T., § 3 oświadczenia o przyjęciu oferty (REP (...) k. 409)

W dniu 7 grudnia 2010 Z. K. działający w imieniu spółki (...) sp. z o.o. z G. złożył pozwanej A. H. (1) ofertę sprzedaży nieruchomości położonej w R. stanowiącej działkę nr (...) obszaru 568 m ^{( 2)} dla której Sąd Rejonowy w (...) (...) Wydział Ksiąg Wieczystych (...) prowadzi księgę wieczystą (...) . Cena sprzedaży wynosiła 210 000 zł. Oferent oświadczył, że potwierdzeniem zapłaty może być również przedstawiony przez nabywcę A. H. (1) a wystawiony przez sprzedającego i wręczony nabywcy sola rekta weksel własny z protestem dokonanym w terminie wymagalności. Przyjęcie oferty winno nastąpić nie wcześniej niż 14 kwietnia 2011 i nie później niż 22 kwietnia 2011. Oferent oświadczył, że wartość przedmiotu sprzedaży wynosi 750 000 zł.

(Dowód: Odpis aktu notarialnego z dnia 7 grudnia 2010 r. rep.(...))

W dniu 10 grudnia 2010 Z. K. działający w imieniu spółki (...) sp. z o.o. w G. złożył pozwanej A. H. (1) analogiczną ofertę sprzedaży nieruchomości położonej w R. stanowiącej działkę nr (...) obszar 617 m ^{( 2)} , dla której Sąd Rejonowy wW. (...) Wydział Ksiąg Wieczystych (...) prowadził księgę wieczystą (...) . Cena sprzedaży wynosiła 210 000 zł. Oferent oświadczył, że potwierdzeniem zapłaty może być również przedstawiony przez nabywcę A. H. (1) a wystawiony przez sprzedającego i wręczony nabywcy sola rekta weksel własny z protestem dokonanym w terminie wymagalności. Przyjęcie oferty winno nastąpić nie wcześniej niż 14 kwietnia 2011 i nie później niż 22 kwietnia 2011. Oferent oświadczył, że wartość przedmiotu sprzedaży wynosi 750 000 zł.

(Dowód: Odpis aktu notarialnego z dnia 10 grudnia 2010 r. rep. (...) k. 401)

W dniu 27 grudnia 2011 pozwana A. H. (1) udzieliła swojemu mężowi A. H. (2) nieodwołalnego pełnomocnictwa do przyjęcia wyżej wymienionych ofert sprzedaży, a także do protestu weksli.

(Dowód: pełnomocnictwo k. 45)

Z bilansu spółki (...) za 2010 r. nie wynika, aby w tym okresie spółka posiadała zobowiązania z tytułu kredytów i pożyczek, ani zobowiązania wekslowe. W rachunku zysków i strat za 2010 r. Spółka wykazywała stratę na 1611917 zł.

(Dowód: kopia bilansu k. 523, kopia rachunku zysków i strat k. 524 i nast.)

Aktem notarialnym z dnia 24 stycznia 2011 r. Z. K. działając w imieniu spółki (...) sp. z o.o. w G. zmienił ofertę sprzedaży dotyczącą działki nr (...) w ten sposób, że zwiększył kwotę nabycia do sumy 300 000 zł. A. H. (2) działając w imieniu swojej żony A. H. (1) oświadczył, że wyraża zgodę na zmianę oferty.

(Dowód: odpis aktu notarialnego k. 285)

Uchwałą zgromadzenia wspólników spółki (...) sp. z o.o. z siedzibą w G. z dnia 15 lutego 2011 podwyższony został kapitał zakładowy tej spółki z kwoty 500 000 zł do kwoty 950 000 zł, to jest o kwotę 450 000 zł poprzez utworzenie nowych 450 udziałów 1000 zł każdy o łącznej wartości 450 000 zł. Wyrażono zgodę na przystąpienie do spółki nowego wspólnika (...) sp. z o.o. z siedzibą w G. i objęcie przez nią całego podwyższonego kapitału zakładowego oraz pokrycie go aportem w postaci nieruchomości o łącznej wartości 450 000 zł.

Aktem notarialnym z tego samego dnia, to jest 15 lutego 2011r., została zawarta pomiędzy (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością reprezentowaną przez A. L. (1) a (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością reprezentowaną przez Z. K. umowa przeniesienia własności dwóch nieruchomości położonych w R. oraz lokalu mieszkalnego nr (...) stanowiącego odrębną nieruchomość położonego w G. przy ul. (...). (...) dla stanowiły wkład niepieniężny do spółki (...).

(Dowód: akt notarialny rep. (...) k. 79)

Następnie nabyte w drodze aportu nieruchomości położone w R. zostały w dniu 10 marca 2011 r. zbyte wraz inną nieruchomością (położoną w B.) na rzecz P. K. za łączną cenę 200000 zł. Natomiast w dniu 22 marca 2011 r. lokal mieszkalny znajdujący się w nieruchomości położonej w G. został objęty ofertą sprzedaży na rzecz M. S..

( Dowód: akt notarialny rep. (...) k. 84, akt notarialny k. 92)

Powódka zorientowawszy się, że (...) nie ma zamiaru zapłacić należności wynikających z wystawionych faktur, w dniu 21 lutego 2011 złożyła pozew o wydanie nakazu w postępowaniu nakazowym na kwotę 321 000 zł, a następnie dnia 2 marca 2011 roku na kwotę 285 890 zł.

Sąd Okręgowy wG. w sprawie IX G Nc 88/11 w dniu 28 lutego 2011 r. wydał nakaz zapłaty, w którym nakazał pozwanej (...) Spółce z o.o. zapłacić na rzecz powódki kwotę 321000 zł. wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 16 grudnia 2010 r. do dnia zapłaty oraz koszty sądowe w kwocie 4013 zł. Następnie w dniu 15 marca 2011 r. Sąd Okręgowy w G. wydał nakaz zapłaty, w którym nakazał pozwanej (...) Spółce z o.o. zapłacić na rzecz powódki kwotę 285690 zł. wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 9 stycznia 2011 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 6572 zł. tytułem zwrotu kosztów procesu.

( Okoliczność bezsporna: kopia nakazu. 35, 37)

Nakaz zapłaty z dnia 28 lutego 2011 r. w sprawie IX GNc 88/11 jest prawomocny.

(Vide: postanowienie z dnia 28 czerwca 2014 r. k. 494)

Na podstawie wskazanych wyżej nakazów zapłaty zostały ujawnione hipoteki przymusowe na nieruchomościach będących przedmiotem oferty sprzedaży ( (...) i Kw (...)). Hipoteki ujawniono w dniu 9 maja 2011 r.

(okoliczność bezsporna, vide oświadczenia o przyjęciu oferty k. 396 i nast., oraz 408 i nast., uzasadnienie postanowienia w sprawie IX Gco 370/12 k. 123)

Uchwałą zgromadzenia wspólników spółki (...) sp. z o.o. z siedzibą w G. z dnia 2 marca 2011 podwyższony został kapitał zakładowy tej spółki z kwoty 950000 zł. do kwoty 1350 000 zł, to jest o kwotę 300 000 zł poprzez utworzenie nowych 300 udziałów po 1000 zł każdy o łącznej wartości 300 000 zł. Wyrażono zgodę na objęcie przez (...) sp. z o.o. z siedzibą w G. całego podwyższonego kapitału zakładowego oraz pokrycie go aportem w postaci nieruchomości o łącznej wartości 300 000 zł.

Aktem notarialnym z tego samego dnia to jest 2 marca 2011 została zawarta pomiędzy (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością a (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością (obie spółki reprezentowane przez Z. K.) umowa przeniesienia własności dwóch nieruchomości położonych w G.. Nieruchomości te stanowiły wkład niepieniężny do spółki (...). W księdze wieczystej jednej z nieruchomości ujawniono roszczenia o przeniesienie własności lokali mieszkalnych oraz wzmiankę o wszczęciu egzekucji. Druga z nieruchomości była obciążona hipoteką kaucyjną w kwocie 1500000 zł.

(Dowód: akt notarialny k. 88)

Aktem notarialnym z dnia 15 kwietnia 2011 Z. K. działając imieniu (...) sp. z o.o. zmienił skierowaną do pozwanej ofertę sprzedaży działki nr (...) w ten sposób, że zmienił cenę nabycia na kwotę 245 000 zł oraz wyznaczył nowy termin do przyjęcia oferty, to jest nie wcześniej niż do dnia 19 maja 2011 r. i nie później niż dnia 31 maja 2011. Stawiająca do aktu A. H. (3) oświadczyła, że wyrażą zgodę na zmianę oferty. Tego samego dnia, tj. 15 kwietnia 2011 r. został wystawiony weksel własny (...) sp. z o.o. na sumę 245 000 zł z terminem płatności na 16 maja 2011 roku.

(Dowód: odpis aktu notarialnego rep. (...) k. 393, kopia weksla k. 399)

Aktem notarialnym z tego samego dnia Z. K. działając w imieniu spółki (...) spółki z ograniczoną od tej odpowiedzialnością zmienił ofertę sprzedaży również w odniesieniu do działki (...). Cenę sprzedaży zmniejszono do kwoty 165 000 zł. Wyznaczono nowy termin przyjęcia oferty, to jest nie wcześniej niż do dnia 19 maja 2011 r. i nie później niż do dnia 31 maja 2011. Stawająca do aktu A. H. (1) oświadczyła, że wyraża zgodę na zmianę oferty.

W dniu 18 maja 2011 r. notariusz M. W. (1) wobec nie zastania dłużnika w miejscu płatności weksla sporządził akt protestu weksla dłużnika (...) Spółki z o.o. wystawionego w dniu 15 kwietnia 2011 r. na kwotę 245000 zł.

(Dowód: protest weksla k. 400)

Aktem notarialnym z dnia 19 maja 2011 r. pozwana A. H. (1) złożyła oświadczenie o przyjęciu oferty sprzedaży nieruchomości z dnia 7 grudnia 2010, zmienionej ofertą z dnia 24 stycznia 2011 r. oraz z dnia 15 kwietnia 2011 r. W treści aktu pozwana złożyła oświadczenie o tym, że nieruchomość jest obciążona hipotekami przymusowymi na rzecz O. D.. Tytułem zapłaty ceny pozwana przedłożyła sola weksel (...) spółki z o.o. na kwotę 245 000 zł. z protestem dokonanym przez notariusza M. W. (1).

(Dowód: oświadczenie o przyjęciu oferty k. 396)

W dniu 31 sierpnia 2011 Z. K. zbył na rzecz A. H. (2) 295 udziałów w spółce (...) za cenę 708 000 zł. Nabywca na poczet ceny sprzedaży zapłacił zbywcy kwotę 58 000 zł., natomiast reszta ceny została rozłożona na miesięczne raty w kwocie 60 000 zł. Nabywca oświadczył, że znany jest stan finansowy i prawny spółki.

(Dowód: umowa sprzedaży udziałów z dnia 31 sierpień 2011 karta 110.)

A. H. (2) stał się członkiem zarządu spółki z dniem 31 sierpnia 2011 klubu.

(Dowód: pełnomocnictwo z dnia 1 września 2011 k. 224)

Pismami z dnia 25 kwietnia 2012 r. Z. K. działając jako członek zarządu (...) sp. z o.o. cofnął wniesione w dniu 12 kwietnia 2011 r. zarzuty od nakazów zapłaty wydanych odpowiednio w sprawach IX GNc 112/11 i IX GNc88/11.

(Dowód: pisma procesowe k. 119 i 121)

W dniu 24 października 2012 r. Sąd Okręgowy wG. w sprawie IX GCo 292/12 nadał klauzulę wykonalności nakazowi zapłaty w sprawie IX GNc 112/11 z zaznaczeniem przejścia obowiązku na A. H. (1), z ograniczeniem jej odpowiedzialności do nieruchomości (...) i (...)). Na to postanowienie A. H. (1) złożyła zażalenie. Na skutek zażalenia postanowienie zostało uchylone. Następnie postanowieniem z dnia 26 maja 2014 r. Sąd Okręgowy w G. w postępowaniu IX GCo 158/14 nadał klauzulę nakazowi zapłaty w sprawie IX GCo 112/11. Na podstawie tego tytułu wykonawczego zostało wszczęte przez powódkę postępowanie egzekucyjne z nieruchomości A. H. (1) objętych Kw Nr (...) i (...) (KM (...))

(Okoliczność bezsporna, vide uzasadnienie postanowienia z dnia 28 stycznia 2012 (mylna data, winno być 2013 k. 121, zawiadomienie o wszczęciu egzekucji k. 381, wezwanie do zapłaty należności k. 382, 383, zawiadomienie o wpisie k. 384)

Postanowieniem z dnia 11 grudnia 2012 r. w sprawie IX GCo 352/12 Sąd Okręgowy w G. oddalił wniosek powódki o nadanie klauzuli wykonalności nakazowi zapłaty z dnia 25 lutego 2011 r. w sprawie IX GNc88/1 przeciwko dłużnikowi rzeczowemu A. H. (1).

(Okoliczność bezsporna, vide, postanowienie z dnia 11 grudnia 2012 r. k. 133)

Postanowieniem z dnia 28 stycznia 2013 r. (w postanowieniu mylnie oznaczono rok na 2012 k. 121) Sąd Okręgowy wG. w sprawie IX GCo stwierdził z dniem 14 maja 2011 r. upadek zabezpieczenia roszczenia udzielonego powódce przez ustanowienie hipotek przymusowych.

(Okoliczność bezsporna, vide postanowienie IX GCo 370/12 k. 121)

Wyrokiem z dnia 27 sierpnia 2013 r. w sprawie IX GC 617/12 Sąd Okręgowy w G. zasądził od dłużnika (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością kwotę 535000 zł. z odsetkami i kosztami procesu. Na skutek apelacji pozwanego wyrok ten został uchylony. Sąd Okręgowy ponownie rozpoznając sprawę (pod sygn.. IX GC 928/14) w dniu 13 kwietnia 2015 r. wydał wyrok zasądzający część należności na rzecz powódki. Wyrok nie jest prawomocny.

(Okoliczność bezsporna, , vide kopia wyroku k. 567, oświadczenie powódki k. 731)

Postanowieniem z dnia 11 października 2013 . Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym (...) w G. umorzył wobec bezskuteczności postępowanie z wniosku powódki O. D. przeciwko dłużnikowi (...) Spółce z o.o. prowadzone na podstawie nakazu zapłaty IX GNc 112/11 i GNc 88/11

Dłużnik (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością nie wykonał w terminie obowiązków sprawozdawczych za rok 2010.

(Dowód: postanowienie Sądu Rejonowego (...) wG. Wydział (...) Gospodarczy KRS z dnia 28 listopada 2011 r.

Przeciwko dłużnikowi (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością toczyło się szereg postępowań egzekucyjnych. Postępowania te w latach 2011 – 2012 były kolejno umarzane wobec bezskuteczności egzekucji. Ponadto dokonano na udziałach spółki zabezpieczenia majątkowego na podstawie art. 291,292, 293 § 1 k.p.k.

(Dowód:

Postanowienie z dnia 19 grudnia 2012 r. o umorzeniu egzekucji Km(...)k. 61;

Postanowienie z dnia 10 października 2012 r. o umorzeniu egzekucji Km (...) k. 63;

Postanowienie z dnia 11 października 2013 r. o umorzeniu egzekucji w sprawie KM(...)k. 265

Postanowienie o przyjęciu dokumentu do akt rejestrowych z dnia 22 września 2011 r. k. 65)

Ocena dowodów

Strony w toku postępowania zgłosiły szereg dowodów. Znaczna ich część została zgłoszona w późniejszych pismach przygotowawczych, często niezamówionych (w rozumieniu art. 207 § 3 k.p.c.). Dlatego też Sąd weryfikował zgłoszone wnioski dowodowe z punktu widzenia wyrażonej w art. 207 § 3 k.p.c oraz art. 217 § 2 k.p.c. zasady koncentracji materiału procesowego, a także, czy żądane dowody dotyczą okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 227 k.p.c.) a spornych pomiędzy stronami (art. 229 k.p.c. a.c.). Poza tym niektóre dokumenty stanowiły materiał procesowy potwierdzających elementy stanu faktycznego, co do których twierdzenia stron były zgodne.

Wnioski dowodowe zawarte w pozwie i odpowiedzi na pozew.

Sąd uznał za materiał procesowy (potwierdzający okoliczności pomiędzy stronami bezsporne) kopie dokumentów załączonych do pozwu oraz pisma z dnia 27 stycznia 2014 r. (k. 237) w zw. z pismem z dnia 6 lutego 2014 r. (k. 320), w szczególności: umowa o roboty budowlane z harmonogramem rzeczowym (co do zawarcia takiej umowy), faktury (co do ich wystawienia, nie zaś co do istnienia wierzytelności), kopie aktów notarialnych (co do treści zawartych w nich czynności pozwanej i dłużnika, a także dłużnika i innych podmiotów), postanowienia komorników i sądu rejestrowego (co do treści czynności procesowych (egzekucyjnych) w tych orzeczeniach ujętych).

Sąd nie przyjął za podstawę ustaleń faktycznych wydruków zawierających internetowe oferty sprzedaży nieruchomości. Materiał ten z uwagi na brak możliwości weryfikacji faktycznego przedmiotu sprzedaży oraz brak wiadomości specjalnych do zasad ustalenia ceny rynkowej w oparciu o przekrój ofert nie nadawał się na środek dowodowy.

Wydanie nakazów zapłaty w postępowaniu nakazowym przeciwko spółce (...) i ich prawomocność była pomiędzy stronami bezsporna. Z mocy art., 365 § 1 k.p.c. w zw. z art. 244 § 1 k.p.c. orzeczenia te stanowią dowód istnienia wierzytelności powódki wobec dłużnika. Strona pozwana nie oferowała dowodów na to, ze objęte tytułami egzekucyjnymi roszczenia wygasły na skutek późniejszych zdarzeń.

Sąd dopuścił zawnioskowany przez stronę pozwaną w odpowiedzi na pozew dowód z przesłuchania świadków : A. H. (2), M. W. (1) i W. T..

Sąd jedynie częściowo dał wiarę zeznaniom świadka W. T..

Za wiarygodne Sąd uznał zeznania tego świadka co do tego, że skojarzył on A. H. (2) ze Z. K., Prezesem (...). Wiarygodne było także to, że A. H. (2) dysponował środkami finansowymi, które zamierzał zainwestować, zaś Z. K. miał trudności z szybkim uzyskaniem kredytu na dokończenie inwestycji. Te zeznania korespondują z pozostałymi faktami ustalonymi w sprawie. Spółka (...) prowadziła szereg inwestycji. Niewątpliwie mogła potrzebować środków na uregulowanie należności wymagalnych, zanim pozyska środki ze sprzedaży mieszkań. To, że Spółka starała się o kredyt jest uprawdopodobnione operatami szacunkowymi dotyczącymi nieruchomości w R.. Takie operaty mogły być sporządzane właśnie na potrzeby ustanowienia zabezpieczenia kredytu.

Świadek W. T. w początkowej spontanicznej części zeznań podkreślał, że interesy finansowe dotyczyły Z. K. i A. H. (2). Pomijał przy tym udział pozwanej A. H. (4). Przywoływał także zdarzenie związane z pobraniem gotówki przez A. H. (2) w placówce banku w L..

Świadek początkowo nie był w stanie określić, czy wie, jaki ustrój majątkowy panował w małżeństwie państwa H., podczas, gdy w kolejnych zdaniach przyznał, że prowadził sprawę o separację.

Świadek odnosząc się do osoby A. H. (2) stwierdził, że doszło do przekazania środków finansowych (czas 00:51:00 i dalej rozprawy z dnia 13 maja 2015r.) dwukrotnie w Kancelarii Notariusza (...). Natomiast w dalszej części zeznań świadek potwierdził, że był przy przekazywaniu pieniędzy. Dalej stwierdził, że państwo H. i pan K. weszli „w asyście środków pieniężnych” oraz notariusza, świadek nie wchodził i „tam wszystko odbyło się za zamkniętymi drzwiami” (adn. 01:04:47). Dalej świadek oświadczył, że nie był przy liczeniu pieniędzy. Świadek wskazywał, że nie wie, jaki był tytuł przekazania pieniędzy, nie sporządzał jakichkolwiek dokumentów dotyczących tej transakcji, uznając, ze interesy stron zabezpieczy umowa w formie aktu notarialnego, dlatego też skierował strony do zaufanego notariusza tj. M. W. (1). Świadek oświadczył także, że nie wie, jaką rolę w tej transakcji odegrała A. H. (1).

Tymczasem w postępowaniu o udzielenie zabezpieczenia (XV Co 103/13) świadek złożył oświadczenie z dnia 6 sierpnia 2013 r. następującej treści:

„Niniejszym oświadczam, że byłem obecny w Kancelarii Notarialnej notariusza M. W. (1) w G. przy (...) przez złożeniu przez (...) spółki z o. O. G., prezentowaną wówczas przez Prezesa Zarządu Z. K. oferty sprzedaży A. H. (1) dwóch nieruchomości położonych w R.. W trakcie tego zdarzenia widziałem pieniądze należące do A. H. (1), za które dokonać miała ona zakupu tych nieruchomości i widziałam, jak pieniądze te przekazała ona Z. K. tytułem ceny sprzedaży.”

W treści aktów notarialnych ofert sprzedaży nie ma jakiejkolwiek wzmianki o przekazaniu gotówki przy składaniu oferty. Zapłata ceny według treści oferty mogła nastąpić wekslem.

Tak więc wobec wskazanych wyżej sprzeczności, ani zeznania świadka W. T., ani jego oświadczenie nie mogło stanowić dowodu na poparcie twierdzeń powódki o udzieleniu pożyczki na rzecz (...).

Sąd dał wiarę zeznaniom świadka M. W. (1). Szeregu okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy świadek nie pamiętał. Świadek przedstawił sytuacje, w jakich stosuje w praktyce konstrukcję oferty sprzedaży i jej przyjęcia jako zabezpieczenia wierzytelności. Uwagi te miały jednak charakter ogólny – odnoszący się do wielu aktów przygotowywanych w kancelarii notariusza M. W. (2) w kontekście „pożyczek lombardowych”. Świadek natomiast podkreślił, że stara się nie być obecny przy przekazywaniu gotówki pomiędzy stronami transakcji.

Tak więc z zeznań świadka nie można było wywnioskować, jaka czynność prawna leżała u podstaw oferty sprzedaży nieruchomości i jej przyjęcia w odniesieniu do A. H. (1) i spółki (...), ani też, czy doszło do przekazania gotówki.

Świadek A. H. (2) skorzystał z prawa omowy zeznań.

Wnioski dowodowe zawarte pismach przygotowawczych złożonych przed pierwszym merytorycznym posiedzeniem tj. 20 lutego 2015 r.

Powódka przed pierwszym merytorycznym posiedzeniem, które odbyło się w dniu 20 lutego 2015 r. złożyła szereg pism procesowych zawierających oprócz twierdzeń1, także wnioski dowodowe. Uprzedzając dalsze rozważania Sąd wskazuje, że podziela tę linię wykładni, w myśl której zwrot pisma niezamówionego (art. 207 § 3 k.p.c). może nastąpić jedynie w części nie zawierającej wniosków dowodowych. O takim rozumieniu przez Sąd art. 207 § 3 w zw. z art. 207 § 7 k.p.c. strony zostały poinformowane na rozprawie w dniu 20 lutego 2015 r. (k. 607, adn. 01:05:10).

Sąd stoi na stanowisku, że zasadniczo nie można uznać za spóźnione w rozumieniu w art. 207 § 6 i art. 217 § 2 k.p.c. wniosków dowodowych zgłoszonych przez strony przed pierwszą merytoryczną rozprawą (posiedzeniem), na którym w trybie art. 210 w zw. z art. 212 k.p.c. ustalano stanowiska stron. Ta część rozprawy pozwala na określenie istoty sporu i zakreślenie ram postępowania dowodowego. Wyjątek mogą stanowić te dowody, które są poparciem twierdzeń strony powodowej lub strony pozwanej powołanych odpowiednio w pozwie i odpowiedzi na pozew. Wówczas, konieczne jest uprawdopodobnienie tego, że nie można było tych dowodów powołać wcześniej, względnie, że ich przeprowadzenie nie spowoduje zwłoki w postępowaniu. Natomiast w tych sprawach, w których stanowiska stron są absolutnie jednoznaczne, a twierdzenia zawarte w odpowiedzi na pozew nie wymagają repliki powoda, zaś zawarte w pozwie i odpowiedzi na pozew wnioski dowodowe mogą być przeprowadzone na pierwszej (i najczęściej ostatniej rozprawie), zgłaszanie wniosków dowodowych przed pierwszą rozprawą można by uznać za spóźnione.

Potrzeba powołania szeregu dowodów (a także przytoczenia twierdzeń oraz zaprzeczeń) przez stronę powodową powstała na skutek treści odpowiedzi na pozew (np. co to tego, że sprzedaż w istocie stanowiła zabezpieczenie pożyczki). Powódka wskazywała także na podjęte przez nią czynności zmierzające do pozyskania dowodów.

Pozwana miała możliwość odniesienia się do wniosków dowodowych zawartych w pismach przygotowawczych powódki złożonych przed 20 lutego 2015 r. (vide informacja Przewodniczącego co do wykładni art. 207 k.c. adn. 01:05:10 k. 607, postanowienie w trybie art. 207 § 2 k.pc. (protokół rozprawy z dnia 13 maja 2015 r. k. 651v) Decyzje dowodowe Sądu w tym zakresie zostały podjęte na kolejnym posiedzeniu tj. 13 maja 2015 r. oraz 26 sierpnia 2015(k.719).

Dlatego też Sąd dopuścił zawnioskowany przez powódkę w piśmie przygotowawczym z dnia 2 stycznia 2015 r. (k. 512) dowód z rachunku zysków i strat oraz bilansu spółki na okoliczność kondycji finansowej spółki (...) oraz istnienia zobowiązań wekslowych oraz z protokołów przesłuchania A. H. (1) i A. H. (2) na okoliczność zeznań składanych w postępowaniu przygotowawczym (k.561v). W ocenie Sądu okoliczności mające zostać wykazane tymi dowodami są istotne dla rozstrzygnięcia sprawy w kontekście twierdzeń strony pozwanej o udzieleniu pożyczki przez pozwaną na rzecz spółki (...) oraz wystawienia weksla własnego przez tę Spółkę.

Sąd oddalił wnioski dowodowe powódki (k. 651v.) zawarte w pismach z dnia 22 stycznia 2015 r. (k. 546) i 10 lutego 2015 (k. 593). Wnioski te dotyczyły okoliczności związanych z czynnościami spółki (...) w okresie znacznie późniejszym niż zaskarżone umowy. Te okoliczności nie są istotne dla rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd nie przyjął jako dowodu w sprawie aktu oskarżenia A. L. (1) i Z. K. (k. 242). Dowodem na popełnienie przestępstw zarzucanych oskarżeniem może być dopiero prawomocny wyrok skazujący (art.11 k.p.c. )

Wnioski dowodowe złożone przez strony po 20 lutego 2015.

Sąd uwzględnił wniosek dowodowy pozwanej zawarty w piśmie z dnia 12 czerwca 2015 r. z orzeczeń Sądu Rejestrowego i Sądu Gospodarczego (k. 670 – 683v) na okoliczność ich treści. Przeprowadzenie tego dowodu w ocenie Sądu nie spowodowało zwłoki w postępowaniu. Odpisy orzeczeń zostały załączone do pisma przygotowawczego.

Sąd oddalił wniosek strony pozwanej o przeprowadzenie dowodu z operatów szacunkowych nieruchomości sporządzonych w 2010 r. oraz dowodu z opinii biegłego co do wartości nieruchomości na okoliczność nieodpłatności zaskarżonych czynności. Kwestia zaniżenia ceny zawartej w ofercie sprzedaży była podnoszona już w pozwie. Zarzut nieodpłatności czynności został natomiast podniesiony jako konsekwencja dysproporcji pomiędzy oferowaną ceną a rzeczywistą wartością. Pozwana zatem mogła oferować stosowne dowody już na wcześniejszym etapie postępowania. Poza tym operaty sporządzone na zlecenie dłużnika nie mogą stanowić dowodu na określoną wartość nieruchomości. Warto przy tym podkreślić, że ciężar wykazania nieodpłatności czynności wobec bezspornej treści aktu notarialnego spoczywał na powódce.

Dowód z przesłuchania stron.

Sąd na mocy art. 299 k.p.c. przeprowadził dowód z przesłuchania stron. (rozprawa z dnia 26 sierpnia 2015 r. k. 719 i nast.)

Sąd dał wiarę zeznaniom powódki O. D.. Zeznania powódki odnosiły się zasadniczo do kwestii powstania zobowiązania oraz podjętych przez nią działań zmierzających do przymusowej realizacji świadczenia. Zeznania te pozostają spójne z materiałem procesowym w postaci orzeczeń sądowych.

Sąd w znacznej mierze uznał zeznania pozwanej A. H. (1) za niewiarygodne.

Pozwana utrzymywała, że posiadała 400000 zł. z dokonanej w 2010 r. sprzedaży nieruchomości, które to pieniądze (przechowywane w domu) zamierzała zainwestować. Pozwana nie przedłożyła na poparcie tych twierdzeń jakichkolwiek dokumentów (chociażby odpisu aktu notarialnego sprzedaży). Na nieruchomości będącej przedmiotem sprzedaży miał być prowadzony warsztat samochodowy, który zlikwidowała. Jednocześnie pozwana pracowała od szeregu lat jako fryzjerka. W transakcji ze spółką (...) miał pomagać jej mąż, z którym pozostawała w sądownie orzeczonej separacji, z którym relacje nie układały się dobrze, gdyż „miał w tym czasie inną kobietę”, zaś sam od jakiegoś czasu zajmował się pożyczaniem pieniędzy na procent.

W świetle zasad doświadczenia życiowego taka sekwencja zdarzeń jest mało prawdopodobna. W dzisiejszych czasach osoby dokonujące legalnych transakcji korzystają raczej z usług bankowych. Zapłata ceny nabycia nieruchomości (w kwocie 400000 zł.) przelewem bankowym jest po prostu bezpieczniejsza. Takich sum pieniędzy raczej nie przechowuje się przez dłuższy czas w domu. Małżonkowie pozostający w faktycznej separacji zazwyczaj nie udzielają sobie pomocy w interesach. Natomiast osoby zajmujące się lichwą często zawierają małżeńskie umowy majątkowe lub decydują się na przeprowadzenie separacji, aby zmniejszyć ryzyko utraty majątku. Transakcji dokonują przez podstawione osoby, często członków najbliższej rodziny.

Podkreślić przy tym należy, że świadek W. T. w swoich zeznaniach wielokrotnie wskazywał na osobę A. H. (2), jako tego, który miał zainwestować pieniądze w przedsięwzięcia spółki (...), pomijając rolę A. H. (1). Tymczasem w uzasadnieniu odpowiedzi na pozew pozwana wskazywała, że to ona udzieliła pożyczki, gdyż jej mąż w tym czasie nie dysponował takimi pieniędzmi. Zaś w swych zeznaniach twierdziła, że A. H. (2) również „utopił” pieniądze w (...) i potem próbował je odzyskać zajmując się sprawami spółki.

Pozwana, zeznając, nie była zorientowana dobrze co do kwot transakcji, ustalonych odsetek, zasady rozliczania zwróconych częściowo pieniędzy, powołując się na osobę A. H. (2) i (...) W. T..

Nie bez znaczenia dla oceny wiarygodności zeznań powódki i prezentowanej wersji wydarzeń pozostają zeznania złożone przez nią oraz przez A. H. (2) w postepowaniu przygotowawczym. (k. 516 – 521). A. H. (2) zeznał, że ani on, ani jego żona nie pożyczali Z. K. żadnych pieniędzy. Za działki zapłacili od razu, zaś tylko ofertę przyjęli w późniejszym terminie. Z kolei A. H. (1) zeznawała, że kupiła działki po okazyjnej cenie, bo pan K. pilnie potrzebował pieniędzy. Miała zamiar się przeprowadzić do R. i prowadzić pensjonat. Przy zakupie działek oglądała projekty, na których pokazane było, jak budynki mają wyglądać.

To oczywiście pozostaje sprzeczne z wersją prezentowaną w niniejszym postepowaniu, że nieruchomości były tylko zabezpieczeniem pożyczki.

Sąd na podstawie tych dowodów osobowych (tj. zeznań świadka W. T., M. W. (1), czy pozwanej A. H. (1)) nie czynił ustaleń co do przebiegu określonych wydarzeń (w szczególności np. że to A. H. (2) był faktyczną stroną umowy pożyczki), lecz jedynie stwierdza, że nie okazały się one w kontekście treści aktów notarialnych (ofert i ich przyjęcia), dostatecznym poparciem twierdzeń pozwanej o udzieleniu pożyczki na rzecz (...) sp. z o.o.

Nie ma wiarygodnych dowodów na to, że doszło do przekazania środków pieniężnych przez pozwaną na rzecz (...). W treści aktu notarialnego nie pokwitowano odbioru gotówki, nie ma jakiegokolwiek innego pokwitowania. Dowodem na przekazanie gotówki nie jest także weksel. Wesel jest bowiem dokumentem wyrażającym zobowiązanie o charakterze abstrakcyjnym. Na podstawie jego treści nie da się ustalić, jaka czynność prawna leżała u podstawy wystawienia i wręczenia weksla.

Podstawa prawna wyroku częściowego.

Przesłanki wydania wyroku częściowego.

Zgodnie z art. 317 § 1 k.p.c. sąd może wydać wyrok częściowy, jeżeli nadaje się do rozstrzygnięcia tylko część żądania lub niektóre z żądań pozwu, to samo dotyczy powództwa wzajemnego.

Powódka domagała się uznania za bezskuteczne czynności dokonanych przez dłużnika z pozwaną jako wierzyciel wierzytelności pieniężnej. Wierzytelność pieniężna jest co do zasady świadczeniem podzielnym. Jakkolwiek w przypadku powódki wynika ona z jednej czynności prawnej (umowy z dłużnikiem) to jej zapłata miała następować częściami na podstawie kolejnych faktur.

Podstawową przesłanką skargi pauliańskiej jest istnienie wierzytelności.

Wierzytelność powódki został wykazana w niniejszym procesie przez istnienie prawomocnych nakazów zapłaty co do kwot objętych fakturami (...) z dnia 15 listopada 2010 r. i (...)z dnia 8 grudnia 2010 r. oraz kosztów procesu w postepowaniach nakazowych.

Natomiast co do wierzytelności w części objętej fakturą (...) z dnia 30 grudnia 2010 r. toczy się postępowanie, które nie zostało zakończone wyrokiem. Weryfikacja w niniejszym postepowaniu (toczącym się bez udziału dłużnika) istnienia tej wierzytelności w sytuacji, gdy toczy się inne postępowanie , pozostaje sprzeczne z zasadą ekonomiki procesowej. Poza tym cel skargi pauliańskiej zostanie osiągnięty o tyle, o ile powódka uzuska tytuł wykonawczy przeciwko dłużnikowi.

W odniesieniu do wierzytelności objętej fakturą (...) z dnia 8 grudnia 2010 r. w kwocie 285690 zł. oraz kosztami procesu została wszczęta egzekucja ze spornych nieruchomości wobec pozwanej na podstawie tytułu wykonawczego (nakaz zapłaty IX GNc 112/11) zaopatrzonego w klauzulę wykonalności przeciwko pozwanej (postanowienie IX GCo158/14) (zawiadomienie o wszczęciu egzekucji k. 381). Tytuł wykonawczy nie jest jednak prawomocny wobec zaskarżenia przez pozwaną postanowienia o klauzuli wykonalności. O ile zatem będzie możliwe prowadzenie egzekucji na podstawie w/w tytułu wykonawczego skarga pauliańska stanie się bezprzedmiotowa.

Dlatego też Sad uznał, że gotowa do rozstrzygnięcia jest ta cześć zadania, która dotyczy należności pieniężnej objętej fakturą (...) z dnia 15 listopada 2010 r. i dalej nakazem zapłaty w sprawie IX GNc 88/11.

Wyrok częściowy przesądzi zasadę żądania powódki. Po jego uprawomocnieniu pozostanie kwestia ustalenia istnienia wierzytelności objętej fakturą (...) z dnia 30 grudnia 2010r. na podstawie prawomocnego wyroku oraz tego, czy egzekucja wszczęta na podstawie nakazu zapłaty IX GNC 112/11 może być kontynuowana.

W ocenie Sądu żądanie powódki w zakresie objętym wyrokiem częściowym zasługiwało na uwzględnienie.

Przesłanki skargi paulińskiej

Powódka dochodzi uznania czynności prawnej za bezskuteczną na podstawie art. 527 k.c. , zgodnie z którym gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć.

Przesłanki akcji pauliańskiej, które muszą być spełnione kumulatywnie, są następujące:

1) istnienie wierzytelności objętej ochroną,

2) dokonanie czynności prawnej przez dłużnika

3) pokrzywdzenie wierzycieli rozumiane w ten sposób, że dłużnik na skutek dokonanej czynności stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności,

3) uzyskanie korzyści majątkowej przez osobę trzecią,

4) świadomość dłużnika, że działa z pokrzywdzeniem wierzycieli,

5) wiedza osoby trzeciej o działaniu dłużnika z pokrzywdzeniem wierzycieli.

Co do zasady przesłanki obowiązany jest udowodnić powód.

Jednakże jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli uzyskała korzyść majątkową osoba będąca w bliskim z nim stosunku, domniemywa się, że osoba ta wiedziała, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.

Ponadto zgodnie z art. 528 k.c. jeżeli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową bezpłatnie, wierzyciel może żądać uznania czynności za bezskuteczną, chociażby osoba ta nie wiedziała i nawet przy zachowaniu należytej staranności nie mogła się dowiedzieć, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.

Zatem w sytuacji dokonania nieodpłatanego przysporzenia na rzecz osoby najbliżej bez znaczenia pozostaje wiedza nabywcy co do dokonania czynności przez dłużnika z pokrzywdzeniem wierzyciela.

Istnienie wierzytelności.

Powódka w niniejszym postępowaniu wykazała, że przysługuje jej wobec (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wierzytelność w kwocie 321000 zł. wraz odsetkami ustawowymi od dnia 16 grudnia 2010 r. do dnia zapłaty oraz kosztami sądowymi w kwocie 4013 zł.

Wierzytelność ta ma charakter zaskarżalny i jest objęta prawomocnym nakazem zapłaty w sprawie GNC 88/11. Nakaz zapłaty jest orzeczeniem Sądu korzystającym z przymiotu prawomocności materialnej. Sąd w niniejszym postępowaniu pozostaje związany nakazem zapłaty co do tego, że w dacie jego wydania istniała objęta nim wierzytelność.

Nie była zatem w niniejszym postępowaniu dopuszczalna weryfikacja okoliczności związanych z powstaniem wierzytelności powódki wobec dłużnika oraz jej wymagalności. Pozwana natomiast nie powoływała się na okoliczności, które po powstaniu tytułu egzekucyjnego mogły prowadzić do wygaśnięcia roszczenia, względnie niedopuszczalności jego przymusowej egzekucji.

Dokonanie czynności prawnej przez dłużnika .

Przedmiotem zaskarżenia przez powódkę były dotyczące dwóch nieruchomości umowy sprzedaży zawarte przez złożenie przez dłużnika oferty (zmienianej za zgodą oblata w okresie związania ofertą) oraz jej przyjęcia przez oblata.

Sąd stanowczo nie podziela stanowiska pozwanej zawartego w odpowiedzi na pozew (k.362) co do tego, że oferta sprzedaży stanowi jedynie jednostronną czynność prawną dłużnika, o charakterze samoistnym, która nie prowadzi do rozporządzenia prawem majątkowym i dlatego jako czynność dłużnika nie podlega zaskarżeniu skargą pauliańską.

Złożenie oferty i jej przyjęcie stanowi jedne ze sposobów zawierania umów – w tym także o charakterze rozporządzającym. Jakkolwiek oferta pozostaje oświadczeniem woli oferenta (zbywcy nieruchomości) to staje się elementem czynności prawnej dwustronnej w momencie złożenia oświadczenia o przyjęciu oferty. Przedmiotem zaskarżenia jest więc czynność prawna dwustronna – umowa zawarta poprzez złożenie oferty i jej przyjęcie. W ten sposób zresztą powódka żądanie sprecyzowała.

Czynności umowy sprzedaży były niewątpliwie czynnościami prawnymi zdziałanymi przez dłużnika (...) sp. z o.o.

Sąd w wyroku sprecyzował oznaczenie czynności przez w oznaczenie także oświadczeń dłużnika zmieniających pierwotnie złożoną ofertę. W ocenie Sądu zabieg ten nie narusza art. 321 k.p.c. Sąd nie orzekał bowiem ponad żądanie pozwu, lecz jedynie sprecyzował oznaczenie zaskarżonej czynności, która wynikała z treści żądania strony powodowej.

Jak już podkreślano, pozwana w niniejszym postępowaniu nie wykazała, aby u podłoża czynności stwierdzonych aktami notarialnym oferty sprzedaży i jej przyjęcia, leżały inne rozliczenia pomiędzy nią a dłużnikiem, a w szczególności umowa pożyczki. Zresztą nawet ustalenie, że do takiej pożyczki doszło, a oferta sprzedaży służyła jedynie jej zabezpieczeniu, nie zmieniłoby charteru zaskarżonych czynności jako rozporządzających tj. prowadzących do przeniesienia walorów majątkowych (własności nieruchomości) na pozwaną. Ostatecznie bowiem, co bezsporne, pozwana stała się właścicielką nieruchomości należących pierwotnie do dłużnika (...) sp. z o.o.

Pokrzywdzenie wierzycieli.

Pokrzywdzenie wierzycieli oznacza wystąpienie skutku w postaci powstania stanu niewypłacalności dłużnika lub zwiększenia się owego stopnia niewypłacalności. Niewypłacalność oznacza taki obiektywny stan majątku dłużnika , w którym egzekucja prowadzona przeciwko dłużnikowi zgodnie z przepisami k.p.c. nie może przynieść pełnego zaspokojenia roszczenia pieniężnego przysługującego wierzycielowi.

Powódka w niniejszym postępowaniu wykazała, ze wszczęte przez nią i innych wierzycieli postępowania egzekucyjne wobec bezskuteczności egzekucji.

Między czynnością dłużnika a pokrzywdzeniem wierzyciela musi istnieć związek przyczynowy. Nie ma jednak wymogu, aby ów związek przyczynowy miał charakter adekwatny, lecz wystarczy, by zaskarżona czynność stanowiła jedną z przyczyn powstania (pogłębienia się) stanu niewypłacalności.

Jak wynika z dokonanych przez Sąd ustaleń już kilka dni po zawarciu umowy z powódką Z. K. założył spółkę (...), na którą przenosił znaczną część majątku spółki (...). Następnie majątek ten był zbywany na rzecz osób trzecich.

Złożenie oferty na rzecz powódki miało miejsce w sytuacji, gdy istniały wierzytelności powódki i nadchodził termin ich wymagalności. Nabycie nieruchomości przez pozwaną nie było oczywiście jedyną czynnością skutkującą pokrzywdzeniem wierzycielki, lecz wpisywało się w szereg czynności dłużnika zmierzających do wyzbycia się majątku. Gdyby nieruchomości położone w R. nie zostały zbyte to powódka miałaby szanse choćby częściowego zaspokojenia swoich wierzytelności.

W zaskarżonych umowach świadczeniem ekwiwalentnym dla przeniesienia własności nieruchomości było umorzenie zobowiązania wekslowego dłużnika (...) wobec pozwanej A. H. (1). Zapłata ceny nabycia następowała nie środkami pieniężnymi, lecz przez zwrot weksla własnego zbywcy na kwotę opiewającą na cenę nabycia. Dłużnik na skutek zaskarżonych transakcji nie uzyskał więc świadczenia ekwiwalentnego (walorów pieniężnych), z którego mogłaby zaspokoić swoje roszczenie powódka. Tego rodzaju czynność musi zatem zostać oceniona jako zdziałana z pokrzywdzeniem wierzycieli.

Uzyskanie korzyści majątkowej przez osobę trzecią.

Cena nabycia wskazana w oświadczeniach zawierających ofertę i jej przyjęcie była stanowczo zaniżona wobec wskazanej w treści aktów wartości przedmiotu sprzedaży.

Dla oceny wystąpienia przesłanki uzyskania korzyści majątkowej przez pozwaną Sąd nie weryfikował faktycznej wartości nieruchomości objętych umową sprzedaży.

Korzyść majątkowa, której mowa w art. 527 k.c. nie powinna być rozumiana w sensie potocznym jako nabycie rzeczy za cenę niższa od jej wartości. Uzyskanie w związku z rozporządzeniem składnikiem majaku ceny odpowiadającej jego wartości rynkowej nie powoduje, że brak jest po stronie osoby trzeciej korzyści majątkowej w rozumieniu art. 527 1 k.c. Ekwiwalentność może mieć bowiem znacznie na etapie oceny, czy czynność została dokonana z pokrzywdzeniem wierzyciela. (Por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 23 maja 2014 r. I Aca 1285/13, KEX 1477169, wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku I ACa 405/13, LEX 1386073, Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 28 października 1999 r. I ACa 368/99).

Tak więc nawet w sytuacji, gdyby wartość umorzenia zobowiązań wekslowych odpowiadała rzeczywistej wartości nieruchomości na podstawie zaskarżonych umów sprzedaży pozwana uzyskała korzyść majątkową.

Świadomość dłużnika co do pokrzywdzenia wierzyciela.

Powódka powoływała się na przytoczone wcześniej domniemanie wynikające ze stosunku bliskości pomiędzy Z. K. a pozwaną A. H. (1) spowodowane faktem pełnienia funkcji prezesa zarządu przez męża pozwanej A. H. (2).

W ocenie Sądu okoliczności potwierdzające istnienie stosunku bliskości nie zostały wykazane. Jak wynika z dokonanych przez Sąd ustaleń do skojarzenia powódki z (...) doszło za pośrednictwem osoby (...) W. T.. Nie ma dowodów a to, że A. H. (2) wcześniej współpracował ze spółką (...), czy jej prezesem Z. K.. A. H. (2) został członkiem zarządu (...) w sierpniu 2011 r.

Nie można zatem jednoznacznie przyjąć, ze w momencie złożenia oferty i dalej jej przyjęcia pozwana pozostawała w stosunku bliskości z osobami piastującymi funkcje w organach spółki.

Zdaniem Sądu jednak świadomość dłużnika działania z pokrzywdzeniem wierzyciela została w niniejszym procesie dostatecznie wykazana. Z. K. i jego żona pozostawali w relacjach towarzyskich z powódką. Jednak już we wrześniu 2010 r. (tj. kilka dni po zawarciu umowy o roboty budowlane) Z. K. założył spółkę (...), na która potem przenosił majątek spółki (...). Oferty sprzedaży na rzecz pozwanej zostały złożone po wystawieniu pierwszych faktur przez powódkę. Już zatem w tym momencie dłużnik miał zamiar wyzbycia się majątku. Nie zamierzał ze środków pozyskanych od pozwanej (choć de facto nie ustalono, że takie otrzymał) zaspokoić wierzytelności powódki.

Dla Sądu nie ulega więc wątpliwości, że działalność dłużnika była nakierowana na pokrzywdzenie wierzyciela.

Świadomość nabywcy co do działania dłużnika z pokrzywdzeniem wierzyciela.

Powódka powoływała się na bezpłatność czynności dokonanej pomiędzy dłużnikiem i pozwaną, dążąc do eliminacji konieczności badania przesłanki świadomości osoby trzeciej co do pokrzywdzenia wierzyciela (art. 528 k.c.)

W ocenie Sądu powódka nie wykazała, aby pozwana uzyskała korzyść majątkową bezpłatnie.

Korzyścią majątkową uzyskaną bezpłatnie (nieodpłatnie) jest korzyść, za którą osoba trzecia nie spełniła ani nie zobowiązała się spełnić ekwiwalentnego świadczenia w ramach tego samego lub innego stosunku prawnego (wyrok SN z dnia 12 czerwca 2002 r., III CKN 1312/00, LEX nr 55503).

Za nieodpłatne można uznawać również czynności częściowo odpłatne ( negotium mixtum cum donatione) lub o symbolicznym świadczeniu jednej ze stron, w którym brak ekwiwalentności świadczeń stron wskazuje wyraźnie na ich nieodpłatny charakter (wyrok SN z dnia 16 lutego 1998 r., II CKN 599/97, OSNC 1998, nr 10, poz. 160). Według SN we wszystkich przypadkach, gdy ochrona pewnych praw czy interesów uzależniona jest od nieodpłatnego charakteru dokonanej czynności, przyjęcie formalnego kryterium odpłatności czyniłoby tę ochronę czysto iluzoryczną. Doświadczenie wskazuje bowiem, że czynności nieodpłatne zastąpione zostałyby czynnościami, w których świadczeniu jednej strony odpowiadałoby świadczenie drugiej, tyle że o wartości niewspółmiernie niższej. Nie wydaje się, aby było to zgodne z intencją ustawodawcy (wyrok SN z dnia 12 czerwca 2002 r., III CKN 1312/00, LEX nr 55503; wyrok SN z dnia 16 września 2011 r., IV CSK 624/10, LEX nr 1102545).

Jednak nie każda dysproporcja wartości świadczeń stron (brak ekwiwalentności) prowadzi do stwierdzenia nieodpłatności danej czynności prawnej. Konstrukcja ta znajduje zastosowanie jedynie do tych czynności prawnych formalnie odpłatnych, w których dysproporcja wartości świadczeń obu stron ma charakter rażący, jest więc na tyle istotna, że w danych okolicznościach faktycznych można uznać, że wskazana przez strony odpłatność jest niejako pozorna, zaś świadczenie drugiej strony uzyskane zostało przez beneficjenta faktycznie bez ekwiwalentu, Oceny, czy świadczenie jest ekwiwalentne, należy dokonać według obiektywnych, a nie subiektywnych kryteriów, tj. woli stron stosunku zobowiązaniowego 2

Powódka, na której spoczywał ciężar dowodu, nie wykazała, jaka była faktyczna wartość nieruchomości w momencie składana ofert, względnie ich przyjęcia. Z treści aktu notarialnego przyjęcia oferty wynikało, ze pozwana była świadoma tego, że wartość nieruchomości może być znacznie wyższa niż wartość zobowiązań wekslowych. Jednakże jej kontrahentem była spółka mająca trudności finansowe (brak możliwości uzyskania kredytu, konieczność szybkiego pozyskania środków finansowych, ujawnienie hipotek przymusowych na nieruchomościach). W takiej sytuacji niejako naturalnym było to, że do sprzedaży nieruchomości dochodzi po zaniżonej cenie. Jakkolwiek więc prawdopodobnie nie było pełnej ekwiwalentności świadczeń w zawartych pomiędzy pozwana a dłużnikiem umowach, to jednak czynności tych nie można uznać za nieodpłatne w rozumieniu art. 528 k.c.

Dlatego tez Sąd weryfikował przesłankę świadomości nabywcy co do działania dłużnika z pokrzywdzeniem wierzyciela.

W ocenie Sądu pozwana A. H. (1) nie dołożyła należytej staranności w pozyskaniu świadomości co do tego, że spółka (...) działa z pokrzywdzeniem swoich wierzycieli.

Pozwana dokonując transakcji całkowicie zaufała (...) W. T. oraz A. H. (2). Nie weryfikowała jakichkolwiek dokumentów dotyczących czy to spółki, czy też nabywanych nieruchomości. Nie wskazywała także, aby przed nabyciem je oglądała. Nie wzbudziła jej podejrzeń sytuacja, że zbycie nieruchomości znacznie poniżej wartości ujawnionej w treści aktu notarialnego, ani tez dlaczego zbywca potrzebuje pieniędzy niezwłocznie. W świetle zasad doświadczenia życiowego, transakcje, których dokonuje się szybko, winny być przedmiotem szczególnie wnikliwej weryfikacji. Wiadomo, że tzw. transakcje okazyjne, czeto później okazują się nierzetelne. Również przyjęta konstrukcja zapłaty ceny (poprzez weksel, którego zresztą pozwana, jak zeznała, osobiście nie widziała) winna była budzić wątpliwości co do rzeczywistych intencji zbywcy – dłużnika. Ujawnienie hipoteki przymusowej przed przyjęciem oferty także było sygnałem tego, że dłużnik wyzbywa się majątku w obawie przed wierzycielami. Gdyby więc pozwana podjęła zwykle akty staranności pozyskałaby świadomość co do tego, ze dłużnik działa z pokrzywdzeniem wierzycieli.

Tak więc w ocenie Sądu zostały spełnione wszystkie przesłanki skargi pauliańskiej co do wierzytelności objętej wyrokiem częściowym. Dlatego też Sąd orzekł jak w sentencji.

1 Decyzje Sądu w przedmiocie zawartych w pismach twierdzeń zostały przedstawione w pierwszej części uzasadnienia

2 Janiak.A. Kodeks Cywilny. Komentarz do art. 528 (SIP LEX)